Khóa luận tốt nghiệp ngành dược học nghiên cứu phương pháp nhuộm răng đen của người dân tộc tày

ĐẠI HỌC QUỐC GIA HÀ NỘI
KHOA Y DƯỢC
----------

TRẦN TIỂU ANH

Tà

u

iệ

il

KHẢO SÁT THỰC HÀNH PHƯƠNG
PHÁP NHUỘM RĂNG ĐEN CỦA
NGƯỜI DÂN TỘC TÀY

U

VN

KHÓA LUẬN TỐT NGHIỆP ĐẠI HỌC NGÀNH DƯỢC HỌC

Hà Nội – 2019


PDF Watermark Remover DEMO : Purchase from www.PDFWatermarkRemover.com to remove the waterma

VN
ac

y,

rm

Ph
a

TRẦN TIỂU ANH

U

ĐẠI HỌC QUỐC GIA HÀ NỘI
KHOA Y DƯỢC
----------

ici
n

VN

of
M

u

ed

iệ

il

Tà

ea

nd

KHẢO SÁT THỰC HÀNH PHƯƠNG
PHÁP NHUỘM RĂNG ĐEN CỦA
NGƯỜI DÂN TỘC TÀY

U

KHÓA LUẬN TỐT NGHIỆP ĐẠI HỌC

ho
ol

NGÀNH DƯỢC HỌC

Sc

KHÓA: QH.2014.Y

Người hướng dẫn 2: Ths. Nguyễn Văn Khanh

Co
p

yri

gh

t@

Người hướng dẫn 1: PGS.TS. Nguyễn Thanh Hải

Hà Nội – 2019


PDF Watermark Remover DEMO : Purchase from www.PDFWatermarkRemover.com to remove the waterma

VN
U

LỜI CẢM ƠN

ac
y,

Lời đầu tiên tôi xin gửi lời cảm ơn chân thành nhất đến PGS.TS.
Nguyễn Thanh Hải - Chủ nhiệm bộ môn Bào Chế, khoa Y- Dược,

dP
ha
rm

ĐHQGHN, người đã đưa ra ý tưởng, tận tình tạo điều kiện thuận lợi, đưa ra
góp ý, giúp đỡ tơi hồn thành đề tài khóa luận này.

Tơi xin chân thành cảm ơn Ths. Nguyễn Văn Khanh - giảng viên bộ
môn Bào Chế đã giúp đỡ, hướng dẫn tơi hồn thành khóa luận này.

an

Tôi cũng xin gửi lời cảm ơn tới các thầy cô giảng viên trong Khoa Y

ine

Dược – Đại học Quốc gia Hà Nội luôn dạy dỗ, trang bị kiến thức tạo điều

il

Tà

kiện, quan tâm, giúp đỡ, động viên tôi trong suốt 5 năm qua.

iệ

ed
ic

Cuối cùng, tôi xin gửi lời cảm ơn đến gia đình, bạn bè đã ln hỗ trợ

VN

fM

u

tơi trong q trình thực hiện đề tài này.

oo
Sc
h
@
ht
rig
py
Co

U

lo

Tơi xin chân thành cảm ơn!

Hà Nội, ngày 29 tháng 04 năm 2019
Sinh viên
Trần Tiểu Anh


PDF Watermark Remover DEMO : Purchase from www.PDFWatermarkRemover.com to remove the waterma

STT

Chữ viết tắt, tên đầy đủ

1

WHO

2

FDA

3

GIC

4

Ounce

Tên đầy đủ

World Health Organization (Tổ chức Y
tế thế giới)

ac
y,

Food and Drug Administration (Cục
quản lý thực phẩm và dược phẩm)

dP
ha
rm

Xi măng Glassionomer

lo
oo
Sc
h
@
ht
rig
py

U

VN

fM

u

iệ

ed
ic

il

ine

an

Đơn vị đo khối lượng

Tà

Co

VN
U

DANH MỤC CHỮ VIẾT TẮT, KÝ HIỆU


PDF Watermark Remover DEMO : Purchase from www.PDFWatermarkRemover.com to remove the waterma

DANH MỤC CÁC HÌNH
Tên hình

1

Hình 1.1. Cấu tạo của răng

2

Hình 1.2. Phương pháp tẩy trắng răng

3

Hình 1.3. Phương pháp dán trắng răng

4

Hình 1.4. Phương pháp bọc răng sứ

5

Hình 1.5. Dán sứ Verneers

6

Hình 1.6. Cây Khau-Cát

7

Hình 1.7. Cây sim

8

Hình 1.8. Hình ảnh nhuộm răng đen

9

Hình 1.9. Cấu tạo hóa học acid Citric

20

10

Hình 1.10. Acid Citric có trong quả chanh

22

ac
y,

dP
ha
rm

an

ed
ic

il

VN

fM

u

Cát

lo

oo
Sc
h
@

U

Hình 3.3. kết quả làm bóng răng nhuộm đen

ht

8
8
9
10
15
18

36

iệ

Hình 3.2. Nhuộm răng đen bằng dịch loc cơ cây Khau

13

rig

7

ine

Tà

Khau Cát

12

py

2

Hình 3.1. Nhuộm răng đen truyên thống bằng cây

11

Co

Trang

VN
U

STT

37
38


PDF Watermark Remover DEMO : Purchase from www.PDFWatermarkRemover.com to remove the waterma

STT

TÊN BẢNG

Trang

ac
y,

Bảng 1.1. Một số dược liệu dùng để nhuộm răng

1

VN
U

DANH MỤC CÁC BẢNG

15

Bảng 3.1. Khảo gian thời gian làm sạch bằng nước cốt

dP
ha
rm

chanh

2

30

Bảng 3.2. Khảo sát thời gian làm sach răng bằng quả cau
tươi

3

31

Bảng 3.3. Khảo sát thời gian nhuộm đen bằng phương
pháp truyền thống từ cây Khau Cát

an

4

32

từ cây Khau Cát

ed
ic

il

5

ine

Tà

Bảng 3.4. Khảo sát thời gian nhuộm đen bằng dịch lọc cô
33

u

iệ

Bảng 3.5. Khảo sát độ cắn màu trên răng phương pháp

fM

VN

nhuộm đen truyền thống bằng cây Khau Cát

6

34

lo

nhuộm đen bằng dịch lọc cô cây Khau Cát

py

rig

ht

@

Sc
h

oo

7

Co

U

Bảng 3.6. Khảo sát độ cắn màu trên răng Phương pháp
35


PDF Watermark Remover DEMO : Purchase from www.PDFWatermarkRemover.com to remove the waterma

