HỌC VIỆN NÔNG NGHIỆP VIỆT NAM
NGUYỄN NGỌC MAI
NGHIÊN CỨU HÀNH VI NGƯỜI TIÊU DÙNG THỊT
BÒ NHẬP KHẨU TRÊN ĐỊA BÀN THÀNH PHỐ HÀ
NỘI
LUẬN ÁN TIẾN SĨ
NHÀ XUẤT BẢN HỌC VIỆN NÔNG NGHIỆP - 2023
HỌC VIỆN NÔNG NGHIỆP VIỆT NAMC VIỆN NÔNG NGHIỆP VIỆT NAMN NÔNG NGHIỆN NÔNG NGHIỆP VIỆT NAMP VIỆN NÔNG NGHIỆP VIỆT NAMT NAM
NGUYỄN NGỌC MAI
NGHIÊN CỨU HÀNH VI NGƯỜI TIÊU DÙNG THỊT U HÀNH VI NGƯỜI TIÊU DÙNG THỊT I TIÊU DÙNG THỊT T
BÒ NHẬP KHẨU TRÊN ĐỊA BÀN THÀNH PHỐ HÀ P KHẨU TRÊN ĐỊA BÀN THÀNH PHỐ HÀ U TRÊN ĐỊT A BÀN THÀNH PHỐ HÀ HÀ
NỘII
Ngành:
Quản trị kinhn trị kinh kinhdoanh
Mãsố::
9 34 0101
Ngườiihướng dẫn:ng dẫn:n: PGS.TS. Đỗ Quang QuangGiám
PGS. TS. Đỗ Quang Văn Việnn
HÀ NỘI - 2023
LỜI CAM ĐOAN
Tơi xin cam đoan đây là cơng trình nghiên cứu của riêng tôi, các kết quả nghiên
cứu được trình bày trong luận án là trung thực, khách quan và chưa từng dùng để bảo vệ
lấy bất kỳ học vị nào.
Tôi xin cam đoan rằng mọi sự giúp đỡ cho việc thực hiện luận án đã được cảm ơn,
các thơng tin trích dẫn trong luận án này đều được chỉ rõ nguồn gốc.
Hà Nội, ngày tháng năm 2023
Tác giả luận án
Nguyễn Ngọc Mai
1
LỜI CẢM ƠN
Trong suốt thời gian học tập, nghiên cứu và hồn thành luận án, tơi đã nhận được
sự hướng dẫn, chỉ bảo tận tình của các thầy cơ giáo, sự giúp đỡ, động viên của bạn bè,
đồng nghiệp và gia đình.
Nhân dịp hồn thành luận án, cho phép tơi được bày tỏ lòng biết ơn sâu sắc tới
PGS.TS. Đỗ Quang Giám và PGS. TS. Đỗ Văn Viện đã tận tình hướng dẫn và tạo điều
kiện cho tơi trong suốt q trình học tập và thực hiện luận án.
Tơi xin bày tỏ lòng biết ơn tới Ban Giám đốc, Ban Quản lý đào tạo, Bộ môn Quản
trị kinh doanh, Khoa Kế tốn và Quản trị kinh doanh, Học viện Nơng nghiệp Việt Nam
đã tạo điều kiện thuận lợi, tận tình giúp đỡ tơi trong q trình học tập, thực hiện đề tài
và hồn thành luận án.
Tơi xin chân thành cảm ơn tập thể lãnh đạo, cán bộ của Sở Nông nghiệp và Phát
triển nông thôn; Lãnh đạo UBND các quận, huyện, các xã, phường nghiên cứu trên địa
bàn thành phố Hà Nội; các cá nhân và doanh nghiệp cũng như các đơn vị có liên quan
khác trên địa bàn thành phố Hà Nội đã giúp đỡ và tạo điều kiện cho tơi trong suốt q
trình thực hiện đề tài luận án.
