Giáo án môn Vật lý lớp 12 đầy đủ nhất. Tài liệu lưu hành nội
bộ!
GIÁO ÁN ĐẦY ĐỦ MÔN VẬT LÝ LỚP 12
NĂM 2015 MỚI NHẤT
- Tài liệu được soạn theo nhu cầu của các đồng chí – cán bộ giáo viên môn
Toán của các trường THPT năm 2015.
- Biên soạn theo cấu trúc chương trình phân ban mới nhất năm 2015.
- Tài liệu được chia ra làm các chương theo phân môn chương trình mới
nhất.
- Tài liệu do tập thể tác giả biên soạn:
1. Cao Văn Tú – CN.Mảng Toán – Khoa CNTT – Trường ĐH
CNTT&TT Thái Nguyên (Chủ biên)
2. Cô Trần Thị Ngọc Loan – CLB Gia Sư Thái Nguyên(Đồng chủ
biên).
3. GV Nghiêm Thị Thu Thảo – Giảng viên Trường CĐ SP Thái
Nguyên.
4. Hà Lập Minh – Khoa Khoa học cơ bản – Trường ĐH CNTT&TT
Thái Nguyên.
5. Nguyễn Thị Tuyết – SV Khoa Lý – Trường ĐHSP Thái Nguyên.
- Tài liệu được lưu hành nội bộ - Nghiêm cấm sao chép dưới mọi hình thức.
- Nếu chưa được sự đồng ý của ban Biên soạn mà tự động post tài liệu thì
đều được coi là vi phạm nội quy của nhóm.
- Tài liệu đã được bổ sung và chỉnh lý lần thứ 1.
Tuy nhóm Biên soạn đã cố gắng hết sức nhưng cũng không thể tránh
khỏi sự sai xót nhất định.
Rất mong các bạn có thể phản hồi những chỗ sai xót về địa chỉ email:
!
Xin chân thành cám ơn!!!
Chúc các đồng chí có một bài giảng hay, cuốn hút học sinh và hiệu
quả!!!
Thái Nguyên, tháng 08 năm
2014
Trưởng nhóm Biên soạn
1
Chủ biên: Cao Văn Tú Email:
Giáo án môn Vật lý lớp 12 đầy đủ nhất. Tài liệu lưu hành nội
bộ!
Cao Văn Tú
CHƯƠNG 1: DAO ĐỘNG CƠ
Tiết 1 Bài 1: DAO ĐỘNG ĐIỀU HOÀ
I. MỤC TIÊU
+Biết và hiểu dao động cơ,dao động tuần hoàn , dao động điều hoà .
+Biết và hiểu chu kỳ , tần số , tần số góc của dao động điều hoà
+ Định nghĩa dao động điều hoà.Phương trình dao động điều hoà
+ Phương trình của dao động điều hoà và giải thích được các đại lượng trong
phương trình.
+ Công thức liên hệ giữa tần số góc, chu kì và tần số.
- Làm được các bài tập SGK.
II. CHUẨN BỊ
1. Giáo viên:
+Hình vẽ mô tả dao động của hình chiếu P của điểm M trên đường kính P
1
P
2
và
thí nghiệm minh hoạ.
2. Học sinh: Ôn lại chuyển động tròn đều (chu kì, tần số và mối liên hệ giữa tốc
độ góc với chu kì hoặc tần số).
III. HOẠT ĐỘNG DẠY HỌC:
1. Ổn định tổ chức.
2. Bài mới.
Hoạt động 1: Tìm hiểu về dao động cơ
Trợ giúp của giáo viên Hoạt động của học sinh Nội dung
- Giới thiệu chương I
- Lấy các ví dụ về các vật dao
động trong đời sống: chiếc
thuyền nhấp nhô tại chỗ neo,
dây đàn ghita rung động, màng
trống rung động → ta nói
những vật này đang dao động
cơ → Như thế nào là dao động
cơ?
-Tuần hoàn là gì ? Khảo sát
các dao động trên, ta nhận thấy
chúng chuyển động qua lại
không mang tính tuần hoàn →
xét quả lắc đồng hồ thì sao?
- Lắng nghe .
- Lắng nghe , tham kh ảo
SGK trả lời:
- Là chuyển động qua lại
của một vật trên một
đoạn đường xác định
quanh một vị trí cân
bằng.
- Sự lặp đi lặp lại trong
những khoảng thời gian
như nhau .Quả lắc đồng
hồ sau một khoảng thời
gian nhất định nó trở lại
vị trí cũ theo hướng cũ
→
I. Dao động cơ:
1. Thế nào là dao
động cơ
- Là chuyển động có
giới hạn trong không
gian lặp đi lặp lại
nhiều lần quanh một vị
trí cân bằng.
- VTCB: thường là vị
trí của vật khi đứng
yên.
2
Chủ biên: Cao Văn Tú Email:
Giáo án môn Vật lý lớp 12 đầy đủ nhất. Tài liệu lưu hành nội
bộ!
- Dao động cơ có thể tuần hoàn
hoặc không. Nhưng nếu sau
những khoảng thời gian bằng
nhau (T) vật trở lại vị trí như cũ
với vật tốc như cũ → dao động
tuần hoàn.
dao động tuần hoàn .
- Nhận thức vấn đề. 2. Dao động tuần
hoàn
- Là dao động mà sau
những khoảng thời
gian (ngắn nhất)bằng
nhau, gọi là chu kì( T)
, vật trở lại vị trí như
cũ theo hướng cũ.
Hoạt động 2: Tìm hiểu phương trình của dao động điều hoà.
Trợ giúp của giáo viên
Hoạt động của học
sinh
Nội dung
- Minh hoạ chuyển động tròn
đều của một điểm M .P là hình
chiếu của M lên ox
- Nhận xét gì về chuyển động
của hình chiếu P khi M
chuyển động tròn đều ?
- Khi đó toạ độ x của điểm P
có phương trình như thế nào?
- Có nhận xét gì về dao động
của điểm P?
- Dao động của P là dao động
gì ?
- Yêu cầu HS hoàn thành câu
hỏi C1
-Lắng nghe , vẽ hình.
- Suy nghĩ , trả lời: Trong
quá trình M chuyển động
tròn đều, P dao động trên
trục 0X quanh gốc toạ độ
O.
- Thực hiện yêu cầu của
giáo viên : x = Acos(ωt +
ϕ)
- Biến thiên theo thời
gian theo định luật dạng
cos
- Trả lời : Vì hàm sin hay
cosin là một hàm điều
hoà → dao động của
điểm P là dao động điều
hoà.
- Thực hiện yêu cầu của
giáo viên.
II. Phương trình của
dao động điều hoà
1. Ví dụ
- Giả sử một điểm M
chuyển động tròn đều
quỹ đạo là ( 0,A) theo
chiều dương(ngược
chiều kim đồng hồ)
với tốc độ góc ω.
- P là hình chiếu của
M lên Ox.
- Giả sử lúc t = 0, M ở
vị trí M
0
với
1 o
POM
ϕ
∧
=
3
Chủ biên: Cao Văn Tú Email:
M
M
0
P
1
x
P
O
ω
t
ϕ
+
P
2
2
P
1
P
0
X
>
0
X<
0
X
X
Giáo án môn Vật lý lớp 12 đầy đủ nhất. Tài liệu lưu hành nội
bộ!
