SkKN nâng cao chất lượng hoạt động của Hội đồng nhân dân cấp xã

PHẦN MỞ ĐẦU
I. BỐI CẢNH CỦA ĐỀ TÀI
Trong thời gian qua, hoạt động của Hội đồng nhân dân (HĐND) các cấp
đã ngày càng đi vào chiều sâu, có tính hiệu quả cao, phát huy tối đa quyền làm
chủ của người dân. Cùng với đó là vai trị của người đại biểu HĐND đang ngày
được nâng lên, tạo được uy tín trong xã hội, đáp ứng được yêu cầu, quy định
trong Luật Tổ chức chính quyền địa phương. Song bên cạnh đó vẫn cịn khơng
ít tồn tại, vướng mắc, khó khăn nên vẫn còn nhiều đại biểu hoạt động chưa
hiệu quả, đặc biệt tại cấp cơ sở. Do vậy, chủ trương của Đảng, Nhà nước hiện
nay là cần tăng cường hơn nữa vị trí, vai trị của người đại biểu dân cử, phát
huy hơn nữa hiệu quả hoạt động của các cấp, góp phần giữ vững ổn định
chính trị, phát triển kinh tế - xã hội.
Đổi mới và nâng cao chất lượng, hiệu quả hoạt động của HĐND các cấp là
chủ trương lớn của Đảng và Nhà nước ta. Đó cũng là yêu cầu thực tế bức thiết
của cuộc sống, nhằm ngày càng hoàn thiện thiết chế dân chủ, bảo đảm cho nhân
dân thực hiện được quyền lực của mình. Nâng cao năng lực hoạt động của
HĐND các cấp cũng chính là điều kiện quan trọng để đảm bảo sự lãnh đạo của
Đảng đối với toàn xã hội cũng như bảo đảm thực hiện cơ chế “Đảng lãnh đạo,
Nhà nước quản lý, nhân dân làm chủ”.
II. LÝ DO CHỌN ĐỀ TÀI
Hội đồng nhân dân gồm các đại biểu HĐND do cử tri ở địa phương
bầu ra, là cơ quan quyền lực nhà nước ở địa phương, đại diện cho ý chí,
nguyện vọng và quyền làm chủ của Nhân dân, chịu trách nhiệm trước Nhân
dân địa phương và cơ quan nhà nước cấp trên. Ngày nay, Hội đồng nhân
dân các cấp đang ngày càng hồn thiện để phát huy được vai trị, sự tín
nhiệm mà nhân dân giao phó. Do đó, việc nâng cao chất lượng, hiệu quả
hoạt động của HĐND các cấp là một yêu cầu bức thiết đặt ra nhằm phát huy
hơn nữa quyền làm chủ của nhân dân trong mọi lĩnh vực của đời sống
xã hội.
Trong công cuộc đổi mới ở nước ta hiện nay thì vấn đề nâng cao chất
lượng hoạt động của HĐND các xã, thị trấn được chú trọng. Thời gian qua

hoạt động của HĐND các xã, thị trấn huyện Vũ Quang có nhiều chuyển
biến tích cực, đã có sự đổi mới cả về tổ chức, nội dung và phương thức nên
đã đạt được kết quả đáng ghi nhận: Nhiều vấn đề bức xúc của cử tri được
1


quan tâm giải quyết, niềm tin của nhân dân đối với HĐND được nâng lên,
nhân dân ngày càng gắn bó, quan tâm, theo dõi và tích cực tham gia vào các
hoạt động của HĐND, làm cho vị thế của HĐND ngày càng được đề cao,
góp phần quan trọng vào việc xây dựng chính quyền trong sạch, vững mạnh
và hiệu quả.
Tuy nhiên, bên cạnh những kết quả đạt được hoạt động của HĐND
các xã, thị trấn vẫn còn bộc lộ một số hạn chế nhất định, chưa tương xứng
với vị trí, vai trò trong hệ thống cơ quan quyền lực nhà nước ở địa phương
cũng như nhiệm vụ mà nhân dân giao phó. Xuất phát từ thực tiễn trên, tơi
chọn đề tài “Giải pháp nhằm nâng cao chất lượng, hiệu quả hoạt động
của HĐND các xã, thị trấn trên địa bàn huyện Vũ Quang”.
III. PHẠM VI VÀ ĐỐI TƯỢNG NGHIÊN CỨU
- Về đối tượng: Đối tượng nghiên cứu là HĐND các xã, thị trấn trên
địa bàn huyện Vũ Quang.
- Về phạm vi: Đề tài nghiên cứu sâu hơn về vị trí, vai trò, trách
nhiệm, quyền hạn của HĐND xã, thị trấn.
IV. MỤC ĐÍCH NGHIÊN CỨU
Nghiên cứu đề tài khơng ngồi mục đích tìm ra được những tồn tại
yếu kém trong hoạt của HĐND các xã, thị trấn; những vướng mắc trong cơ
chế, trong hệ thống văn bản… đối với trách nhiệm, quyền hạn, hoạt động
của HĐND; tìm được nguyên nhân của những tồn tại hạn chế đó để đề xuất
các giải pháp, nhóm giải pháp đối với HĐND, Thường trực, các Ban
HĐND, với cấp ủy, cơ quan liên quan, tổ chức, cá nhân… Đồng thời nhằm
nâng cao chất lượng, hiệu quả hoạt động của HĐND các xã, thị trấn, đảm

