Ðể chủ động phòng chống bệnh liên cầu lợn doc

Ðể chủ động phòng chống
bệnh liên cầu lợn
Thời gian gần đây, Bệnh viện Bệnh nhiệt đới Trung ương tiếp
nhận nhiều trường hợp nhiễm liên cầu lợn trong tình trạng sốc
nhiễm khuẩn. Đây là bệnh do liên cầu khuẩn lợn Streptococcus
suis (S.suis) gây nên, bệnh xảy ra trên lợn là chủ yếu, ở nhiều
nơi trên thế giới và gây tổn thất lớn về kinh tế. Bệnh có thể lây
cho người và gây ra những bệnh cảnh nguy hiểm. Tuy nhiên,
đây là bệnh hoàn toàn có thể phòng tránh được.
Tác nhân gây bệnh:
- Tác nhân gây bệnh liên cầu lợn là một loại liên cầu khuẩn có
tên là Streptococcus suis (S.suis). Vi khuẩn gram dương, hình
cầu hay hình ô van, kỵ khí tùy tiện. Ở động vật, vi khuẩn thường
cư trú ở đường hô hấp trên, đặc biệt là xoang mũi và hạch hạnh
nhân. Tuy nhiên, vi khuẩn cũng có thể có trong đường tiêu hóa
và đường sinh dục của lợn. Dựa vào đặc điểm của các
polysaccharid ở lớp vỏ bọc vi khuẩn, người ta đã xác định vi
khuẩn có 35 týp huyết thanh. Trong đó, S.suis týp II thường gây
bệnh ở người. S.susi chủ yếu sống ở lợn nhà nhưng đôi khi cũng
tìm thấy ở các loài lợn rừng, ngựa, chó, mèo và chim. S.suis có
thể tồn tại lâu trong phân, nước, rác. Như vậy, môi trường đóng
vai trò quan trọng trong quá trình truyền bệnh của vi khuẩn.
S.suis dễ bị tiêu diệt bởi các chất sát khuẩn và tẩy rửa, có thể
điều trị hiệu quả bằng kháng sinh.
Nguồn truyền nhiễm:
- Ổ chứa: Lợn nhà, có thể cả lợn rừng, ngựa, chó, mèo và chim.
Các véc-tơ có khả năng truyền bệnh bao gồm ruồi, gián, chuột.
- Thời gian ủ bệnh: Thời gian ủ bệnh ngắn, chỉ từ vài giờ đến 3
ngày.
- Thời kỳ lây truyền: Hiện nay chưa được biết đầy đủ. Khả năng
khi lợn bị bệnh, vi khuẩn S.suis biến đổi và tăng độc tính mới

lây nhiễm cho người. Chưa thấy có sự lây truyền bệnh từ người
sang người.

Bệnh nhân mắc liên cầu lợn đang được
điều trị tại BV Bệnh nhiệt đới TW.Ảnh:
TM
Phương thức lây truyền:
- S. suis có thể lây truyền qua người khi tiếp xúc với lợn bệnh
hay lợn mang vi khuẩn qua các tổn thương nhỏ, trầy xước trên
da của những người giết mổ, chế biến và ăn thịt lợn bệnh hay
lợn mang vi khuẩn nấu không chín. Hiện nay, chưa có bằng
chứng bệnh liên cầu khuẩn có thể lây trực tiếp từ người sang
người.
- Lợn mang vi khuẩn là nguồn lây nhiễm chính. Bệnh có thể
truyền qua đường hô hấp, các chất bài tiết, máu của lợn bệnh,
lây lan thông qua tiếp xúc trực tiếp hoặc lây qua kim tiêm nhiễm
khuẩn. Vi khuẩn có thể vẫn có mặt ở hạch hạnh nhân của lợn
sau khi đã được điều trị bằng kháng sinh penicillin. Lợn nái có
thể mang vi khuẩn trong tử cung và âm đạo. Lợn có thể bị nhiễm
vi khuẩn ở bất kỳ tuổi nào. Khả năng nhiễm và gây bệnh của vi
khuẩn ở lợn con cao hơn ở lợn trưởng thành. Các đàn lợn con
trong trạng thái chịu stress và tiếp xúc với nguồn bệnh sẽ có khả
năng phát bệnh cao.
- Phân, chất độn chuồng, các loại thức ăn và nước uống trong
chuồng nuôi có thể trở thành nguồn bệnh thứ cấp. Các động vật
khác có khả năng truyền bệnh bao gồm ruồi, gián, chuột.
Tính cảm nhiễm và miễn dịch:
- Ở lợn: Có thể bị nhiễm vi khuẩn ở bất kỳ tuổi nào. Khả năng
nhiễm và gây bệnh của vi khuẩn ở lợn con cao hơn ở lợn trưởng
thành.

- Ở người: Hiện nay chưa được biết đầy đủ.
- Những người có nguy cơ nhiễm bệnh cao: người làm việc ở
trại chăn nuôi lợn, người giết mổ gia súc, cán bộ thú y, người ăn
tiết canh lợn hoặc ăn thịt lợn ốm chết.

Liên cầu khuẩn.
Dấu hiệu viêm màng não do nhiễm liên cầu lợn
Người bệnh sốt cao, đau đầu, buồn nôn, nôn, ù tai, điếc, cứng
gáy, rối loạn tri giác xuất huyết đa dạng ở một số nơi trên cơ
thể. Một số trường hợp xuất hiện các triệu chứng nhiễm khuẩn,
nhiễm độc tiêu hóa: sốt, đi cầu nhiều lần, phân lỏng, cơ thể lạnh,
run trước khi có biểu hiện của viêm màng não.
Trường hợp nặng: Sốc nhiễm độc, trụy mạch, cơ thể lạnh, tụt
huyết áp, nhiễm khuẩn huyết cấp tính, rối loạn đông máu nặng,
suy hô hấp, suy đa phủ tạng hôn mê và tử vong.
Chẩn đoán xác định:
Tìm thấy S.suis gây bệnh (thường là S.suis týp II) khi nuôi cấy
bệnh phẩm (máu người bệnh hoặc các mô, tổ chức bị tổn
thương) hoặc tiến hành làm xét nghiệm huyết thanh học hoặc
làm phương pháp sinh học phân tử (PCR). Cần chẩn đoán phân
biệt với một số bệnh tương tự viêm màng não do não mô cầu,
viêm màng não do Haemophilus Influenzae, sốt xuất huyết thể
nặng.
Xét nghiệm cần làm:
- Loại mẫu bệnh phẩm: máu người bệnh, các mô, tổ chức bị tổn
thương.
- Phương pháp xét nghiệm:
+ Phân lập liên cầu: Cấy máu, lấy khuẩn lạc nhuộm soi thấy
hình ảnh liên cầu gram (+), tiếp đó quan sát hiện tượng dung
huyết alpha và beta trên môi trường thạch máu cừu và ngựa.

+ Thực hiện phản ứng kháng thể huỳnh quang phát hiện vi
khuẩn tại các mô bị nhiễm.
+ Làm phản ứng PCR là phương pháp chính xác nhất