Áp-xe gan ở trẻ em do giun docx

Áp-xe gan ở trẻ em do
giun
Giun chui ống mật (GCOM) là một bệnh không hiếm
gặp ở trẻ. Trên lâm sàng, giun chui ống mật có thể bị
chẩn đoán nhầm với nhiều bệnh như viêm ruột thừa,
sỏi mật, viêm túi mật Ngoài ra, nếu giun chui ống
mật không được phát hiện và xử trí kịp thời có thể gây
áp-xe gan ở trẻ em. Thống kê cho thấy GCOM là bệnh
cấp cứu ở trẻ chiếm vị trí thứ hai sau cấp cứu viêm
ruột thừa.
Giun chui lên ống mật bằng
cách nào?
Có nhiều nguyên nhân làm
cho giun từ ruột non đi
ngược lên tá tràng rồi chui
vào ống dẫn mật, túi mật.
Nguyên nhân hay gặp nhất là
dùng thuốc tẩy giun không đủ liều làm cho giun không bị
liệt hẳn mà kích thích làm rối loạn vận động của giun,
giun sẽ chuyển động không định hướng từ ruột non đi lên
tá tràng rồi chui vào đường dẫn mật, túi mật. Cũng có ý
kiến cho rằng do dịch vị dạ dày bài tiết kém cho nên giun
mới có điều kiện chui ngược dòng đi lên, bởi vì dịch vị có

Giun từ ruột non chui lên
ống mật qua co vòng oddi.

độ axit rất thấp cho nên không thích hợp với nhiều loài vi
sinh vật nói chung và cả loài giun nói riêng. Cũng có ý
kiến cho rằng do môi trường của ruột thay đổi như trong
bệnh tiêu chảy hoặc táo bón dài ngày làm cho giun đi tìm

một môi trường thích hợp hơn để sống và tồn tại. Một số
ý kiến qua kết quả xét nghiệm và siêu âm cho thấy, đối
với trẻ bị GCOM là do số lượng giun trong ruột quá nhiều
làm cho chất dinh dưỡng đối với chúng thiếu, vì vậy giun
đi tìm môi trường mới thích hợp hơn.
Nhận biết bệnh GCOM
Triệu chứng của bệnh GCOM rất
rầm rộ, thường đau bụng vùng
thượng vị, lệch sang phải, đau đột
ngột, dữ dội hoặc đau từng cơn.
Cơn đau dữ dội làm cho trẻ vã mồ
hôi, mặt tái xanh, tái nhợt, quằn
quại. Thường trẻ nằm chổng
mông (tư thế phủ phục) để làm
giảm cơn đau, tay ôm bụng hoặc
cào cấu quần áo, cào cấu vào
vùng thượng vị. Với trẻ nhỏ khi bị
GCOM, trẻ thích bế vác lên vai và
áp bụng vào vai bố, mẹ để đỡ đau
hơn. Đau bụng thường kèm theo
buồn nôn hoặc nôn. Trẻ có thể bị sốt cao do giun mang vi
khuẩn từ phân đi lên làm viêm nhiễm đường dẫn mật.
Khi nghi trẻ bị
GCOM cần nhanh
chóng cho trẻ đi bệnh
viện hay cơ sở y tế
gần nhất để được bác
sĩ thăm khám và có
hướng xử trí kịp thời.
Không nên cho trẻ

uống hay tiêm bất kỳ
một loại thuốc gì làm
lu mờ triệu chứng khi
bác sĩ chưa thăm
khám.
Cơn đau đột nhiên dịu hẳn đi nhưng trẻ thì bị mệt lả, khát
nước nhưng uống vào lại nôn ra hết rồi lại xuất hiện cơn
đau khác, cứ như vậy lặp đi lặp lại nhiều lần. Khám bụng
thấy có phản ứng vùng thượng vị, nhất là vùng dưới sườn
bên phải, ấn mũi ức rất đau. Trong một số trường hợp
điển hình, bác sĩ giàu kinh nghiệm có thể sờ thấy búi
giun.
Nếu có điều kiện chụp Xquang tá tràng có thuốc cản
quang có thể thấy hình ảnh của giun trong tá tràng hoặc
phần II của tá tràng; nếu Xquang có cản quang túi mật và
đường dẫn mật có thể thấy hình ảnh của giun trong túi
mật hoặc trong đường dẫn mật; xét nghiệm dịch mật hút
từ tá tràng có thể thấy trứng giun đũa; xét nghiệm phân có
thể thấy nhiều trứng giun đũa. Xét nghiệm công thức
máu, nhất là trường hợp có sốt thấy bạch cầu tăng cao,
đặc biệt là bạch cầu đa nhân trung tính và bạch cầu ái
toan. Chỉ hết triệu chứng đau dữ dội ngay chừng nào giun
ra khỏi ống dẫn mật.
GCOM liên quan tới cơ
quan nào trong cơ thể?
Đau bụng, buồn nôn, nôn, sốt
ở trẻ nhỏ rất dễ nhầm với
viêm ruột thừa. Đau bụng
vùng thượng vị có thể nhầm

với hội chứng dạ dày (mặc dù tỷ lệ trẻ em mắc bệnh về dạ
dày thấp, nhưng không phải không gặp). Tắc ruột, lồng
ruột cũng có các triệu chứng đau bụng, buồn nôn
Nếu giun không ra khỏi ống dẫn mật, vẫn nằm trong đó
hoặc chui vào túi mật có nguy cơ làm tắc ống dẫn mật
kèm theo có vi khuẩn từ ruột đi cùng sẽ gây viêm đường
dẫn mật, viêm túi mật gây nên sốt cao. Người ta thấy rằng
nếu giun không xuống được tá tràng mà đi vào túi mật thì
gây đau bụng liên tục kèm trướng bụng, sốt, ứ mật và
vàng da dễ nhầm với sỏi mật (sỏi mật cũng là một nguyên
nhân do giun chui vào túi mật chết ở đó rồi biến thành
sỏi). GCOM cũng có thể làm liên lụy đến tụy vì rất có thể
gây viêm tuyến tụy, viêm tụy gây đau vùng thượng vị
(nguyên nhân viêm tuyến tụy còn do nhiều nguyên nhân
khác nữa). GCOM cũng có thể gây nên áp-xe gan do giun,
là một bệnh có thể gặp sau khi bị GCOM.
Đưa ngay trẻ đến cơ sở y tế khi nghi bị GCOM
Khi xác định trẻ bị GCOM, bác sĩ sẽ có hướng xử trí thích
hợp. Không phải mọi trường hợp trẻ bị GCOM đều phẫu
thuật lấy giun trừ khi bệnh diễn biến lâu ngày, giun không
ra khỏi ống dẫn mật làm tắc mật hoặc có nguy cơ gây áp-
xe gan bởi vì sau phẫu thuật rất có thể giun từ ruột lại chui
lên theo hướng "có mùi hương" để lại của giun lên lần
trước. Người ta nghiên cứu thấy giun đũa đi đến đâu là nó
tiết ra một chất hương(pheromone). Chất hương này sẽ có
tác dụng lôi kéo các con giun khác đi theo.Vì vậy sau khi
bị GCOM mà không có biện pháp tiêu diệt giun (tẩy giun)
trong ruột thì bị GCOM tái phát là rất có thể. Do đó biện
pháp tẩy giun triệt để sau khi trẻ đã khỏi bệnh GCOM là
hết sức cần thiết.