Phòng tiêu chảy do ký sinh trùng sau lũ pot

Phòng tiêu chảy do ký sinh trùng sau
lũ
Suốt một thời gian dài, miền Trung, đặc biệt là các tỉnh Hà Tĩnh,
Quảng Bình, Đà Nẵng, Thừa Thiên Huế… phải hứng chịu nhiều
trận lũ lụt lớn trong đó có những trận lũ muộn. Người dân nơi
đây không chỉ phải khắc phục khó khăn về nơi ăn, chốn ở do bị
cô lập hay phải di rời ở mà còn phải đối mặt với nhiều vấn đề
sức khỏe khác do vệ sinh môi trường kém, không đảm bảo
nguồn nước sạch… Một trong những bệnh lý cần quan tâm đúng
mức là tiêu chảy do ký sinh trùng bởi ký sinh trùng còn có thể
phát tán đến nhiều bộ phận khác trong cơ thể và gây bệnh như
viêm gan, viêm kết giác mạc, viêm phúc mạc

Tiêu bản cryptosporidium xâm nhập ruột gây
tiêu chảy.
Nhận biết bệnh tiêu chảy do ký sinh trùng
Các bệnh tiêu chảy do các ký sinh trùng gây ra không thể phân
biệt được trên lâm sàng. Không những ruột non bị nhiễm khuẩn
mà còn các cơ quan khác bị xâm nhiễm như đại tràng, đường
mật, có thể dẫn đến xơ đường mật hoặc viêm túi mật không có
sỏi. Đối với bệnh nhân miễn dịch bình thường, bệnh biểu hiện từ
không triệu chứng tới tiêu chảy nhẹ kèm đầy hơi và trướng
bụng, tiêu chảy phân nước nặng, nhiều lần. Phân có thể chứa
nhầy nhưng không có máu. Các triệu chứng kèm theo gồm sốt
nhẹ, mệt mỏi, chán ăn, đau bụng, nôn, đau cơ, sút cân, kéo dài
một vài ngày tới vài tuần.
Các loại ký sinh trùng gây bệnh thường gặp gồm:
Cryptosporidium: có thời gian ủ bệnh từ 5 - 21 ngày, nghĩa là từ
khi nhiễm ký sinh trùng đến khi phát bệnh là 5 - 21 ngày. Bào
nang của ký sinh trùng thải theo phân ra ngoài có khả năng lây
nhiễm, vì vậy bệnh nhân phải được cách ly và xử lý phân thật tốt

để chống lây lan.
Isospora: các bào nang của loại ký sinh trùng này có thể lây
truyền trực tiếp từ người sang người qua tiếp xúc tình dục hậu
môn - miệng. Bệnh gây viêm loét đại tràng xuất huyết, nên có
thể đi ngoài phân có lẫn máu.
Cyclospora: thường gây ra các vụ dịch lây truyền theo đường
nước và thực phẩm. Xét nghiệm phân tươi có thể phát hiện các
bào nang.
Sarcocystis: là ký sinh trùng gây bệnh ở ruột và ở cơ vân. Trong
thể bệnh đường ruột, các kén bào tử thải theo phân người không
gây bệnh trực tiếp cho người mà phải được gia súc ăn cỏ hoặc
lợn ăn vào. Người bị nhiễm bệnh khi ăn thịt gia súc hoặc thịt lợn
chưa nấu chín kỹ nhiễm bào nang của ký sinh trùng. Nhiễm
bệnh ở ruột thường không có triệu chứng hoặc gây tiêu chảy nhẹ
nhưng kéo dài. Người mắc bệnh ở bắp cơ khi ăn phải kén bào tử
ký sinh trùng. Tại ruột, các kén bào tử giải phóng ra các thoa
trùng xâm nhập thành ruột và phát tán tới các cơ vân. Sự phát
tán vào cơ vân dẫn tới viêm cơ và tổ chức dưới da kéo dài vài
ngày tới 2 tuần với biểu hiện phù nề tại chỗ.
Microsporidium: là các ký sinh đơn bào chỉ sống trong tế bào có
khả năng gây bệnh cho côn trùng, cá và động vật có xương sống.
Ở người, các triệu chứng gồm: tiêu chảy mạn tính, các triệu
chứng nhiễm khuẩn đường mật, có thể tiến triển đến viêm xơ
đường mật, sút cân. Ký sinh trùng có thể phát tán đến thận,
xoang, phế quản, thần kinh, viêm gan, viêm phúc mạc và viêm
kết giác mạc. Chẩn đoán bệnh dựa vào việc phát hiện ký sinh
trùng trong các bệnh phẩm sinh thiết, trong phân, dịch cơ thể, và
chất nạo từ kết mạc.

Một vài chú ý trong điều trị và phòng bệnh

Khi bị tiêu chảy, bà con nên pha dung dịch oresol uống thay
nước, số lượng dịch nên uống theo nhu cầu cơ thể. Nếu không
có oresol thì pha nước đường muối để uống. Cũng có thể pha
một ít muối vào nước cháo mà uống. Điều trị hỗ trợ cho tiêu
chảy nặng và mạn tính bao gồm bù nước và điện giải, nuôi
dưỡng bằng đường tĩnh mạch.
Biện pháp phòng bệnh chủ yếu là thực hiện ăn chín, uống sôi.
Làm giảm khả năng nhiễm ký sinh trùng gây bệnh bằng việc hạn
chế bơi lội, dầm nước ở các hồ, ao, sông, suối. Khi chế biến thịt
gia súc, gia cầm cần nấu chín kỹ để tất cả các mầm bệnh và ký
sinh trùng gây bệnh bị diệt. Bà con vùng lũ cần sử dụng nước
sạch để nấu ăn và tắm rửa. Xử lý tốt phân của bệnh nhân bằng
cách rắc vôi bột xung quanh và chôn sâu. Không dùng phân tươi
bón ruộng hoặc tưới rau.
Cách gây bệnh của ký sinh trùng

Ký sinh trùng gây bệnh tiêu chảy
thường gặp ở các vùng vệ sinh
kém, nhất là vùng nước ngập do
lũ lụt. Bệnh lây do các bào nang
của ký sinh trùng từ nước lũ
nhiễm vào nước uống hoặc thức
ăn, gây tiêu chảy, viêm dạ dày,
ruột. Bào nang sau khi được
nuốt vào ruột sẽ giải phóng ra
các thoa trùng xâm nhập vào tế
bào biểu mô ở ruột non. Các tiểu
thể hoa cúc được giải phóng ra
lại tái xâm nhập trong quá trình
nhân lên vô tính trong tế bào.

Cuối cùng trong giai đoạn hữu
tính, các bào nang được hình
thành và thải theo phân ra
ngoài. Các bào nang này có thể
tồn tại trong môi trường ẩm vài
tháng tới vài năm. Bệnh tiêu
chảy do ký sinh trùng có tính
chất tiết dịch, làm giảm hấp thu
vitamin B
12
, chất béo, làm cho
các lông mao của ruột trụi hoặc
teo đi và tăng sinh các khe nhú,
nhưng không gây loét và không
xâm nhập sâu thành ruột