Sáng kiến vận dụng hiệu quả trò chơi nâng cao khả năng giải các dạng toán cho học sinh lớp 4 (bộ sách chân trời sáng tạo)

SỞ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO …
TRƯỜNG TH ….

BÁO CÁO SÁNG KIẾN
“VẬN DỤNG HIỆU QUẢ TRÒ CHƠI HỌC TẬP NHẰM NÂNG CAO
KHẢ NĂNG GIẢI CÁC DẠNG TOÁN CHO HỌC SINH LỚP 4”

(Bộ sách CHÂN TRỜI SÁNG TẠO)

Tác giả:
Trình độ chuyên môn:
Chức vụ:
Đơn vị công tác:

Năm học 2023-2024


MỤC LỤC
A. MỞ ĐẦU..........................................................................................................1
I. Lý do chọn đề tài.............................................................................................1
II. Mục đích nghiên cứu....................................................................................2
III. Đối tượng nghiên cứu..................................................................................2
IV. Phương pháp nghiên cứu..............................................................................2
B. NỘI DUNG.......................................................................................................3
I. Cơ sở lí luận...................................................................................................3
1. Vị trí mơn tốn Tiểu học.............................................................................3
2. Đặc điểm tâm lí của học sinh Tiểu học.......................................................3
II.Thực trạng vấn đề...........................................................................................4
1. Về giáo viên................................................................................................4
2. Về học sinh..................................................................................................4
III. Tổ chức thực hiện.........................................................................................5

1. Tác dụng của trò chơi tốn học...................................................................5
2. Cách tổ chức trị chơi trong mơn tốn 4......................................................6
a. Thiết kế trị chơi Tốn học sao cho phù hợp với nội dung từng bài học..6
b. Cấu trúc của Trò chơi học tập..................................................................6
c. Cách tổ chức trò chơi...............................................................................7
3. Tổ chức thực hiện một số trị chơi trong học tốn 4...................................8
3.1. Trị chơi có nội dung số học..................................................................8
3.2. Trị chơi có nội dung hình học............................................................10
3.3. Trị chơi có nội dung đại lượng và đo đại lượng.................................13
3.4. Trị chơi có nội dung giải toán............................................................16
IV. Hiệu quả của sáng kiến kinh nghiệm.........................................................21
C. KẾT LUẬN, KIẾN NGHỊ..............................................................................23
1. Kết luận.....................................................................................................23
2. Kiến nghị...................................................................................................23


A. MỞ ĐẦU
I. Lý do chọn đề tài
Bước sang thế kỷ XXI, hành trang quan trọng nhất của mỗi quốc gia là chiến
lược giáo dục đào tạo con người, là tiềm năng trí tuệ con người. Bởi vậy, trong
cơng cuộc đổi mới của đất nước, Bộ GD&ĐT đã đề ra chương trình đổi mới
GDPT 2018 với mục tiêu đưa nước ta thành một nước cơng nghiệp hóa – hiện
đại hóa. Nghị quyết Trung ương II, khóa 8 đã khẳng định:
“Muốn cơng nghiệp hóa – hiện đại hóa đất nước thì nguồn nhân lực con
người là yếu tố hàng đầu để thực hiện mục tiêu này”. Do đó, phát triển giáo dục
là nền tảng, tạo nguồn nhân lực chất lượng cao là một trong những động lực thúc
đẩy sự công nghiệp hóa – hiện đại hóa, là yếu tố cơ bản để phát triển xã hội.
Chính vì lẽ đó ở Tiểu học, mơn tốn chiếm thời lượng rất lớn, hơn nữa việc
đặc trưng của bộ mơn; mơn tốn có ưu thế lớn trong việc phát huy được tính tích
cực, tự giác chủ động, sáng tạo của học sinh. Để phát huy năng lực tồn diện