MỤC LỤC

VN
U

LỜI CẢM ƠN
DANH MỤC CHỮ VIẾT TẮT, KÝ HIỆU
DANH MỤC CÁC HÌNH

ac
y,

DANH MỤC CÁC BẢNG

ĐẶT VẤN ĐỀ....................................................................................................1

dP
ha
rm

CHƯƠNG 1: TỔNG QUAN............................................................................2
1.1. Vài nét về răng người............................................................................. 2
1.1.1. Khái niệm........................................................................................2
1.1.2. Hình thể và cấu tạo........................................................................... 2
1.2. Các phương pháp chăm sóc và làm đẹp răng......................................7

an

1.2.1. Phương pháp làm trắng răng.......................................................... 7

ine

1.2.2. Phương pháp nhuộm răng đen......................................................10

Tà

1.2.3. Phương pháp lấy cao răng............................................................. 12

iệ

ed
ic

il

1.3. Phương pháp nhuộm răng đen........................................................... 13

u

1.3.1. Khái niệm.........................................................................................13

fM

VN

1.3.2. Mục đích.......................................................................................... 13

U

1.3.3. Một số dược liệu dùng để nhuộm răng.........................................15

oo

lo

1.3.4. Các nghiên cứu trong và ngoài nước về phương pháp nhuộm
răng đen..................................................................................................... 22
CHƯƠNG 2: ĐỐI TƯỢNG VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU......... 24

Sc
h

2.1. Nguyên vật liệu, thiết bị và đối tượng nghiên cứu............................ 24
2.1.1. Nguyên vật liệu................................................................................24

@

2.1.2. Thiết bị, dụng cụ............................................................................. 24
2.2. Phương pháp nhuộm răng đen........................................................... 24

ht

2.3. Phương pháp đánh giá......................................................................... 27

rig

2.3.1 Đánh giá thời gian làm sạch răng bằng nước cốt chanh.......... 27

Co

py

2.3.2 Đánh giá màu sắc của răng khi ủ trong môi trường acid citric
bằng cảm quan.......................................................................................... 27
2.3.3. Tương tự đánh giá màu sắc của răng nhuộm đen bằng cảm
quan............................................................................................................ 27


PDF Watermark Remover DEMO : Purchase from www.PDFWatermarkRemover.com to remove the waterma

VN
U

2.3.4. Đánh giá độ cắn màu trên răng khi ủ trực tiếp trong hỗn dịch
cây Khau Cát dã nhuyễn và ủ trong dịch cô của cây Khau Cát..........27
2.3.5. Đánh giá răng làm bóng bằng cảm quan..................................... 27

2.3.6. Đánh giá khả năng giữu màu trên răng trong môi trường nước
.....................................................................................................................28

ac
y,

2.3.7. Đánh giá khả năng giữ màu trên răng trong môi trường acid..28
CHƯƠNG 3: KẾT QUẢ................................................................................ 29

dP
ha
rm

3.1. Khảo sát môi trường làm sạch răng................................................... 29
3.2. Khảo sát thời gian làm sạch răng....................................................... 29
3.3. Khảo sát thời gian ủ răng.................................................................... 31
3.3.1. Khảo sát thời gian nhuộm đen bằng phương pháp truyền thống
bằng cây Khau Cát................................................................................... 31

ine

an

3.3.2. Khảo sát thời gian nhuộm đen bằng dịch lọc cô từ cây Khau Cát
.....................................................................................................................33

ed
ic

il

Tà

3.4. Ảnh hưởng của yếu tố nhiệt độ đối với phương pháp nhuộm đen
răng................................................................................................................33

iệ

3.5.Khảo sát độ cắn màu trên răng............................................................34

VN

fM

u

3.6. Khảo sát khả năng lưu giữ màu trên răng.........................................37

lo

U

3.7. Ứng dụng nguyên liệu phương pháp nhuộm răng đen vào nhuộm
một số bộ phận khác của con người...........................................................37
3.7.1. Nhuộm tóc............................................................................................. 37

oo

3.7.2. Nhuộm móng......................................................................................... 38

Sc
h

CHƯƠNG 4: BÀN LUẬN..............................................................................40
4.1. Về nguyên liệu của phương pháp nhuộm răng đen..........................40

@

4.2. Về phương pháp nhuộm răng đen...................................................... 40
4.3. Về phương pháp làm bóng và bền màu răng.................................... 41

ht

KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ....................................................................... 42

Co

py

rig

TÀI LIỆU THAM KHẢO


PDF Watermark Remover DEMO : Purchase from www.PDFWatermarkRemover.com to remove the waterma

VN
U

ĐẶT VẤN ĐỀ

Từ xưa, người Việt ta luôn tự hào với nguồn dược liệu đa dạng và

phong phú. Đây không những là các bài thuốc dân gian giúp chữa bệnh mà

ac
y,

cịn có thể làm đẹp tạo nên những nét văn hóa truyền thống. Với việc khoa
học xã hội ngày càng phát triển thì việc sử dụng cây dược liệu để làm đẹp

dP
ha
rm

cũng dần bị mai một, nhưng thay vào đó ở một khía cạnh khác thì người ta
nhận thấy các tác dụng tốt của cây dược liệu đối với sức khỏe con người. Sau
một thời gian tìm hiểu về phương pháp nhuộm răng đen từ kinh nghiệm dân
gian của người cao tuổi truyền lại, tôi đã nhận thấy những ứng dụng quan

an

trọng của phương pháp này đối với sức khỏe răng miệng con người. Đây

ine

không chỉ là giá trị về mặt sức khỏe mà còn là giá trị tiềm năng kinh tế và giá

Tà

trị sáng tạo. Hiện nay, tài liệu về phương pháp nhuộm răng đen còn rất hạn

ed
ic

il

chế, vì vậy tơi tiến hành nghiên cứu về phương pháp nhuộm răng đen và phân

u

iệ

tích các ứng dụng của phương pháp này với tên đề tài: “Nghiên cứu phương

fM

VN

pháp nhuộm răng đen của người dân tộc Tày” với mục tiêu:

lo

oo

nghiệm dân gian.

