Tác chiến điện tử

Tấc chiến điện tử

Lời nói đầu
Sự phát triển không ngừng của khoa học kỹ thuật công nghệ cao đà xâm nhập vào hầu
hết các lĩnh vực đời sống kinh tế xà hội trong đó phải kể đến lĩnh vực quân sự, các
cuộc chiến tranh nổ ra gần đây đà cho thấy bên nào có phơng tiện,vũ khí công nghệ
cao và áp chế đợc đối phơng ,bên đó sẽ dành u thế trên chiến trờng .
Trong đó phải kể đến lực lợng tiên phong nhất trong các cuộc chiến nổ ra gần
đây là không quân .Để hạn chế sức mạnh không quân của đối phơng thì lực lợng
phòng không phải luôn hiện đại hoá nhằm đáp ứng yêu cầu các cuộc chiến tranh.Đó là
cuộc chiến tranh công nghệ cao- vô tuyến ®iƯn tư.


II, Vai trò của tác chiến điện tử trong tác chiến phòng không
Bản chất của tác chiến điện tử là cuộc chiến tranh trên lĩnh vực vô tuyến điện tử, là
cuộc chiến tranh vô hình, không công bố, không có kết thúc,vừa thầm lặng bí mật vừa
bất ngờ, là cuộc chiến thuộc về không gian
Nó có thể xảy ra mọi lúc mọi nơi, luôn luôn đợc tiến hành trong cả thời bình cũng nh
trong thời chiến, cả trớc và sau chiến tranh, với sự phản ứng linh hoạt, cạnh tranh,chế
áp nhau về công suất, tần số và thời gian.
Tác chiến ®iƯn tư bao gåm chÕ ¸p ®iƯn tư, trinh s¸t điện tử và bảo vệ điện tử
1 Khái niệm, nhiệm vụ tác chiến điện tử
1.1 Khái niệm

Tác chiến điện tử
Là tập hợp những biện pháp hành động nhằm phát hiện và chế áp, vô hiệu hoá các
thiết bị và hệ thống điện tử của địch đồng thời bảo vệ tối đa cho hệ thống điện tử,thiết
bị của ta.
Tác chiến điện tử là một dạng quan trọng của tác chiến phòng không, các biện pháp
tác chiến đợc thực thi song song với việc tiêu diệt các thiết bị và hệ thống không quân
điện tử của địch nh : Tên lửa hành trình, máy bay không ngời lái, các loại máy bay

hiện đại khá
Trong chiến tranh công nghệ cao tác chiến điện tử là một hình thức tác chiến sử dụng
kỹ thuật điện tử, công nghệ thông tin, kỹ thuật số. Là sự kết hợp chặt chẽ kỹ chiến
thuật nhằm phát huy cao độ tính năng tác dụng của vũ khí, khí tài đảm bảo thực hiện
tốt phơng án tác chiến đa đến thắng lợi cho ta
Trinh sát điện tử
Là các biện pháp nhằm thu thập các tin tức của địch bằng cách bắt và phân tích các tín
hiệu vô tuyến từ các đài phát vô tuyến điện nh sóng rađa, sóng thông tin chỉ huy, liên
lạc,sóng,tia dẫn đờng cho máy bay,tên lửa ,vũ khínhằm làm sai lệch có lợi cho tanhằm làm sai lệch có lợi cho ta
ngoài ra còn biết sớm những thông tin về khả năng phòng thủ,tấn công ,vị trí, số lợng
của địch .Để đạt độ chính xác cao,tất cả các thông số của đối tợng trinh sát từ các hình
thức và từ các khu vực trinh sát khác nhau sẽ đợc chuyển về trung tâm để phân tích
đa ra quyết định phơng pháp đối phó thích ứng
Chế áp điện tử
Là các biện pháp ngăn cản, gây khó khăn cho hoạt động của các phơng tiện vô tuyến
điện tử của đối phơng bằng cách phát sóng điện từ, âm thanh và hồng ngoại hoặc tiêu
diệt chúng bằng vũ khí dẫn đờng cảm ứng nhiệtnhằm làm sai lệch có lỵi cho ta


