Bài giảng điện tử môn sinh học: đặc điểm của lớp thú: dơi và voi pdf

Bài 49:
Bài 49:


Đa dạng của lớp thú
Đa dạng của lớp thú


(tiếp theo)
(tiếp theo)


Bộ dơi và bộ cá voi
Bộ dơi và bộ cá voi
Giáo viên: Đàm Thị Tần
Giáo viên: Đàm Thị Tần

Kiểm tra bài cũ:
Kiểm tra bài cũ:
1.Trình bày cấu tạo của bộ xương và hệ cơ của thỏ
thích nghi với đời sống ?
2.Nêu đặc điểm chung của lớp thú?
Trả lời:
_Có lông mao và nuôi con bằng sữa

I. Bộ dơi
I. Bộ dơi

1. Dơi thường sống ở đâu?
2. Dơi kiếm ăn vào thời điểm nào trong năm, thời gian nào
trong ngày?

Quan sát hình 49.1, đọc thông tin thảo luận nhóm trả lời câu hỏi:
1.Đặc điểm cấu tạo ngoài của dơi thích nghi với đời sống bay ?
Mô tả cách bay của dơi?
2.Dơi có cách cất cánh như thế nào?
A- Cấu tạo ngoài của dơi
1.Cánh tay; 2.Ống tay;
3.Bàn tay; 4. Ngón tay
Cách bay của dơi: Dơi có màng cách rộng,
thân ngắn nên có cách bay thoăn thoắt,
thay hướng đổi chiều một cách linh hoạt.
B- Chân dơi yếu, bám chặt vào cành
cây. Khi bắt đầu bay dơi chỉ cần rời
vật bám.

Kết luận:
Kết luận:
1.Chi trước biến đổi thành cánh da,màng cánh rộng, thân ngắn,
hẹp nên có cách bay thoăn thoắt, thay hướng đổi chiều linh
hoạt .
2.Chân yếu có tư thế bám vào cành cây treo ngược cơ thể. Khi
bay chân dời vật bám, tự buông mình từ cao.

?.Sống trong các hang động kiếm ăn vào ban đêm, tại sao khi bay
?.Sống trong các hang động kiếm ăn vào ban đêm, tại sao khi bay
dơi không va vào chướng ngại vật?
dơi không va vào chướng ngại vật?

Trả lời:

_Tai dơi rất thính ,dơi thường phát ra siêu âm với tần số dao
động rất cao từ 30.000 đến 70.000 dao động/dây . Siêu âm khi
phát ra chạm vào chướng ngại vật trên đường bay ,dội vào tai
dơi khiến dơi có thể xác định chính xác và tức thời vị trí vật
thể và con mồi trong không gian.

Quan sát tranh và cho biết thức ăn của dơi là gì?
Dơi ăn sâu bọ
Dơi quả

Bộ răng của dơi
Quan sát tranh và nêu đặc điểm về bộ răng của dơi ,nó có ý
nghĩa gì với đời sống của dơi?

1.Dơi có những lợi ích ,tác hại gì với con người?
2.Tại sao biết bay như chim dơi lại được xếp vào lớp thú?
Trả lời:
1.Lợi ích: ăn sâu bọ , muỗi ,bảo vệ cây trồng.Phân dơi làm phân
bón ,làm thuốc súng,và là nguồn diêm trắng.
Tác hại: ăn quả ,hạt.
2.Cơ thể có lông mao ,nuôi con bằng sữa .

II.Bộ cá voi:
II.Bộ cá voi:
Cá heo
Quan sát tranh và cho biết nơi sinh sống của cá heo,cá voi,cá nhà táng?
Cá voi Cá nhà táng

? Nêu đặc điểm cấu tạo ngoài của cá voi thích nghi với đời sống ở nước ?
Hình:Cấu tạo, đời sống của cá voi

_Bộ cá voi thích nghi với đời sống hoàn toàn trong nước:
Có cơ thể hình thoi, cổ rất ngắn, lớp mỡ dưới da rất dày
chi trước biến đổi thành chi bơi có dạng bơi chèo, vây
đuôi nằm ngang, bơi bằng cách uốn mình theo chiều dọc.
Kết luận:

?.Lớp mỡ dưới da dày có ý nghĩa gì với đời sống của cá?
Hình:Cấu tạo, đời sống của cá voi

1.Thức ăn của cá voi là gì?
Quan sát tranh và cho biết:
2.Cấu tạo bộ răng của chúng ra sao?
3.Mô tả cách lấy thức ăn của cá voi?
Cá voi sống theo đàn, đẻ mỗi lứa 1
con dài tới 7m, sau 2-3 năm mới lại
đẻ, cá voi con bú mẹ khoảng 7 tháng,
sau 3 năm mới trưởng thành.