U

1. Thực hiện được phương pháp nhuộm răng đen thành cơng từ kinh

2. Tìm hiểu ứng dụng của thành phần nhuộm răng đen đối với sức

Co

py

rig

ht

@

Sc
h

khỏe con người.

1


PDF Watermark Remover DEMO : Purchase from www.PDFWatermarkRemover.com to remove the waterma

VN
U

CHƯƠNG 1: TỔNG QUAN

1.1. Vài nét về răng người

ac

y,

1.1.1. Khái niệm
Răng là những cơ quan tiêu hóa phụ góp phần vào việc tiêu hóa cơ học

dP
ha
rm

ở miệng[2].

Hình 1.1. Cấu tạo của răng

Sc
h

oo

lo

U

VN

fM

u

iệ

ed
ic

il

Tà

ine

an

1.1.2. Hình thể và cấu tạo

Mỗi răng bao gồm một thân răng (vành răng), một chân răng (rễ răng)
và một cổ răng là chỗ nối giữa thân răng và chân răng. Chân răng được gắn

@

với huyệt răng bằng mô quanh răng hay dây chằng quanh răng, dày khoảng

py

rig

ht

0,2 mm.

Thân răng được bao bọc bằng lớp men răng cứng, trong mờ, dày

Co

khoảng 1,5 mm, còn chân răng được bọc bằng chất xi măng mỏng hơi vàng.
Một mặt cắt dọc qua răng cho thấy rằng bên dưới men răng và chất xi măng là

2


PDF Watermark Remover DEMO : Purchase from www.PDFWatermarkRemover.com to remove the waterma

lớp ngà răng vây quanh ổ tủy, hay ổ răng ở trung tâm. Ổ tủy bành rộng ở đầu

VN
U

thân răng của nó thành ổ tủy chân răng và thu hẹp ở chân răng thành ống chân
răng. Ống chân răng mở ra ngoài tại lỗ đỉnh chân răng. Ống chân răng mở ra
ngoài tại lỗ đỉnh chân răng. Ổ tỷ răng chứa tủy răng, bao gồm tủy thân răng

ac
y,

và tủy chân răng [2].

dP
ha
rm

a. Răng sữa và răng vĩnh viễn

Bộ răng được gắn vào các hàm răng ở cung răng hàm trên và cung răng
hàm dưới.

Người có hai bộ răng: răng sữa và răng vĩnh viễn.

an

- Bộ răng sữa có 20 chiếc, theo trình tự từ mặt phẳng sữa tiếng sang hai

ine

bên và ra sau, răng sữa ở mỗi nửa cung được gọi tên như sau: răng cửa trung

Tà

tâm, răng cửa bên, răng nanh, răng cối thứ nhất, răng cối thứ hai. Trong hệ

iệ

ed
ic

il

thống kí hiệu Palmer, các răng sữa được chỉ ra bằng trình tự các chữ cái A, B,

u

C, D và E bắt đầu từ răng cửa trung tâm. Răng cửa có thân hình thang với mặt

fM

VN

trước lồi và mặt sau lõm, mặt nhai chỉ là một bờ gọi là bờ cắt; răng nanh có

U

một mấu nhọn; hai loại răng này thích ứng với nhiệm vụ cắt và xé thức ăn và

lo

chỉ có một chân răng. Các răng cối có bốn mấu răng. Răng cối hàm trên có ba

oo

chân rang, răng cối hàm dưới có hai chân răng. Các răng cối nghiền và nhai

Sc
h

thức ăn. Bộ răng sữa mọc trong khoảng từ 6 đến 30 tháng tuổi bắt đầu từ răng
cửa trung tâm. Cả bộ răng sữa được thay bằng răng vĩnh viễn trong thời gian

@

từ 6 đến 12 tuổi. Thứ tự mọc răng sữa thường là A, B, D, C và E.

ht

- Bộ răng vĩnh viễn có 32 răng, mỗi nửa bao gồm 2 răng cửa, 1 răng

rig

nanh, 2 răng tiền cối (hàm bé), 3 răng cối (hàm lớn). Chúng mọc trong
khoảng thời gian từ 6 tuổi cho tới tuổi trưởng thành. Các răng cửa và răng

py

nanh của của bộ răng vĩnh viễn giống với bộ răng sữa mà chúng thay thế,

Co

nhưng các răng cối của bộ răng sữa được thay thế bằng bộ răng tiền cối (hay
hàm bé) thứ nhất và thứ hai; răng tiền cối vĩnh viễn là những răng có hai mấu

3


PDF Watermark Remover DEMO : Purchase from www.PDFWatermarkRemover.com to remove the waterma

và một chân răng (riêng răng tiền cối thứ nhất của hàm trên có hai chân răng).

