Bài 12 Lịch sử lớp 12

Phần 2: LỊCH SỬ VIỆT NAM TỪ NĂM 1919 ĐẾN NĂM 2000
----------------------CHƯƠNG 1: VIỆT NAM TỪ NĂM 1919 ĐẾN NĂM 1930
Tiết 13+ 14
Bài 12 PHONG TRÀO DÂN TỘC DÂN CHỦ Ở VIỆT NAM TỪ NĂM 1919 ĐẾN NĂM
1925.
I. Những chuyển biến mới ở Việt Nam sau Chiến tranh thế giới thứ nhất.
1. Chính sách khai thác thuộc địa lần thứ hai của thực dân Pháp.
- Thời gian: 1919-1929.
- Mục đích: Nhằm bù đắp thiệt hai do Chiến tranh và lấy lại địa vị trong thế giới tư bản.
- Đặc điểm: Pháp tăng cường đầu tư vốn với tốc độ nhanh, quy mô lớn vào các ngành kinh tế.
Trọng tâm là Nông nghiệp ( khác với lần 1 trọng tâm là Cơng nghiệp).
- Nội dung chính:
+ Nơng nghiệp là ngành có số vốn đầu tư nhiều nhất, chủ yếu vào đồn điền cao su.
+ Trong công nghiệp, Pháp chú trọng đầu tư khai thác mỏ than, đầu tư thêm vào khai thác
kẽm, thiếc, sắt; mở mang một số ngành công nghiệp chế biến.
+ Tài chính: Ngân hàng Đơng Dương nắm quyền chỉ huy kinh tế Đơng Dương.
Ngồi ra Pháp cịn thực hiện chính sách tăng thuế.
2. Những chuyển biến mới về kinh tế và giai cấp xã hội ở Việt Nam.
- Về kinh tế: nền kinh tế tư bản Pháp ở Đơng Dương có bước phát triển mới. Tuy nhiên, kinh tế
Việt Nam phát triển mất cân đối, lạc hậu, nghèo, lệ thuộc vào kinh tế Pháp.
- Về xã hội: Các giai cấp và xã hội ở Việt Nam có sự chuyển biến mới
+ Giai cấp địa chủ (cũ) phong kiến tiếp tục phân hóa thành 2 bộ phận: Đại địa chủ có
quyền lợi gắn chặt với đế quốc là đối tượng của cách mạng; Địa chủ dân tộc ít nhiều có tinh
thần yêu nước là lực lượng của cách mạng
+ Giai cấp nơng dân (cũ) bị bần cùng hóa, mâu thuẫn gay gắt với đế quốc Pháp và
phong kiến tay sai (đây là lực lượng đông đảo nhất, to lớn nhất của cách mạng).
+ Giai cấp tiểu tư sản (mới) tăng nhanh về số lượng, nhạy bén với thời cuộc có tinh thần
dân tộc, chống thực dân Pháp và tay sai ( đây là lực lượng quan trọng nhất của cách mạng).
+ Giai cấp tư sản (mới) số lượng ít, thế lực yếu, bị phân hóa thành tư sản mại bản và tư
sản dân tộc. Bộ phận tư sản dân tộc Việt Nam có khuynh hướng dân tộc dân chủ. Tư sản mại
bản là đối tượng của cách mạng.

+ Giai cấp công nhân (cũ) ngày càng phát triển, bị nhiều tầng áp bức, bóc lột, có quan
hệ gắn bó với nơng dân, có tinh thần u nước mạnh mẽ, sớm tiếp thu trào lưu cách mạng vô sản
nên vươn lên thành giai cấp lãnh đạo cách mạng. ( đây là lực lượng lãnh đạo của cách mạng).
->Tính chất xã hội Việt Nam là thuộc địa nửa phong kiến gồm 2 mâu thuẫn cơ bản là
mâu thuẫn dân tộc (Việt Nam với Pháp và tay sai) và mâu thuẫn giai cấp (nơng dân với địa
chủ), trong đó chủ yếu là mâu thuẫn giữa dân tộc Việt Nam với đế quốc Pháp và tay sai của
chúng.
II. Phong trào dân tộc dân chủ ở Việt Nam từ năm 1919 đến năm 1925.
1. Hoạt động của tư sản dân tộc, tiểu tư sản và công nhân Việt Nam.
- Tư sản Việt Nam mở cuộc vận động tẩy chay hàng ngoại, dùng hàng nội. Đấu tranh
chống độc quyền cảng Sài Gòn và xuất cảng gạo ở Nam Kì. Tư sản và địa chủ Nam Kì thành
lập Đảng Lập Hiến (1923)-> Hoạt động chủ yếu đòi quyền lợi giai cấp.