bảo sự lãnh đạo thống nhất của Đảng, sự quản lý điều hành của Nhà nước,
phát huy quyền làm chủ của người dân.
V. ĐIỂM MỚI TRONG KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU
Ngoài các phần lý luận, thực trạng hoạt động của HĐND các xã, thị
trấn đề tài đã chỉ rõ hơn những tồn tại, hạn chế trong hoạt động của HĐND
cấp xã, thị trấn gắn với điều kiện cụ thể của từng địa phương, chỉ ra được
nguyên nhân của những tồn tại yếu kém đó; phân tích sâu hơn những bất
cập trong cơ chế, trong hệ thống văn bản quy định về hoạt động của HĐND
các xã, thị trấn.
Đề tài cũng nghiên cứu kỹ hơn những nhóm giải pháp nâng cao hiệu
quả hoạt động của HĐND xã, thị trấn, trong đó tập trung phân tích sâu các
nhóm giải pháp. Đề tài cũng nghiên cứu, đề xuất kiến nghị bổ sung thêm hệ
2


thống văn bản quy định rõ vai trò, trách nhiệm, quyền hạn, cơ chế, quy chế
đối với đại biểu HĐND; chỉ ra những kiến nghị về quy định chế độ thời
gian, hoạt động của đại biểu HĐND, quy định về biểu dương, khen thưởng
đối với đại biểu HĐND.
Đề tài dễ áp dụng đối với các địa phương, đơn vị, có tính nhân rộng
cao, phạm vi rộng, khơng địi hỏi nhiều kinh phí; khai thác tốt hơn, phát huy
tốt hơn vai trò, trách nhiệm của người đại biểu dân cử, phát huy hiệu quả
hoạt động của HDNĐ xã, thị trấn.
PHẦN NỘI DUNG
I. CƠ SỞ LÝ LUẬN:
1. Khái niệm về Hội đồng nhân dân.
Theo Luật Tổ chức Chính quyền địa phương ban hành ngày 19 tháng
6 năm 2015, Hội đồng nhân dân là "cơ quan quyền lực Nhà nước ở địa
phương, đại diện cho ý chí, nguyện vọng và quyền làm chủ của nhân dân
địa phương, do nhân dân địa phương bầu ra, chịu trách nhiệm trước nhân

dân địa phương và cơ quan Nhà nước cấp trên". Hội đồng nhân dân thực
hiện những nhiệm vụ, quyền hạn theo quy định của Hiến pháp và pháp luật,
bảo đảm sự lãnh đạo thống nhất của Trung ương đồng thời phát huy quyền
chủ động, sáng tạo của địa phương.
Hội đồng nhân dân với tính cách là cơ quan đại diện, cơ quan tập thể
có phương thức hoạt động theo kỳ họp, ra nghị quyết về các vấn đề xây
dựng địa phương và giám sát (giám sát hoạt động của các cơ quan Nhà nước
khác ở địa phương, giám sát việc thực hiện các nghị quyết của Hội đồng
nhân dân và giám sát việc tuân theo pháp luật ở địa phương).
Cũng theo khoản 1,2,3,4 Điều 6 của Luật Tổ chức chính quyền địa
phương năm 2015 thì Hội đồng nhân dân gồm các đại biểu Hội đồng nhân
dân do cử tri ở địa phương bầu ra, là cơ quan quyền lực nhà nước ở địa
phương, đại diện cho ý chí, nguyện vọng và quyền làm chủ của Nhân dân,
chịu trách nhiệm trước Nhân dân địa phương và cơ quan nhà nước cấp trên.
Thường trực Hội đồng nhân dân là cơ quan thường trực của Hội đồng
nhân dân, thực hiện những nhiệm vụ, quyền hạn theo quy định của Luật này
và các quy định khác của pháp luật có liên quan; chịu trách nhiệm và báo
cáo cơng tác trước Hội đồng nhân dân.Thành viên của Thường trực Hội
3


đồng nhân dân không thể đồng thời là thành viên của Ủy ban nhân dân
cùng cấp.
Ban của Hội đồng nhân dân là cơ quan của Hội đồng nhân dân, có
nhiệm vụ thẩm tra dự thảo nghị quyết, báo cáo, đề án trước khi trình Hội
đồng nhân dân, giám sát, kiến nghị về những vấn đề thuộc lĩnh vực Ban phụ
trách; chịu trách nhiệm và báo cáo công tác trước Hội đồng nhân dân.
2. Cơ cấu tổ chức của Hội đồng nhân dân xã, thị trấn
1. Hội đồng nhân dân xã, thị trấn gồm các đại biểu Hội đồng nhân dân
do cử tri ở xã bầu ra.