cho học sinh, bộ sách tốn Chân trời sáng tạo đã phân loại các dạng bài tập từ
khó đến cao kết hợp lồng ghép các hình ảnh, ví dụ minh họa để học sinh để hình
dung.
Một trong những biện pháp chủ yếu để đạt được mục đích là gây được cho
học sinh hứng thú học tập, tạo niềm tin, niềm vui cho các em, giảm bớt tính “
cứng nhắc” của giờ học tốn bằng cách lơi cuốn các em vào những trị chơi tốn
học hấp dẫn, phù hợp với trình độ nhận thức và đặc điểm lứa tuổi các em.
Là một giáo viên tiểu học, tôi nhận thấy, muốn dạy tốt mơn Tốn nói riêng
khơng những người giáo viên phải nắm vững mục tiêu, nội dung, phương pháp,
hình thức tổ chức dạy học mà cịn phải biết giúp học sinh huy động vốn hiểu biết
của mình vào việc lĩnh hội trí thức, phát triển tư duy, tính độc lập, sáng tạo của
học sinh.
Xuất phát từ lý do trên, tơi chọn đề tài: “Vận dụng hiệu quả trị chơi học
tập nhằm nâng cao khả năng giải các dạng toán cho học sinh lớp 4 (Bộ sách
Chân trời sáng tạo).”

1


II. Mục đích nghiên cứu
- Tìm hiểu mục tiêu, nội dung trò chơi về các mạch kiến thức:
+ Số học
+ Đại lượng và số đo đại lượng
+ Các yếu tố hình học
+ Giải tốn có lời văn
- Thơng qua tìm hiểu có biện pháp cải tiến khắc phục những tồn tại trong
việc thiết kế và tổ chức trò chơi trong dạy học toán 4 theo bộ sách Chân trời
sáng tạo.
- Thiết kế các hoạt động trò chơi nhằm phát huy tính tích cực của học sinh,
nâng cao chất lượng dạy học toán.

III. Đối tượng nghiên cứu
- Đề tài nghiên cứu về: Vận dụng hiệu quả trò chơi học tập nhằm nâng cao
khả năng giải các dạng toán cho học sinh lớp 4 theo bộ sách Chân trời sáng tạo.
- Phạm vi nghiên cứu là GV và HS lớp 4C trường Tiểu học ….
IV. Phương pháp nghiên cứu
Để tiến hành nghiên cứu đề tài này, tôi sử dụng phối kết hợp một số phương
pháp nghiên cứu sau:
- Phương pháp nghiên cứu tài liệu, sách giáo khoa và các tư liệu (giáo án) có
liên quan đến đến đề tài nghiên cứu nhằm thu thập một số vấn đề lí luận làm cơ
sở khoa học cho đề tài nghiên cứu.
- Phương pháp đàm thoại, hỏi chuyện, phỏng vấn cán bộ, giáo viên và học
sinh kết hợp với phương pháp dự giờ dạy Toán của GV dạy lớp 4, phương pháp
thử nghiệm khoa học, phương pháp tổng kết kinh nghiệm...nhằm thu thập những
thông tin cần thiết về phương pháp dạy học bằng trò chơi học tập.

2


B. NỘI DUNG
I. Cơ sở lí luận
1. Vị trí mơn tốn Tiểu học
Bậc tiểu học là bậc học góp phần quan trọng trong việc đặt nền móng cho
việc hình thành và phát triển nhân cách học sinh. Mơn tốn cũng như những
môn học khác cung cấp những tri thức khoa học ban đầu, những nhận thức về
thế giới xung quanh nhằm phát triển năng lực nhận thức, hoạt động tư duy và
bồi dưỡng tình cảm đạo đức tốt đẹp của con người.
Mơn tốn ở trường Tiểu học là một mơn độc lập, chiếm phần lớn thời gian
trong chương trình học của trẻ.
Mơn tốn có tầm quan trọng to lớn. Nó là bộ mơn khoa học nghiên cứu có
hệ thống, phù hợp với hoạt động nhận thức tự nhiên của con người.

Mơn tốn có khả năng giáo dục rất lớn trong việc rèn luyện phương pháp
suy nghĩ, phương pháp suy luận logic, thao tác tư duy cần thiết để con người
phát triển tồn diện, hình thành nhân cách tốt đẹp cho con người lao động trong
thời đại mới.
2. Đặc điểm tâm lí của học sinh Tiểu học
- Học sinh Tiểu học nghe giảng rất dễ hiểu nhưng cũng sẽ quên ngay khi các
em khơng tập trung cao độ. Vì vậy người giáo viên phải tạo ra hứng thú trong
học tập và phải thường xuyên được luyện tập.
- Học sinh Tiểu học rất dễ xúc động và thích tiếp xúc với một sự vật, hiện
tượng nào đó nhất là những hình ảnh gây cảm xúc mạnh.
- Trẻ hiếu động, ham hiểu biết cái mới nên dễ gây cảm xúc mới, song các em
chóng chán. Do vậy trong dạy học giáo viên phải sử dụng nhiều phương pháp
dạy học, đưa học sinh đi tham quan, đi thực tế, tăng cường thực hành, tổ chức
các trò chơi xen kẽ... để củng cố khắc sâu kiến thức.