Trong phòng không không quân ,chế áp điện tử bao gồm gây nhiễu và tiêu diệt nguồn
bức xạ nhằm mục đích sau:
Nguy trang hớng tấn công chính của không quân chiến thuật chiến lợc
Gây rối loạn cho chỉ huy không quân tiêm kích đối phơng nhằm cắt đứt hoặc giả tạo
việc hớng dẫn công kích mục tiêu cho máy bay
Làm mất khả năng kích nổ của tên lửa đối phơng, dẫn hoả lực địch vào mục tiêu giả
Lắp thiết bị gây nhiễu trên các máy bay chuyên dụng có tầm hoạt động ngoài vùng
kiểm soát của tên lửa đối phơng
Bay thấp rađa quan sát và nhận biết
Bay trong đội hình kín hai hoặc nhiều máy bay trông một khoảng phân biệt của rađa
chống sự phân biệt mục tiêu

Vận động lẩn tránh: Bằng cách thay đổi thờng xuyên độ cao bay và tốc độ bay để hạn
chế việc dự đoán của tên lửa
Bay ở tầng cực thấp làm cho tín hiệu mục tiêu lẫn bởi nhiều địa vật do đó khó bị phát
hiện
Bảo vệ điện tử
Là các biện pháp nhằm chống lại trinh sát điện tử, chế áp điện tử ,kiểm soát điện tử
của địch và duy trì trờng điện từ của ta.
Gây nhiễu là một biện pháp bảo vệ của địch, ta phải chống nhiễu rađa bằng cách tách
các tín hiệu thực ra và đảm bảo tín hiệu phản xạ mục tiêu nguyên vẹn hoặc gần
nguyên vẹn về hớng ,độ phân cực trờng tín hiệu theo thời gian.
1.2 Vai trò của tác chiến điện tử trong tác chiến phòng không

Trinh sát điện tử
Mục đích là đánh giá khả năng phòng thủ của địch bằng các nguồn tình báo trinh sát.
Đợc dùng cho cả mục đích chiến lợc, xác định đồ chiến thuật của các mục tiêu tác
chiến để thay đổi kế hoạch đối phó cho phù hợp.


Trinh sát tác
chiến điện tử
Trinh sát các
biện phấp khác

Trinh sát nguồn
bức xạ điện từ

KTVT
mặt
đất

TT
VT
ĐT

Thuỷ
âm

Quang
học

Tình
báo

Nguyên tắc sử dụng
Định hớng: Nhằm định vị các toạ độ mục tiêu thông qua xử lí trên bảm đồ địa hình để
xác định nguồn bức xạ. Trong chiến tranh Việt Nam, Mĩ đà sử dụng cây nhiệt đới cảm
ứng nhiệt để phát hiện ra các cuộc hành quân,tập kích của ta trong rừng Trờng sơn, khi
có nguồn nhiệt gần đấy cây lập tức phát tín hiệu về trung tâm chỉ huy và lập tức cho
máy bay xuất kích đánh phá
Nhận dạng: Thống kê, thành lập mẫu, đa vào bộ nhớ so sánh và nhận dạng nhằm ®¸nh
gi¸ tøc thêi mèi nguy hiĨm, b¸o ®äng ®Ĩ tiÕn hành xử trí
Tìm hiểu nội dung: Giải mÃ, tìm hiểu lời của một văn bản một cuộc đàm thoại để xác
minh y đồ tác chiến (hành động của đối phơng).
Để có kết quả tin cậy, chính xác cần phải có nhiỊu ngn vµo


Chế áp điện tử

Chế áp điện tử

Chế áp mềm

Gây nhiễu

Tiêu
cực

Chế áp cứng

Nghi binh
đánh lừa

Tích
cực

Tiêu diệt phá huỷ
bằng hoả lực,xung lực

Vũ khí
tự dẫn

Vũ khí
thông
thờng

Có thể chế áp bằng các loại nhiễu có năng lơng lớn hơn nhiều lần so với tín hiệu có
ích, công suất phát xạ phải lớn, sử dụng nhiều loại nhiễu, các loại tín hiệu khác nhau
thì phải sử dung các loại nhiễu khác nhau.
Gây nhiễu có thể tiến hành trong suốt quá trình chiến đấu hay một gai đoạn cần thiết
nào đó trớc trong và cả sau khi tấn công.Cũng có thể gây nhiễu trên hớng tấn công