2. Thường trực Hội đồng nhân dân xã, thị trấn gồm Chủ tịch Hội đồng
nhân dân, một Phó Chủ tịch Hội đồng nhân dân. Phó Chủ tịch Hội đồng
nhân dân xã là đại biểu Hội đồng nhân dân hoạt động chuyên trách.
3. Hội đồng nhân dân xã, thị trấn thành lập Ban pháp chế, Ban kinh tế
- xã hội. Ban của Hội đồng nhân dân xã, thị trấn gồm có Trưởng ban, một
Phó Trưởng ban và các Ủy viên. Số lượng Ủy viên của các Ban của Hội
đồng nhân dân xã, thị trấn do Hội đồng nhân dân xã, thị trấn quyết định.
Trưởng ban, Phó Trưởng ban và các Ủy viên của các Ban của Hội đồng
nhân dân xã, thị trấn hoạt động kiêm nhiệm.
3. Nhiệm vụ, quyền hạn của Hội đồng nhân dân xã, thị trấn
1. Ban hành nghị quyết về những vấn đề thuộc nhiệm vụ, quyền hạn
của Hội đồng nhân dân xã, thị trấn.
2. Quyết định biện pháp bảo đảm trật tự, an tồn xã hội, đấu tranh,
phịng, chống tội phạm và các hành vi vi phạm pháp luật khác, phòng,
chống quan liêu, tham nhũng trong phạm vi được phân quyền; biện pháp
bảo vệ tài sản của cơ quan, tổ chức, bảo hộ tính mạng, tự do, danh dự, nhân
phẩm, tài sản, các quyền và lợi ích hợp pháp khác của cơng dân trên địa bàn
xã, thị trấn.
3. Bầu, miễn nhiệm, bãi nhiệm Chủ tịch Hội đồng nhân dân, Phó Chủ
tịch Hội đồng nhân dân, Trưởng ban, Phó Trưởng ban của Hội đồng nhân
dân xã, thị trấn; bầu, miễn nhiệm, bãi nhiệm Chủ tịch Ủy ban nhân dân, Phó
Chủ tịch Ủy ban nhân dân và các Ủy viên Ủy ban nhân dân xã, thị trấn.
4. Quyết định dự toán thu ngân sách nhà nước trên địa bàn; dự toán
thu, chi ngân sách địa phương; điều chỉnh dự toán ngân sách xã, thị
trấn trong trường hợp cần thiết; phê chuẩn quyết toán ngân sách xã, thị trấn.
Quyết định chủ trương đầu tư chương trình, dự án của xã, thị trấn trong
phạm vi được phân quyền.
4

5. Giám sát việc tuân theo Hiến pháp và pháp luật ở địa phương, việc
thực hiện nghị quyết của Hội đồng nhân dân xã, thị trấn; giám sát hoạt động
của Thường trực Hội đồng nhân dân, Ủy ban nhân dân cùng cấp, Ban của
Hội đồng nhân dân cấp mình; giám sát văn bản quy phạm pháp luật của Ủy
ban nhân dân cùng cấp.
6. Lấy phiếu tín nhiệm, bỏ phiếu tín nhiệm đối với người giữ chức vụ
do Hội đồng nhân dân xã, thị trấn bầu theo quy định tại Điều 88 và Điều 89
của Luật này.
7. Bãi nhiệm đại biểu Hội đồng nhân dân xã, thị trấn và chấp nhận
việc đại biểu Hội đồng nhân dân xã, thị trấn xin thôi làm nhiệm vụ đại biểu.
8. Bãi bỏ một phần hoặc toàn bộ văn bản trái pháp luật của Ủy
ban nhân dân, Chủ tịch Ủy ban nhân dân xã, thị trấn.
4. Khái niệm về đại biểu Hội đồng nhân dân:
Theo khoản 2, Điều 6, Luật Tổ chức chính quyền địa phương năm
2015 thì Đại biểu Hội đồng nhân dân là người đại diện cho ý chí, nguyện
vọng của Nhân dân địa phương, chịu trách nhiệm trước cử tri địa phương và
trước Hội đồng nhân dân về việc thực hiện nhiệm vụ, quyền hạn đại biểu
của mình. Đại biểu Hội đồng nhân dân bình đẳng trong thảo luận và quyết
định các vấn đề thuộc nhiệm vụ, quyền hạn của Hội đồng nhân dân.
5. Vị trí, vai trị, hoạt động của đại biểu HĐND trong hoạt động
của HĐND cấp xã, thị trấn
Đại biểu hội đồng nhân dân có trách nhiệm tham dự đầy đủ các kỳ
họp, phiên họp hội đồng nhân dân, tham gia thảo luận và biểu quyết các vấn
đề thuộc nhiệm vụ, quyền hạn của Hội đồng nhân dân; tiếp xúc cử tri trước
các kỳ họp HĐND để kịp thời năm bắt tâm tư, nguyện vọng của cử tri phản
ánh tới các cơ quan chức năng, có trách nhiệm liên hệ chặt chẽ với cử tri ở
đơn vị bầu cử bầu ra mình, chịu sự giám sát của cử tri, có trách nhiệm thu
thập và phản ánh trung thực ý kiến, nguyện vọng, kiến nghị của cử tri, bảo
vệ quyền và lợi ích hợp pháp của cử tri, thực hiện chế độ tiếp xúc cử tri ít
nhất mỗi năm một lần, có trách nhiệm báo cáo với cử tri kết quả kỳ họp,