3


II.Thực trạng vấn đề
Qua kinh nghiệm thực tế giảng dạy, qua dự giờ và trao đổi với đồng nghiệp
ở trường Tiểu học …tôi nhận thấy:
1. Về giáo viên
Đa số giáo viên đã có ý thức tự học tự bồi dưỡng nâng cao trình độ chun
mơn nghiệp vụ, đổi mới phương pháp dạy học lấy học sinh làm trung tâm nhằm
phát huy tính tích cực, chủ động sáng tạo của học sinh trong quá trình học học
tập. Các hình thức tổ chức dạy học nhẹ nhàng. Tuy nhiên việc tổ chức các trị
chơi trong dạy học tốn chưa được chú ý đúng mức mới chỉ ở các tiết thao giảng
và một số ít ở tiết dạy học khác. Có tình trạng trên, một mặt là giáo viên chưa
thấy hết ý nghĩa tác dụng của các trị chơi trong dạy học tốn. Mặt khác, để tổ
chức được trò chơi người giáo viên cần phải có thời gian để tìm hiểu, nghiên

cứu và thiết kế được trị chơi hợp lí với nội dung dạy học, gây hứng thú và phát
huy tính tích cực sáng tạo của học sinh. Điều này không phải là dễ dàng, bởi vì
hiện nay những tài liệu nghiên cứu về thiết kế và tổ chức trò chơi học tập cịn ít,
một số tài liệu đưa ra các trị chơi còn phức tạp chưa phù hợp.
2. Về học sinh
Trên thực tế, trong tiết luyện tập hay ôn tập kiến thức của mơn tốn, học sinh
thường làm bài mang tính chất bắt buộc. Không phải tất cả học sinh đều hứng
thú làm các bài luyện tập trong sách với các hình thức quen thuộc như giải bài
tập làm vào vở ... đặc biệt những em đã biết cách làm bài thường tỏ ra chủ quan,
chán nản dẫn đến nhanh quên kiến thức.
Chính vì băn khoăn trên tơi đã tìm tịi nghiên cứu về mảng kiến thức thiết kế
trò chơi trong dạy học Toán 4.

4


III. Tổ chức thực hiện
Như chúng ta đã biết: Chương trình mơn tốn học tiểu học mới bao gồm các
nội dung sau:
+ Số học
+ Đại lượng và số đo đại lượng
+ Các yếu tố hình học
+ Giải tốn có lời văn
Trong phạm vi sáng kiến kinh nghiệm này tôi đưa ra một số trị chơi trong
dạy học tốn 4 theo từng mạch kiến thức của nội dung chương trình. Các trò
chơi được xây dựng từ các dạng bài tập đã chọn lọc từ các tiết học có trong các
mạch kiến thức trên.
1. Tác dụng của trị chơi tốn học
Hoạt động vui chơi là hoạt động mà động cơ của nó nằm trong chính q
trình hoạt động bản thân trị chơi chứ khơng nằm ở kết quả chơi.