- Thông báo định nghĩa dao
động điều hòa.
- Nêu phương trình dao động
điều hòa ?
- Gọi tên và đơn vị của các đại
lượng có mặt trong phương
trình.
- Lưu ý:
+ A, ω và ϕ trong phương trình
là những hằng số, trong đó A > 0
và ω > 0.
+ Để xác định ϕ cần đưa
phương trình về dạng tổng quát
x = Acos(ωt + ϕ) để xác định.
- Với A đã cho và nếu biết pha
ta sẽ xác định được gì? ((ωt +
ϕ) là đại lượng cho phép ta xác
định được gì?)
- Tương tự nếu biết ϕ?
- Qua ví dụ minh hoạ ta thấy
- Ghi nhận định nghĩa
dao động điều hoà.
- Trả lời câu hỏi.
- Ghi nhận các đại lượng
trong phương trình.
- Trả lời : Chúng ta sẽ
xác định được x ở thời
điểm t.
- Trả lời : Xác định được
x tại thời điểm ban đầu t
0
.
- Sau t giây, vật
chuyển động đến vị trí
M, với
1
POM t
ω ϕ
∧
= +
- Toạ độ x =
OP
của
điểm P có phương
trình: x = Acos(ωt + ϕ)
Vậy: Dao động của
điểm P là dao động
điều hoà.
2. Định nghĩa
- Dao động điều hoà là
dao động trong đó li
độ của vật là một hàm
cosin (hay sin) của
thời gian.
3. Phương trình
- Phương trình dao
động điều hoà:
x = Acos(ωt + ϕ)
+ x: li độ của dao
động.
+ A: biên độ dao động,
là x
max
. (A > 0)
+ ω: tần số góc của
dao động, đơn vị là
rad/s.
+ (ωt + ϕ): pha của dao
động tại thời điểm t,
đơn vị là rad.
+ ϕ: pha ban đầu của
dao động, có thể dương
hoặc âm.
4. Chú ý :
+Điểm P dao động điều
hoà trên một đoạn thẳng
luôn luôn có thể coi là
hình chiếu của một
4
Chủ biên: Cao Văn Tú Email:
Giáo án môn Vật lý lớp 12 đầy đủ nhất. Tài liệu lưu hành nội
bộ!
giữa chuyển động tròn đều và
dao động điều hoà có mối liên
hệ gì?
- Trong phương trình: x =
Acos(ωt + ϕ) ta quy ước chọn
trục x làm gốc để tính pha của
dao động và chiều tăng của pha
tương ứng với chiều tăng của
góc
1
POM t
ω ϕ
∧
= +
trong
chuyển động tròn đều.
- Một điểm dao động
điều hoà trên một đoạn
thẳng luôn luôn có thể
được coi là hình chiếu
của một điểm tương ứng
chuyển động tròn đều
lên đường kính là đoạn
thẳng đó.
điểm M chuyển động
tròn đều lên đường kính
là đoạn thẳng đó.
+Pt : x = Acos(ωt + ϕ)
quy ư ớc chọn trục OX
làm gốc để tính pha dao
động và chiều tăng của
pha tương ứng với
chiều tăng góc
1
POM t
ω ϕ
∧
= +
trong
chuyển động tròn đều.
Hoạt động 3 : Tìm hiểu về chu kì, tần số, tần số góc của dao động điều hoà.
Trợ giúp của giáo viên Hoạt động của học sinh Nội dung
- Dao động điều hoà có tính
tuần hoàn → từ đó ta có các
định nghĩa:
+Chu kỳ là gì? Đơn vị ?
+Tần số là gì? Đơn vị ?
+Tần số góc là gì? Đơn vị?
- Trong chuyển động tròn đều
giữa tốc độ góc ω, chu kì T và
tần số có mối liên hệ như thế
nào?
- Nghe, suy nghĩ , trả lời
và ghi nhận các định
nghĩa và đơn vị về chu kì
, tần số và tần số góc.
- Nêu công thức :
2
2 f
T
π
ω π
= =
III. Chu kì, tần số,
tần số góc của dao
động điều hoà
1. Chu kì và tần số
- Chu kì (kí hiệu và T)
của dao động điều hoà
là khoảng thời gian để
vật thực hiện một dao
động toàn phần.
+ Đơn vị của T là giây
(s).
- Tần số (kí hiệu là f)
của dao động điều hoà
là số dao động toàn
phần thực hiện được
trong một giây.
+ Đơn vị của f là 1/s gọi
là Héc (Hz).
2. Tần số góc
- Trong dao động điều
hoà ω gọi là tần số
góc. Đơn vị là rad/s.
2
2 f
T
π
ω π
= =
Hoạt động 4: Tổng kết bài học.
Trợ giúp của giáo viên Hoạt động của học sinh
- Nhắc lại những nội dung kiến thức trọng
tâm.
-Ghi nhận.
- Nhận nhiệm vụ học tập
5
Chủ biên: Cao Văn Tú Email:
Giáo án môn Vật lý lớp 12 đầy đủ nhất. Tài liệu lưu hành nội
bộ!
- Yêu cầu HS về nhà trả lời các câu hỏi và bài
tập trong SGK.
- Nhận xét giờ học.
IV.RÚT KINH NGHIỆM:
…………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………
………
…………………………………………………………………………………………
…
…………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………
Tiết 2. Bài 1. DAO ĐỘNG ĐIỀU HÒA.
I MỤC TIÊU:
+ Biết ,hiểu và vận dụng phương trình vận tốc , gia tốc trong dao động điều hoà
+ Vẽ đồ thị dao động điều hoà .
+Làm được các bài tập tương tự SGK
II.CHUẨN BỊ:
1.Giáo viên:
+Đồ thị li độ theo thời gian khi
0
ϕ
=
2.Học sinh:
+Học bài và làm bài tập , chuẩn bị bài cũ theo yêu cầu của tiết trước
III.Tiến trình dạy và học
1. Ổn định tổ chức.
2. Kiểm tra bài cũ : Dao động điều hòa là gì ? Viết công thức tính vận tốc và gia
tốc của dao động điều hòa ?
3. Bài mới.
Hoạt động 1: Chu kì, tần số, tần số góc của dao động điều hòa.
Trợ giúp của giáo viên Hoạt động của học sinh Nội dung
- Giới thiệu cho học sinh
nắm được thế nào là dao
động toàn phần.
- Yêu cầu học sinh nhắc
lại cách định nghĩa chu
kì và tần số của chuyển
động tròn?
- Tiếp thu
- Nhắc lại kiến thức lớp
10: “chu kì là khoảng
thời gian vật chuyển
động 1 vòng”
“Tần số là số vòng
III. Chu kì, tần số, tần số
góc của dao động điều
hòa
1. Chu kì và tần số
Khi vật trở về vị trí cũ
hướng cũ thì ta nói vật thực
hiện 1 dao động toàn phần.