phổ biến các nghị quyết của Hội đồng nhân dân sau các kỳ họp của HĐND.
Đại biểu Hội đồng nhân dân có trách nhiệm trong việc tiếp cơng dân, tiếp
nhận và xử lý khiếu nại, tố cáo, kiến nghị của công dân.
Về quyền của đại biểu Hội đồng nhân dân được quy định: Đại biểu
HĐND có quyền chất vấn Chủ tịch UBND, Phó Chủ tịch UBND, Ủy viên
UBND, Chánh án Tòa án nhân dân, Viện trưởng Viện kiểm sát nhân dân
5


cùng cấp. Bên cạnh đó, đại biểu hội đồng nhân dân có quyền kiến nghị Hội
đồng nhân dân bỏ phiếu tín nhiệm đối với người giữ chức vụ do Hội đồng
nhân dân bầu, tổ chức phiên họp bất thường, phiên họp kín của Hội đồng
nhân dân và kiến nghị về những vấn đề khác mà đại biểu thấy cần thiết. Khi
phát hiện hành vi vi phạm pháp luật, gây thiệt hại đến lợi ích của Nhà nước,
quyền và lợi ích hợp pháp của tổ chức, cá nhân, đại biểu Hội đồng nhân dân
có quyền yêu cầu cơ quan, tổ chức hữu quan thi hành những biện pháp cần
thiết để kịp thời chấm dứt hành vi vi phạm pháp luật. Khi thực hiện nhiệm
vụ, quyền hạn của mình, đại biểu HĐND có quyền yêu cầu cơ quan, tổ
chức, cá nhân cung cấp thông tin, tài liệu liên quan đến nhiệm vụ, quyền
hạn của cơ quan, tổ chức, cá nhân đó. …
II. THỰC TRẠNG CỦA VẤN ĐỀ
1. Kết quả đạt được
Trong cuộc bầu cử Đại biểu Quốc hội khóa XV và đại biểu HĐND
các cấp nhiệm kỳ 2021-2026, huyện Lộc Hà có tổ 89 tổ bầu cử, bầu ra 02 vị
đại biểu Quốc hội khóa XV, 04 vị đại biểu HĐND tỉnh, 30 vị đại biểu
HĐND huyện và 296 đại biểu HĐND các xã, thị trấn. Trong đó, đại biểu
hoạt động chuyên trách cấp xã, thị trấn là 12. Thực hiện Luật Tổ chức chính
quyền địa phương 2015, HĐND cấp xã, thị trấn thành lập 2 ban: ban Pháp
chế và ban Kinh tế - xã hội. Quán triệt phương châm hoạt động “Đổi mới dân chủ - trách nhiệm - hiệu quả - vì dân”, HĐND các xã, thị trấn đã tích
cực hoạt động và cơ bản hoàn thành các nhiệm vụ theo quy định của pháp

luật, thể hiện được vai trò là cơ quan quyền lực nhà nước ở địa phương, đại
diện cho ý chí, nguyện vọng của cử tri và nhân dân, cùng HĐND huyện Lộc
Hà góp phần quan trọng trong việc thực hiện thắng lợi các nhiệm vụ kinh tế
- xã hội, an ninh quốc phòng của huyện.
So với nhiệm kỳ 2016-2021, hoạt động của HĐND các xã, thị trấn
nhiệm kỳ 2021-2026 có nhiều thuận lợi. Hoạt động giám sát có bước chuyển
quan trọng, các ban HĐND các xã, thị trấn đã chủ động xây dựng kế hoạch
thực hiện giám sát các vấn đề của xã, thơn tích cực hơn, số cuộc giám sát
nhiều hơn, giám sát kỹ hơn về các chuyên đề như công tác thu - chi tài
chính, xây dựng cơ bản, thực hiện an sinh xã hội…
2. Tồn tại, hạn chế
Bên cạnh những kết quả đạt được, hoạt động của HĐND các xã, thị
trấn trên địa bàn huyện vẫn cịn những hạn chế nhất định. Đó là:

6


Một là, công tác tổ chức kỳ họp HĐND ở một số xã, thị trấn chưa
được quan tâm đúng mức. Thời gian tổ chức kỳ họp thường chỉ trong một
buổi, chủ yếu tập trung thực hiện phần nghi thức, thủ tục và thơng qua các
nội dung trình kỳ họp. Việc xây dựng chương trình thực hiện các nội dung
kỳ họp chưa thật khoa học; thời gian trình bày báo cáo dài, thảo luận ít và
chưa sâu; điều hành phiên chất vấn chưa khoa học, có nơi cịn lẫn giữa chất
vấn với thảo luận các báo cáo, tờ trình tại kỳ họp; chưa bố trí hợp lý để bảo
đảm gắn kết giữa việc nghe báo cáo, tờ trình, nghe giải trình với việc thảo
luận quyết định từng nội dung. Chất lượng các nội dung trình kỳ họp cịn
thấp. Cơng tác thẩm tra các báo cáo, tờ trình chất lượng chưa cao. Có nơi
khơng tổ chức thẩm tra hoặc có thẩm tra nhưng khơng có báo cáo trình
HĐND. Việc quyết định các chỉ tiêu kinh tế - xã hội cịn mang tính hình
thức, hầu hết là vận dụng các biện pháp chung chung, chưa có biện pháp

xuất phát từ tình hình thực tế và khả năng, điều kiện của địa phương. Thời
gian dành cho việc thực hiện nội dung chất vấn tại kỳ họp cịn ít, chưa thỏa
đáng, đại biểu HĐND ít tham gia phát biểu thảo luận và chất vấn tại kỳ họp
HĐND.
Hai là, hoạt động giám sát của HĐND chưa được tiến hành thường
xun; có lúc, có nơi cịn lúng túng về phương pháp; chất lượng và hiệu quả
giám sát nhìn chung cịn thấp. Nhiều kiến nghị thơng qua hoạt động giám
sát chưa được các cơ quan có trách nhiệm quan tâm giải quyết kịp thời; việc
giám sát giải quyết khiếu nại, tố cáo của cơng dân, cơng tác hịa giải ở cơ sở
còn hạn chế, chưa đáp ứng yêu cầu, nguyện vọng chính đáng của nhân dân.
Ba là, cơng tác tham gia xây dựng và tuyên truyền, phổ biến pháp
luật, chủ trương của Đảng, Nhà nước, nghị quyết của HĐND còn thiếu chủ
động. Một số đại biểu HĐND cấp xã chưa làm tròn trách nhiệm của người
đại biểu dân cử, chưa dành thời gian cần thiết cho hoạt động của HĐND.
Trong công tác tổ chức tiếp xúc cử tri, số lượng cử tri tham dự buổi tiếp xúc
nhiều nơi chưa bảo đảm theo u cầu, có tình trạng đại biểu ngại tham dự
tiếp xúc cử tri.
3. Nguyên nhân tồn tại hạn chế
Có nhiều nguyên nhân dẫn đến những hạn chế trên trong hoạt động
của HĐND cấp xã, thị trấn ở huyện Lộc Hà. Trước hết, do điều kiện để thực
thi quyền lực của HĐND cấp xã, thị trấn còn hạn chế. Trước kia theo Luật
Tổ chức HĐND và UBND, Thường trực HĐND cấp xã, thị trấn chỉ có 2
người, trong đó chỉ có một người chuyên trách thường là Phó Chủ tịch
HĐND, Chủ tịch HĐND cấp xã, thị trấn thường là Bí thư Đảng ủy kiêm
7


nhiệm, khơng có ban chun mơn, khơng có chun viên giúp việc riêng
cho hoạt động HĐND. Đến nay, thực hiện theo Luật Tổ chức chính quyền
địa phương 2015, HĐND cấp xã có thêm 02 Ban, là Ban Pháp chế và Ban