Trị chơi là loại phổ biến của hoạt động vui chơi là chơi theo luật, luật của
trị chơi chính là các quy tắc định rõ mục đích, kết quả và yêu cầu của hành động
trị chơi, luật của trị chơi có thể tường minh có thể khơng.
Trị chơi học tập là trị chơi mà luật của nó bao gồm các quy tắc gắn với kiến
thức kỹ năng có được trong hoạt động học tập, gần với nội dung bài học, giúp
học sinh khai thác vốn kinh nghiệm của bản thân để chơi, thông qua chơi học
sinh được vận dụng các kiến thức kỹ năng đã học vào các tình huống của trị
chơi và do đó học sinh được thực hành luyện tập củng cố mở rộng kiến thức kỹ
năng đã học. Như vậy trong trị chơi học tập các kỹ năng mơn tốn được đưa
vào trò chơi.
Chơi là một nhu cầu cần thiết đối với học sinh Tiểu học, có thể nói nó quan
trọng như ăn, ngủ, học tập trong đời sống các em. Chính vì vậy các em ln tìm
mọi cách và tranh thủ thời gian trong mọi điều kiện để chơi. Được chơi các em
sẽ tham gia hết sức tự giác và chủ động. Khi chơi các em biểu lộ tình cảm rất rõ
ràng như niềm vui khi thắng lợi và buồn bã khi thất bại. Vui mừng khi thấy đồng
đội hoàn thành nhiệm vụ, bản thân các em thấy có lỗi khi không làm tốt được
5


nhiệm vụ của mình. Vì tập thể mà các em khắc phục khó khăn, phấn đấu hết khả
năng để mang lại thắng lợi cho tổ, nhóm trong đó có mình. Đây chính là đặc tính
thi đua rất cao của các trị chơi. Vì vậy khi đã tham gia trị chơi, học sinh thường
vận dụng hết khả năng về sức lực, tập trung sự chú ý, trí thơng minh và sự sáng
tạo của mình.
Trị chơi học tập làm thay đổi hình thức hoạt động của học sinh, giúp học
sinh tiếp thu kiến thức một cách tự giác tích cực. Giúp học sinh rèn luyện củng
cố kiến thức đồng thời phát triển vốn kinh nghiệm được tích luỹ qua hoạt động
chơi.
Trị chơi học tập rèn luyện kỹ năng, kỹ xảo, thúc đẩy hoạt động trí tuệ, nhờ
sử dụng Trị chơi học tập mà quá trình dạy học trở thành một hoạt động vui và

hấp dẫn hơn, cơ hội học tập đa dạng hơn.
Trị chơi khơng chỉ là phương tiện mà cịn là phương pháp giáo dục.
2. Cách tổ chức trò chơi trong mơn tốn 4
Để các trị chơi góp phần mang lại hiệu quả cao trong giờ học, khi tổ chức và
thiết kế trò chơi phải đảm bảo những nguyên tắc sau :
a. Thiết kế trị chơi Tốn học sao cho phù hợp với nội dung từng bài học
* Tổ chức trò chơi học tập để dạy mơn Tốn nói chung và mơn Tốn lớp 4
theo bộ sách Chân trời sáng tạo nói riêng, chúng ta phải dựa vào nội dung bài
học, điều kiện thời gian trong mỗi tiết học cụ thể đưa các trò chơi cho phù hợp.
Song muốn tổ chức được trị chơi trong dạy tốn có hiệu quả cao thì địi hỏi mỗi
giáo viên phải có kế hoạch chuẩn bị chu đáo, tỉ mỉ, cặn kẽ và đảm bảo các yêu
cầu sau :
+ Trò chơi mang ý nghĩa giáo dục
+ Trị chơi phải nhằm mục đích củng cố, khắc sâu nội dung bài học
+ Trò chơi phải phù hợp với tâm lý học sinh lớp 4, phù hợp với khả
năng người hướng dẫn và cơ sở vật chất của nhà trường.
+ Hình thức tổ chức trị chơi phải đa dạng, phong phú
+ Trò chơi phải được chuẩn bị chu đáo
+ Trò chơi phải gây được hứng thú đối với học sinh
6


b. Cấu trúc của Trò chơi học tập
+ Tên trò chơi
+ Mục đích : Nêu rõ mục đích của trị chơi nhằm ôn luyện, củng cố
kiến thức, kỹ năng nào. Mục đích của trị chơi sẽ quy định hành động chơi được
thiết kế trong trò chơi.
+ Đồ dùng, đồ chơi: Mơ tả đồ dùng, đồ chơi được sử dụng trong
Trị chơi học tập.
+ Nêu lên luật chơi: Chỉ rõ quy tắc của hành động chơi quy định