* Chu kì (T): của dao
động điều hòa là khoảng
thời gian để vật thực hiện
6
Chủ biên: Cao Văn Tú Email:
Giáo án môn Vật lý lớp 12 đầy đủ nhất. Tài liệu lưu hành nội
bộ!
- Liên hệ dắt học sinh đi
đến định nghĩa chu kì và
tần số, tần số góc của
dao động điều hòa.
- Nhận xét chung
chuyển động trong 1
giây”
- Theo gợi ý của giáo
viên phát biểu định
nghĩa của các đại lượng
cần tìm hiểu
- Ghi nhận xét của giáo
viên.
một dao động toàn phần.
Đơn vị là s
* Tần số (f): của dao
động điều hòa là số dao
động tuần hoàn thực hiện
trong một s. Đơn vị là 1/s
hoặc Hz.
2. Tần số góc
Trong dao động điều hòa
ω được gọi là tần số góc.
Giữa tần số góc, chu kì
và tần số có mối liên hệ:
f
T
π
π
ω
2
2
==
Hoạt động 2: Vận tốc và gia tốc của dao động điều hòa.
- Yêu cầu HS nhắc lại
biểu thức của định nghĩ
đạo hàm
- Gợi ý cho HS tìm vận
tốc tại thời điểm t của
vật dao động
'xv =⇒
- Hãy xác định giá trị
của v tại
+ Tại
Ax ±=
+ Tại x = 0
- Tương tự cho cách tìm
hiểu gia tốc
- Nhận xét tổng quát
- Nhắc lại công thức:
)('
)(
lim
0
xf
x
xf
t
=
∆
∆
→∆
- Khi Δt
→
0 thì v = x’
Tiến hành lấy đạo hàm
v = x’ = -ωA sin(ωt + φ)
* Tại
Ax ±=
thì v = 0
* Tại x = 0
thì v = v
max
= ω.A
- Theo sự gợi ý của GV
tìm hiểu gia tốc của dao
động điều hòa.
- Ghi nhận xét của GV
IV. Vận tốc và gia tốc của
dao động điều hòa
1. Vận tốc
Vận tốc là đạo hàm của li
độ theo thời gian.
v = x’ = -ωA sin(ωt + φ)
- Vận tốc cũng biến thiên
theo thời gian
* Tại
Ax ±=
thì v = 0
* Tại x = 0 thì v = v
max
=
ω.A
2. Gia tốc
Gia tốc là đạo hàm của
vận tốc theo thời gian
a = v’ = x” = -ω
2
A cos(ωt +
φ)
a = - ω
2
x
* Tại x = 0 thì a = 0
* Tại
Ax ±=
thì a = a
max
=
ω
2
A
Hoạt động 3: Đồ thị của dao động điều hòa.
- Yêu cầu HS lập bảng
giá trị của li độ với đk
pha ban đầu bằng không
- Khi φ = 0
x = A cosωt
t ωt x
0 0 A
T/4 π/2 0
V. Đồ thị của dao động
điều hòa
7
Chủ biên: Cao Văn Tú Email:
2
T
t
T
Giáo án môn Vật lý lớp 12 đầy đủ nhất. Tài liệu lưu hành nội
bộ!
- Nhận xét gọi hs lên
bản vẽ đồ thị.
- Củng cố bài học
T/2 π -A
3T/4 3π/2 0
T 2π A
Đồ thị của dao động điều
hòa với φ = 0 có dạng hình
sin nên người ta còn gọi là
dao động hình sin.
Hoạt động 4:Tổng kết bài học.
Trợ giúp của giáo viên Hoạt động của học sinh
- Nhắc lại những nội dung kiến thức
trọng tâm.
- Yêu cầu HS về nhà trả lời các câu
hỏi và bài tập trong SGK.
- Nhận xét giờ học.
- Ghi nhận.
- Nhận nhiệm vụ học tập.
IV. RÚT KINH NGHIỆM :
Tiết 3. Bài 2. CON LẮC LÒ XO
I. Mục tiêu:
- Viết được:
+ Công thức lực kéo về tác dụng vào vật dao động điều hòa.
+ Công thức tính tần số góc,chu kì của con lắc lò xo;.
+ Công thức tính động năng, thế năng và cơ năng của con lắc lò xo, cơ năng được
bảo toàn
- Giải thích được tại sao dao động của con lắc lò xo là dao động điều hòa
- Nêu được nhận xét định tính về sự biến thiên động năng và thế năng khi con lắc
dao động.
- Áp dụng được các công thức và định luật có trong bài tập để giải bài tập tương
tự .
8
Chủ biên: Cao Văn Tú Email:
Giáo án môn Vật lý lớp 12 đầy đủ nhất. Tài liệu lưu hành nội
bộ!
-Khi không có ma sát dao động của con lắc lò xo là dao động điều hoà với chu kỳ
T=
k
m
π
2
- Khi không có ma sát cơ năng của con lắc lò xo được bảo toàn và tỉ lệ với bình
phương biên độ dao động .
- Viết được phương trình động lực học của con lắc lò xo
- Kĩ năng giải các bài tập về chuyển động của con lắc ò xo
II. Chuẩn bị:
1. Giáo viên: Con lắc lò xo dao động theo phương ngang.
2. Học sinh: . + Ôn lại phương trình dao động điều hòa, biểu thức gia tốc và vận
tốc.
+ Ôn lại : động năng, thế năng, cơ năng. khái niệm lực đài hồi, thế
lực đàn hồi
III. Tiến trình bài dạy :
1. Ổn định tổ chức.
2. Kiểm tra bài cũ : Viết phương trình dao động điều hòa ? Lập công thức tính
vận tốc, gia tốc ? Ở vị trí nào thì vận tốc bằng 0 và gia tốc bằng 0 ?
3. Bài mới.
Hoạt động 1 : Tìm hiểu con lắc lò xo.
Trợ giúp của giáo
viên
Hoạt động của học sinh Nội dung
*Diễn giảng con lắc lò
xo.
*Yêu cầu học sinh
nhắc lại định nghĩa dao
động điều hòa?
- Nêu cấu tạo của con lắc lò
xo?
*Đặt vấn đề:Hãy xem
xét khi ma sát không
đáng kể dao động của
vật m có phải là dao
*Học sinh lắng nghe,
suy nghĩ, thảo luận trả
lời câu hỏi : Là dao động
có li độ được mô tả theo
hàm số sin ( cos ).
- Ghi nhận vấn đề.
I / Con lắc lò xo:
1.Con lắc lò xo: gồm một vật
nhỏ có khối lượng m gắn vào
đầu một lò xo có độ cứng k
( khối lượng không đáng
kể).vật m có thể trượt trên mặt
phẳng nằm ngang không ma
sát.
*Vị trí cân bằng :0 tại đó lò xo
không biến dạng.
*Kéo vật lệch khỏi vị trí 0
buông ra (Vo = 0) vật dao
động quanh 0
9
Chủ biên: Cao Văn Tú Email:
P
ur
N
uur
m
k F
=
0
P
ur
N
uur
V
= 0
k
N
uur
P
ur
F
ur
m
k
V
ur
m
A
-A
x
0
V
ur
V
ur
Giáo án môn Vật lý lớp 12 đầy đủ nhất. Tài liệu lưu hành nội
bộ!