- Tiểu tư sản, sôi nổi đấu tranh, thành lập một số tổ chức chính trị như Việt Nam nghĩa
đồn, Hội Phục Việt, Đảng Thanh niên. Nhiều tờ báo ra đời như An Nam trẻ, Người nhà quê,
Chuông rè …
Sự kiện nổi bật là cuộc đấu tranh đòi trả tự do cho Phan Bội Châu (1925), cuộc truy điệu
và để tang Phan Châu Trinh ( 1926).
Ngồi ra cịn hoạt động của Nguyễn Ái Quốc ở Pháp và tổ chức Tâm tâm xã ở Trung
Quốc. Năm 1924 Tâm tâm xã cử Phạm Hồng Thái ám sát tồn quyền Đơng Dương, tuy thất bại
nhưng sự việc này như “chim én nhỏ báo hiệu mùa xuân”.
-> Diễn ra sôi nổi, phong phú, thu hút đông đảo quần chúng tham gia.
- Phong trào công nhân:
+ Đặc điểm nổi bật là phong trào đấu tranh mang tính tự phát.
+ Tháng 8-1925, cơng nhân xưởng đóng tàu Ba Son bãi cơng, phản đối Pháp đưa lính
sang đàn áp cách mạng Trung Quốc, đánh dấu bước chuyển biến mới của phong trào công
nhân từ tự phát sang tự giác (có tổ chức, kết hợp mục tiêu kinh tế với chính trị, thể hiện sức
mạnh giai cấp và đoan kết quốc tế).
2. Hoạt động của Nguyễn Ái Quốc (1919 – 1925).

*) Nguyên nhân NAQ ra đi tìm đường cứu nước.
- Đất nước mất độc lập, nhân dân mất tự do, GPDT là yêu cầu cấp thiết.
- Sự thất bại của các phong trị u nước trước đó (phong kiến, tư sản) đặt ra yêu cầu tìm
kiếm con đường cứu nước mới
- NAQ sớm có “chí đuổi giặc Pháp, giải phóng đồng bào”: Sinh ra trong gia đình trí thức
yêu nước, trên quê hương có truyền thống cách mạng, giữa cảnh nhà, tan cử nát. Người khâm
phục các vị tiền bối nhưng ko đồng tình với con đường cứu nước của họ.
- Sớm tiếp xúc với văn minh phương Tây, nơi có tự do, bình đẳng, bác ái nên Người
hướng sang phương Tây để tìm con đường cứu nước mới,giải phóng đồng bào.
*) Hoạt động của Nguyễn Ái Quốc (1919 – 1925).
- Tháng 6 năm1919, với tên mới Nguyễn Ái Quốc, Người gửi tới Hội nghi Vécxai Bản
yêu sách của nhân dân An Nam đòi các quyền tự do, dân chủ, bình đẳng và tự quyết cho dân tộc
Việt Nam. Bản yêu sách không được chấp nhận nhưng giúp Người nhận thức sâu sắc rằng:
Muốn giải phóng dân tộc phải dựa vào sức mình là chính.
- Tháng 7 năm 1920, Người đọc bản Sơ thảo lần thứ nhất những luận cương về vấn đề
dân tộc và thuộc địa của Lênin ở đó Người đã tìm được đường lối cứu nước- con đường cách
mạng vô sản. Đây là công lao to lớn đầu tiên của Người với cách mạng Việt Nam.
- Tháng 12 – 1920, tại Đại hội Đảng Xã hội Pháp (đại hội Tua), Người đã bỏ phiếu tán
thành việc gia nhập Quốc tế Cộng sản và trở thành người Cộng sản đầu tiên, là người tham gia
sáng lập Đảng Cộng sản Pháp (đây là sự kiện đánh dấu người chuyển từ lập trường yêu nước
sang lập trường cộng sản).
- Năm 1921, sáng lập Hội Liên hiệp các dân tộc thuộc địa ở Pari để tuyên truyền, tập
hợp lực lượng chống chủ nghĩa đế quốc. Hội xuất bản Báo người khổ do Người làm chủ nhiệm
kiêm chủ bút.
- Tháng 6 năm 1923, Nguyễn Ái Quốc đi Liên Xô dự Hội nghị Quốc tế Nông dân, Đại
hội Quốc tế Cộng sản lần thứ V.
- Tháng 11- 1924, Nguyễn Ái Quốc đến Quảng Châu (Trung Quốc) trực tiếp tuyên
truyền, giáo dục lý luận, xây dựng tổ chức cách mạng, giải phóng dân tộc Việt Nam

-> Những hoạt động trên đã giúp Người tìm thấy con đường cứu nước đúng đắn, truyền
bá chủ nghĩa Mac – Lê nin về nước, chuẩn bị về chính trị, tư tưởng, tổ chức cho vệc thành lập
Đảng.