Kinh tế - xã hội. Tuy nhiên, hầu hết vẫn chỉ là kiêm nhiệm và vẫn chỉ có 1
chuyên trách theo quy định của Luật là Phó Chủ tịch HĐND, khơng có
chun viên giúp việc riêng. Do đó, hiệu quả hoạt động của HĐND chủ yếu
phụ thuộc vào tinh thần trách nhiệm và năng lực của người hoạt động
chuyên trách.
Một trong những nguyên nhân chủ quan khác là trình độ, năng lực của
đại biểu HĐND cấp xã, thị trấn gần như chưa đáp ứng yêu cầu ở cơ sở,
nhiều khi nặng về cơ cấu dẫn đến năng lực yếu, hoạt động khơng có hiệu
quả. Do đại biểu HĐND cấp xã được bầu theo cơ cấu, do đó việc lựa chọn
đại biểu còn nặng về tiêu chuẩn đại diện cho các tầng lớp xã hội, trình độ
chun mơn của đại biểu chưa đồng đều, có nhiều hạn chế đến hoạt động
của HĐND; mặt khác một số đại biểu chưa am hiểu sâu đường lối, chính
sách; khả năng giao tiếp, ứng xử, xử lý các tình huống hạn chế. Bên cạnh
đó, nhận thức của một số cấp ủy, cán bộ, đảng viên và nhân dân về vị trí,
vai trị, chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn của HĐND cấp xã, thị trấn chưa
đầy đủ. Một số cấp ủy cơ sở chưa thật sự quan tâm đến chất lượng và hoạt
động của HĐND cấp xã, thị trấn. Thường trực HĐND một số xã chưa chủ
động trong đổi mới phương thức, nâng cao chất lượng hoạt động của
HĐND, thiếu quan tâm đến công tác bồi dưỡng, nâng cao kỹ năng hoạt động
cho đại biểu HĐND nên kết quả hoạt động còn hạn chế.
Cơ sở vật chất và kinh phí cho hoạt động HĐND cấp xã cịn phụ
thuộc q nhiều vào chính quyền UBND, phụ thuộc vào nguồn thu ngân
sách của địa phương. Chưa có quy định về cán bộ chuyên trách giúp việc
cho Thường trực HĐND cấp xã, thị trấn nên có phần ảnh hưởng đến hoạt
động của HĐND cấp xã...
III. MỘT SỐ GIẢI PHÁP NÂNG CAO CHẤT LƯỢNG, HIỆU
QUẢ HOẠT ĐỘNG CỦA HĐND CẤP XÃ TRÊN ĐỊA BÀN HUYỆN
Việc nâng cao chất lượng hoạt động của HĐND cấp xã, thị trấn là một
nhiệm vụ quan trọng và cấp thiết trong cơng tác kiện tồn hệ thống chính trị
cơ sở nói chung và chính quyền xã nói riêng. Để làm được điều đó, qua thực

tiễn công tác bản thân tôi xin đưa ra một số giải pháp chủ yếu sau đây để
nâng cao chất lượng và hiệu quả hoạt động của HĐND cấp xã trên địa bà
huyện như sau:
8


Thứ nhất, tiếp tục tăng cường sự lãnh đạo của Đảng và nâng cao
nhận thức của cấp ủy đối với hoạt động của HĐND cấp xã . Tăng cường sự
lãnh đạo của Đảng khơng có nghĩa là cấp ủy can thiệp vào tất cả mọi hoạt
động của HĐND mà theo hướng: cấp ủy đảng chỉ bàn, quyết định những
vấn đề về chủ trương mang tính định hướng; những giải pháp của cấp ủy
đảng là lãnh đạo, chỉ đạo, không phải là giải pháp tổ chức thực hiện. Việc
bố trí các đồng chí Bí thư hoặc Phó Bí thư cấp ủy đảng kiêm chức danh Chủ
tịch HĐND cũng là nhằm tăng cường vai trò lãnh đạo của Đảng đối với
HĐND. Bên cạnh đó cấp ủy cũng cần quy định chế độ giao ban định kỳ với
Thường trực HĐND, để thông qua đó thường trực HĐND trực tiếp báo cáo,
xin chủ trương của cấp ủy về nội dung, chương trình hoạt động và biện pháp
xử lý, giải quyết những vấn đề vướng mắc của HĐND kịp thời, hiệu quả.
Thứ hai, một trong những yếu tố quyết định hoạt động của HĐND là
chất lượng của đại biểu, do đó cần tập trung các giải pháp nâng cao năng
lực đại biểu HĐND cấp xã, thị trấn và bảo đảm cơ cấu hợp lý.
Trước tiên cần thực sự coi trọng tiêu chuẩn đại biểu HĐND cấp xã,
thị trấn. Ngoài những tiêu chuẩn chung theo quy định, thì do đặc thù đại
biểu HĐND cấp xã, thị trấn là những người gần dân nhất, sâu sát với cơ sở
nên cần phải có tinh thần dám nghĩ dám làm, khắc phục khó khăn tự mình
và tổ chức cho mọi người vươn lên làm giàu chính đáng. Khơng nên nặng
về cơ cấu mà nên coi trọng phẩm chất, đạo đức, trình độ, năng lực cơng tác,
tâm huyết với hoạt động của HĐND và ý thức trách nhiệm của đại biểu. Cần
có quy định về tỷ lệ cán bộ, cơng chức cấp xã, thị trấn và người dân trong
thành phần HĐND cấp xã, thị trấn. Một trong những vấn đề ảnh hưởng đến