động điều hòa không?
Hoạt động 2: Tìm hiểu dao động của con lắc lò xo về mặt động lực học .
Trợ giúp của giáo
viên
Hoạt động của học
sinh
Nội dung
- Nếu bỏ qua các lực
cản của môi trường
,vật m chịu tác dụng
của mấy lực, liệt kê?
- Trọng lực và phản
lực như thế nào với
nhau?
- Hợp lực tác dụng lện
vật – Viết biểu thức
tính lực đàn hồi?
+Hướng dẫn HS
chứng minh dao động
của con lắc lò xo là
dao động điều hòa.
*Với cách đặt
2
k
m
ω
=
tương tự bài học trước
nghiệm của phượng
trình (1) là gì?Làm thế
nào để kiểm tra lại đó
là nghiệm của phương
trình
- Ta có thể kết luận gì
về chuyển động của
con lắc lò xo?
- Khi con lắc rời khỏi
vị trí cân bằng thì nó
chịu tác dụng của lực
có xu hướng kéo nó về
vị trí nào?Em có nhận
xét gì về chiều và độ
lớn của lực này? =>
Thông báo lực kéo về.
- Yêu cầu HS hoàn
thành câu hỏi C1
*Lắng nghe, suy nghĩ
,trả lời các câu hỏi :
- Vật chịu tác dụng của
3 lực :Trọng lực , phản
lực và lực đàn hồi.
- Trọng lực cân bằng
với phản lực.
-Hợp lực chỉ còn lại lực
đàn hồi.
F
đh
= -kx
*H/s họat động theo
nhóm trên bảng phụ
kiểm tra lại:
cos( )x A t
ω ϕ
= +
là
nghiệm của phương
trình (1)
- Kết luận : Dao động
của con lắc lò xo là dao
động điều hòa.
- Trả lời : Khi rời khỏi
vị trí cân bằng thì vật
chịu tác dụng của lực
đàn hồi kéo về vị trí
cân bằng có độ lớn F =
kx.
- Suy nghĩ trả lời câu
hỏi.
II/Khảo sát dao động của
con lắc lò xo về mặt động lực
học:
*Chọn gốc toạ độ 0 tại vị trí
cân bằng trục 0x song song với
lò xo chiều dương là chiều
tăng độ dài của lò xo:
Ta có:
P N= −
ur uur
hl
F P N F= + +
uur ur uur ur
đh
=
F
đh
ma Kx⇒ = −
//
0(1)
k
x x
m
⇔ + =
đặt
2
K k
m m
ω ω
= ⇒ =
Nghiệm phương trình (1)
là:
cos( )x A t
ω ϕ
= +
*Nên:Dao động của con lắc lò
xo là dao động điều hòa với
chu kỳ
2
m
T
k
π
=
*Lực kéo về(Lực hồi phục):
Là lực luôn hướng về vị trí cân
bằng.Vật dao động điều hòa
chịu lực kéo về có độ lớn tỉ lệ
với li độ : F= -kx.
10
Chủ biên: Cao Văn Tú Email:
Giáo án môn Vật lý lớp 12 đầy đủ nhất. Tài liệu lưu hành nội
bộ!
Hoạt động 3: Tìm hiểu năng lượng dao động của con lắc lò xo.
Trợ giúp của giáo
viên
Hoạt động của học
sinh
Nội dung
- Công thức tính động
năng?
- Nêu công thức tính
vận tốc của dao dộng
điều hòa ?
- Viết biểu thức tính
động năng của vật dao
động điều hòa ?
*Lớp 10 ta đã học thế
năng em hãy nhắc lại
có mấy lọai thế năng?
Công thức tính tương
ứng?Li độ x=? Thế
vào công thức thế
năng đàn hồi
*Cơ năng là gì?Biến
đổi làm gọn ?
*Khi không có ma sát
Em kết luận gì về cơ
năng của con lắc lò
xo?(Nhận xét và bổ
sung kết luận các
nhóm)
-Trả lời : W
d
=
v
m
2
2
1
.
- Nêu công thức : v =
-ωA sin(ωt + φ)
- Viết biểu thức.
*Thảo luận theo nhóm
để có kết luận : Có hai
lọa thế năng. Thế năng
đàn hồi tính theo công
thức
xw
k
dh
2
2
1
=
- Trả lời : Cơ năng là
tổng của động năng và
thế năng.
- Thảo luận nhóm đưa
ra câu trả lời.
III/Khảo sát dao động của lò
xo về năng lượng:
1/Động năng của con lắc lò xo:
W
đ
=
2 2 2 2
1 1
sin ( )
2 2
mv m A t
ω ω ϕ
= +
2/Thế năng con lắc lò xo:Chọn
mốc thế năng tại vị trí cân bằng
2 2 2
1 1
cos( )
2 2
t
W kx m A t
ω ω ϕ
= = +
với x là li độ của vật m,
2 2
k
k m
m
ω ω
= ⇔ =
3/Cơ năng con lắc lò xo:Khi
ma sát không đáng kể
2 2
2 2 2 2 2 2
1 1
2 2
1 1
sin ( ) cos ( )
2 2
W mv kx
W m A t m A t
ω ω ϕ ω ω ϕ
= +
= + + + =
W = k. đổi
*Kết luận: Cơ năng của con lắc
lò xo tỉ lệ với bình phương biên
độ dao động.
Khi không có ma sát cơ năng
của con lắc lò xo được bảo
tòan.
Hoạt động 5: Tổng kết bài học.
Trợ giúp của giáo viên Hoạt động của học sinh
- Nhắc lại nội dung cơ bản học sinh cần
nắm được.
- Yêu cầu học sinh về nhà làm các bài
tập 4,5,6 trong SGK trang 13.
- Nhận xét giờ học.
- Ghi nhận.
- Nhận nhiệm vụ học tập.
IV.Rút kinh nghiệm.
11
Chủ biên: Cao Văn Tú Email:
Giáo án môn Vật lý lớp 12 đầy đủ nhất. Tài liệu lưu hành nội
bộ!
Tiết 4. BÀI TẬP
I. MỤC TIÊU.
- Từ phương trình dao động điều hoà xác định được: biên độ, chu kì, tần số
góc
- Lập được phương trình dao động điều hoà, phương trình vận tốc, gia tốc, từ
các giả thuyết của bài toán. Chú ý tìm pha ban đầu dựa vào điều kiện ban đầu.
- Giải được các bài toán đơn giản về dao động điều hoà.
-Rèn luyện phong cách làm việc khoa học, độc lập nghiên cứu, tác phong lành
mạnh và có tính tập thể.
II. CHUẨN BỊ
1.Giáo viên:
- Một số bài tập trắc nghiệm và tự luận
2.Học sinh:
-Ôn lại kiến thức về dao động điều hoà .
IV. HOẠT ĐỘNG DẠY HỌC
1. Ổn định tổ chức.
2 Kiểm tra bài cũ :
-Nêu cấu tạo con lắc lò xo, công thức tính chu kì?