VN
U

Có ba răng cối (hay là răng hàm lớn) vĩnh viễn nằm sau răng tiền cối thứ hai,
chúng không thay thế cho bất kì răng sữa nào. Răng cối thứ nhất mọc lúc 6
tuổi, răng cối thứ hai mọc lúc 12 tuổi, răng cối thứ ba (răng khôn) mọc sau 17

ac
y,

tuổi. Răng khôn có thể khơng mọc mà bị vùi sau huyệt răng nếu phần cung
răng ở sau răng cối thứ hai không đủ chỗ cho nó mọc. Kích thước các răng cối

dP
ha
rm

giảm dần từ răng cối thứ nhất tới răng cối thứ ba. Chúng thường có 4 mấu ở
mặt nhai, riêng răng cối thứ nhất hàm dưới có 5 mấu. Theo hệ thống Palmer:
răng vĩnh viễn của mỗi nửa hàm được đánh số từ 1 tới 8 tính từ răng cửa trung
tâm tới răng cối thứ 3. thứ tự mọc của răng vĩnh viễn là 6, 1, 2, 3, 4, 5, 7, 8
b. Men răng

Tà

ine

an

[9].

Men rang cùng với ngà răng, cementum, và tủy răng là một trong bốn

ed
ic

il

iệ

mô lớn tạo nên răng ở động vật có xương sống. Nó là phần cứng nhất và chứa

VN

fM

u

hàm lượng khoáng chất cao nhất trong cơ thể con người. Men răng cũng được
tìm thấy trong vảy da cá mập. Chín mươi sáu phần trăm của men bao gồm các

lo

U

loại muối khống, phần cịn lại là nước và vật liệu hữu cơ. Ở người, độ dày

oo

men răng tỏ ra không đồng đều: dày nhất ở đỉnh (lên đến 2,5 mm) và mỏng

Sc
h

nhất ở vùng biên.

Men răng là phần cứng nhất, cấu tạo từ những tinh thể calci phosphat

dài mảnh, nằm sát cạnh nhau theo 1 trình tự chính xác để bảo vệ răng. Có

@

những tế bào đặc biệt gọi là nguyên bào men, sản sinh ra men răng, những tế

ht

bào này sẽ chết đi khi thân răng nhơ hết ra ngồi. Men răng bị tổn thương thì

rig

khơng thể thay thế được. Men răng rất bền vững, không bị vỡ, khơng bị xây

py

xát, nhưng lại bị ăn mịn bởi các acid trong miệng: các thức ăn có đường sẽ

Co

kích thích những vi khuẩn trong miệng sản sinh ra acid gây sâu răng.

4


PDF Watermark Remover DEMO : Purchase from www.PDFWatermarkRemover.com to remove the waterma

Màu sắc bình thường của các men khác nhau từ vàng nhạt đến xám

VN

U

trắng. Ở các cạnh của răng, nơi khơng có ngà răng nằm dưới men, màu sắc

đơi khi có hơi xanh. Do men răng là nửa trong suốt, màu ngà răng và vật liệu
bất kỳ bên dưới men răng mạnh mẽ ảnh hưởng đến bề ngoài răng [9].

ac
y,

Chất khống chính của men răng là hydroxyapatite, một loại canxi
phosphat kết tinh. Các số lượng lớn chất khoáng trong thành phần men khơng

dP
ha
rm

chỉ làm tăng độ cứng mà cịn làm tăng độ giịn của nó. Men răng được xếp
vào hạng 5 trên thang đo độ cứng Mohs và có suất đàn hồi Young là 83 GPa.
Men răng khơng có chứa collagen, như được tìm thấy trong các mơ
cứng như ngà răng và xương, nhưng nó có hai thành phần độc đáo là các

an

protein-amelogenins và enamelins. Trong khi vai trò của các protein này

Tà

ine

khơng hồn tồn hiểu rõ. Người ta tin rằng họ hỗ trợ trong sự phát triển của
men bằng cách phục vụ như là một khuôn khổ cho các khoáng chất để tạo

ed
ic

il

iệ

thành, trong số các chức năng khác. Sau khi trưởng thành, men răng là gần

fM

u

như hoàn toàn vắng mặt các vật chất hữu cơ nhẹ hơn. Men răng khơng có

VN

mạch và khơng có nguồn cung cấp dây thần kinh bên trong nó và khơng được

lo

U

làm mới, tuy nhiên, nó khơng phải là một mơ tĩnh vì nó có thể trải qua những

oo

thay đổi khống chất.

Sc
h

Các yếu tố ảnh hưởng đến men răng:
- Acid trong thức ăn: vi khuẩn tác động lên phần đường bột có trong

@

thức ăn tạo ra các acid. Acid sẽ làm mòn, phá hủy men răng.

ht

- Thuốc Tetracyclin: răng đổi màu nâu từ nhẹ đến nặng.

rig

- Qúa nhiều Flour: nước nhiễm Flour hoặc sử dụng thuốc Flour nhiều

sẽ làm đục men răng. Nếu sử dụng trong giai đoạn đang hình thành men sẽ

Co

py

làm xuất hiện đốm đen hoặc đen.
- Kim loại trám vào răng bị oxy hóa làm răng có màu xanh xám.

5

PDF Watermark Remover DEMO : Purchase from www.PDFWatermarkRemover.com to remove the waterma

- Thiểu sản men răng di truyền.

VN
U

- Tẩy trắng răng không đúng kỹ thuật: bị đổi màu.

- Qua thời gian, cà phê, trà, rượu, thuốc lá và các hợp chất khác có thể

c. Nguyên nhân gây nhiễm đổi màu răng

dP
ha
rm

Có 2 nhóm ngun nhân chính gây nhiễm màu răng:

ac
y,

“nhuộm ” màu men răng, làm cho nó bị xỉn, vàng hay xám [9]

Nhiễm màu trên bề mặt răng:

- Sử dụng thực phẩm, đồ uống có màu: sơ-cơ-la, trà, cà phê, nước

an

ngọt, rượu vang, cari, sốt cà chua…làm xói mịn men răng, ảnh hưởng vẻ đẹp
tự nhiên của cả hàm răng.

ine

Tà

- Thuốc lá: nhựa thuốc lá kết hợp với lớp màng mỏng trên răng làm

ed
ic

il

răng bị xỉn màu. Vì vậy, người hút thuốc lá lâu năm phải sống chung với tình

u

iệ

trạng răng ố vàng mất thẩm mỹ.

