Bài giảng Kinh tế vi mô: Lý thuyết lựa chọn của người tiêu dùng - Đặng Văn Thanh

Chương trình giảng dạy kinh tế Fulbright

Kinh tế Vi mô

Bài giảng 7

Lý thuyết lựa chọn của
người tiêu dùng

NỘI DUNG


Tổng hữu dụng và hữu dụng biên



Sở thích của người tiêu dùng (đường đẳng ích)



Khả năng của người tiêu dùng (đường ngân sách)



Sự lựa chọn của người tiêu dùng



Giải pháp góc

10.10.2012

Đặng Văn Thanh

Đặng Văn Thanh

1

2

10.10.2012


Chương trình giảng dạy kinh tế Fulbright

Kinh tế Vi mô

Bài giảng 7

Tổng hữu dụng và hữu dụng biên






Tổng hữu dụng (U) là tổng lợi ích mà người tiêu
dùng cảm nhận được khi tiêu dùng các hàng hóa,
dịch vụ.

Thông thường, tiêu dùng với số lượng càng nhiều thì

tổng hữu dụng càng cao.
Đối với hàng thiết yếu thì có điểm bảo hòa (số
lượng hàng tiêu dùng có tổng hữu dụng cực đại)
Đặng Văn Thanh

10.10.2012

3

Tổng hữu dụng và hữu dụng biên
Hàng cao cấp

Hàng thiết yếu
UY

UX

UYmax
Điểm bảo hòa

y

x
10.10.2012

Đặng Văn Thanh

Đặng Văn Thanh

2

4

10.10.2012


Chương trình giảng dạy kinh tế Fulbright

Kinh tế Vi mô

Bài giảng 7

Tổng hữu dụng và hữu dụng biên


Hữu dụng biên (MU) là chênh lệch trong
tổng hữu dụng khi tiêu dùng thêm một đơn vị
sản phẩm trong mỗi đơn vị thời gian.



MUX= DUX/Dx



MUX= U/x
10.10.2012

Đặng Văn Thanh

5

Tổng hữu dụng và hữu dụng biên



Ví dụ:

x

UX

MUX

Nhận xét:

1

9

9

2

16

7

3

21

5

4

24

3

5

25

1

Hữu dụng biên có
quy luật giảm dần

10.10.2012

Đặng Văn Thanh

Đặng Văn Thanh

3

6

10.10.2012

Chương trình giảng dạy kinh tế Fulbright

Kinh tế Vi mô

Bài giảng 7

Sở thích của người tiêu dùng


Ba giả thiết cơ bản về sở thích của người
tiêu dùng.
1) Sở thích người tiêu dùng là hoàn chỉnh.
2) Sở thích có tính bắc cầu.
3) Người tiêu dùng luôn thích nhiều hơn ít
Đặng Văn Thanh

10.10.2012

7

Sở thích của người tiêu dùng
y
50

B

40

H

Người tiêu dùng ưa
thích rổ hàng A hơn
các rổ hàng ở ô màu
xanh. Các rổ hàng ở ô
màu vàng lại được ưa
thích hơn rổ hàng A.

E
A

30

D

G

20
10
10
10.10.2012

Đặng Văn Thanh

20

30
Đặng Văn Thanh

4

40

x
8

10.10.2012


Chương trình giảng dạy kinh tế Fulbright

Kinh tế Vi mô

Bài giảng 7

Sở thích của người tiêu dùng
y
B

50
40

H

E

Các rổ hàng B,A &D có mức
thỏa mãn như nhau nên nằm
trên cùng đường đẳng ích U1

•E được ưa thích hơn U1
•U1 được ưa thích hơn H & G

A

30

D

20

G

U1

10
10

20

10.10.2012

30

40

x

Đặng Văn Thanh

9

Sở thích của người tiêu dùng
Đường đẳng ích


Đường đẳng ích là tập hợp tất cả các kết
hợp khác nhau của các hàng hoá, dịch vụ
(các rổ hàng) cùng tạo nên mức thỏa mãn
như nhau cho người tiêu dùng.