-Khi con lắc dao động điều hòa thì động năng và thế năng của con lắc biến đổi
qua lại như thế nào?
3 Bài mới:
Hoạt động 1 : Nhắc lại kiến thức cũ.
Trợ giúp của giáo viên Họat động của học sinh Nội dung ghi
- Dao động điều hòa là gì
?
- Viết biểu thức tính li
độ, vận tốc và gia tốc của
- Suy nghĩ trả lời các câu
hỏi của GV.
I. Các kiến thức cần nhớ.
1. Dao động điều hòa
- Li độ : x = Acos(ωt + ϕ)
- Vận tốc :v =-ωAsin(ωt +
12
Chủ biên: Cao Văn Tú Email:
Giáo án môn Vật lý lớp 12 đầy đủ nhất. Tài liệu lưu hành nội
bộ!
vật dao động điều hòa ?
- Xây dựng công thức
liên hệ giữa x, v, a ?
- Viết công thức tính tần
số góc, chu kì của con lắc
lò xo ?
- Viết công thức.
ϕ)
- Gia tốc : a =- ω
2
Acos(ωt
+ ϕ) = - ω
2
x
- Công thức liên hệ
giữa x,v và a :A
2
=
x
2
+
ω
2
2
v
2. Con lắc lò xo :
- Tần số góc :
m
K
=
ω
- Chu kì :
k
m
T
π
2=
Hoạt động 2 : Giải bài tập trắc nghiệm.
- Yêu cầu HS đọc đề bài
và giải thích sự lựa chọn
đáp án.
- Thực hiện yêu cầu của
giáo viên
Bài 7 – SGK trang 9
Chọn đáp án C
Bài 8 – SGK trang 9
Chọn đáp án A
Bài 9 – SGK trang 9
Chọn đáp án D
Bài 4 – SGK trang 13
Chọn đáp án D
Hoạt động 3 : Giải bài tập tự luận
Trợ giúp của giáo viên Hoạt động của học sinh Nội dung ghi
- Nhắc lại công thức tính
li độ x của dao động điều
hòa ?
- Yêu cầu HS giải bài
toán.
- Hướng dẫn Hs cách xác
định chu kì T.
- Đọc đề bài.
- Trả lời câu hỏi của GV.
- Giải bài toán.
- Ghi nhận.
Bài 10 – SGK trang 9
+ Ta có :
X =2cos
cmt )
6
5(
π
−
+ Suy ra :
A = 2 cm;
rad
6
π
ϕ
−=
Pha ban đàu tại thời điểm t
:
)
6
5(
π
−t
Bài 11 – SGK trang 9
- Vật dao động điều hòa
mất 0,25s để đi từ vị trí có
vận tốc bằng 0 đến vị trí
tiếp theo cũng như vậy
mất một thời gian :
13
Chủ biên: Cao Văn Tú Email:
Giáo án môn Vật lý lớp 12 đầy đủ nhất. Tài liệu lưu hành nội
bộ!
- Yêu cầu HS tính tần số,
biên độ dao động điều
hòa.
- Yêu cầu HS giải bài
toán.
- Tính tần số f và biên độ
A.
- Đọc đề bài và giải bài
toán.
stT
T
t 5,025,0.22
2
===⇒=
Vậy chu kì dao động là
0,25s
- Ta có f = 1/T = 1/0,5 = 2
Hz
A = L/2 = 36/2 = 18 cm
Bài 15 – SGK trang 13
- Áp dụng công thức :
xw
k
t
2
2
1
=
. Thế năng đàn
hồi của con lắc lò xo là :
W
t
= 0,5.40.(2.10
-2
)
2
=
0,0008 J
Hoạt động 4 : Tổng kết bài học
- Yêu cầu HS về nhà làm các bài tập
tương tự.
- Nhận xét giờ học.
- Nhận nhiệm vụ học tập.
IV. Rút kinh nghiệm :
Tiết 5. BÀI 3. CON LẮC ĐƠN
I. Mục tiêu :
- Nêu được cấu tao con lắc đơn. Nêu được điều kiện để con lắc đơn dao động
điều hòa.
- Viết được công thức tính chu kì dao động của con lắc đơn
14
Chủ biên: Cao Văn Tú Email:
Giáo án môn Vật lý lớp 12 đầy đủ nhất. Tài liệu lưu hành nội
bộ!
- Viết được cộng thức tính thế năng và cơ năng của con lắc đơn. Xác định
được lực kéo về
- Nêu được nhận xét định tính về sự biến thiên của động năng và thế năng của
con lắc khi dao động.
- Kĩ năng: giải được các bài tập tương tự như trong sách. Nêu được ứng dụng
của con lắc đơn trong ciệc xác định được gia tốc rơi tự do.
II. Chuẩn bị:
1. Giáo viên:Con lắc với đơn, có thể sử dụng hình vẽ
2. Học sinh: . Ôn lại dao động điều hoà. Kiến thức phân tích lực
III. Tiến trình dạy và học
1. Kiểm tra bài cũ
Các câu 1,2,3 .Viết công thức tính chu kỳ và tần số dao động điều hòa của con lắc lò
xo.
2. Bài mới
Hoạt động 1 : Tìm hiểu con lắc đơn.
Trợ giúp của giáo viên Hoạt động của học
sinh
Nội dung
- Diễn giảng con lắc
đơn.
- Khi đem con lắc đơn
rời khỏi VTCB dây treo
tạo với phương thẳng
đứng một góc
α
rồi
buông ra không vận tốc
đầu con lắc đơn sẽ
chuyển động thế nào?
*Đặt vấn đề : Khi lực
cản không khí và lực
ma sát không đáng kể
buông ra con lắc đơn có
dao động điều hòa
không?
- Lắng nghe ghi bài
- Lắng nghe suy nghĩ
,trả lời câu hỏi:
- Trả lời :Dao động
quanh vị trí cân bằng o
- Nhận thức vấn đề.
I/Thế nào là con lắc đơn:
- Con lắc đơn gồm một vật
nhỏ có khối lượng m treo ở
đầu dây dài
l
không dãn có
khối lượng không đáng kể.
- VTCB tại 0:Dây có
phương thẳng đứng .Khi
cho dây lệch khỏi VTCB
bằng con lắc dao động
quanh 0
Hoạt động 2: Tìm hiểu dao động của con lắc đơn.
Trợ giúp của giáo viên Hoạt động của học
sinh
Nội dung
- Nếu góc
α
tính bằng
radian thì li độ cong s
- Trả lời các câu hỏi. II/Khảo sát dao động của
con lắc đơn về mặt động
15
Chủ biên: Cao Văn Tú Email:
.s
α
= l
α
T
ur
n
p
uur
t
P
ur
P
ur
chiều dương
m
0
α
<
0
Giáo án môn Vật lý lớp 12 đầy đủ nhất. Tài liệu lưu hành nội
bộ!
được tính theo góc
α
tương ứng như thế nào?
- Trong quá trình dao
động vật chịu tác dụng
của mấy lực?
- Phân tích :
n t
P P P= +
ur uur ur
- Lực căng dây
T
ur
và
n
P
uur
có làm thay đổi tốc độ
chuyển động của vật
không vì sao?