đối với người chơi, quy định thắng thua của trò chơi.
+ Số người tham gia chơi : Cần chỉ rõ số người tham gia trò chơi
+ Nêu cách chơi.
c. Cách tổ chức trò chơi
Thời gian tiến hành : thường từ 5 - 7 phút
- Đầu tiên là giới thiệu trò chơi :
+ Nêu tên trị chơi.
+ Hướng dẫn cách chơi bằng cách vừa mơ tả vừa thực hành, nêu rõ
quy định chơi.
- Chơi thử và qua đó nhấn mạnh luật chơi.
- Chơi thật
- Nhận xét kết quả chơi, thái độ của người tham dự, giáo viên có
thể nêu thêm những tri thức được học tập qua trò chơi, những sai lầm cần tránh.
- Thưởng - phạt : Phân minh, đúng luật chơi, sao cho người chơi
chấp nhận thoải mái và tự giác làm trò chơi thêm hấp dẫn, kích thích học tập của
học sinh. Phạt những học sinh phạm luật chơi bằng những hình thức đơn giản,
vui (như chào các bạn thắng cuộc, hát một bài, nhảy lò cò...)

7


3. Tổ chức thực hiện một số trò chơi trong học tốn 4
3.1. Trị chơi có nội dung số học
Trong dạy học tốn, những trị chơi có nội dung số học có vai trị to lớn
trong việc rèn luyện kĩ năng, củng cố và khắc sâu kiến thức cho học sinh.
3.1.1. Trị chơi thứ nhất
- Tên trị chơi: Tìm nhà
Trị chơi này có thể thiết kế và vận dụng dạy cho các bài có nội dung về tính
chất của phân số. Chẳng hạn bài: Rút gọn phân số (trang 49 Toán 4 tập 2 bộ
sách Chân trời sáng tạo), phân số bằng nhau (trang 47 Toán 4 tập 2 bộ sách

Chân trời sáng tạo).
a. Mục đích:
- Giúp học sinh nắm vững tính chất của phân số.
- Rèn luyện tác phong nhanh nhẹn, trí thơng minh, sáng tạo, tinh thần đồn
kết cho học sinh.
- Thời gian chơi: 5 phút.
b. Chuẩn bị:
- Giáo viên chuẩn bị một số dây chun buộc, vẽ hình 2 ngơi nhà, trên mỗi
“ngơi nhà” có ghi một phân số.

- Chuẩn bị 8 bút chì và các thẻ bài được ghi các phân số như trên.
- Hai đội, mỗi đội có 4 học sinh tham gia chơi một lần và chơi trong 2 lượt.
8


c. Cách chơi:
- Một học sinh trong lớp (ngoài hai đội chơi) tráo đều các thẻ bài rồi chia
cho các thành viên của hai đội một cách ngẫu nhiên, yêu cầu người chơi xem
phân số ghi trên thẻ bài bằng phân số ghi trên hai ngơi nhà nào thì sẽ được vào
ngôi nhà ấy. Tiếp đến, người chơi sẽ ghi tên mình bằng bút màu ở sau thẻ bài và
ở bên dưới hình vẽ của ngơi nhà. Sau đó chuyển thẻ bài cho giáo viên và về chỗ.
- Giáo viên cùng hai học sinh được chọn làm người “ kiểm soát” để kiểm tra
thẻ vào cửa và tên đã ghi ở dưới ngôi nhà.
- Nếu hai phân số không bằng nhau, tức là học sinh nào vào nhầm nhà thì sẽ
“được” dùng dây chun buộc tóc túm lại ở trên đầu.
- Sau hai lần chơi đội nào có nhiều học sinh “được” buộc tóc thì đội đó sẽ
thua.
- Luy ý: Trị chơi này giúp học sinh thay đổi hình thức hoạt động, rèn luyện
kĩ năng, kĩ xảo thúc đẩy hoạt động trí tuệ.
3.1.2. Trị chơi thứ hai

- Tên trị chơi: Ai nhanh - Ai đúng.
Trị chơi này có thể thiết kế và vận dụng cho các bài tập có nội dung về tính
nhanh, tính nhẩm, tính giá trị biểu thức trong bài “Ơn tập biểu thức số” (trang
25 Tốn 4 tập 1 bộ sách Chân trời sáng tạo).