fM

VN

- Vệ sinh răng miệng kém: đánh răng và dùng chỉ nha khoa không

U

đúng cách sẽ tạo điều kiện cho thức ăn thừa và vi khuẩn bám vào men răng,

lo

khiến răng sậm màu hơn.

oo

- Nước súc miệng: các nước súc miệng chứa Chloherxidine,

Sc
h

Hexetidine có thể làm răng nhiễm màu nếu sử dụng trong thời gian dài.
Nhiễm màu sâu bên trong cấu trúc răng:

@

- Do tuổi tác: theo thời gian, lớp ngồi men răng bị mịn dần, tiếp xúc

ht

với càng nhiều loại thực phẩm – đồ uống có sắc tố gây nhiễm màu khiến tình

py

rig

trạng răng bị nhiễm màu trở nên trầm trọng hơn.
- Do di truyền: màu răng có thể di truyền trong cấu tạo men răng dày

Co

hoặc mỏng. Nếu lớp men này càng mỏng, càng thấy rõ ngà răng vàng bên
trong.

6


PDF Watermark Remover DEMO : Purchase from www.PDFWatermarkRemover.com to remove the waterma

Nếu hầu hết thành viên trong gia đình có hàm răng xỉn màu, nguy cơ

VN
U

bạn cũng bị vàng răng rất cao.

- Nhiễm kháng sinh Tetracycline: các hoạt chất trong kháng sinh
tetracycline khuyếch tán vào mơ canxi hóa mới hình thành, khiến các muối

ac
y,

của nguyên tố màu thấm vào ngà khiến răng bị nhiễm màu. Nếu người mẹ
uống thuốc này khi đang mang thai hoặc trẻ em uống trước 7–8 tuổi, răng có

dP

ha
rm

thể bị đổi màu trên tồn bộ hàm hoặc chỉ ở một vùng nào đó. Nhiễm màu
tetracycline có thể chia 4 mức độ: vàng, nâu, xám, tím.

- Florua dư thừa: sử dụng nguồn nước có nồng độ fluor cao, dùng quá
liều kem đánh răng fluouride hoặc bổ sung florua bằng đường uống có thể

an

làm

ine

Tà

đổi màu trong cấu trúc răng.[4]

iệ

ed
ic

il

1.2. Các phương pháp chăm sóc và làm đẹp răng

U

VN

fM

u

1.2.1. Phương pháp làm trắng răng
Hiện nay, cùng với sự phát triển của khoa học công nghệ ngày càng
hiện

lo

đại các phương pháp làm trắng răng ngày càng phong phú và đa dạng.

oo

- Tẩy trắng răng: bệnh nhân đến trung tâm nha khoa, các bác sĩ sẽ

Sc
h

thoa thuốc tẩy trắng và chiếu đèn Plasma. Dưới tác động của đèn chiếu các
phân tử trong thuốc tẩy trắng sẽ được kích hoạt, len lỏi khắp các bề mặt răng

@

và “xâm nhập” vào cả lớp men bên trong nên hiệu quả trắng răng sẽ triệt để
hơn. Với phương pháp tẩy trắng răng này, ưu điểm lớn là không cần tốn quá

Co

py

rig

ht

nhiều thời gian (khoảng 1-2 tiếng) răng sẽ trắng ngay sau khi làm xong.[4]

7


an

dP
ha
rm

ac
y,

VN
U

PDF Watermark Remover DEMO : Purchase from www.PDFWatermarkRemover.com to remove the waterma

ine

Tà

Hình 1.2. Phương pháp tẩy trắng răng

ed
ic

il

- Miếng dán trắng răng: bác sĩ sẽ lấy dấu răng và làm máng tẩy vừa

u

iệ

vặn, đúng với kích thước răng của mỗi người. Loại máng này được làm bằng

fM

VN

nhựa plastic trong suốt, an tồn, khơng gây tổn thương đến nướu. Nó có tác
dụng giữ thuốc tẩy, ngăn không cho nước bọt tràn vào ảnh hưởng quá trình

lo

U

tẩy trắng răng.

oo

Bác sĩ sẽ cung cấp thuốc có nồng độ tẩy trắng từ 10–15% và hướng dẫn

Co

py

rig

ht

@

Sc
h

chi tiết cách sử dụng máng tẩy và xử lý những tình huống có thể xảy ra[4].

8


dP
ha
rm

ac
y,

VN
U

PDF Watermark Remover DEMO : Purchase from www.PDFWatermarkRemover.com to remove the waterma

Hình 1.3. Phương pháp dán trắng răng

- Bọc răng sứ: bọc răng sứ là phương pháp sử dụng lớp vỏ sứ bao bọc

an

quanh cùi răng thật. Lớp vỏ bọc này có hình thể được thiết kế và chế tác sao
cho giống như hình thể của răng thật tại vị trí cần bọc. Ví dụ, răng cần bọc là

ine

Tà

răng cửa thì lớp sứ bọc phải có hình dáng của chiếc răng cửa. Nếu răng cần

Hình 1.4. Phương pháp bọc răng sứ

rig

ht

@

Sc
h

oo

lo

U

VN

fM

u

iệ

ed
ic

il

bọc là răng hàm thì lớp vỏ sứ bọc phải có hình dáng của chiếc răng hàm.

py

Thơng thường, phương pháp bọc răng sứ được bác sĩ chỉ định áp dụng

Co

cho các trường hợp như:
- Răng thưa xấu, hơ móm, sứt mẻ.

9

PDF Watermark Remover DEMO : Purchase from www.PDFWatermarkRemover.com to remove the waterma

- Răng xỉn màu vì nhiễm kháng sinh,mịn men nặng.
- Bệnh nhân muốn răng được thẩm mỹ hơn.