- Yêu cầu HS thực hiện
câu hỏi C1
- Li độ cong s phụ
thuộc vào thời gian còn
gia tốc a được tính theo
tọa độ s như thế nào?
- Tương tự các bài học
trước nghiệm của
phương trình (2) là gì?
Làm thế nào khẳng
định
0
cos( )s S t
ω ϕ
= +
là
nghiệm phương trình
(2) - Biên độ dao động
là gì?
- Ta có thể kết luận gì
về con lắc đơn với dao
động nhỏ ?
- Yêu cầu HS thực hiện
C2
- Thảo luận theo nhóm
trả lời : Vật chịu tác
dụng của trọng lực, lực
căng của dây.
- Làm theo hướng dẫn
của giáo viên.
- Suy nghĩ trả
lời:Không vì chúng
vuông góc với quỹ đạo
- Thực hiện theo nhóm
tínhcác giá trị
( )rad
α
khác nhau.
- Suy nghĩ trả lời câu
hỏi : Phương trình ( 2 )
có nghiệmlà
0
cos( )s S t
ω ϕ
= +
- Với dao động nhỏ thì
dao động của con lắc
đơn là dao động điều
hòa.
- Suy nghĩ thảo luận
nhóm trả lời các câu hỏi
lực học:
- Chọn gốc tọa độ 0 tại vị trí
cân bằng chiều dương từ trái
sang phải:
Li độ cong
¼
s OM
α
= = l
;s
α
có giá trị dương nếu con
lắc lệch khỏi VTCB theo
chiều dương và ngược lại
*
hl n t
F T P T P P= + = + +
uur ur ur ur uur ur
sinma mg
α
⇒ = −
(1)
Nếu li độ góc
α
(rad)nhỏ
0
( 20 )
α
<
ta có :
sin
α
s
α
≈ =
l
nên từ (1) ta
có:
//
0
g
s s+ =
l
(2)
-Đặt
2
g g
ω ω
= ⇒ =
l l
nghiệm của phương trình
(2)là:
0
cos( )s S t
ω ϕ
= +
Tượng tự phương trình li độ
góc :
0
cos( )t
α α ω ϕ
= +
*Kết luận: Con lắc đơn khi
dao động với li độ góc nhỏ (
s<<
l
) con lắc đơn dao động
với chu kỳ:
2T
g
π
=
l
Hoạt động 3: Tìm hiểu năng lựơng dao động của con lắc đơn.
Trợ giúp của giáo viên Hoạt động của học
sinh
Nội dung
16
Chủ biên: Cao Văn Tú Email:
Giáo án môn Vật lý lớp 12 đầy đủ nhất. Tài liệu lưu hành nội
bộ!
- Nhắc lại công thức
tính động năng?
- Thế năng của con lắc
đơn là thế năng lọai gì?
- Nếu chọn mốc thế
năng tại VTCB 0 thì
tại một vị trí dây treo
tạo với phương thẳng
đứng một góc
α
bất kỳ
thì độ cao Z ,Wt được
tính như thế nào?
- Cơ năng của con lắc
được tính như thế nào ?
Ở lớp 10 ta đã xét con
lắc đơn chuyển động
khi không có ma sát thì
cơ năng của nó như thế
nào?
- Yêu cầu học sinh
hoàn thành câu hỏi
C3?
-Tại biên năng lượng
nào cực đại ,cực tiểu ?
Vì sao?Từ biên về
VTCB thì năng lượng
nào chuyển hóa thành
năng lượng nào?Ngược
lại từ VTCB ra biên?
- Trả lời các câu hỏi :
W
đ
=
2
1
2
mv
- Trả lời : Thế năng của
con lắc là thế năng
trọng trường.
- Thảo luận theo nhóm
trả lời ( ghi trên bảng
phụ)
- Thực hiện yêu cầu của
GV.
- Suy nghĩ trả lờ câu
hỏi.
III/Khảo sát dao động con
lắc đơn về mặt năng lượng:
1/Động năng của con lắc
đơn:
W
đ
=
2
1
2
mv
2/Thế năng của con lắc đơn:
Chọn mốc thế năng tại vị trí
cân bằng
(1 cos )
t
W mgZ mg
α
= = −l
3/Cơ năng của con lắc đơn:
Nếu bỏ qua mọi ma sát thì:
2
1
(1 co s )
2
W mv mg
α
= + −l
=k.
đổi
Lưu ý:Tại VTCB thì thế
năng bằng 0 và động năng
cực đại ,tại biên thế năng
cực đại và động năng bằng
0.
Hoạt động 4 : Tìm hiểu cách đo gia tốc trọng trường
Hoạt động của Thầy Hoạt động của trò Nội dung ghi :
- Diễn giảng :Cách đo
chu kỳ T
- Nếu đo được T thì g
được tính như thế nào ?
Nếu g tại đó khác lạ với
g những vùng lân cận
thì sao?
- Ghi nhận.
- Trả lời câu hỏi tự ghi
bài
IV/Ứng dụng:Xác định gia
tốc rơi tự do:
Đo chu kỳ T tại một nơi trên
trái đất
2
2
4
g
T
π
⇒ =
l
từ đó tìm
sự phân bố khối lượng
khóang vật trong lòng đất tại
đ
Hoạt động 5 : Tổng kết bài học.
17
Chủ biên: Cao Văn Tú Email:
Giáo án môn Vật lý lớp 12 đầy đủ nhất. Tài liệu lưu hành nội
bộ!
Trợ giúp của giáo viên Hoạt động của học sinh
- Nhắc lại những nội dung kiến thức
trọng tâm.
- Yêu cầu HS về nhà trả lời các câu hỏi
và bài tập trong SGK.
- Nhận xét giờ học.
- Ghi nhận.
- Nhận nhiệm vụ học tập.
IV.RÚT KINH NGHIỆM:
…………………………………………………………………………………………
…
…………………………………………………………………………………………
…
Tiết 6. BÀI 4. DAO ĐỘNG TẮT DẦN. DAO ĐỘNG CƯỠNG BỨC.
18
Chủ biên: Cao Văn Tú Email:
Giáo án môn Vật lý lớp 12 đầy đủ nhất. Tài liệu lưu hành nội
bộ!
I. Mục tiêu :
- Nêu được những đặc điểm của dao động tẳt dần, dao động duy tri, cưỡng bức và
cộng hưởng.
- Giải thích được nguyên nhân của dao động tắt dần.
- Nêu được điều kiện để có cộng hưởng xảy ra.
- Nêu được vài ví dụ về tầm quang trọng của hiện tượng cộng hưởng.
- Vẽ và giải thích được đường cong cộng hưởng.
- Kỹ năng: vận dụng điều kiện cộng hưởng để giải thích một số hiện tượng vật lý
có liên quan. Giải được các bài tập tương tự như sách giáo khoa.
II. Chuẩn bị:
1. Giáo viên: Bộ thí nghiệm của con lắc lò xo nhạy trên mặt phẳng ngang,thí
nghiệm ở 4.3
Các ví dụ của dao động tắt dần trong cuộc sống, một số ví du về cộng
hưởng
2. Học sinh: tham khảo trước bài học.
III.TIẾN TRÌNH:
1. Ổn định tổ chức.
