Áp-xe gan ở trẻ em do giun pot

Áp-xe gan ở trẻ em do
giun
Giun chui ống mật (GCOM) là một bệnh không hiếm
gặp ở trẻ. Trên lâm sàng, giun chui ống mật có thể bị
chẩn đoán nhầm với nhiều bệnh như viêm ruột thừa,
sỏi mật, viêm túi mật Ngoài ra, nếu giun chui ống
mật không được phát hiện và xử trí kịp thời có thể gây
áp-xe gan ở trẻ em. Thống
kê cho thấy GCOM là bệnh
cấp cứu ở trẻ chiếm vị trí
thứ hai sau cấp cứu viêm
ruột thừa.
Giun chui lên ống mật
bằng cách nào?
Có nhiều nguyên nhân làm cho giun từ ruột non đi ngược
lên tá tràng rồi chui vào ống dẫn mật, túi mật. Nguyên
nhân hay gặp nhất là dùng thuốc tẩy giun không đủ liều
làm cho giun không bị liệt hẳn mà kích thích làm rối loạn
vận động của giun, giun sẽ chuyển động không định
hướng từ ruột non đi lên tá tràng rồi chui vào đường dẫn
mật, túi mật. Cũng có ý kiến cho rằng do dịch vị dạ dày
bài tiết kém cho nên giun mới có điều kiện chui ngược
dòng đi lên, bởi vì dịch vị có độ axit rất thấp cho nên
Giun từ ruột non chui lên
ống mật qua co vòng oddi.
không thích hợp với nhiều loài vi sinh vật nói chung và cả
loài giun nói riêng. Cũng có ý kiến cho rằng do môi
trường của ruột thay đổi như trong bệnh tiêu chảy hoặc
táo bón dài ngày làm cho giun đi tìm một môi trường
thích hợp hơn để sống và tồn tại. Một số ý kiến qua kết
quả xét nghiệm và siêu âm cho thấy, đối với trẻ bị GCOM

là do số lượng giun trong ruột quá nhiều làm cho chất
dinh dưỡng đối với chúng thiếu, vì vậy giun đi tìm môi
trường mới thích hợp hơn.
Nhận biết bệnh GCOM
Triệu chứng của bệnh GCOM rất
rầm rộ, thường đau bụng vùng
thượng vị, lệch sang phải, đau đột
ngột, dữ dội hoặc đau từng cơn.
Cơn đau dữ dội làm cho trẻ vã mồ
hôi, mặt tái xanh, tái nhợt, quằn
quại. Thường trẻ nằm chổng mông
(tư thế phủ phục) để làm giảm cơn
đau, tay ôm bụng hoặc cào cấu
quần áo, cào cấu vào vùng thượng
vị. Với trẻ nhỏ khi bị GCOM, trẻ
thích bế vác lên vai và áp bụng
vào vai bố, mẹ để đỡ đau hơn.
Đau bụng thường kèm theo buồn
nôn hoặc nôn. Trẻ có thể bị sốt
cao do giun mang vi khuẩn từ phân đi lên làm viêm nhiễm
Khi nghi trẻ bị
GCOM cần nhanh
chóng cho trẻ đi bệnh
viện hay cơ sở y tế
gần nhất để được bác
sĩ thăm khám và có
hướng xử trí kịp thời.
Không nên cho trẻ
uống hay tiêm bất kỳ
một loại thuốc gì làm

lu mờ triệu chứng khi
bác sĩ chưa thăm
khám.
đường dẫn mật. Cơn đau đột nhiên dịu hẳn đi nhưng trẻ
thì bị mệt lả, khát nước nhưng uống vào lại nôn ra hết rồi
lại xuất hiện cơn đau khác, cứ như vậy lặp đi lặp lại nhiều
lần. Khám bụng thấy có phản ứng vùng thượng vị, nhất là
vùng dưới sườn bên phải, ấn mũi ức rất đau. Trong một số
trường hợp điển hình, bác sĩ giàu kinh nghiệm có thể sờ
thấy búi giun.
Nếu có điều kiện chụp Xquang tá tràng có thuốc cản
quang có thể thấy hình ảnh của giun trong tá tràng hoặc
phần II của tá tràng; nếu Xquang có cản quang túi mật và
đường dẫn mật có thể thấy hình ảnh của giun trong túi
mật hoặc trong đường dẫn mật; xét nghiệm dịch mật hút
từ tá tràng có thể thấy trứng giun đũa; xét nghiệm phân có
thể thấy nhiều trứng giun đũa. Xét nghiệm công thức
máu, nhất là trường hợp có sốt thấy bạch cầu tăng cao,
đặc biệt là bạch cầu đa nhân trung tính và bạch cầu ái
toan. Chỉ hết triệu chứng đau dữ dội ngay chừng nào giun
ra khỏi ống dẫn mật.
GCOM liên quan tới cơ
quan nào trong cơ thể?
Đau bụng, buồn nôn, nôn, sốt
ở trẻ nhỏ rất dễ nhầm với
viêm ruột thừa. Đau bụng
vùng thượng vị có thể nhầm
với hội chứng dạ dày (mặc dù tỷ lệ trẻ em mắc bệnh về dạ
dày thấp, nhưng không phải không gặp). Tắc ruột, lồng
ruột cũng có các triệu chứng đau bụng, buồn nôn

Nếu giun không ra khỏi ống dẫn mật, vẫn nằm trong đó
hoặc chui vào túi mật có nguy cơ làm tắc ống dẫn mật
kèm theo có vi khuẩn từ ruột đi cùng sẽ gây viêm đường
dẫn mật, viêm túi mật gây nên sốt cao. Người ta thấy rằng
nếu giun không xuống được tá tràng mà đi vào túi mật thì
gây đau bụng liên tục kèm trướng bụng, sốt, ứ mật và
vàng da dễ nhầm với sỏi mật (sỏi mật cũng là một nguyên
nhân do giun chui vào túi mật chết ở đó rồi biến thành
sỏi). GCOM cũng có thể làm liên lụy đến tụy vì rất có thể
gây viêm tuyến tụy, viêm tụy gây đau vùng thượng vị
(nguyên nhân viêm tuyến tụy còn do nhiều nguyên nhân
khác nữa). GCOM cũng có thể gây nên áp-xe gan do giun,
là một bệnh có thể gặp sau khi bị GCOM.
Đưa ngay trẻ đến cơ sở y tế khi nghi bị GCOM
Khi xác định trẻ bị GCOM, bác sĩ sẽ có hướng xử trí thích
hợp. Không phải mọi trường hợp trẻ bị GCOM đều phẫu
thuật lấy giun trừ khi bệnh diễn biến lâu ngày, giun không
ra khỏi ống dẫn mật làm tắc mật hoặc có nguy cơ gây áp-
xe gan bởi vì sau phẫu thuật rất có thể giun từ ruột lại chui
lên theo hướng "có mùi hương" để lại của giun lên lần
trước. Người ta nghiên cứu thấy giun đũa đi đến đâu là nó
tiết ra một chất hương(pheromone). Chất hương này sẽ có
tác dụng lôi kéo các con giun khác đi theo.Vì vậy sau khi
bị GCOM mà không có biện pháp tiêu diệt giun (tẩy giun)
trong ruột thì bị GCOM tái phát là rất có thể. Do đó biện
pháp tẩy giun triệt để sau khi trẻ đã khỏi bệnh GCOM là
hết sức cần thiết.