10.10.2012

Đặng Văn Thanh

Đặng Văn Thanh

5

10

10.10.2012


Chương trình giảng dạy kinh tế Fulbright

Kinh tế Vi mô

Bài giảng 7

Sở thích của người tiêu dùng
y

Rổ hàng K được ưa thích hơn B.
Rổ hàng B được ưa thích hơn L.
Tổng quát: U3 >U2>U1

L
B

K

U3

U2
U1

x
10.10.2012

Đặng Văn Thanh

11

Sở thích của người tiêu dùng


Các tính chất của đường đẳng ích
Đường đẳng ích dốc xuống từ trái sang phải.
 Các đường đẳng ích không thể cắt nhau.

 Các đường đẳng ích có mặt lồi hướng về gốc
đồ thị


10.10.2012

Đặng Văn Thanh

Đặng Văn Thanh

6

12

10.10.2012


Chương trình giảng dạy kinh tế Fulbright

Kinh tế Vi mô

Bài giảng 7

Sở thích của người tiêu dùng
y
4

Hàng thay thế hoàn hảo
MRSxy = hằng số

3

2
U2

U3

U4

2

3

1
0

1

4

x

Đặng Văn Thanh

10.10.2012

13

Sở thích của người tiêu dùng
y

Hàng bổ sung
hoàn hảo

4
U3

3
U2

2
U1

1
0
10.10.2012

Đặng Văn Thanh

MRSxy = 0

1

2

3
Đặng Văn Thanh

7

4

x
14

10.10.2012


Chương trình giảng dạy kinh tế Fulbright

Kinh tế Vi mô

Bài giảng 7

Khả năng của người tiêu dùng


Đường ngân sách
Đường ngân sách là tập hợp tất cả các kết
hợp khác nhau của các hàng hoá, dịch vụ
(các rổ hàng) mà người tiêu dùng có thể
mua được với cùng một mức chi tiêu là
toàn bộ thu nhập.

Đặng Văn Thanh

10.10.2012

15

Khả năng của người tiêu dùng


Đường ngân sách có thể được viết là:

xPx + yPy = I
Hoặc có thể viết:

y = I/Py – (Px / Py) x
10.10.2012

Đặng Văn Thanh

Đặng Văn Thanh

8

16

10.10.2012


Chương trình giảng dạy kinh tế Fulbright

Kinh tế Vi mô

Bài giảng 7

Khả năng của người tiêu dùng
y

(I/Py) = 40

Px= $1

A
B

30

Py = $2

Đường ngân sách x + 2y = 80
D

20

E

10

G
0
10.10.2012

I = $80

20

40

60

80 = (I/Px)

x

Đặng Văn Thanh

17

Khả năng của người tiêu dùng


Độ dốc đường ngân sách
 là

số âm của tỷ giá hai loại hàng hóa.
 phản ánh giá tương đối của hai loại
hàng hoá.

10.10.2012

Đặng Văn Thanh

Đặng Văn Thanh

9

18

10.10.2012


Chương trình giảng dạy kinh tế Fulbright

Kinh tế Vi mô

Bài giảng 7

Đường ngân sách
y

Thu nhập tăng làm đường ngân sách
dịch chuyển song song và ra ngoài

80
60

Thu nhập giảm làm đường ngân sách
dịch chuyển song song và vào bên trong

40
20

B1

B3

(I = $80)

0

40

80

120

B2(I = $160)
160

x

Đặng Văn Thanh

10.10.2012

19

Đường ngân sách
y

Nếu giá sp X tăng lên $2.00 sẽ làm
đường ngân sách thay đổi độ dốc
và xoay vào bên trong.

40

Nếu giá sp X giảm còn
$.50 sẽ làm đường ngân sách thay

đổi độ dốc và xoay ra bên ngoài.