VN
U

- Răng sâu bị vỡ lớn, răng hỏng tủy.

ac
y,

- Dán sứ: những trường hợp răng đen sỉn màu, răng thưa, răng lệch nhẹ
hay răng ngắn có thể áp dụng phương pháp dán răng sứ Veneers này. Khác

dP
ha
rm

với bọc răng sứ, dán răng sứ không cần phải mài nhiều răng thật, không lấy
tủy, răng đươc bảo tồn hoàn toàn. Đây là xu thế mới hiện nay, trên thế giới áp

Sc
h

oo

lo

U

VN

fM

u

iệ

ed
ic

il

Tà

ine

an

dụng rất nhiều.

Hình 1.5. Dán sứ Verneers

Các phương pháp làm trắng răng trên đều đem lại những hàm răng

@

trắng sáng và tính thẩm mỹ cao phục vụ thị hiếu và nhu cầu con người, nhưng

ht

bên cạnh đó việc làm mịn men răng, tác động vào cấu trúc răng lại ảnh hưởng

rig

rất nhiều đến sức khỏe của con người[4].

py

1.2.2. Phương pháp nhuộm răng đen
Theo phong tục người Việt, người ta chỉ bắt đầu nhuộm răng khi đã

Co

thay xong lượt răng sữa, đã có một số răng hàm. Không chỉ nữ giới nhuộm
răng mà nam giới cũng nhuộm răng.

10


dP
ha
rm

ac
y,

VN
U

PDF Watermark Remover DEMO : Purchase from www.PDFWatermarkRemover.com to remove the waterma

Hình 1.6. Nhuộm răng đen ở phụ nữ và đàn ông
Nhuộm răng thường được chia làm 4 công đoạn: Đầu tiên là phải làm
sạch răng, thường kéo dài 3-5 ngày. Sau mỗi bữa ăn, người nhuộm răng phải

an

đánh sạch răng bằng vỏ cau khơ, có nơi cịn dùng bột than củi. Sau đó xúc

ine

miệng kỹ bằng nước có tính axit mạnh như chanh hay dấm. Người Huế thì

Tà

ngậm nước nấu từ lá cây sơn (một loại lá có vị chua). Trước khi đi ngủ có thể

iệ

ed
ic

il

ngậm thêm vài lát chanh mỏng. Các biện pháp này đều có tác dụng làm sạch

u

răng, axit sẽ làm mỏng bề mặt ngoài của men răng, giúp thuốc nhuộm dễ kết

fM

VN

bám hơn [1].

lo

U

Tiếp theo là công đoạn nhuộm đỏ răng. Người ta dùng bột nhựa cánh
kiến tán nhỏ, vắt chanh vào rồi để kín trong 7 ngày cho chất chua của chanh

oo

thấm vào bột cánh kiến. Có thể thay chanh bằng giấm gạo hoặc rượu gạo.

Sc
h

Dùng hỗn hợp này quết vào mảnh lá dừa hoặc lá cau, đợi lúc đi ngủ áp vào
hai hàm răng. Làm nhiều lần như vậy cho đến khi màu cánh kiến ăn dần vào

@

răng, màu răng chuyển dần sang đỏ thẫm là được.

ht

Sau khi răng lên màu đỏ như ý muốn, người ta bắt đầu công đoạn

rig

nhuộm đen. Lúc này vẫn dùng bột cánh kiến, nhưng hòa với phèn đen, rồi

py

cũng quết hỗn hợp này lên lá dừa hoặc lá cau, đợi khi đi ngủ thì áp vào răng.

Co

Lần nhuộm đen chỉ cần độ 2 đêm là được.

11


PDF Watermark Remover DEMO : Purchase from www.PDFWatermarkRemover.com to remove the waterma

Cuối cùng là công đoạn chiết răng. Công đoạn này có tác dụng giữ màu

VN
U

đen cho răng. Người ta lấy gáo dừa già đã phơi khô để lên con dao rồi đốt cho
gáo dừa chảy ra thứ nhựa đen sền sệt, rồi lấy nhựa đó phết vào răng, răng sẽ
có màu đen bóng và lâu phai.[1]

ac
y,

1.2.3. Phương pháp lấy cao răng

dP
ha
rm

Lấy cao răng và xử chí bề mặt gốc thân răng là một công việc điều trị
bệnh nha chu khơng cần phẫu thuật. Bằng việc sử dụng những khí cụ hiện đại
đặc biệt, dùng phá vỡ mảng bám và sự viêm nhiễm chung quanh thân
răng. Quy trình lấy cao răng được ghi nhận như là một việc làm sạch triệt để

an

cho vùng răng dưới nướu.

Trước tiên bề mặt răng bị chà sạch để loại bỏ mảng bám và vôi đã bám

ine

Tà

cứng trên răng.Sau đó sẽ tới phần thân răng nằm sâu dưới nướu cũng được

ed
ic

il

làm sạch và nhẵn bóng. Điều đó ln loại bỏ được bất kể những mãng bám

iệ

nào cho là cứng nhất một cách dễ dàng.

VN

fM

u

Toàn bộ răng được làm sạch bởi chiếc máy cạo vôi răng công nghệ siêu âm
Ultrasonic-Scaler. Nguyên tắc là ở những đầu insert chuyên dụng làm hạn chế

lo

U

tối đa cảm giác ê buốt khi lấy cao răng.

oo

Một chiếc răng được rửa sạch và nhẵn, đảm bảo cho răng, nướu chắc, khoẻ sẽ
là cách hay nhất giúp hạn chế tối đa việc chảy máu chân răng, sưng nướu, tụt

Sc
h

nướu,tiêu xương giảm bớt sự khó chịu do chứng viêm nướu, ngăn ngừa việc
mất răng và tiêu xương.Tạo ra một nụ cười tự tin và đẹp hơn.

@

Bước cuối cùng là dùng một chổi đánh bóng và chất đánh bóng được sử dụng

ht

để làm bóng nhẵn mặt trong cũng như mặt ngồi của răng.Tiêu chí của việc

rig

đánh bóng bề mặt răng sẽ làm cho bề mặt này mịn màng và giúp ngăn trở,

py

giảm thiểu sự tích tụ mãng bám trên mặt răng dễ gây nên các bệnh về răng

Co

miệng.