vai trò của HĐND trong việc thực hiện nhiệm vụ của mình đó là vấn đề cơ
cấu nhân sự của HĐND. Hiện nay, phần lớn đại biểu HĐND cấp xã là cán
bộ UBND, điều này dẫn đến việc lẫn lộn giữa chức năng giám sát với chức
năng quản lý của hai cơ quan thuộc chính quyền cấp xã. Vì vậy, để có thể
nâng cao vai trị của HĐND trong hoạt động thực thi nhiệm vụ, chức năng
luật định, cần cơ cấu HĐND ngồi Chủ tịch UBND khơng nên cơ cấu thêm
các thành viên khác, và cần có quy định về tỷ lệ giữa cán bộ xã và người
dân trong thành phần HĐND cấp xã để bảo đảm tính khách quan trong biểu
quyết nghị quyết của HĐND, khách quan trong hoạt động giám sát của
HĐND.
Thường xuyên bồi dưỡng kỹ năng hoạt động, trình độ chun mơn
cho đại biểu HĐND cấp xã để đại biểu HĐND vừa làm tốt nhiệm vụ chuyên
môn vừa làm tốt công tác đại biểu HĐND, các chương trình bồi dưỡng, tập
9


huấn cần hết sức linh hoạt, đa dạng, phù hợp với thực tế tình hình cơ sở
theo hướng gần đối tượng, sát nhu cầu của các đại biểu HĐND cơ sở, chú
trọng vùng tơn giáo, vùng khó khăn.
Thứ ba, cải tiến và nâng cao chất lượng kỳ họp HĐND cấp xã.
Kỳ họp là hình thức hoạt động chủ yếu của cơ quan dân cử, là hoạt
động tập trung cao trí tuệ của đại biểu HĐND. Để nâng cao chất lượng kỳ
họp, trước hết cần phải có sự chuẩn bị chu đáo, cung cấp đầy đủ và kịp thời
các báo cáo, tờ trình cho đại biểu nghiên cứu, dành thời gian thỏa đáng cho
đại biểu thảo luận và chất vấn. Việc thẩm tra các báo cáo, tờ trình, dự thảo
nghị quyết và ban hành nghị quyết phải bảo đảm quy trình theo luật định.
Chủ tọa cần linh động trong điều hành kỳ họp, gợi mở để đại biểu mạnh dạn
tham gia ý kiến đóng góp nhằm ban hành những nghị quyết có tính khả thi
cao.
Tăng thời gian cho các kỳ họp HĐND để bảo đảm các vấn đề được

thảo luận một cách thẳng thắn, dân chủ, tối thiểu là một ngày.
Sau mỗi kỳ họp, cần tăng cường đôn đốc kiểm tra việc thực hiện nghị
quyết của HĐND, phối hợp với các ban của HĐND cấp xã tổ chức giám sát
việc thực hiện nghị quyết HĐND và các văn bản pháp luật khác đối với các
cơ quan tổ chức đóng trên địa bàn địa phương. Đồng thời mở rộng đối
tượng phạm vi giám sát theo quy định của pháp luật.
Thứ tư, thực hiện tốt chức năng giám sát của HĐND cấp xã, thị trấn
theo quy định của Luật Hoạt động giám sát của Quốc hội và Hội đồng nhân
dân. Luật Hoạt động giám sát của Quốc hội và Hội đồng nhân dân đã quy
định rõ về hoạt động giám sát của HĐND, Thường trực HĐND và các Ban
của HĐND, đồng thời quy định rõ việc bảo đảm cho hoạt động giám sát.
Điều này khắc phục được sự lúng túng trong hoạt động giám sát của HĐND
các cấp nói chung, HĐND cấp xã, thị trấn nói riêng so với thời gian trước
khi Luật ban hành. Tuy nhiên, tổ chức hoạt động giám sát sao cho có hiệu
lực, hiệu quả là điều khơng phải cấp HĐND nào cũng thực hiện được, đặc
biệt là ở HĐND cấp xã, khi mà năng lực, trình độ của đại biểu chưa đồng
đều, đội ngũ cán bộ chuyên trách còn mỏng.
Để nâng cao chất lượng hoạt động giám sát của HĐND các xã, thị
trấn cần phải coi công tác kiểm tra, giám sát của Thường trực HĐND và các
ban của HĐND là một việc làm thường xuyên. Căn cứ vào Nghị quyết của
HĐND tại mỗi kỳ họp và chương trình cơng tác của HĐND giữa hai kỳ họp,
Thường trực HĐND, các ban HĐND chủ động xây dựng chương trình công
10


tác của cả năm, trong đó có kế hoạch, xác định nội dung, thời gian giám
sát,... để tổ chức thực hiện theo kế hoạch, tránh trùng lặp, chồng chéo. Tiếp
tục phát huy vai trò của Thường trực HĐND trong việc điều hịa, phối hợp
hoạt động giữa các ban, phân cơng các ban theo dõi kiểm tra, giám sát đối
với các vấn đề bức xúc diễn ra ở địa phương; đồng thời tạo điều kiện cho