a. Mục đích:
9


- Giúp học sinh nắm vững quy tắc về thứ tự thực hiện các phép tính trong
một biểu thức.
- Rèn kĩ năng thực hiện 4 phép tính thành thạo, tư duy linh hoạt, sáng tạo.
Thời gian chơi: 7 phút.
b. Chuẩn bị:
- Hai đội tham gia trò chơi, mỗi đội 3 học sinh.
- Giáo viên chuẩn bị các dấu bằng và dấu ngoặc cho gắn nam châm, hai tấm
giấy khổ lớn với nội dung giống nhau:
4 x 10 + 15 : 5 + 6

…

58

4 x 10 + 15 : 5 + 6

…

76

4 x 10 + 15 : 5 + 6

…

26

c. Cách chơi:
- Giáo viên hô “kết bạn”.
- Từng đội cùng bàn nhau cách làm
- Giáo viên tổ chức theo kiểu “tiếp sức”, lần lượt từng em của mỗi đội sẽ lên
gắn dấu ngoặc và dấu bằng để giá trị biểu thức đúng là số ghi bên cạnh mỗi biểu
thức. Đội nào xong trước và đúng đội đó sẽ thắng cuộc.
Hướng dẫn thực hiện trò chơi:
4 x (10 + 15 : 5) + 6

=

58

4 x (10 + 15 : 5 + 6)

=

76

4 x (10 + 15) : 5 + 6

=

26

3.2. Trò chơi có nội dung hình học
Thơng qua trị chơi có nội dung hình học, học sinh được thực hành luyện
tập, mở rộng kiến thức kĩ năng đã học. Ngồi ra, trị chơi này là một cách rất tốt
giúp học sinh phát triển tư duy, óc sáng tạo khi dạy bài “Hình thoi” (trang 30,
Toán 4 tập 1 bộ sách Chân trời sáng tạo).

10


3.2.1. Trò chơi thứ nhất.
- Tên trò chơi: Xếp – tạo hình.
a. Mục đích:
- Củng cố cho học sinh các biểu tượng về một số hình cơ bản đã học: hình
bình hành, hình thoi, nắm được một số đặc điểm cơ bản của hình.
- Phát huy óc sáng tạo, trí tưởng tượng và tư duy hình học của học sinh.
- Dùng các que tính dài bằng nhau để xếp hình thoi như hình sau:

- Thời gian chơi: 5 phút.
b. Chuẩn bị: Giáo viên chuẩn bị 20 băng giấy cứng màu tím và màu vàng có
đính nam châm để gắn lên bảng từ.
c. Cách chơi:
- Khi giáo viên giải thích xong và bắt đầu tính giờ thì từng nhóm 3 em bàn
bạc thảo luận tìm cách thực hiện theo từng phần rồi góp kết quả lại. Nhóm nào
xong trước thì báo bằng cờ hiệu. Đội nào xong trước và đúng là thắng cuộc.
3.2.2. Trò chơi thứ hai:
11


- Tên trị chơi: Ghép hình – tạo hình. Áp dụng khi dạy bài “Xếp hình, vẽ
hình” (trang 32, Tốn 4, tập 2, bộ sách Chân trời sáng tạo)

a. Mục đích:
- Giúp học sinh củng cố những biểu tượng hình học, nhận dạng và nắm vững
một số đặc điểm cơ bản của hình.
- Bồi dưỡng tính sáng tạo, trí tưởng tượng và khả năng tư duy hình học.
- Cho 4 mảnh tam giác sau: Một tam giác to, một tam giác nhỡ, 2 tam giác
nhỏ.
- Hãy ghép 4 mảnh tam giác trên để tạo thành.
Một hình vng
Một hình chữ nhật
Một hình tam giác
Một hình tứ giác.
Thời gian: 7 phút
b. Chuẩn bị:
- Giáo viên chuẩn bị 8 bộ hình như trên (gồm 4 mảnh) gắn nam châm, 2 cờ
hiệu: xanh, đỏ; nhãn vở, bút tẩy.
c. Cách chơi:
12


Hai đội tham gia chơi, mỗi đội 4 em, sau khi nêu u cầu giáo viên tính giờ,
từng nhóm các em phân công nhau thực hiện nhiệm vụ, ai xong trước thì giúp
bạn chưa xong. Đội nào xong trước giơ cờ hiệu, hết giờ quy định thì học sinh
phải dừng lại ngay. Mỗi cách ghép đúng được bút tẩy, ghép xong sớm so với
quy định được cộng thêm nhãn vở. Nếu 2 em trong đội ghép cùng một cách thì
chỉ được tính một lần. nếu cả hai đội chưa làm đủ các trường hợp thì mời học
sinh dưới lớp tham gia và có thưởng.