2. Kiểm tra bài cũ : Nêu cấu tạo của con lắc đơn ? Khi con lắc dao động thì động
năng và thế năng của con lắc biến thiên như thế nào ?
3. Bài mới :
Hoạt động 1 : Tìm hiểu dao động tắt dần.
Trợ giúp của giáo viên Hoạt động của học sinh Nội dung
- Diễn giảng dao động
tự do( dao động
riêng):Dao động của hệ
xảy ra chỉ dưới tác
dụng của nội lực ( các
lực cản , ma sát là
ngọai lực)Khi đó hệ
dao động điều hòa với
tần số riêng
0
f
nào đó
chỉ phụ thuộc đặc tính
của hệ không phụ thuộc
các yếu tố ngòai
*Khi có lực cản môi
trường dao động bị tắt
dần ,năng lượng dao
động của vật như thế
nào?Năng lượng quan
hệ như thế nào với biên
độ ?Nên biên độ của
dao động thế nào?Thế
*Nghe diễn giảng –Ghi
bài-Nhắc lại dao động tự
do
*Năng lượng dao động
bịgiảm.Năng lượng tỉ lệ
thuận với bình phương
biên độ , nên biên độ
giảm
⇒
Dao động tắt dần
*Khi lực cản môi trường
nhỏ ,trong khỏang thời
gian ngắn có thể xem gần
đúng là dao động điều
hòa.
I/Dao động tắt dần:
*Khi không có ma sát con
lắc dao động điều hòa với
tần số riêng
0
f
.Gọi tần số
riêng vì nó chỉ phụ thuộc
vào các đặc tính của hệ
1/Thế nào là dao động tắt
dần:Dao động có biên độ
giảm dần theo thời gian
2/Giải thích:Nguyên nhân
làm cho dao động tắt dần là
do lực cản môi trường ,lực
ma sát .
3/Ứng dụng: Bộ phận giảm
xóc của ôtô , cửa tự động…
19
Chủ biên: Cao Văn Tú Email:
x
0
t
Giáo án môn Vật lý lớp 12 đầy đủ nhất. Tài liệu lưu hành nội
bộ!
nào là dao độngt ắt
dần?
*Dao động tắt dần
chậm có thể được xem
là dao động điều hòa
không?Nếu xem môi
trường tạo nên lực cản
cũng thuộc về dao động
thì dao động tắt dần có
thể xem là dao động tự
do không?
*Dao động tắt dần có
lợi hay hại? Suy nghĩ
cách ứng dụng ?
*Nhắc lại dao động tự
do .(Trả lời :có)
*Thảo luận ứng dụng
theo nhóm trả lời
Hoạt động 2: Tìm hiểu sự duy trì dao động
Trợ giúp của giáo viên Hoạt động của học sinh Nội dung
*Diễn giảng dao động
duy trì .
VD:Người nằm võng
đu đưa dao động tắt dần
.Nếu mỗi lần võng đi
tới gần một vật cố định
( tường) rồi ra xa, khi
bắt đầu ra xa ta tác
dụng lực nhẹ vào
tường tạo phản lực tác
dụng vào võng làm
võng tiếp tục duy trì
dao động.
*Lắng nghe và ghi bài II/ Dao động duy trì :
Để dao động không bị tắt
dần bằng cách cung cấp
năng lượng để giữ cho biên
độ không đổi mà không
làm thay đổi chu kỳ dao
động riêng gọi là dao động
duy trì
VD:Dao động con lắc đồng
hồ
Lưu ý: Ngọai lực tác dụng
vào vật dao động cùng
chiều chuyển động trong
một phần của chu kỳ để
duy trì dao động.
Hoạt động 3 : Tìm hiểu dao động cưỡng bức
Trợ giúp của giáo viên Hoạt động của học sinh Nội dung
*Hướng dẫn H/s giải
thích khi võng chịu tác
dụng của ngọai lực điều
hoà do tay ta đưa võng.
+Trong thời gian đầu
rất ngắn ta thấy tay ta
như thế nào ?Sau đó
*Thảo luận -Giải thích
theo nhóm
III/Dao động cưỡng bức:
1/Thế nào là dao động
cưỡng bức:
Dao động chịu tác dụng của
một ngọai lực cưỡng bức
điều hòa
0
( co s )F F t
ω
=
theo
thời gian gọi là dao động
20
Chủ biên: Cao Văn Tú Email:
D
•
A
•
B
•
C
•
E
•
•
G
Giáo án môn Vật lý lớp 12 đầy đủ nhất. Tài liệu lưu hành nội
bộ!
dao động của cái võng
có còn chệch chọang
như lúc đầu không?
*Trả lời -Giải thích
C1?
*Dao động cưỡng bức
khác dao động duy trì
như thế nào?
*Thực hiện C1.
*Dao động duy trì tần số
dao động vẫn bằng tần
số riêng của hệ còn dao
động cưỡng bức thì theo
tần số của ngọai lực
cưỡng bức ,ngọai lực
(được điều khiển)tác
dụng để dao động duy trì
có thể không liên tục
khác với dao động cưỡng
bức ngọai lực tuần hòan
độc lập với hệ
cưỡng bức
2/Ví dụ: Xe dừng nhưng
vẫn nổ máy thân xe dao
động ( rung nhẹ )dưới tác
dụng ngoại lực cưỡng bức
tuần hòan của pittông đang
họat động .
3/Đặc điểm:
-Dao động cưỡng bức có
biên độ không đổi và có
tần số bằng tần số của
ngọai lực cưỡng bức ( nói
chung dao động điều hòa).
-Biên độ dao động cưỡng
bức phụ thuộc vào biên độ
của lực cưỡng bức (tỉ lệ
thuận với Fo)và
0
f f−
( Khi
0
f f;
thì A càng lớn)
Hoạt động 4: Tìm hiểu về hiện tượng cộng hưởng
Trợ giúp của giáo viên Hoạt động của học sinh Nội dung
*Từ thí nghiệm C1cho
biết con lắc dao động
mạnh nhất có chiều dài
như thế nào so với con
lắc D ?Chu kỳ của
chúng như thế nào?Khi
nào xảy ra cộng hưởng?
*Diễn giảng đồ thị :
Đường cong A ứng với
ma sát nhỏ , đường
cong B ứng với ma sát
lớn.Hiện tượng cộng
hưởng xảy ra khi nào
,rõ nét khi nào?Dựa vào
đồ thị hãy cho biết khi
0
f f−
càng lớn thì biên
độ của dao động cưỡng
bức thế nào?
*Thực hịên C2
*Theo em cộng hưởng
có lợi hay có hại cho ví
*Thảo luận theo nhóm
⇒
Trả lời các câu hỏi
- Trả lời : Hiện tượng
cộng hưởng vừa có lời,
IV/Hiện tượng cộng
hưởng:
1/Định nghĩa:Hiện tượng
biên độ dao động cưỡng
bức tăng dần lên đến giá trị
cực đại khi tần số f của
ngọai lực cưỡng bức bằng
tần số dao động riêng của
hệ
0
f
gọi là hiện tượng cộng
hưởng.