Xin chân thành cảm ơn gia đình, người thân, bạn bè, đồng nghiệp đã tạo mọi điều
kiện thuận lợi và giúp đỡ tơi về mọi mặt, động viên khuyến khích tơi hồn thành luận
án./.
Hà Nội,ngày tháng
năm 2023
Tác giả luận án
Nguyễn Ngọc Mai
MỤC LỤC
Trang
Lờicam đoan.......................................................................................................................i
Lờicảm ơn.........................................................................................................................ii
Mụclục..............................................................................................................................iii
Danh mục chữviết tắt.......................................................................................................vi
Danhmục bảng.................................................................................................................vii
Danhmục hình.................................................................................................................vii
Danhmụchộp......................................................................................................................x
Danh mục sơ đồ,biểu đồ...................................................................................................xi
Trích yếuluậnán..............................................................................................................xii
Thesisabstract.................................................................................................................xiv
Phần 1.Mởđầu..................................................................................................................1
1.1.
Tính cấp thiết củađềtài.........................................................................................1
1.2.
Mục tiêunghiêncứu..............................................................................................3
1.2.1.
Mụctiêu chung.....................................................................................................3
1.2.2.
Mục tiêucụ thể.....................................................................................................3
1.3.
Đối tượng và phạm vinghiêncứu.........................................................................3
1.3.1.
Đối tượngnghiên cứu............................................................................................3
1.3.2.
Phạm vinghiên cứu..............................................................................................3
1.4.
Những đóng góp mới củaluận án.........................................................................4
Phần 2. Tổng quan tài liệu về hành vi ngƣời tiêu dùng thịt bònhậpkhẩu..................6
2.1.
Cơ sở lý luận về hành vi người tiêu dùng thịt bònhập khẩu.................................6
2.1.1.
Các khái niệmliên quan........................................................................................6
2.1.2.
Các mơ hình lý thuyết căn bản vềhành vi............................................................9
2.1.3.
Nội dung nghiên cứu hành vi người tiêu dùng thịt bònhập khẩu.......................12
2.2.
Cơ sở thực tiễn về nghiên cứu hành vi người tiêu dùng thịt bònhập khẩu.........29
2.2.1.
Các nghiên cứu liên quan trên thếgiới...............................................................29
2.2.2.
Các nghiên cứu liên quan về tiêu dùng thịt bò nhập khẩu ởViệtNam...............32
Phần 3. Phƣơng phápnghiên cứu................................................................................40
3.1.
Đặc điểm địa bànnghiêncứu..............................................................................40
3.1.1.
Đặc điểmtựnhiên................................................................................................40
3.1.2.
Đặc điểm kinh tế vàxãhội..................................................................................41
3.2.
Cách tiếp cận và khungphân tích.......................................................................48
3.2.1.
Cáchtiếp cận.......................................................................................................48
3.2.2.
Khungphân tích..................................................................................................48
3.3.
Phương phápnghiêncứu.....................................................................................50
3.3.1.
Phương pháp chọn điểmnghiêncứu...................................................................50
3.3.2.
Phương pháp chọn mẫu điều tra........................................................................51
3.3.3.
Phương pháp thu thậpsốliệu..............................................................................52
Phần 4. Kết quả nghiên cứu vàthảo luận.....................................................................61
4.1.
Thực trạng tiêu dùng thịt bò nhập khẩu trên địa bàn thành phốHàNội..............61
4.1.1.
Tình hình chung về nhập khẩu và tiêu dùng thịt bị nhập khẩu ởViệtNam.......61
4.1.2.
Tình hình chung về tiêu dùng thịt bò nhập khẩu ởHàNội.................................67
4.2.
Thực trạng hành vi người tiêu dùng thịt bò nhập khẩu trên địa bànthành
phố HàNội..........................................................................................................73
4.2.1.
Đặc điểm mẫuđiều tra........................................................................................73
4.2.2.
Thực trạng hành vi người tiêu dùng thịt bò nhập khẩu trên địa bànthành
phố HàNội..........................................................................................................76
4.3.
Phân tích cácyếu tố ảnh hưởng hành vi tiêu dùng thịtbị nhập khẩu của
hộ gia đình trên địa bàn thành phốH à Nội.......................................................106
4.3.1.
Kiểm định độ tin cậy thang đo củamơ hình......................................................106
4.3.2.
Phân tích nhân tốkhám phá...............................................................................112
4.3.3.
Phân tích nhân tố khẳngđịnh.............................................................................115
4.3.4.
Phân tích mơ hình cấu trúc hành vi mua thịt bị nhập khẩu của hộ giađình
trên địa bàn thành phốHàNội...........................................................................119
4.4.
Đềxuấthàmýquảntrịchocácchủthểtrongngànhhàngthịtbònhậpkhẩu....................129
4.4.1.
Hàm ý quản trị cho các tổ chức trong ngành hàng thịt bònhập khẩu...............129
4.4.2.
Một số khuyến nghị đối với các cơ quan chức năng quảnlýngành hàng
thịt bò nhập khẩu nhằm nâng cao sự thỏa mãn và hướng tới bảo vệquyền
lợi người tiêu dùng thịt bònhập khẩu...............................................................135
4.4.3.
Một số khuyến nghị nhằm tăng năng lực cạnh tranh cho ngành hàngbị
thịttrongnước....................................................................................................137
Phần 5. Kết luận vàkiếnnghị.......................................................................................144
5.1.
Kếtluận.............................................................................................................144
5.2.
Kiếnnghị..........................................................................................................145
Danh mục các cơng trình đã cơng bố liên quan đến kết quảluận án..............................147
Tài liệuthamkhảo...........................................................................................................148
Phụlục............................................................................................................................158
DANH MỤC CHỮ VIẾT TẮT
Từ viết tắt
ATTP
CNCL
CNĐTSP
CNG
ĐTSP
HVTD
NGXX
NTD
TBNK
TXNGXX
VSATTP
Nghĩa tiếng Việt
An toàn thực phẩm
Cảm nhận chất lượng
Cảm nhận đặc tính sản phẩm
Cảm nhận giá
Đặc tính sản phẩm
Hành vi tiêu dùng
Nguồn gốc xuất xứ
Người tiêu dùng
Thịt bò nhập khẩu
Truy xuất nguồn gốc xuất xứ
Vệ sinh an toàn thực phẩm
CFA
EFA
KMO
OLS
SEM
Nghĩa tiếng Anh
Confirmatory Factor Analysis
Exploratory Factor Analysis
Kaiser Meyer Olkin
Ordinary Least Square
Structural Equation Modeling
DANH MỤC BẢNG
TT
Tên bảng
Trang
2.1.
Tổng hợp thang đo cho mơ hình hành vi mua của người tiêudùng
đối với thịt bịnhập khẩu............................................................................27
3.1.
Tình hình dân số và lao động thành phốHàNội.........................................42
3.2.
Tình hình tăng trưởng kinh tế trên địa bàn thành phốHàNội.....................44
3.3.
Thu nhập bình quân của người dân thành phốHàNội................................46
3.4.
Chỉ số giá tiêu dùng của thành phốHàNội.................................................47
3.5.
Số lượng chợ và siêu thị, trung tâm thương mại trên địa bànthành
phốHàNội...................................................................................................48
3.6.
Đặc trưng điểmnghiêncứu..........................................................................50
3.7.
Chi tiết chọn điểmkhảosát..........................................................................51
3.8.
Đặc điểm mẫu được lựa chọn phỏngvấn sâu..............................................53
3.9.
Kết quả điều chỉnhthang đo.......................................................................54
4.1.
Các loại thịt bò nhập khẩu phân phối phổ biến tại thị trườngHàNội.........70
4.2.
Đặc điểm mẫuđiều tra................................................................................74
4.3.
Đặc điểm hộ gia đình của mẫuđiều tra.......................................................75
4.4.
Mức độ nhận biết các loại thịt bò nhập khẩu trên thị trườngcủa
người tiêu dùng thành phốHàNội..............................................................77
4.5.
Thời điểm mua của người tiêu dùng khi mua thịt bò và thịt bò nhập
khẩu...........................................................................................................83
4.6.
Thời gian mua thịt bò nhập khẩu của người tiêu dùng trên địabàn
thành phố phân theo nhóm tuổi.................................................................84
4.7.
Thời gian mua thịt bò nhập khẩu của người tiêu dùng trên địabàn
thành phố phân theo khu vựcsinh sống......................................................85
4.8.
Địa điểm mua thịt bò nhập khẩu và thịt bò nội địa của ngườitiêu
dùng thành phốHàNội................................................................................87
4.9.
Địa điểm mua đối với thịt bò nhập khẩu của người tiêu dùng theođộ
tuổi thành phốHàNội..................................................................................88
4.10.
Tần suất mua thịt bò nhập khẩu của mẫu khảo sát tại thành phốHà
Nội phân theonhómtuổi.............................................................................90
4.11.
Tần suất mua thịt nhập khẩu của mẫu khảo sát phân loại theođặc
điểm hộgia đình.........................................................................................91
4.12.
Hành vi mua thịt bị nhập khẩu theo loạithịtbò..........................................94
4.13.
Hành vi mua của người tiêu dùng theo cơ cấuphầnthịt...........................102
4.14.
Lượng tiêu dùng thịt bị của hộ gia đình người đượcđiều tra...................103
4.15.
Lượng tiêu dùng thịt bò nhập khẩu theo đặc tính hộgiađình...................104
4.16.
Lý do người mua thịt bịnhậpkhẩu...........................................................105
4.17.
Mục đích chế biến sau khi mua của ngườitiêu dùng................................106
4.18.
Kết quả đánh giá sơ bộthangđo................................................................107
4.19.
Kết quả đánh giá lại độ tin cậy của ba thang đo chuẩn mực chủquan,
nhận thức về giá bán sản phẩm và nhómthamkhảo.................................109
4.20.
Thang đo hiệu chỉnh và mãhóalại............................................................110
4.21.
Kết quả kiểm định giá trị KMOvàBartlet‟s..............................................113
4.22.
Kết quả phân tích nhân tố khámpháEFA.................................................114
4.23.
Kết quả kiểm định độ phù hợp mơ hìnhModelfit.....................................115
4.24.
Kếtquảhệsốtảicủacácthangđotrongphântíchnhântốkhẳngđịnh...................116
4.25.
Kết quả kiểm định tính hội tụ của thang đo trong mơ hìnhđềxuất...........118
4.26.
Kết quả giá trị ước lượng của từng nhân tố trong mơ hình Hànhvi
tiêu dùng thịt bị của hộ gia đình trên địa bàn thành phốHànội...............121
4.27.
Bảng kết luận các giả thuyết trong đề xuấtnghiêncứu..............................123
4.28.
Kết quả phân tích sự khác biệt của mơ hình hồi quy với thành thịvà
nơngthơn..................................................................................................125
4.29.
Sosánhsựkhácbiệtmơhìnhgiữanhómtiêudùngđơthịvànơngthơn.................126
4.30.
Kếtquảphântíchsựkhácbiệtcủamơhìnhhồiquyvớibiếngiớitính....................126
4.31.
Kếtquảphântíchsựkhácbiệtcủamơhìnhhồiquyvớibiếnthunhập....................127
4.32.
Sosánhsựkhácbiệtmơhìnhgiữacácnhómcóthunhậphộkhácnhau.................128
4.33.
Kết quả phân tích sự khác biệt của mơ hình hồi quy với cấutrúchộ........128
4.34.
So sánh sự khác biệt mơ hình về số lượng thànhviên hộ..........................129
DANH MỤC HÌNH
TT
Tên hình
Trang
2.1.
Mơ hình lý thuyết hành vi có dựđịnh (TPB)...............................................10
2.2.
Mơ hình hành vi mục tiêutrựctiếp..............................................................11
2.3.