3.3. Trị chơi có nội dung đại lượng và đo đại lượng
Học sinh khi chơi những trò chơi có nội dung về đại lượng sẽ giúp các em

củng cố các kiến thức về mối quan hệ giữa các đơn vị đo cũng như phát triển
năng lực thực hành, năng lực tư duy. Đồng thời giúp các em biết ứng dụng
những hiểu biết về phép đo đại lượng vào cuộc sống.
3.3.1. Trò chơi thứ nhất.
- Tên trò chơi: Đúng hay sai
a. Mục đích:
- Nhằm làm cho học sinh nắm vững hệ thống đo của các đại lượng cơ bản
(khối lượng, thời gian, diện tích) ở lớp 4 bộ sách Chân trời sáng tạo.

13


- Rèn luyện, củng cố mối quan hệ giữa các đơn vị đo và khả năng vận dụng
linh hoạt cho học sinh.
- Thời gian chơi: 5 phút
b. Chuẩn bị:
- Giáo viên chọn 2 đội, mỗi đội 3 em
- Giáo viên viết sẵn vào bảng nhóm với nội dung sau:
Đúng ghi Đ, sai ghi S vào ô trống.

c. Cách chơi:
- Chơi theo kiểu “tiếp sức” với mỗi đội 3 em, khi giáo viên bắt đầu tính giờ,
mỗi đội một em lên điền và giải quyết 2 ý trong 6 ý, làm xong về chỗ ngồi thì
bạn khác lên “tiếp sức”. Nếu làm chưa xong mà hết giờ thì phải dừng lại ngay.
Đội nào làm xong trước thời gian quy định và làm đúng thì thắng cuộc.
- Ví dụ: Khi dạy bài “Đề xi mét vng” (trang 48 Tốn 4 tập 1 bộ sách
Chân trời sáng tạo) , giáo viên cho học sinh giải quyết bài số 1 (trang 48 Toán
4 tập 1 bộ sách Chân trời sáng tạo) và cùng nhau nhận xét dưới hình thức trị
chơi đúng, sai như trên.
- Lưu ý: Trị chơi này có thể thiết kế và vận dụng cho các bài tập có nội dung

về chuyển đổi đơn vị đo thời gian, khối lượng, cụ thể như bài: Yến, Tạ, Tấn
(trang 80 Toán 4 tập 1 bộ sách Chân trời sáng tạo). Giây (trang 76 Toán 4
tập 1 bộ sách Chân trời sáng tạo). Thế kỉ (trang 78 Toán 4 tập 1 bộ sách
Chân trời sáng tạo), mét vng (trang 50 Tốn 4 tập 1 bộ sách Chân trời
14


sáng tạo), mi li mét vng (trang 35 Tốn 4 tập 2 bộ sách Chân trời sáng
tạo).

3.3. 2. Trò chơi thứ hai:
- Tên trò chơi: Thế kỉ thứ mấy?
- Áp dụng bài 35 “Thế kỷ” (trang 78 Toán 4 tập 2 bộ sách Chân trời sáng
tạo)
a. Mục đích:
- Người chơi cần nắm vững mối quan hệ giữa thế kỉ và năm, năm và tháng
từ đó ứng dụng linh hoạt trong tình huống trị chơi.
- Thời gian: 5 phút.
b. Chuẩn bị:
- Giáo viên chọn 2 đội, mỗi đội 6 học sinh
- Giáo viên chuẩn bị sẵn nội dung câu hỏi vào hai vào bảng nhóm cho 2 đội,
nội dung như sau:
Năm 1945 thuộc thế kỉ .....
Năm 1010 thuộc thế kỉ .....
Năm

40 thuộc thế kỉ .....
15

1 năm rưỡi = ......... tháng
năm = ......... tháng
thế kỉ = ....... năm
c. Cách chơi:
Hai đội tổ chức thi chơi theo kiểu “đồng đội”, cả lớp cổ vũ. Khi giáo viên
bắt đầu tính giờ, mỗi đội cử một bạn lên điền 1 ý, khi bạn thứ nhất làm xong về
cuối hàng thì bạn thứ hai tiếp tục lên điền, lần lượt cho đến bạn thứ 6. Hết giờ
hai đội phải dừng lại ngay. Đội nào điền đúng nhiều hơn thì thắng cuộc.