các ban trong việc thực hiện chức năng giám sát của mình. Thực hiện đổi
mới phương thức tổ chức giám sát để đạt hiệu quả cao. Mỗi hoạt động giám
sát đều cần phải thực hiện nghiêm túc theo quy trình chặt chẽ, từ cơng tác
chuẩn bị, tổ chức giám sát đến việc báo cáo kết quả giám sát; để bảo đảm
hoạt động giám sát mang lại chất lượng và hiệu quả cao. Tăng cường công
tác tái giám sát. Đồng thời phải nâng cao tinh thần trách nhiệm, năng lực và
trình độ của đại biểu HĐND, thành viên các Ban HĐND trong công tác
giám sát; đồng thời tăng cường sự phối hợp giữa HĐND với các cơ quan
đơn vị trong hoạt động giám sát.
Thứ năm, quan tâm các điều kiện bảo đảm cho hoạt động của HĐND
cấp xã. Muốn nâng cao hiệu quả hoạt động của HĐND cấp xã địi hỏi phải
có một bộ máy đủ khả năng thực hiện một cách tốt nhất chức năng quyết
định và giám sát. Để thực hiện tốt hoạt động của mình, HĐND cấp xã phải
ngày càng được hồn thiện về mặt tổ chức, được quan tâm đầu tư chi phí và
điều kiện vật chất cho hoạt động của HĐND cấp xã. Đối với đại biểu
HĐND hoạt động chuyên trách cần được trang bị phương tiện thông tin liên
lạc, tài liệu, phòng làm việc hợp lý, tương xứng với trách nhiệm của đại
biểu. Đối với các chức danh kiêm nhiệm của HĐND nên có chế độ thỏa
đáng để động viên, khuyến khích họ nâng cao tinh thần trách nhiệm của
mình.
IV. Ý NGHĨA CỦA SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM
Thực hiện các giải pháp để nâng cao chất lượng, hiệu quả hoạt động
của HĐND các xã, thị trấn, khẳng định được vị trí, vai trò của cơ quan
quyền lực ở địa phương, của người đại biểu dân cử.
Góp phần nâng cao hiệu quả hoạt động của HĐND cấp xã, thị trấn
đảm bảo quy chế dân chủ cơ sở, phát huy quyền làm chủ của người dân.
Đảm bảo sự lãnh đạo thống nhất, toàn diện của Đảng, sự quản lý điều
hành của Nhà nước.
V. KHẢ NĂNG ỨNG DỤNG TRIỂN KHAI
Đề tài được triển khai ứng dụng tại HĐND các xã, thị trấn huyện Lộc

Hà, kết quả hoạt động của HĐND, Thường trực, các Ban HĐND cấp xã, thị
11


trấn trong những năm qua được ghi nhận, đánh giá rất cao từ nhân dân đã
chứng minh cho tính sáng tạo, đúng đắn của đề tài. Đề tài có thể áp dụng tại
mọi thời điểm, áp dụng cho nhiều địa phương.
PHẦN KẾT LUẬN
NHỮNG BÀI HỌC KINH NGHIỆM
Qua quá trình áp dụng sáng kiến kinh nghiệm trong thực tiễn, bản
thân tôi xin đưa ra một số bài học kinh nghiệm để nâng cao chất lượng và
hiệu quả hoạt động của HĐND cấp xã như sau:
Một là: Cần phải có sự lãnh đạo chỉ đạo quyết liệt, kịp thời của cấp
ủy; cần phải thường xuyên kiểm tra, đôn đốc, tổ chức sơ, tổng kết để rút kinh
nghiệm, kịp thời tìm được khó khăn, vướng mắc, đề xuất giải pháp tháo gỡ.
Hai là: Cần có sự nhận thức đúng đắn, khách quan của các cấp, ngành
về vị trí, vai trị của người đại biểu HĐND, về hoạt động của HĐND đề từ
đó tuyên truyền về hoạt động của HĐND, hoạt động của cơ quan đại diện
quyền lực tại địa phương từ đó tạo điều kiện, quyết tâm giải quyết những
kiến nghị, ý kiến, lợi ích chính đáng, hợp pháp của cử tri.
Ba là: Bản thân mỗi người đại biểu HĐND cần xác định rõ vị trí, vai
trị, trách nhiệm của mình trong hoạt động, từ đó đề ra được kế hoạch hoạt
động theo đúng quy định của pháp luật, của Luật; thường xuyên trau dồi
kiến thức, kỹ năng, nghiệp vụ, kinh nghiệm công tác để nâng cao hiệu quả
hoạt động của chính mình.
Bốn là: Thường trực HĐND, các Ban HĐND các xã, thị trấn cần có
kế hoạch hoạt động cụ thể, cơ chế, quy chế hoạt động cụ thể để nâng cao vai
trò, vị trí của HĐND trong các hoạt động theo quy định của Luật Tổ chức
chính quyền địa phương 2015.

12


13