? Tại sao cá voi gọi là cá mà lại xếp vào lớp thú
Cá heo
Cá nhà táng
Cá voi xanh
-Đẻ con non khỏe,có một đôi tuyến vú
nằm trong túi ở mỗi bên háng
-Hô hấp bằng phổi, phổi lớn có nhiều
phế nang nên có thể lặn sâu
-

Bán cầu não lớn, nhiều nếp nhăn,
nhiều biểu hiện rất tinh khôn, thính giác
tốt, thị và khứu giác kém.

Bảng so sánh cấu tạo ngoài và tập tính ăn giữa dơi và cá voi
Bảng so sánh cấu tạo ngoài và tập tính ăn giữa dơi và cá voi
Tên
Tên
động
động
vật
vật
Chi
Chi
trước
trước
Chi
Chi
sau
sau
Đuôi
Đuôi
Cách di chuyển
Cách di chuyển
Thức
Thức
ăn
ăn
Đặc điểm răng
Đặc điểm răng

và cách ăn
và cách ăn
Dơi
Dơi
Cá voi
Cá voi
xanh
xanh
Câu trả
Câu trả
lời lựa
lời lựa
chọn
chọn
-
Cánh
Cánh
da
da
- Vây
- Vây
bơi
bơi
-
Tiêu
Tiêu
biến
biến
-Nhỏ
-Nhỏ

yếu
yếu
-Vây
-Vây
đuôi
đuôi
-
-
Đuôi
Đuôi
ngắn
ngắn
-
Bay không có
Bay không có
đường bay rõ
đường bay rõ
rệt
rệt
-
-
Bơi uốn mình
Bơi uốn mình
theo chiều dọc
theo chiều dọc
-
Tôm
Tôm
cá,
cá,

động
động
vật
vật
nhỏ
nhỏ
- Sâu
- Sâu
bọ
bọ
-
Không có
Không có
răng lọc mồi
răng lọc mồi
bằng các khe
bằng các khe
của tấm sừng
của tấm sừng
miệng
miệng
- Răng nhọn,
- Răng nhọn,
sắc, rang phá
sắc, rang phá
vỡ vỏ cứng
vỡ vỏ cứng
của sâu bọ
của sâu bọ

Đáp án:
Đáp án:
Bảng so sánh cấu tạo ngoài và tập tính ăn giữa dơi và cá voi
Bảng so sánh cấu tạo ngoài và tập tính ăn giữa dơi và cá voi
Tên động
Tên động
vật
vật
Chi
Chi
trước
trước
Chi
Chi
sau
sau
Đuôi
Đuôi
Cách di chuyển
Cách di chuyển
Thức
Thức
ăn
ăn
Đặc điểm răng
Đặc điểm răng
và cách ăn
và cách ăn
Dơi
Dơi

Cánh
Cánh
da
da
Nhỏ
Nhỏ
yếu
yếu
Đuôi
Đuôi
ngắn
ngắn
Bay không có
Bay không có
đường bay rõ rệt
đường bay rõ rệt
Sâu
Sâu
bọ
bọ
Răng nhọn, sắc,
Răng nhọn, sắc,
răng phá vỡ vỏ
răng phá vỡ vỏ
cứng của sâu bọ
cứng của sâu bọ
Cá voi
Cá voi
xanh
xanh

Vây
Vây
bơi
bơi
Tiêu
Tiêu
biến
biến
Vây
Vây
đuôi
đuôi
Bơi uốn mình
Bơi uốn mình
theo chiều dọc
theo chiều dọc
Tôm
Tôm
cá,
cá,
động
động
vật
vật
nhỏ
nhỏ
-
Không có răng,
Không có răng,
lọc mồi bằng

lọc mồi bằng
các khe của tấm
các khe của tấm
sừng miệng
sừng miệng
Sự đa dạng của lớp thú thể hiện ở những đặc điểm nào qua hai bộ dơi và cá voi ?

III:Củng cố
III:Củng cố
Chọn câu trả lời đúng:
1.Cách cất cánh của dơi:
a.Nhún mình lấy đà từ mặt đất
b.Chạy lấy đà rồi vỗ cách
c.Chân rời vật bám,buông mình từ trên cao
2.Chọn những đặc điểm của cá voi thích nghi đời sống ở nước
a.Cơ thể hình thoi,cổ ngắn
b.Vây lưng to,giữ thăng bằng
c.Chi trước có màng nối các ngón
d.Chi trước dạng bơi chèo
e.Mình có vảy ,trơn
g.Lớp mỡ dưới da dày

Dặn dò:
Dặn dò:
- Học bài và trả lời câu hỏi SGK
- Đọc mục em có biết
- Tìm hiểu về đời sống của lợn, bò, ngựa, voi, hươu.

Xin chân thành cảm ơn thầy cô và các
Xin chân thành cảm ơn thầy cô và các

em học sinh!
em học sinh!