Bệnh trĩ chẩn đoán, điều trị và dự phòng

BỆNH TRĨ: CHẨN ĐỐN,
ĐIỀU TRỊ VÀ DỰ PHỊNG
ThS. Bs. Lê Châu Hồng Quốc Chương
Phụ trach khoa Hậu mơn trực trang - bệnh viện ĐHYD TPHCM

Giảng viên Bộ môn Ngoại - Đại học Y Dược TPHCM
Email:


Nội dung
BỆNH TRĨ: DỊCH TỂ HỌC VÀ YẾU TỐ NGUY CƠ
3

CẬP NHẬT VỀ CƠ CHẾ BỆNH SINH
4

CHẨN ĐOÁN
5

CHỌN LỰA ĐIỀU TRỊ TRĨ
10

ĐIỀU TRỊ TRĨ KHÔNG PHẪU THUẬT
13


Tổng quan về bệnh trĩ
•

Trĩ là bệnh phổ biến

•

Tuy nhiên vẫn cịn sai lầm trong
chẩn đốn do thiếu phương tiện

chẩn đốn.
•

Việc chọn lựa phương pháp điều trị

vẫn cịn nhiều bàn cãi

BỆNH TRĨ: CHẨN ĐỐN, ĐIỀU TRỊ VÀ DỰ PHỊNG

20XX

3


BỆNH TRĨ
DỊCH TỂ HỌC
Mọi nơi
 Rất nhiều


 Thập

nhân cửu trĩ
 Goligher:
50% người trên 50 tuổi

4,4% dân số người lớn ở Mỹ (# 10 triệu người)
 Việt

Nam

Chưa có cơng trình dịch tễ học lớn
35% ở một nhà máy 3013 công nhân
BV ĐHYD > 4000 ca mổ trĩ/năm

Nam và Nữ
 Bệnh của người lớn



BỆNH TRĨ


Bệnh ở vùng kín, khó nói
=> ngại đi khám



Tìm kiếm thơng tin trên
internet, tự chẩn đốn, tự
điều trị



Gặp các nhân viên bán
thuốc tại nhà thuốc đầu

tiên

presentation title

20XX

5


CÁC YẾU TỐ NGUY CƠ


BỆNH TRĨ
YẾU TỐ NGUY CƠ


Đứng lâu



Ngồi nhiều (tài xế, thợ may, nhân viên văn phịng)



Táo bón kéo dài



Hội chứng lỵ



Hội chứng ruột kích thích



Tăng áp lực ổ bụng (có thai, sanh đẻ, khiêng vác nặng)



U bướu hậu môn trực tràng và vùng chung quanh


CÁC YẾU TỐ NGUY CƠ


YẾU TỐ NGUY CƠ
Tư thế đứng
➢

➢

Nằm áp lực TM trĩ là 25cmH2O, Đứng là
75cmH2O
Thường gặp ở những người đứng lâu,
ngồi nhiều

Táo bón
➢

Rặn áp lực trong lịng ống HM tăng lên
gấp 10 lần

Tăng áp lực ổ bụng
▪
▪

Cản trở máu tĩnh mạch trở về

Ho nhiều, suy tim, xơ gan, u xơ TTL,
rặn đẻ, lao động nặng

U bướu HMTT
▪

U to chèn ép, cản máu tĩnh mạch trở về

▪

Xếp vào loại Trĩ triệu chứng

Hội chứng lỵ
➢

Đại tiện nhiều lần và phải rặn nhiều

presentation title

20XX

9


SINH LÝ BỆNH

presentation title

20XX

10


BỆNH TRĨ
SINH BỆNH HỌC


Trước kia, người ta xem trĩ là bệnh của hệ tĩnh mạch
vùng hậu môn



Quan niệm hiện nay: Đám rối tĩnh mạch trĩ là trạng thái

sinh lý bình thường, tạo nên lớp đệm ở ống hậu môn
giúp kiểm soát sự tự chủ trong đại tiện


TRĨ KHÔNG PHẢI LÀ BỆNH!
Tĩnh mạch búi trĩ

Giải phẫu
ống hậu mơn

Cấu trúc ống hậu mơn
bình thường

Cấu trúc ống hậu mơn
bất thường


SINH BỆNH HỌC

9/15/2023

13


BỆNH TRĨ
SINH BỆNH HỌC
Sa trượt ống trong #
đệm hậu môn


BỆNH TRĨ
SINH BỆNH HỌC

Cơ Treitz bao gồm:
1. dây chằng treo niêm
mạc trực tràng
2. Cơ dưới niêm hậu

mơn

Thối hóa các mơ
liên kết và sợi
collagen


BỆNH TRĨ
SINH BỆNH HỌC
1.