12


PDF Watermark Remover DEMO : Purchase from www.PDFWatermarkRemover.com to remove the waterma

Việc chữa trị bằng phương thức này giúp cho răng sạch sẽ hơn nhiều so

VN
U

với việc đánh răng thông thường. Ngồi ra ngun lý làm sạch răng đó sẽ
khơng có xảy ra bất kỳ sự tiếp xúc nào lên bề mặt răng ngồi trừ việc đánh
bóng răng nên khơng gây bất kỳ ảnh hưởng nào tới cấu trúc răng hay men

ac
y,

răng.

Những mảng bám sẽ được loại bỏ, làm cho răng miệng có một cảm giác êm ái,

dP
ha
rm

dễ chịu,…Tuy vậy phương pháp này đơn giản chỉ loại trừ các vết bám trên
răng mà không thể làm răng trắng lên như là cách tẩy trắng [3].
1.3. Phương pháp nhuộm răng đen

an

1.3.1. Khái niệm

Nhuộm răng đen là một tục lệ lâu đời, xuất hiện từ thời Hùng Vương,

ine

Tà

tồn tại suốt mấy ngàn năm trong lịch sử văn hóa của người Việt. Đây vốn là

ed
ic

il

phong tục cổ truyền không chỉ của cư dân người Việt mà còn tồn tại ở cộng

u

iệ

đồng các dân tộc như Thái, Mường, Dao, Lự, Si La,…Trong cộng đồng người

fM

VN

Việt, tục nhuộm răng đen chủ yếu chỉ phổ biến ở khu vực miền Bắc và miền
Trung, còn ở miền Nam không thấy dấu vết của phong tục này.

lo

U

oo

1.3.2. Mục đích
Theo quan niệm thẩm mỹ xưa thì hàm răng đen được coi là chuẩn mực

Sc
h

của cái đẹp không chỉ riêng đối với phụ nữ mà ngay cả nam giới cũng vậy,
tuy ở nam giới ít hơn. Do đó, vẻ đẹp của hàm răng đen đã dần được đưa vào

Co

py

rig

ht

@

ca dao, thi ca như một chuẩn mực về nét đẹp của phụ nữ Việt Nam:
Răng đen ai nhuộm cho mình,
Cho duyên mình đẹp, cho tình anh say?.

Được xếp thứ 4 trong 10 chuẩn mực đo nét duyên của người con gái:
Một thương tóc bỏ đi gà,
Hai thương ăn nói mặn mà có duyên,

13

PDF Watermark Remover DEMO : Purchase from www.PDFWatermarkRemover.com to remove the waterma

Bốn thương răng láng hạt huyền kém thua.

VN
U

Ba thương má lúm đồng tiền,

Bên kia sơng Đuống của Hồng Cầm ra đời trong hoàn cảnh nhà thơ

ac
y,

nghe tin giặc Pháp tàn phá quê hương, bao hình ảnh thân thương của làng quê
đang bị quân giặc giày xéo hiện lên trong trí óc nhà thơ, trong đó có nụ cười

dP
ha
rm

của cơ gái Kinh Bắc:

Những cô hàng xén răng đen,
Cười như mùa thu tỏa nắng.

an

Không chỉ là chuẩn mực của cái đẹp, tục nhuộm răng đen trở nên phổ

biến đến nỗi được coi là chuẩn mực đạo đức. Trong xã hội bấy giờ, người ta

Tà

ine

cho rằng người nào răng trắng là người không tử tế: “Song tục quen đã lâu,
đàn ông trắng răng thì chẳng sao, chứ đàn bà nhà tử tế bây giờ mà trắng răng

ed
ic

il

iệ

thì coi cũng khí ngộ một đôi chút” [2]. Phan Khôi cũng từng dẫn lời của một

VN

fM

u

nhà báo lấy biệt hiệu là Lư Sơn Chơn Tướng về vấn đề này: “Tôi từng đi đủ
Trung - Bắc hai kỳ, tôi thấy những nhà thi lễ, tức là bậc thượng lưu trong xứ,

lo

U

thì đàn bà con gái của họ cũng đen răng, cho như thế là trang nghiêm mỹ lệ;

oo

cịn trái lại, răng trắng thì cho là đồ ăn chơi đĩ thõa. Coi đó thì biết cái tục
răng đen của người Nam là từ các đấng tiên dân bày ra và đã lâu đời lắm rồi,

Sc
h

chẳng những cho là đẹp mà cũng lấy đó tỏ ra là nề nếp con nhà nữa…. Khắp
nước Việt Nam, trừ xứ Nam kỳ ra, thì tơi thấy đâu đâu đàn bà con gái cũng

@

đen răng hết, duy có những hạng vợ tây, vú, bồi, bếp gái ở với Tây thì mới

ht

hay để răng trắng mà thơi, thế thì cái tục ấy xấu tốt thế nào cũng đủ biết” [2].

rig

Do lẫn lộn tục ta với tục của Tàu, Tú Lan cho rằng tục nhuộm răng của

py

ta là từ Trung Quốc truyền sang, do thời đó người Trung Quốc vì khơng muốn

Co

người Nam lẫn với người Tàu, vì sợ thành ra bình đẳng thì khó bề cai trị đè
nén, bởi vậy mà họ bắt buộc người Nam phải nhuộm răng cho phân biệt. Tuy

14


PDF Watermark Remover DEMO : Purchase from www.PDFWatermarkRemover.com to remove the waterma

nhiên, cũng có người khơng tán đồng quan điểm trên, trích lời Lư Sơn Chơn

VN
U

Tướng để cải chính lại: “Ở bên Tàu chúng tôi, những người nào chưa hề bước
chơn qua đất nầy thì chẳng bao giờ ngờ được rằng người An Nam có răng đen.
Hoặc giả có người nghe nói tục đó, rồi khi gặp người Hoa kiều nào ở bên nầy

ac
y,

về, đến nỗi đem mà hỏi nhau rằng: “Người An Nam đen răng, có phải là trời
sanh ra như vậy khơng?” Cịn như thứ thuốc gì mà nhuộm cho đen răng, thì

dP
ha
rm

thật họ tịt mù, chẳng hề ai biết tới. Huống chi người Tàu chúng tôi đã vốn

khơng có tục nhuộm răng, lại cũng khơng hề biết đến cái tục ấy nữa” [6].
Có nhiều người lại nhập nhằng giữa tục nhuộm răng đen và tục ăn trầu,
họ cho rằng do ăn trầu nên răng mới đen chứ không xem răng đen là một

an

phong tục riêng của người Việt: “Người Tàu cho rằng vì ăn trầu mà sinh ra

ine

tục nhuộm răng. Phần nhiều người Châu Âu tiếp xúc với người Việt Nam từ

Tà

TK XIX trở về trước cũng cho rằng vì ăn trầu cho nên răng thành đen” (6).

iệ

ed
ic

il

Tuy nhiên, cũng đã khẳng định: “Thực ra tục ăn trầu và tục nhuộm răng

u

khơng có quan hệ gì với nhau, duy hai tục ấy đều khiến cho răng thành vững

fM

VN

chắc” (13). Như vậy, cần phải khẳng định rằng, răng đen không phải là do ăn

U

trầu. Bởi người ăn trầu mà khơng nhuộm răng thì răng có màu đỏ sẫm chứ

lo

khơng đen nhánh. Do đó, tục nhuộm răng đen là một nét văn hóa thể hiện

oo

quan niệm về cái đẹp của người Việt. Để có được hàm răng đen nhánh hạt

Sc
h

huyền thì người ta cần phải trải qua nhiều cơng đoạn nhuộm công phu và
cũng không kém phần gian nan chứ khơng phải do ăn trầu mà có.

@

1.3.3. Một số dược liệu dùng để nhuộm răng

ht

Bảng 1.1. Một số dược liệu dùng để nhuộm răng

py

rig

STT

Co

1

Tên

Cây Khau Cát

Công dụng
Làm ra mồ hôi, hạn nhiệt, giải độc, Sinh tân dịch chỉ
khát, Thanh tràng chỉ lỵ, thanh tâm nhiệt, hạ huyết

15


PDF Watermark Remover DEMO : Purchase from www.PDFWatermarkRemover.com to remove the waterma

áp

VN
U

Cánh kiến đó là một vị thuốc tương đối ít dùng trong

nhân dân . Tính vị theo đông y là vị đắng , tính lạnh ,
có tác dụng thanh nhiệt , lương huyết , giải độc , cẩm

ac
y,

Cánh kiến đỏ

phải thận trọng .

dP
ha
rm

2

mầu , đậu chẳn . Sốt mà khơng có mồ hơi thì dùng

Cánh kiến đỏ (dạng nhựa vẩy và nhựa hạt) dùng làm
thuốc bao viên và dùng trong nha khoa (chống mòn
răng và sâu răng).

an

- Cầm máu sát khuẩn, mát huyết, cầm tiêu chảy,

Cây sim

Dùng cao lá sim bôi vào các vết bỏng.

Tà

ine

3

Thuốc bổ. Chữa chảy máu chân răng (dịch quả). Ho,

il

ed
ic

lợi tiểu, chướng bụng (Lá, rễ, vỏ quả sắc uống). Ở

Quả chanh

iệ

4

U

VN

fM

u

Dominica, lá hãm nước uống chữa huyết áp cao, tẩy

Co

py

rig

ht

@

Sc
h

oo

lo

1.3.3.1. Cây Khau cát (cát căn)

16

giun sán.


PDF Watermark Remover DEMO : Purchase from www.PDFWatermarkRemover.com to remove the waterma

Hình 1.7. Cây Khau cát (Cát căn)
Tên khoa học: Pueraria thomsoni Benth.
trilobata Backer.; Pueraria hirsuta Schneid.

Họ: Đậu (Fabaceae) - Phân họ Đậu (Faboideae).

ac
y,

Tên đồng nghĩa: Pueraria lobata (Willd.) Ohwi.; Pueraria

VN
U

Tên khác: Cát căn, Bạch cát, Khau cát (Tày), Bẳn mắm kéo (Thái).

Phân loại của chi Pueraria DC:
Giới: Plantae
Ngành: Ngọc lan (Magnoliophyta)

an

Lớp: Ngọc lan (Magnoliopsida)

dP
ha
rm

Tên nước ngoài: Kudzu bean, Kudzu vine (Anh), Koudzou (Pháp).

ine

Phân lớp: Hoa hồng (Rosidae)

Tà

Bộ: Gai (Urticales)

iệ

ed
ic

il

Họ: Đậu (Fabaceae)

u

Phân họ: Đậu (Faboideae)

fM

VN

Chi: Pueraria DC

U

Loài: Pueraria thomsoni Benth. (Cây Sắn Dây)

lo

Đặc điểm thực vật: rễ cát căn thể hiện hình viên trụ khơng đều, vỏ

oo

ngồi màu tím nâu hoặc đỏ nâu có vết nhăn dọc thành, dược liệu thường

Sc
h

phiến dầy hay mỏng hình khối vng, màu xám trắng, hoặc màu vàng trắng
có nhiều chất xơ rất dễ tước ra thành dạng sợi, phần nhiều là màu trắng. Dùng

@

sắc màu trắng phấn mịn là thứ tốt.[8]

ht

Phân bố, sinh thái: cát căn là cây thuốc nam quý, dạng cây thảo quấn,

rig

có rễ nạc, bột, có thân hơi có lơng lá có 3 lá chét, lá chét hình trái xoan, mắt
chim, có mũi nhọn ngắn, nhọn sắc, nguyên hoặc chia 2-3 thùy, có lơng áp sát

py

cả hai mặt. Hoa màu xanh lơ, thơm, xếp thành chùm ở nách, lá bắc có lơng.

Co

Quả đậu có lơng dựng đứng màu vàng. Cây trồng hoặc mọc hoang dại khắp

17