B2

B3
40

10.10.2012

Đặng Văn Thanh

120

80

Đặng Văn Thanh

10

(Px = 0,5)
160

x
20

10.10.2012


Chương trình giảng dạy kinh tế Fulbright

Kinh tế Vi mô

Bài giảng 7

Sự lựa chọn của người tiêu dùng
y
Tại rổ hàng A đường ngân
sách tiếp xúc vớiø đường đẳng
ích và không thể đạt được
mức thỏa mãn nào cao hơn

40
30
A

20

Tại A: MRSxy = Px/Py = 0,5

U2
Đường ngân sách

0
10.10.2012

20

40

80

x

Đặng Văn Thanh

21

Sự lựa chọn của người tiêu dùng


Phối hợp tối ưu:




Là phối hợp mà đường ngân sách tiếp
xúc với đường đẳng ích.
Là phối hợp mà độ dốc của đường đẳng
ích bằng độ dốc của đường ngân sách

10.10.2012

Đặng Văn Thanh

Đặng Văn Thanh

11

22

10.10.2012


Chương trình giảng dạy kinh tế Fulbright

Kinh tế Vi mô

Bài giảng 7

Sự lựa chọn của người tiêu dùng


Phối hợp tối ưu:



Độ dốc của đường đẳng ích = Độ dốc của đường ngân sách
Dy/Dx

=

- Px / Py

Mà MRSxy = - Dy/Dx


Người tiêu dùng đạt thỏa dụng tối đa với rổ hàng có:
MRSxy = Px/Py
10.10.2012

Đặng Văn Thanh

23

Sự lựa chọn của người tiêu dùng




Với 2 điểm trên cùng một đường đẳng ích thì:
MUx.Dx + MUy.Dy = 0
Sắp xếp lại:

MUx/MUy = - Dy/Dx
Do: MRSxy = -Dy/Dx



Nên có thể viết: MRSxy = MUx/MUy
10.10.2012

Đặng Văn Thanh

Đặng Vaên Thanh

12

24

10.10.2012

Chương trình giảng dạy kinh tế Fulbright

Kinh tế Vi mô

Bài giảng 7

Sự lựa chọn của người tiêu dùng
Khi người tiêu dùng đạt thỏa dụng tối đa :



MRSxy = Px/Py


Nên điều kiện tối ưu có thể viết:
MUx/MUy = Px/Py



hay:
10.10.2012

MUx/Px = MUy/Py
Đặng Văn Thanh

25

Sự lựa chọn của người tiêu dùng





Để đạt được thoả dụng tối đa người tiêu
dùng phải phân bổ ngân sách có hạn của
mình để mua các loại hàng hoá và dịch vụ
với số lượng mỗi thứ sao cho hữu dụng biên
mỗi đồng chi tiêu cho các hàng hóa, dịch vụ
khác nhau phải bằng nhau.

Điều này được gọi là nguyên tắc cân bằng
biên.
10.10.2012

Đặng Văn Thanh

Đặng Văn Thanh

13

26

10.10.2012


Chương trình giảng dạy kinh tế Fulbright

Kinh tế Vi mô

Bài giảng 7

Giải pháp góc
y A
U1

U2

Giải pháp góc
xuất hiện tại B.

U3

B
10.10.2012

x

Đặng Văn Thanh

27

Sự lựa chọn của người tiêu dùng
Giải pháp góc

Giải pháp góc là trường hợp người tiêu dùng
chọn rổ hàng thiếu một loại hàng hóa nào đó.
Giải pháp góc phát sinh khi đường đẳng ích cắt
trục tung hoặc trục hoành.
 MRSxy ≠ PX/PY

 Người tiêu dùng có tối đa hóa độ thỏa dụng?


10.10.2012

Đặng Văn Thanh

Đặng Văn Thanh

14

28

10.10.2012