Táo bón – Không nên coi nhẹ pptx

Táo bón – Không nên coi nhẹ
Táo bón là một trong những triệu chứng rất phổ biến
của bệnh lý hệ thống tiêu hoá và cũng là triệu chứng
xuất hiện trong rất nhiều bệnh lý ở các cơ quan bộ
phận khác trong cơ thể. Tuy chỉ là triệu chứng nhỏ
không ảnh hưởng nhiều đến chất lượng cuộc sống
nhưng gây nhiều phiền toái cho bệnh nhân, và thiệt
hại rất lớn về mặt kinh tế.

Ở nhiều người, táo bón chỉ đơn thuần là ít đi đại tiện. Tuy
nhiên, đối với một số người khác táo bón có nghĩa là phân
cứng, phân khô đi đại tiện phải gắng sức rặn, hay là cảm
giác còn phân trong trong ruột sau khi đi đại tiện. Số lần
đi đại tiện thường giảm dần theo tuổi. Ở 95% người lớn,
mỗi tuần thường đi đại tiện từ 3 đến 21 lần được coi là
bình thường. Dạng thông dụng nhất là mỗi ngày đi đại
tiện một lần.
Nguyên nhân gây nên táo bón là gì?
Có rất nhiều nguyên nhân, nhưng có thể chia làm hai
nhóm nguyên nhân chính:
Nhóm nguyên nhân cơ năng
+ Bệnh toàn thân: sốt cao, hậu phẫu, vì mất nước phân
khô.
+ Do dùng thuốc: đó là các thuốc giảm đau gây nghiện
như codeine, oxycodone, hdrophormone; các thuốc chống
trầm cảm như amitriptylene (Elavil) và imipramine
(Tofranil); các thuốc chống động kinh như phenytoin
(Dilantin) và carbamazepine (Tegretol); các thuốc chẹn
kênh calci như diltiazem (Cardizem) và nifedipine
(Procardia); các thuốc antacid có chứa nhôm như
Amphogel, phosphalugel và Basaljel…

+ Do thói quen: phản xạ đi đại tiện có thể điều chỉnh được
theo ý muốn. Có nghĩa là một người bình thường có thể
ngăn cảm giác thúc bách muốn đi đại tiện. Dầu vậy, ngăn
cảm giác đi đại tiện thường xuyên sẽ dẫn đến mất cảm
giác thúc bách và dẫn đến táo bón.
+ Do chế độ ăn: chất xơ rất quan trọng để duy trì phân to,
mềm. Do đó các chế độ ăn ít chất xơ có thể gây táo bón.
Nguồn chất xơ tự nhiên tốt nhất là trái cây, rau và các loại
hạt.
+ Do thuốc nhuận tràng: một trong những nguyên nhân
nghi ngờ gây táo bón nặng là lạm dụng các chất kích thích
nhuận tràng (như cây keo, dầu thầu dầu, và vài loại thảo
mộc). Sử dụng chất kích thích đại tràng làm xuất hiện chu
kỳ bất thường, sau đó tổn thương có thể gây táo bón và
phải cần dựng lượng chất kích thích nhuận tràng nhiều
hơn nữa.
Ngoài ra còn có một số nguyên nhân khác như: do phản
xạ, do ngồi nhiều, do người già suy nhược nằm lâu, do
căng thẳng thần kinh…
Thực phẩm nhiều chất xơ tốt cho hệ tiêu hóa.
Nhóm nguyên nhân thực tổn
+ Tổn thương ống tiêu hóa
- Cản trở lưu thông: u, chít hẹp…
- Dị dạng đại tràng: to, dài hoặc vừa to lại vừa dài quá.
- Viêm đại tràng mạn thể có co thắt.
- Hội chứng ruột kích thích thể táo.
- Tổn thương trực tràng hậu môn: trĩ, hẹp trực tràng.
+ Tổn thương ngoài ống tiêu hoá.
- Có thai vào tháng cuối.
- U tử cung, tiền liệt tuyến, dính sau mổ.

- Tổn thương não màng não: viêm màng não tăng áp sọ
tổn thương tủy sống, hội chứng màng não…
Ðiều trị táo bón như thế nào?
Ngoài điều trị do căn nguyên, cần điều trị táo bón theo
nguyên nhân.
- Nếu do phản ứng phụ của thuốc thì có thể đề nghị bác sĩ
cho dừng thuốc hoặc đổi thuốc khác.
- Nếu do ăn uống không hợp lý: phải cải thiện việc ăn
uống, ăn nhiều chất xơ, chất bã (rau xanh 200 – 300g/
ngày), uống nhiều nước (2 – 2,5 lít/ ngày), ăn thêm các
sản phẩm nhuận tràng như rau đay, mồng tơi, khoai lang,
mướp, đồ ngọt, cacao, socola kiêng uống trà đặc, cà phê,
rượu.
- Nếu do rối loạn mất phản xạ đại tiện: khôi phục lại phản
xạ bằng cách đi đại tiện đúng giờ, đi ngay khi mới mót,
không nhịn, không mót cũng đi đại tiện đúng giờ để tạo
lập dần phản xạ đi đại tiện.
- Cuối cùng là việc sử dụng thuốc nhuận tràng, có rất
nhiều thuốc nhuận tràng khác nhau tuỳ theo cơ chế tác
dụng đó là: Chất xơ và chất nhầy (sợi thức ăn, thạch agar
agar) Thuốc nhuận tràng và làm mềm phân (Dầu vaselin
hoặc paraphin) Các thuốc nhuận tràng thẩm thấu (Forlax,
Fortrans) Các thuốc nhuận tràng kích thích nhu động
(Phenolphtalein, Bisacodyl) Thuốc nhuận tràng tác dụng
tại chỗ (Thuốc đạn glycerin, thuốc đạn có Bysacodyl), khi
sử dụng các thuốc này nên có chỉ định của bác sĩ.
Táo bón là một triệu chứng thông thường trong cuộc
sống, đa số người cho rằng nó không phức tạp và đã coi
nhẹ triệu chứng, tự điều trị vì nghĩ rằng chỉ cần sử dụng
thuốc nhuận tràng là đủ. Tình trạng đó kéo dài sẽ dẫn đến

nhiều hậu quả như bị trĩ, sa niêm mạc trực tràng… Tốt
nhất là nên đi khám bệnh để được tìm ra nguyên nhân và
điều trị đúng tránh tình trạng lạm dụng thuốc nhuận tràng