0
f f=
2/Giải thích:Khi
0
f f=
thì
hệ được cung cấp năng
lượng một cách nhịp
nhàng , khi tốc độ tiêu hao
năng lượng do ma sát bằng
tốc độ cung cấp năng lượng
thì biên độ dao động tăng
dần đến giá trị cực đại
không đổi.
*Cộng hưởng rõ nét khi ma
sát nhỏ(cùng ngọai lực tuần
21
Chủ biên: Cao Văn Tú Email:
B
(tần số
riêng)
0
A
f
Ma sát nhỏ
Ma sát
lớn
A
Giáo án môn Vật lý lớp 12 đầy đủ nhất. Tài liệu lưu hành nội
bộ!
dụ thực tế? vừa có hại. hòan tác dụng nếu ma sát
giảm thì giá trị cực đại của
biên độ tăng)
3/Tầm quan trọng của hiện
tượng cộng hưởng: *Cộng
hưởng có hại:Trong xây
dựng ,thiết kế cần tính tóan
để tránh xảy ra hiện tượng
cộng hưởng làm gãy vỡ cấu
trúc sự vật .
*Cộng hưởng có lợi :
Thùng đàn , sáo kèn làm
cộng hưởng âm to hơn.
Trợ giúp của giáo viên Hoạt động của học sinh
- Nhắc lại những kiến thức trọng tâm
- Yêu cầu HS về nhà trả lời các câu hỏi
và làm các bài tập trong SGK
- Nhận xét giờ học.
- Ghi nhận, đọc phần ghi nhớ.
- Nhận nhiệm vụ học tập.
IV. Rút kinh nghiệm :
22
Chủ biên: Cao Văn Tú Email:
Giáo án môn Vật lý lớp 12 đầy đủ nhất. Tài liệu lưu hành nội
bộ!
Tiết 7. BÀI TẬP
I. Mục tiêu :
- Ôn tập, củng cố kiến thức về dao động tắt dần,dao động cưỡng bức và con lắc
đơn.
- Giải được các bài tập trong SGK và SBT.
- Ren luyện kĩ năng tính toán, cẩn thận, chính xác.
II. Chuẩn bị :
1. Giáo viên : Một số bài tập về con lắc đơn.
2. Học sinh :
III. Tiến trình dạy và học :
1. Kiểm tra bài cũ : Dao động tắt dần là gì ? Giải thích nguyên nhân ?
2. Bài mới :
Hoạt động 1 : Nhắc lại kiến thức cũ.
Trợ giúp của giáo viên Hoạt động của học sinh Nội dung
- Nêu điều kiện để dao
động của con lắc đơn là
dao động điều hòa.
- Viết công thức tính tần
số góc, chu kì của con lắc
đơn ?
- Dao động tắt dàn là gì ?
- Hiện tượng cộng hưởng
là gì ? Nêu điều kiện xảy
ra hiện tượng cộng
hưởng ?
- Suy nghĩ trả lờ câu hỏi.
- Viết công thức.
- Suy nghĩ trả lời câu hỏi.
- Nêu hiện tượng cộng
hưởng.
I. Các kiến thức cần nhớ.
1. Con lắc đơn.
- Khi con lắc đơn dao
động với biên độ nhỏ thì
nó dao động điều hòa.
- Tần số góc :
l
g
=
ω
- Chu kì :
g
l
T
π
2=
2. Dao động tắt dần : Là
dao động có biên độ giảm
dần theo thời gian.
3. Hiện tượng công
hưởng.
- Điều kiện xảy ra hiện
tượng cộng hưởng : f = f
o
Hoạt động 2 : Giải bài tập trắc nghiệm.
Trợ giúp của giáo viên Hoạt động của học sinh Nội dung
- Yêu cầu HS đọc đề bài
và giải thích sự lựa chọn
- Thực hiện yêu cầu của
GV
Bài 4 – SGK trang 14
Chọn đáp án D.
23
Chủ biên: Cao Văn Tú Email:
Giáo án môn Vật lý lớp 12 đầy đủ nhất. Tài liệu lưu hành nội
bộ!
đáp án.
- Yêu cầu HS đọc đề bài
và giải thích sự lựa chọn
đáp án.
- Thực hiện yêu cầu của
GV.
Bài 5 - SGK trang 17
Chọn đáp án D
Bài 5 – SGK trang 21
Chọn đáp án D
Giải thích :
Vì cơ năng tỉ lệ với nình
phương biên độ nên tỉ số
giữa cơ năng của vật ban
đàu và cơ năng của vật
sau một chu kì là :
A
A
w
w
2
2
2
1
2
1
=
Theo giả thiết :
A
2
= 0,97 A
1
. Nên :
ww
A
A
w
w
12
2
1
2
1
2
1
94.0
2
97,0
=⇒=
Lượng cơ năng của vật
giảm đi là :
wwww 006,094,0 =−=∆
Vậy lượn cơ năng hao
hụt là : 6%
Hoạt động 3 : Giải bài tập tự luận.
Trợ giúp của giáo viên Hoạt động của học sinh Nội dung
- Yêu cầu HS tính chu kì
dao động của con lắc
đơn.
- Yêu cầu HS tính số dao
động toàn phần thực hiện
trong thời gian t giây.
- Đọc đề bài.
- Tính chu kì dao động T.
- Tính số dao động toàn
phần thực hiện trong thời
gian t.
Bài 7 – SGK trang 17
- Ta có :
g
l
T
π
2=
= 2.3,14.
8,9
2
= 2,83(s)
Vậy chu kì dao động của
con lắc đơn là 2,83 s
- Số dao động toàn phần
thự hiện được trong thời
gian 5 phút là :
106
83,2
300
===
T
t
n
( dao
động toàn phần )
Bài 6 – SGK trang 21
- Chu kì dao động của con
24
Chủ biên: Cao Văn Tú Email:
Giáo án môn Vật lý lớp 12 đầy đủ nhất. Tài liệu lưu hành nội
bộ!
- Hãy tính chu kì dao
động của con lắc đơn ?
- Hãy tính thời gian tàu
đi từ thay ray này tới
thanh ray kế tiếp ?
- Yêu cầu HS giải bài
toán.
- Đọc đề bài.
- Viết công thức tính chu
kì dao động T.
- Tính thời gian tàu đi từ
thay ray này tới thanh ray
kế tiếp.
- Giải bài toán.
lắc đơn là :
g
l
T
π
2=
- Thời gian tàu chạy từ
thay ray này tới thanh ray
kế tiếp là :
v
S
t =
- Biên độ dao động của
con lắc đơn lớn nhất khi
xảy ra hiện tượng cộng
hưởng, tức là : T = t. Suy
ra:
g
l
π
2
=
l
gS
v
v
S
π
2
=⇒
Hoạt động 4 : Tổng kết bài học.
Trợ giúp của giáo viên Hoạt động của học sinh
- Yêu cầu HS về nhà làm các bài tập
tương tự.
- Nhận xét giờ học.
- Nhận nhiệm vụ học tập.
IV. Rút kinh nghiệm.
25
Chủ biên: Cao Văn Tú Email: