90 ĐỀ
ĐỌC HIỂU NGỒI CHƯƠNG TRÌNH –
TÀI LIỆU ƠN THI VÀO 10
ĐỀ SỐ 1: Đọc văn bản sau và thực hiện các u cầu:
Hai biển hồ
Người ta bảo ở bên Palextin có hai biển hồ. Biển hồ thứ nhất gọi là biển Chết.
Đúng như tên gọi, khơng có sự sống nào bên trong cũng như xung quanh biển hồ này.
Nước trong hồ khơng có một lồi cá nào có thể sống nổi mà người uống phải cũng bị
bệnh. Ai ai cũng đều khơng muốn sống gần đó. Biển hồ thứ hai là Galilê. Đây là biển
hồ thu hút nhiều khách du lịch nhất. Nước ở biển hồ lúc nào cũng trong xanh mát rượi,
con người có thể uống được mà cá cũng sống được. Nhà cửa được xây cất rất nhiều ở
nơi đây. Vườn cây xung quanh tốt tươi nhờ nguồn nước này.
Nhưng điều kì lạ là cả hai biển hồ này đều đón nhận nguồn nước từ sơng Jordan.
Nước sơng Jordan chảy vào biển Chết. Biển Chết đón nhận và giữ lại riêng cho mình
mà khơng chia sẻ nên nước trong biển Chết trở nên mặn chát. Biển hồ Galilê cũng đón
nhận nguồn nước từ sơng Jordan rồi từ đó tràn qua các hồ nhỏ và sơng lạch, nhờ vậy
nước trong biển hồ này ln sạch và mang lại sự sống cho cây cối, mng thú và con
người...
Q tặng cuộc sống (Nhà xuất bản Trẻ, 2007)
Câu 1. Xác định phương thức biểu đạt chính của văn bản.
Câu 2. Theo tác giả, vì sao Biển hồ thứ nhất gọi là biển Chết?
Câu 3. Chỉ ra và nêu tác dụng của biện pháp tu từ trong câu: “Biển Chết đón nhận và
giữ lại riêng cho mình mà khơng chia sẻ nên nước trong biển Chết trở nên mặn chát.”
Câu 4. Em rút ra được bài học gì từ văn bản trên?
Câu 5. Hãy viết một đoạn văn (khoảng 200 chữ) trình bày suy nghĩ của em về ý nghĩa
của cho và nhận trong cuộc sống. nhất là trong những ngày cả nước tập trung phịng,
Câu 1: Phương thức biểu đạt chính của văn bản: Nghị luận
Câu 2:
Theo tác giả, Biển hồ thứ nhất gọi là biển Chết bởi khơng có sự sống nào
bên trong cũng như xung quanh biển hồ này. Nước trong hồ khơng có
một lồi cá nào có thể sống nổi mà người uống phải cũng bị bệnh. Ai ai
cũng đều khơng muốn sống gần đó.
Câu 3:
trong câu: “Biển Chết đón nhận và giữ lại riêng cho mình mà khơng chia
sẻ nên nước trong biển Chết trở nên mặn chát.”
- Biện pháp tu từ: Nhân hóa. (hoặc điệp)
- Tác dụng: Làm nổi bật đặc điểm của Biển Chết.
Câu 4 :
Bài học rút ra được từ văn bản trên:
- Về sự cho và nhận trong cuộc sống;
- Khơng nên có lối sống ích kỉ, lối sống chỉ giữ lại cho riêng mình.
Câu 5
*Giới thiệu về cho và nhận trong cuộc sống
*Giải thích
- Cho: Ban tặng, sẻ chia, chuyển những thứ thuộc quyền sở hữu của
mình sang cho người khác mà khơng đổi lấy thứ gì.
- Nhận: Lấy về cái được cho, được ban tặng.
-> Cho và nhận là truyền thống đạo đức tốt đẹp của dân tộc ta từ bao
đời nay.
-> Cho và nhận có mối quan hệ mật thiết với nhau.
*Biểu hiện
- Chúng ta có thể cho đi những thứ vật chất, tiền bạc thơng qua các hành
động từ thiện, qun góp ủng hộ những người gặp hồn cảnh khó khăn,
hoạn nạn.
- Đó cũng có thể là những hành động giúp đỡ, chia sẻ nỗi buồn, nỗi mất
mát với những người xung quanh mình.
- Cho và nhận là hành động xuất phát từ tình u thương giữa con người
với con người.
- Đó là hành động hồn tồn tự nguyện, khơng vụ lợi cá nhân.
- Khi chúng ta cho đi cũng là lúc chúng ta được nhận lại. Điều chúng ta
nhận lại có thể là một lời cảm ơn chân thành, một nụ cười, một cử chỉ
ấm áp khiến chúng ta vui lịng.
*Ý nghĩa của cho và nhận
- Cho và nhận gắn kết con người lại với nhau nhiều hơn.
- Giúp chúng ta biết u thương đồng loại, sống nhân ái, vị tha hơn.
- Những người biết cho đi sẽ được mọi người q mến.
*Bài học
- Khơng sống ích kỉ mà phải biết chia sẻ với người khác, biết cho đi.
- Phê phán lối sống vị kỉ, chỉ biết nhận mà khơng biết cho đi.
*Kết thúc vấn đề
- Khẳng định vai trị, tầm quan trọng của cho và nhận trong cuộc sống.
ĐỀ SỐ 2: Đọc kĩ đoạn trích và thực hiện các u cầu bên dưới:
Ý tưởng bắt đầu từ bạn trẻ Hồng Anh Tuấn (Thành phố Hồ Chí Minh) và anh em
trong Cơng ty sản xuất khóa vân tay PHGLock, cây “ATM gạo” đầu tiên đã được đặt
tại Tân Phú, Thành phố Hồ Chí Minh. Ngay lập tức “ATM gạo” đã phát huy tác dụng,
dịng u thương đã lan tỏa rất nhanh trong cộng đồng.
Với “ATM gạo” này, người dân chỉ cần giẫm chân vào nút bấm sẽ nhận được
khoảng 1,5 - 3kg gạo, tùy nơi. Số gạo người nghèo nhận được từ chiếc máy phát giúp
họ bớt đi nỗi lo về từng bữa ăn hàng ngày giữa mùa dịch Covid-19 đầy khó khăn.
“ATM gạo” cũng là địa chỉ để những người có tấm lịng, lặng lẽ đến, sẻ chia với
người khó khăn hơn mình. Như chị tiểu thương chở dăm ba ký gạo sau chiếc xe đạp,
chờ lúc vắng người trút vào thùng “ATM gạo”. Lại có những nhà hảo tâm, trong một
ngày, vài lần đến nơi đặt “ATM gạo”. Họ muốn duy trì “dịng gạo u thương” chảy
suốt 24/24 giờ. Khơng ai muốn có người cơ nhỡ thất vọng ra về, khơng ai bị đứt bữa
ăn trong những ngày cách ly xã hội.
Cây “ATM gạo” đã nhanh chóng có mặt tại nhiều địa phương trong cả nước, như
Hà Nội, Đà Nẵng, Huế,... và An Giang cũng mới hình thành tại Thành phố Long
Xuyên. Đến các hãng tin lớn trên thế giới như Reuters, CNN, SCMP, NHK... đều
dành những vị trí trang trọng, thời lượng đáng kể để nói về Rice ATM Vietnam.
“ATM gạo” chính là nơi Chia sẻ u thương - Để khơng ai bị bỏ lại phía sau. (Theo
An Thanh, baomoi.com, ngày 18/4/2020)
Câu 1. Các từ cộng đồng, khó khăn, lặng lẽ, tiểu thương, từ nào là từ
ghép, từ nào là từ láy?
Câu 2. Xác định khởi ngữ và cho biết dấu hiệu nhận biết đó là khởi
ngữ trong câu: “Với “ATM gạo” này, người dân chỉ cần giẫm chân vào
nút bấm sẽ nhận được khoảng 1,5 - 3kg gạo, tùy nơi.” Câu 3. Từ hảo
tâm trong văn bản có nghĩa là gì?
Câu 4. Nội dung chính của văn bản?
Câu 5. Viết đoạn văn ngắn khoảng 200 chữ trình bày suy nghĩ về hiện
tượng máy ATM gạo hiện nay.
Câu 1: .- Từ ghép: cộng đồng, tiểu thương.
- Từ láy: khó khăn, lặng lẽ.
Câu 2: .- Khởi ngữ: Với “ATM gạo” này
- Dấu hiệu nhận biết đó là khởi ngữ trong câu đó làcó thêm các quan hệ
từ “Với"
Câu 3. Từ hảo tâm trong văn bản có nghĩa là có lịng tốt, sẵn sàng giúp
đỡ người khác.
Câu 4. Nội dung chính của văn bản: Sự chia sẻ u thương của người
với người trong hồn cảnh khó khăn thơng qua “ATM gạo”
Câu 5. Đoạn văn tham khảo
Những ngày gần đây, có thể nhận thấy rằng các máy ATM gạo xuất hiện ngày trở
nên phổ biến hơn và mang đến rất nhiều ý nghĩa. Bắt đầu xuất hiện từ Thành phố Hồ
Chí Minh, cây ATM gạo đang dần phủ sóng trên khắp các tỉnh thành của đất nước
Việt Nam ta. Và thực sự,nó mang đến ý nghĩa rất lớn cho con người khi mà tình hình
dịch bệnh diễn ra phức tạp. Có biết bao những người nghèo, mất cơng ăn việc làm vì
dịch bệnh đã được cứu giúp nhờ vào chiếc máy này. Nó đã trở thành nguồn cứu trợ
cho họ. Đồng thời cây ATM gạo cịn thể hiện tình u thương, lịng nhân ái, đùm bọc
nhau giữa hoạn nạn, khó khăn giữa những người anh em trong cùng một dân tộc. Có
người đến để lấy gạo mang về, có người chở gạo đến. Hành động ấy thật đẹp bởi sự
tương trợ lẫn nhau. Cũng có biết bao người tình nguyện, sẵn sàng đứng đó suốt mấy
tiếng đồng hồ để giúp đỡ bà con trong việc nhận gạo. Cây ATM gạo chính là nơi để
tình người lan tỏa, để người ta nhận ra rằng dịch Covid19 cũng là một phép thử. Và
cây ATM ấy cũng là một phép thử. Phép thử liệu rằng có những người nào tham lam,
ích kỉ khơng? Nếu khơng co thì hãy đến lấy, nếu có đủ rồi xin nhường cơ hội lại cho
người sau. Thực sự mơ hình ATM gạo ý nghĩa này nên được nhân rộng để mang u
thương, ấm no san sẻ với mọi nhà.
ĐỀ SỐ 3: Đọc đoạn trích sau và thực hiện các u cầu bên dưới:
[1] Hơm qua, mình share (chia sẻ) cái clip về tình cảm của động vật hoang dã với
người giải cứu nó trên mạng và viết: “Tới một cơ tinh tinh bị bỏ rơi, khi được cứu và
thả cho trở về rừng, cơ cịn biết ơm chầm lấy người từng cứu mình”. Mọi người cảm
thán q chừng. Hầu hết nghiêng về hướng “Cứu vật vật trả ơn – cứu nhân nhân trả
ốn”. Cịn mình, thú thật, khi ngắm mãi cái ơm đó của con tinh tinh với người phụ nữ
của trạm cứu hộ, khi viết những dịng đó, mình đã nghĩ nhiều hơn đến ý: Đến con vật
mà cịn biết ơm chồng lấy con người để biểu lộ tình cảm, cịn giữa con người chúng
ta, vì sao hà tiện làm chi những cái ơm?
[2] Mình cứ xem đi xem lại cái ơm thắm thiết, đầy tình cảm thương u của cơ tinh tinh
và cái vỗ vỗ lưng đầy động viên an ủi của người phụ nữ. Mấy lần như một, cứ xem tới
đoạn đấy, là nước mắt lại trào ra. Và bạn nghiệm lại đi, đâu phải chỉ có mỗi trường hợp
này.
[3] Có phải một trăm lần như một, mỗi lần bạn được ngắm cảnh hai người (hoặc mở
rộng ra, chúng sanh nói chung) ơm chồng lấy nhau - dẫu đó là vợ chồng, cha con mẹ
con, anh chị em, hay bạn bè, người thân, đồng nghiệp, thậm chí những người xa lạ vì
thương cảm hoặc cảm kích nhau mà ơm chồng lấy nhau, trái tim bạn lại trào dâng một
dịng cảm xúc ấm áp, tựa như dịng nước chảy xi?
[4] Đó, tác động của những cái ơm đó. Khơng chỉ làm rung cảm những người trong
cuộc, mà cịn làm những người xung quanh ấm áp lây.
(Lê Đỗ Quỳnh Hương, Trích Thương cịn khơng hết - ghét nhau chi, Nxb Trẻ, 2017,
Câu 1. Xác định thành phần khởi ngữ trong đoạn văn số 1.
Câu 2. Khi xem cái clip về tình cảm của động vật hoang dã với người
giải cứu nó, tác giả bài viết đã nghĩ về điều gì?
Câu 3. Xác định và nêu tác dụng của một phép tu từ được sử dụng trong
đoạn văn số 3.
Câu 4. Em có đồng ý với ý kiến của tác giả về tác động của những cái
ơm là “Khơng chỉ làm rung cảm những người trong cuộc, mà cịn làm
những người xung quanh ấm áp lây.” khơng? Vì sao?
Câu 5. Viết một đoạn văn ngắn trình bày suy nghĩ về ý nghĩa của những
cái ơm trong cuộc sống.
Câu 1: Thành phần khởi ngữ trong đoạn văn số 1: "Cịn mình"
Câu 2: Khi xem cái clip về tình cảm của động vật hoang dã với người
giải cứu nó, tác giả bài viết đã nghĩ nhiều hơn đến ý: Đến con vật mà
cịn biết ơm chồng lấy con người để biểu lộ tình cảm, cịn giữa con
người chúng ta, vì sao hà tiện làm chi những cái ơm?
Câu 3: Phép tu từ được sử dụng trong đoạn văn số 3: liệt kê, so sánh.
(Các em chỉ cần nêu 1 trong 2)
- Liệt kê: "vợ chồng, cha con mẹ con, ... , thậm chí những người xa
lạ: để diễn tả đầy đủ, sâu sắc hơn những chủ thể muốn nói tới trong lời
văn.
- So sánh: So sánh "trái tim bạn lại trào dâng một dịng cảm xúc ấm áp,
tựa như dịng nước chảy xi" giúp làm tăng sức gợi hình, gợi cảm cho
lời văn. khiến cho cái ơm dù là "thương cảm hoặc cảm kích nhau" đều
khiến ta cảm thấy thật ấm áp và hạnh phúc biết bao.
Câu 4:
- Đồng tình với quan điểm của tác giả
- Vì:
+ Cái ơm mang lại sự ấm áp, lạc quan và hạnh phúc đối với người trao
và cả người nhận.
+ Những cái ơm khơng chỉ là lời chào thân mật khi gặp mặt, là tình
cảm ta gửi gắm đến những người u thương, mà cịn là động lực, là
sự sẻ chia giữa cả những người xa lạ.
+ Khi ta trao tặng mọi người những cái ơm thật chặt, có nghĩa là tình
u thương ln hiện diện ở quanh chúng ta"...
Câu 5: Đoạn văn tham khảo
Tơi vẫn cịn ấn tượng mãi bởi câu nói "Là con người, hà tiện làm chi
những cái ơm". Tại sao lại có lời khẳng định như vây? Bởi lẽ khơng chỉ
là hành động, cái ơm nói lên nhiều ý nghĩa khác nữa. Cái ơm trước hết
thể hiện tình cảm , sự sẻ chia, u thương. Tại sao những người xa nhau,
sau bao nhiêu ngày gặp lại, hành động đầu tiên của họ khơng phải là cái
bắt tay, mà lại là cái ơm hơn thăm thiết. Bởi cái ơm nó nói lên nhiều
cung bậc cảm xúc. Đó là sự xúc động, là nỗi nhớ thương hay hơn cả thế?
Và thật lạ lùng rằng, đến cả động vật, chúng cũng biết trao cái ơm để
thay cho lời cảm ơn. Con người cứ tưởng rằng động vật là những thứ vơ
tri vơ giác, khơng có suy nghĩ. Âý vậy mà nó lại có cả tình cảm, cả sự
tình nghĩa, và cịn biết cách thể hiện nó bằng cái ơm. Vậy hà cớ gì, là con
người, ln vỗ ngực tụ hào là đỉnh cao của động vật, khác động vật ở
chỗ có nhận thức lại khơng dành được cho nhau những cái ơm. Ơm để
san sẻ gánh nặng, để thấu hiểu, để đồng cảm. Đơi khi, những hành động
cịn nói lên nhiều ý nghĩa, có sức truyền tải nhiều hơn lời nói gấp nhiều
lần.
ĐỀ SỐ 4:
Sẻ chia từng chiếc khẩu trang
Bạn đã nghe đến chuyện phát bánh mì miễn phí cho người nghèo hay những
thùng trà đá miễn phí để bên đường. Hoặc những chai nước suối được chính các anh
CSGT phát cho người dân trên những nẻo đường về quê ăn Tết. Thì trong mùa dịch,
chính là những bịch khẩu trang được phát miễn phí khắp các ngõ phố từ Bắc vơ Nam,
khơng tỉnh nào là khơng có. Tại các cơng viên hay khu tập trung công cộng, bạn sẽ bắt
gặp nhiều bạn sinh viên cầm trên tay những chiếc khẩu trang đi phát cho những người
chưa có cơ hội mua được. Mọi người sẵn sàng chia sẻ khẩu trang khi bắt gặp người
đang khơng có khẩu trang.
Khi một số cửa hàng tăng giá khẩu trang, thì những cửa hàng khác lại khơng bán
khẩu trang. Họ chỉ phát miễn phí. Người dân đến mua hàng hay đi qua có thể ghé qua
tự lấy khẩu trang miễn phí nếu cần. Chỉ cần bước chân vào một hiệu thuốc, nhân viên
sẽ hỏi bạn có cần khẩu trang không và tự động để khẩu trang vào túi cho bạn. Và tất
nhiên đó là miễn phí. (Trích Câu chuyện về tình dân tộc Việt mùa đại dịch từ virus Corona)
Câu 1. Nêu phương thức biểu đạt chính của đoạn văn trên
Câu 2. Tìm và gọi tên một phép liên kết có trong đoạn văn thứ nhất?
Câu 3. Những việc làm của các bạn sinh viên và các cửa hàng có ý nghĩa như thế nào
trong việc phịng chống dịch bệnh?
Câu 4. Theo em việc làm của rất nhiều cá nhân và tập thể trong văn bản trên có cần
được ca ngợi khơng? Vì sao? Bản thân em cần phải làm gì để cùng chung tay đẩy lùi
dịch bệnh?
Câu 1: - Phương thức biểu đạt chính của văn bản trên: tự sự.
Câu 2: - Một phép liên kết: lặp từ “khẩu trang” ở câu (4) và câu (5).
Câu 3: - Việc làm của các bạn sinh viên và các cửa hàng phát khẩu
trang miễn phí có ý nghĩa rất lớn trong việc bảo vệ sức khỏe của mọi
người và phịng chống dịch bệnh. Hành động đó cũng là biểu tượng
đẹp của sự sẻ chia trong cuộc sống.
Câu 4:
- Theo em việc làm của rất nhiều cá nhân và tập thể trong văn bản trên
cần được ca ngợi vì đó là những nghĩa cử cao đẹp vì những hành động
ấy thể hiện sự tương thân tương ái của đồng bào trong hồn cảnh khó
khăn của đất nước.
- Để chung tay đẩy lùi dịch, bản thân em:
+ Chấp hành quy định cách li của Nhà nước.
+ Tun truyền nâng cao ý thức cách li đối với mỗi người.
+ Chung tay giúp đỡ người khó khăn trong điều kiện bản thân có thể
làm được.
Câu 5: Đoạn văn tham khảo
Chiến trường nào cũng biết bao gian khổ, trận chiến nào cũng có những mất mát hy
sinh. Trong cuộc chiến phịng, chống dịch COVID-19 hiện nay đã đọng lại trong em
thật nhiều suy nghĩ của những cơng việc thầm lặng trong cuộc sống. Cuộc chiến chống
dịch bước vào giai đoạn cam go, quyết liệt trong 4 tháng qua, với lời kêu gọi "Chống
dịch như chống giặc": tồn Đảng, tồn qn, tồn dân ta đã đồng tâm, đồng sức, đồng
lịng vượt qua mọi khó khăn, thách thức để chống lại đại dịch COVID-19. Phát huy
truyền thống của dân tộc ta trong các cuộc đấu tranh vệ quốc oanh liệt, hào hùng, với
sức mạnh đồn kết, ý chí một lịng của dân ta đã đưa Việt Nam trở thành “điểm sáng”
trong phịng chống dịch COVID-19 tồn cầu. Trong cuộc chiến chống lại đại dịch,
Việt Nam đã có biết bao anh hùng thầm lặng, khơng quản gian khó hy sinh. Chúng ta
dễ dàng bắt gặp những hình ảnh các chiến sĩ "ăn núi, ngủ rừng", vội vàng những bữa
cơm chiều, rồi đến những đơi mắt thâm quầng vì thiếu ngủ của đội ngũ y, bác sĩ, chiến
sĩ lực lượng vũ trang nơi tuyến đầu “chống giặc” đã làm lay động hàng triệu trái tim.
Họ tạm gác lại cuộc sống thường nhật, phải xa gia đình, người thân u để "chiến đấu"
ở tuyến đầu. Họ cịn được gọi là "những anh hùng thầm lặng trên mặt trận khơng tiếng
súng", những người mà chúng ta khơng thể chỉ dùng từ "cảm ơn" là đủ. Và những việc
làm thầm lặng trong cuộc sống trong thời đại cơng nghệ số lại càng được lan tỏa