Bài giảng Kinh tế chính trị Mác-Lênin: Chương 1 - ThS. Nguyễn Thị Thu

TRƯỜNG ĐẠI HỌC TƠN ĐỨC
THẮNG
Khoa KHXH&NV
Bộ mơn Lý luận chính trị
KINH TẾ CHÍNH TRỊ MÁC-LÊNIN
Dành cho bậc Đại học – khơng chun Lý luận Chính trị
Mã mơn học: 306103
GV: Th.S: Nguyễn Thị Thu
Email:

10/14/23

Chương I: Đối tượng, phương pháp nghiên cứu và
chức năng của kinh tế chính trị Mác-Lênin

1


KINH TẾ CHÍNH TRỊ MÁC-LÊNIN
MỤC TIÊU CỦA MƠN HỌC

1. Biết hệ thống quan điểm, hệ thống lý luận của
Kinh tế chính trị Mác-Lênin.
2. Khái quát được hệ thống quan điểm, quy luật
kinh tế.
3.Giải quyết được các vấn đề thực tiễn đặt ra.
4. Lựa chọn phương pháp hoạt động thực tiễn trên
cơ sở phương pháp luận của chủ nghĩa MácLênin.
10/14/23

Chương I: Đối tượng, phương pháp nghiên cứu và chức năng

của kinh tế chính trị Mác-Lênin

2


KINH TẾ CHÍNH TRỊ MÁC-LÊNIN
CH̉N ĐẦU RA CỦA MƠN HỌC

1. Hệ thống được các khái niệm, phạm trù,
nguyên lý, quy luật Kinh tế chính trị
2. Hiểu nội dung các khái niệm, phạm trù,
nguyên lý, quy luật
3. Giải thích các hiện tượng, quá trình xây
dựng nền kinh tế thị trường định hướng XHCN
ở VN
4. Phân tích và phản biện các hiện tượng,
quá trình kinh tế
10/14/23

Chương I: Đối tượng, phương pháp
nghiên cứu và chức năng của kinh tế
chính trị Mác-Lênin

3


KINH TẾ CHÍNH TRỊ MÁC-LÊNIN
TÓM TẮT MƠN HỌC

Nội dung gồm 6 chương: Trong đó, chương

1 bàn về đối tượng, phương pháp nghiên
cứu và chức năng của kinh tế chính trị MácLênin. Từ chương 2 đến chương 6 trình bày
nội dung cốt lõi của kinh tế chính trị MácLênin theo mục tiêu của môn học
10/14/23

Chương I: Đối tượng, phương pháp
nghiên cứu và chức năng của kinh tế
chính trị Mác-Lênin

4


KINH TẾ CHÍNH TRỊ MÁC-LÊNIN
TÀI LIỆU THAM KHẢO
1. Bộ Giáo dục và Đào tạo (2019), Giáo trình Kinh
tế Chính trị Mác-Lênin, Tài liệu tập huấn chuyên
ngành tháng 8 năm 2019, Hà Nội
2. Bộ Giáo dục và Đào tạo, (2015), Giáo trình Kinh
tế chính trị- Mác-Lênin dành cho bậc đại học
khơng chuyên kinh tế chính trị, NXB Chính trị
quốc gia, Hà Nội.
10/14/23

Chương I: Đối tượng, phương pháp
nghiên cứu và chức năng của kinh tế
chính trị Mác-Lênin

5

YÊU CẦU NGƯỜI HỌC
• Tham gia đầy đủ các hoạt động trên lớp:
• Hồn thành các bài tập về nhà:
– Nghiên cứu trước giáo trình, sưu tầm, nghiên
cứu các các tài liệu có liên quan
– Làm bài tập được giao đầy đủ và đúng tiến độ.
– Chủ động, thường xuyên lên thư viện đọc
sách, tài liệu, tạp chí chuyên ngành phục vụ
hoạt động học tập
• Điều kiện dự thi cuối kỳ: Đạt 80% yêu cầu môn
học
10/14/23

Chương I: Đối tượng, phương pháp
nghiên cứu và chức năng của kinh tế
chính trị Mác-Lênin

6


HÌNH THỨC ĐÁNH GIÁ
ST
T

Nơi dung

1

Q trình
Phần trên lớp

(40%)