chính hoặc trên một hơng phụ hoặc đồng thời cả hai nếu thấy cần thiết
Trong cuộc chiến đấu chống lại cuộc tập kích B52 vào Hà Nội và Hải Phòng chúng ta
đà bị địch gây nhiễu hệ thống rađa bằng rất nhiều loại nhiễu nhng do đà chuẩn bị từ trớc nên chúng ta đà không bị bất ngờ mà còn vạch đợc nhiễu bắt mục tiêu, dẫn đờng
cho phòng không bắn rơi nhiều máy bay địch
Chế áp mềm là các biện pháp phát xạ, phản xạ năng lợng sóng điện từ có mục đích
nhằm ngăn cản, gây khó khăn cho sự hoạt động của các thiết bị nh là gây nhiễunhằm làm sai lệch có lợi cho ta
Chế áp cứng là các biện pháp dùng hoả lực, xung lực để phá huỷ các phơng tiện trang
bị điện từ của địch nh là đánh phá các mục tiêu chỉ huy,thông tin liên lạc bằng vũ khí
thờng và vũ khí xung điện nh bom từ trờng,mìn lánhằm làm sai lệch có lợi cho ta
Trong chiến tranh IRắc ,Mĩ đà dùng bom từ trờng,nhiễu phá hỏng hệ thống thông tin
điện tử, làm mất điện thủ đô Bê-ô-grát của Nam Tnhằm làm sai lƯch cã lỵi cho ta


Bảo vệ điện tử
Chống trinh sát điện tử

Bảo vệ điện tử

Chống
trinh sát
điện tử

Chống
chế áp
điện tử

Kiểm
soát
điện tử

Duy trì
trờng
điện từ

Bảo vệ bằng các biện pháp gây nhiễu nguy trang ,đánh lừa, chắn bức xạ,màn hấp thụ
nhằm che dấu đánh lạc hớng gây sai lệch đối với các phơng tiện trinh sát vô tuyến
điện tử đối phơng
Các biện pháp bảo vệ chiến thuật cho hệ mặt đất:
Thờng xuyên thay đổi tín hiệu
Khai thác địa hình che khuất trong từng khu vực
Qui định sử dụng máy phát
Xác định kiểm tra việc ứng dụng các biện pháp kỹ thuật điện tử chống điện tử
Chống phản xạ rađa bằng cách thiết kế hình dạng góc cạnh bên ngoài vật thể sao cho
diện tích phản xạ sóng rađa là bé nhất ví dụ nh là hình dáng góc cạnh của máy bay
tàng hình F117A của Mĩ
Sử dung lớp phủ đặc biệt chống rađa bằng khả năng hấp thụ sóng tới và triệt tiêu sóng
phản xạ nh máy bay tàng hình B2
Tuy nhiên cũng không thể che dấu hết đợc khả năng tàng hình vì lợng nhiệt do động
cơ, vũ khí mang theo sẽ là điểm yếu để đối phơng khai thác: Chiếc F117A bị bắn rơi ở
Nam T là bằng chứng cho điểm yếu này.
Để lực lợng phòng không thực hiện tốt bảo vệ điện tử phục vụ tốt cho tính sẵn sàng
chiến đấu và chiến đấu đạt hiệu quả cao,không bị bất ngờ thì phải giảm công suất
phát,thu hẹp cánh sống,thay đổi tần sốlàm việc( rất hạn chế),dùng những kênh truyền
dải có tính bí mật cao nh dải sóng viba sóng quangnhằm làm sai lệch cã lỵi cho ta


Chống nhiễu
Các biện pháp chiến thuật:
Phân bố tần số công tác hợp lí
Cho các phơng tiện cùng thực hiện một nhiệm vụ làm việc trên nhiều tần số khác nhau