Đám rối tĩnh mạch trĩ nội được giữ tại chỗ bởi các dãi sợi
cơ đàn hồi trên đường lược. Hiện tượng thối hóa keo của
dãi sợi cơ đàn hồi ở người lớn tuổi dẫn đến tình trạng sa
đám rối trĩ này

2.

Sa trượt niêm mạc trực tràng hay mô trĩ xuống bên dưới

3.

Thông nối động-tĩnh mạch và mở các shunt tiền mao
mạch làm gia tăng kích thước đám rối trĩ

4.

Gia tăng kích thước bất thường của tĩnh mạch trĩ nội trong
đám rối tĩnh mạch trĩ do cản trở sự hồi lưu

THUYẾT CƠ HỌC



Khối phân cứng làm:



Thay đổi vị trí của các đệm hậu
mơn đi xuống phía dưới



Làm căng dãn chỗ bám dưới niêm
mạc của các đệm hậu môn



Làm chèn ép các tĩnh mạch, làm
cản trở sự trở về của máu tĩnh mạch

presentation title

20XX

17


THUYẾT CƠ HỌC



Rặn làm tăng áp lực hậu môn
hay tăng áp lực trong vùng
chậu làm cản trở máu trở về
của các đệm hậu mơn.



Hai cơ chế này có thể xảy ra
đồng thời → trĩ bệnh lý

presentation title

20XX

18


THUYẾT HUYẾT ĐỘNG HỌC

Có sự thơng nối trực tiếp giữa động và tĩnh mạch trong đám rối
mạch máu trĩ không thông qua các mao mạch
presentation title

20XX

19

BỆNH SINH
Phá vỡ mô nâng đỡ giúp
cố định đệm hậu mơn vào
mơ xung quanh

Bất thường mạch máu:
tăng dịng chảy trong đám
rối trĩ, tăng áp lực tĩnh
mạch, viêm vi mạch

Đệm hậu môn sa xuống và sung huyết
Yếu tố tăng nặng: phân
cứng, táo bón, động tác
rặn, có thai

Phá hủy thêm
mơ nâng đỡ đệm
hậu mơn và làm
yếu thành mạch

Trĩ có triệu chứng

Mơ trực tràng lỏng lẻo


SINH BỆNH HỌC BỆNH TRĨ
CHẾ ĐỘ ĂN UỐNG: THIẾU
CHẤT XƠ, UỐNG ÍT NƯỚC,
DÙNG NHIỀU RƯỢU BIA,
THỨC ĂN CAY NĨNG

DI TRUYỀN
NAM # NỮ
TUỔI
THĨI QUEN SINH HOẠT:
NGỒI NHIỀU, ÍT VẬN ĐỘNG

THĨI QUEN ĐẠI TIỆN:
TÁO BÓN, RẶN NHIỀU,
BỆNH ĐƯỜNG RUỘT

TÁC DỤNG PHỤ CỦA MỘT SỐ
THUỐC
U BƯỚU VÙNG CHẬU
CÓ THAI


Trĩ – bệnh đa yếu tố
Bệnh Trĩ
 Cơ chế giải thích cho bệnh trĩ
 Giãn tĩnh mạch búi trĩ
 Lỏng lẻo mơ nâng đỡ trực tràng hậu mơn (vài trị của mô
liên kết và sợi collagen)
 Viêm đau, ngứa, rát


CHẨN ĐOÁN

9/15/2023

23


CHẨN ĐOÁN
❑ Triệu chứng lâm sàng : phân biệt bệnh trĩ với trĩ triệu chứng
• Chảy máu đỏ tươi,
• Sa trĩ
• Đau hậu mơn

• Ngứa, rỉ dịch

❑ Cận lâm sàng
✓ Videoproctoscope.
✓ Nội
✓ Đo

soi hậu mơn trực tràng

áp lực cơ vịng


Chẩn đốn


Cần phân biệt trĩ với
Ung thư hậu mơn trực tràng thăm HMTT, soi HMTT nếu cần
Polyp HMTT và bệnh đa polyp đại trực tràng
ĐTT

soi HMTT và chụp

Sa TT khối sa dài, niêm mạc màu hồng tươi, có những vịng tròn đồng
tâm, phân biệt trĩ sa niêm
Bệnh lý khác gây chảy máu : lồng ruột, viêm loét ĐTT, Crohn