Tỷ trọng

Hình thức thi, kiểm tra

Người
thực
hiện

30%

1. Điểm danh theo dõi lớp;
2. Kiểm tra nhanh trên lớp
3. Thảo luận nhóm

Giảng
viên

1. Bài q trình (hoặc bài luận)
2. Bài KT trên elearing (trắc
nghiệm)

Giảng
viên
Nhà
trường
Nhà
trường
7

2

Quá trình
Phần trên
eleari(60%)

3

Thi giữa kỳ

20%

Trắc nghiệm

4

Thi hết môn

50%

Trắc nghiệm

7/29/2020


Chương I: Đối tượng, phương pháp
nghiên cứu và chức năng của
kinh tế chính trị Mác-Lênin
Cấu trúc chương I

1.1. Khái quát sự hình thành và phát triển của kinh tế chính
trị Mác-Lênin (KTCT)
1.2. Đối tượng và phương pháp nghiên cứu của kinh tế
chính trị của chủ nghĩa Mác-Lênin
1.2.1. Đối tượng nghiên cứu của kinh tế chính trị Mác-Lênin
1.2.2. Phương pháp nghiên cứu của kinh tế chính trị Mác-Lênin
1.3. Chức năng của kinh tế chính trị Mác-Lênin

1.3.1. Chức năng nhận thức
1.3.2. Chức năng thực tiễn
1.3.3. Chức năng tư tưởng
Chương I: Đối tượng, phương pháp nghiên cứu và chức
10/14/23
1.3.4. Chức năng phương
năng của pháp
kinh tế chínhluận
trị Mác-Lênin

8


1.1. KHÁI QUÁT SỰ HÌNH THÀNH VÀ
PHÁT TRIỂN CỦA KTCT MÁC - LÊNIN
Quá trình phát triển tư tưởng kinh tế của lồi người

Okonomie
Oikonomos

Kinh tế chính trị
(political economy)

Quản lý hộ gia đình

Kinh bang tế thế"
GIAI ĐOẠN 1
Montchrétien
1615

Cổ đại
10/14/23

GIAI
ĐOẠN 2
Chương I: Đối tượng, phương pháp

Thế kỷ XVIII

nghiên cứu và chức năng của kinh tế
chính trị Mác-Lênin

Ngày
nay

2020
9


Về mặt thuật ngữ, thuật ngữ khoa học
KTCT (political economy) được xuất hiện
vào đầu thế kỷ thứ XVII trong tác phẩm

Chuyên luận về kinh tế chính trị được xuất
bản năm 1615. Đây là tác phẩm mang tính
lý luận kinh tế chính trị của nhà kinh tế
người Pháp là A.Montchretien. Tuy nhiên,
tác phẩm này mới chỉ là những phát thảo
ban đầu về mơn kinh tế chính trị
10/14/23

Chương I: Đối tượng, phương pháp
nghiên cứu và chức năng của kinh tế
chính trị Mác-Lênin

10


Tới thế kỷ XVIII, với sự xuất hiện lý luận
của A.Smith-một nhà kinh tế học người
Anh-thì mơn KTCT mới trở thành một mơn
học có tính hệ thống với các phạm trù, khái
niệm chun ngành. Kể từ đó, kinh tế
chính trị dần trở thành một môn khoa học
và được phát triển cho đến tận ngày nay.

10/14/23

Chương I: Đối tượng, phương pháp
nghiên cứu và chức năng của kinh tế
chính trị Mác-Lênin

11

Xét một cách khái quát, quá trình phát
triển kinh tế của lồi người có thể được
mơ tả như sau:
- Giai đoạn thứ nhất, từ thời cổ đại đến
cuối thế kỷ XVIII (chủ nghĩa trọng
thương nổi bật là lý thuyết kinh của các
nhà kinh tế ở nướ Anh, Pháp và Italia) chủ nghĩa trọng nông là lý thuyết kinh tế
của các nhà kinh tế ở Pháp)
- Giai đoạn thứ hai, từ sau thế kỷ XVIII đến
nay (kinh tế chính trị tư sản cổ điển Anh
(từ giữa thế kỷ XVII đến cuối thế kỷ
XVIII).
10/14/23

Chương I: Đối tượng, phương pháp
nghiên cứu và chức năng của kinh tế
chính trị Mác-Lênin

12


Em
Em hiểu
hiểu như
như thế
thế
nào
nào là

là Chủ
Chủ nghĩa
nghĩa
trọng
trọng thương
thương và
và
Chủ
Chủ nghĩa
nghĩa trọng
trọng
nông?
nông?