Có thể thay đổi tần số làm việc
Để các phơng tiện vô tuyến điện tử làm việc ở chế độ công suất thấpvà bố trí hợp lí
trên địa hình.
Chọn hớng phát và hớng thu
Huấn luyện trắc thủ trong điếu kiện có sử dụng nhiễu vôtuyến điện tử
Giảm thời gian phát xạ
Muốn chống nhiễu tốt trớc hết phải hiểu rõ nguồn nhiễu,dựa vào kinh nghiệm,bài học
để tìm cách vạch nhiẽu nh cách vạch nhiễu đánh B52 trong 12 ngày đêm năm1972
trênbầu trời Hà Nội.
Phải dùng máy phát nhiều kênh, bố trí hệ rađa trên nhiều dải tần khác nhau để nhiễu
làm tắc kênh này thì đà có kênh khác
Tiêu diệt ngay những nguồn phát nhiễu bằng tên lửa tự dẫn và các hoả lực khác
Vai trò của con ngời
Trong chiến tranh ViƯt Nam,chóng ta thua kÐm vỊ ph¬ng tiƯn,vị khÝ , công nghệ, nhng chúng ta đà thắng , thắng vì yếu tố con ngời .
Vai trò của ngời chỉ huy-Sĩ quan tác chiến điện tử:
Là ngời hiểu về khả năng chiến thuật chiến tranh vô tuyến điện tử của đối phơng .
Phải luyện tập chỉ huy và điều khiển có hiệu quả trong chiến tranh công nghệ cao
Tác chiến điện tử cùng với thông tin, rađa và cơ quan tình báo duy trì sự an toàn vô
tuyến và hoạt động có hiệu quả của đơn vị. Mọi chi tiết,thông tin của đối phơng phải
cung cấp kịp thời cho các đơn vị chiến tranh vô tuyến điện tử
2

Tác động của khoa học công nghệ điện tử đến sự phát triển của tác chiến điện
tử

2.1 Trinh sát điện tử, hệ thống thông tin trong truyền tin chế áp mềm

Khoa học công nghệ phát triển mạnh kéo theo sự phát triển không ngừng của các phơng tiện chiến tranh làm biến đổi hình thức chiến tranh, đó là chiến tranh công nghệ
cao, cuộc chiến tranh chạy đua về khoa học công nghệ.
Đó là cuộc chiến tranh vô tuyến điện tử, bên nào nắm bắt và áp chế đợc đối phơng thì

bên đó sẽ thắng.
Trong chế áp điện tử có chế áp cứng và chế áp mềm.
Ngày nay với sự phát triển của khoa học công nghệ làm thay đổi từng ngày hệ thống,
phơng tiện chế áp mềm nhằm đáp ứng yêu cầu của cuộc chiến tranh hiện đại.Kết quả


là hàng loạt những loại vũ khí mới ra đời kèm theo hệ thống dẫn đờng tinh vi hiện đại
và hệ thống phát nhiễu,bên cạnh đó thì các biện pháp chống nhiễu ngày càng phát
triển để đáp ứng yêu cầu của cuộc chiến trong tơng lai
2.2Công nghệ trong lĩnh vực chế áp cứng :

Đi đôi với việc phát triển chế áp mềm thì chế áp cứng trong chế áp điện tử nh bom từ
trờng, bom thông minh ra đởi nhằm phá huỷ các phơng tiện trang bị điện từ của đối
phơng.làm mất khả năng tác chiến điện tử, gây nhiễu
Để chống chế áp cứng trong tơng lai chúng ta phải ¸p dơng réng r·i c¸c kü tht nguy
trang, ®¸nh lõa nh dấu tần ,chuyển tầnnhằm làm sai lệch có lợi cho ta


3 Tác động của khoa học công nghệ cao trong các trang bị vũ khí phòng không
không quân
Các trang bị vũ khí phòng không không quân ra đời nh tên lửa đất đối không, tên lửa
đánh chặn..là đòi hỏi tất yếu của cuộc chiến tranh hiên đại,nó ra đời nhằm làm giảm u
thế của không quân trong cuộc chiến.

III Kết luận
Thời đại ngày nay và trong tơng lai không ai muốn chiến tranh xảy ra trên dất nớc ta
lần nữa nhng ®Ĩ ®èi phã víi chiÕn tranh cã thĨ nỉ ra bất cứ lúc nào chúng ta cần phải
sẵn sàng để đơng đầu với nó- cuộc chiến tranh công nghệ cao trong đó tác chiến điện
tử là cuộc chiến trên mặt trận năng lợng điện từ, sóng vô tuyến điện.Vậy để làm chủ đợc vũ khí trang bị chúng ta cần cố găng phấn đấu học tập nắm bắt công nghệ nhằm
xây dựng và sẵn sàng lên đờng bảo vệ ®Êt níc sau nµy .