3.4. Trị chơi có nội dung giải tốn
Q trình học sinh tham gia chơi những trị chơi có nội dung về giải toán sẽ
là cách tốt nhất để rèn luyện kĩ năng, kĩ xảo và khả năng suy nghĩ linh hoạt, sáng
tạo cho học sinh.
3.4.1. Trò chơi thứ nhất:
Trò chơi có thể áp dụng cho mọi dạng bài trong mơn Tốn 4
- Tên trị chơi: Nhãn hiệu nói dối
a. Mục đích:
- Giúp người chơi biết dùng phương pháp suy luận toán học, tư duy linh hoạt
để loại trừ nhanh các trường hợp và giải quyết kịp thời vấn đề đặt ra.
- Tìm được thuật chơi chắc chắn thắng.
- Thời gian: 7 phút
16


b.Chuẩn bị:
- Giáo viên chuẩn bị 3 hộp có nắp lật, đựng 6 quả bóng, một hộp đựng 2 quả
bóng đỏ, một hộp đựng 2 quả bóng xanh và một hộp đựng 2 quả: một đỏ, một
xanh. Dán nhãn sai lệch đi, chuẩn bị một khăn để bịt mặt.

c. Cách chơi:

Tổ chức cho học sinh thi đua giữa các các nhân, gọi 3 học sinh xung phong
tham gia chơi. Giáo viên gọi từng em nói rõ chỉ được chọn mở nắp 1 hộp, lấy ra
một quả bóng duy nhất. Sau khi bạn quyết định chọn hộp nào để mở nắp thì giáo
viên sẽ bịt mắt lại. Học sinh lấy ra một quả, giáo viên đậy nắp kín lại và mở
khăn. Nhìn vào quả bóng vừa lấy ra, phải suy ra tồn bộ ba hộp xem hộp nào
đựng bóng màu gì. Sau mỗi lần chơi, giáo viên tráo bóng dán lại nhãn và mời
học sinh khác. Người tìm ra cách chơi chắc chắn thì phải làm ví dụ 3 lần và có
phần thưởng.
Hướng dẫn:
- Ln ln chọn hộp ghi nhãn xanh – đỏ, chỉ cần lấy được một quả ở đó ra
nhìn, nếu là màu đỏ thì suy ra hộp ghi “ xanh – đỏ” chính là hộp đựng hai bóng
đỏ. Hộp ghi “đỏ - đỏ” sẽ đựng hai bóng “xanh – xanh. Hộp ghi “xanh – xanh”
chính là đựng một quả xanh và một quả đỏ.
- Nếu lấy ra bóng màu xanh thì tức là hộp ghi “xanh – đỏ” chính là hộp đựng
hai bóng “xanh – xanh”. Suy ra hộp ghi bóng “xanh – xanh” sẽ đựng hai sẽ đựng
hai quả “đỏ - đỏ”. Còn hộp ghi “đỏ– đỏ” sẽ đựng một quả xanh và một quả đỏ.
3.4.2. Trò chơi thứ hai:

17


Trị chơi này có thể áp dụng dạy bài “Tìm hai số khi biết tổng và hiệu của
hai số đó” và các bài luyện tập, luyện tập chung của các dạng toán này để giúp
học sinh khắc sâu kiến thức bài học và khả năng suy luận, sáng tạo.

- Tên trị chơi: Đặt đề cho bài tốn.
a. Mục đích:
- Người chơi nắm vững dạng tốn điển hình tìm hai số khi biết tổng - hiệu
(bài 42 trang 11 Toán 4 tập 2 bộ sách Chân trời sáng tạo)
- Thời gian chơi: 5 phút

b. Chuẩn bị:
- Chia lớp làm 2 đội, mỗi đội cử 4 em đại diện chơi, số còn lại cổ vũ đội
mình.
- Giáo viên viết sẵn vào giấy khổ lớn, yêu cầu.
- Đặt 4 đề toán với một sơ đồ tóm tắt sau đây:

18