10/14/23

Chương I: Đối tượng, phương pháp
nghiên cứu và chức năng của kinh tế
chính trị Mác-Lênin

13


KTCT cổ điển Anh là hệ thống chính trị kinh
tế của các nhà kinh tế tư sản trình bày một
cách hệ thống các phạm trù kinh tế trong
nền kinh tế thị trường như hàng hóa, giá trị,
tiền tệ, giá cả, tiền công, lợi nhuận… để rút
ra những quy luật vận động của nền kinh tế
thị trường. Đại biểu tiêu biểu của kinh tế

chính trị tư sản cổ điển Anh gồm: W.Petty;
A.Smith; D.Ricardo
10/14/23

Chương I: Đối tượng, phương pháp
nghiên cứu và chức năng của kinh tế
chính trị Mác-Lênin

14


• KTCT là:
- Mơn khoa học kinh tế,
- Có mục đích tìm ra các quy luật chi
phối sự vận động của các hiện
tượng và quá trình hoạt động kinh
tế của con người
- Tương ứng với trình độ phát triển
nhất định của xã hội.
10/14/23

Chương I: Đối tượng, phương pháp
nghiên cứu và chức năng của kinh tế
chính trị Mác-Lênin

15


Từ sau thế kỷ XVIII đến nay, lý luận kinh tế
chính trị phát triển theo các hướng khác

nhau, với các dòng lý thuyết kinh tế đa
dạng. Cụ thể:

10/14/23

Chương I: Đối tượng, phương pháp
nghiên cứu và chức năng của kinh tế
chính trị Mác-Lênin

16


10/14/23

Chương I: Đối tượng, phương pháp
nghiên cứu và chức năng của kinh tế
chính trị Mác-Lênin

17


Trong bộ Tư bản C.Mác trình bày một cách
khoa học và chỉnh thể các phạm trù cơ bản
của nền kinh tế TBCN, thực chất cũng là
nền kinh tế thị trường, như: hàng hóa, tiền
tệ, giá trị thặng dư, tích lũy, lợi nhuận, lợi
tức, địa tô, tư bản, cạnh tranh cùng các
quy luật kinh tế cơ bản cũng như các quan
hệ xã hội giữa các giai cấp trong nền kinh
tế thị trường dưới bối cảnh nền sản xuất

TBCN
10/14/23

Chương I: Đối tượng, phương pháp
nghiên cứu và chức năng của kinh tế
chính trị Mác-Lênin

18


• Như vậy, kinh tế chính trị Mác-Lênin là một trong
những dịng lý thuyết kinh tế chính trị nằm trong dòng
chảy phát triển tư tưởng kinh tế của nhân loại, được
hình thành và đặt nền móng bởi C.Mác-Ph.Ănghen,
dựa trên cơ sở kế thừa và phát triển những giá trị khoa
học của kinh tế chính trị của nhân loại trước đó, trực
tiếp là những giá trị khoa học của kinh tế chính trị tư
sản cổ điển Anh, được V.I.Lênin kế thừa và phát triển.
Kinh tế chính trị Mác-Lênin có q trình phát triển liên
tục kể từ giữa thế kỷ XIX đến nay. Kinh tế chính trị
Mác-Lênin là một mơn khoa học trong hệ thống các
môn khoa học kinh tế của nhân loại.
10/14/23

Chương I: Đối tượng, phương pháp
nghiên cứu và chức năng của kinh tế
chính trị Mác-Lênin

19

1.2. ĐỐI TƯỢNG VÀ PHƯƠNG PHÁP
NGHIÊN CỨU CỦA KTCT MÁC - LÊNIN
Kiến trúc
thượng
tầng

Đối tượng
nghiên cứu
của KTCT Mác
- Lênin

Quan hệ xã
hội của sản
xuất và trao
đổi

Lực lượng
sản xuất
10/14/23

Chương I: Đối tượng, phương pháp
nghiên cứu và chức năng của kinh tế
chính trị Mác-Lênin

20