Tiếntrình hành vi tiêu dùng và các biểu hiện, yếu tốtácđộng....................15
2.4.
Mơ hình nghiên cứuđềxuất........................................................................19
2.5.
Mơ hình hành vi tiêu dùnghải sản..............................................................30
3.1.
Bàn đồ địa giới thành phốHàNội...............................................................40
3.2.
Khungphântích...........................................................................................49
4.1.
Kênh phân phối thịt bị đơng lạnh nhập khẩu tạiHàNội............................68
4.2.
Khái quát sơ đồ kênh phân phối thịt bò mát nhập khẩu tạiHàNội.............69
4.3.
Quy cách bao gói thịt bị nhập khẩu dạng thịt mát, thịt đông lạnhtại
một số điểm khảo sát quận CầuGiấy,quận HaiBàTrưng............................69
4.4.
So sánh sự khác biệt theo cảm quan về các loại thịt bò nhậpkhẩu
cùng phần thịt và hạng thịt nhưng có xuất xứkhácnhau.............................71
4.5.
Mơ hình nghiên cứu đề xuất được điều chỉnh lại tên nhómnhân tố.........112
4.6.
Kết quả phân tích nhân tố khẳngđịnhCFA...............................................117
4.7.
Kết quả phân tích mơ hình cấu trúc SEM về Hành vi tiêu dùngthịt
bò nhập khẩu của hộ gia đình trên địa bàn thành phốHàNội...................119
4.8.
Mơ hình hành vi mua thịt bò nhập khẩu của người tiêu dùng trênđịa
bàn thành phốHàNội................................................................................124
DANH MỤC HỘP
TT
Tên hộp
Trang
4.1.
Khơng biết cáchphân biệt...........................................................................81
4.2.
Đơn vị bán có tính tincậycao.....................................................................86
4.3.
Gần nhà tiệnnên mua.................................................................................97
4.4.
Ủng hộhàngnội...........................................................................................99
4.5.
Thị bị nhập ngoại giá cảhợp lý...............................................................105
DANH MỤC SƠ ĐỒ, BIỂU ĐỒ
TT
Tên sơ đồ, biểu đồ
Trang
4.1.
Lượng thịt trâu/bò nhập khẩu vàoViệtNam giai đoạn 2012-2022.............62
4.2.
Cơ cấu thị trường nhập khẩuthịt bò...........................................................63
4.3.
KimngạchnhậpkhẩubòthịtsốngvàoViệtNamgiaiđoạn2009–2020...................64
4.4.
Tổng lượng tiêu dùng thịt bò củaViệtNam giai đoạn 2012-2022..............66
4.5.
Lượng tiêu dùng thịt bò và thịt bò nhập khẩu bình quân ởViệtNam
giaiđoạn 2012-2022...................................................................................67
4.6.
So sánh giá bình quân của thịt bị thăn ngoạiWagyuhạng caonhất
theo xuấtxứ................................................................................................72
4.7.
Giá bình qn của thịt bò thăn ngoạiWagyuÚc theo phân hạngtại
thời điểmtháng3/2022................................................................................72
4.8.
Lượng tiêu dụng thịt bị và thịt bị nhập khẩu bình qn ở Thànhphố
Hà Nội giaiđoạn2012-2022........................................................................73
4.9.
Cáckênhthơngtinngườitiêudùngbiếtđếncácloạithịtbịnhậpkhẩu......................78
4.10.
Đánh giá của người tiêu dùng về mức độ hiểu biết rõ đối vớicác
thơng tin của thịt bịnhập khẩu...................................................................80
4.11.
Mức độ tin tưởng của người tiêu dùng về độ chính xác xuất xứthịt
bịnhập khẩu...............................................................................................82
4.12.
Xuất xứ thịt bị đã từng mua của ngườitiêu dùng.......................................95
4.13.
Xuất xứ thịt bò được người tiêu dùng mua nhiều nhất phân theothu
nhập của hộgiađình....................................................................................96
4.14.
Các yếu tố quan tâm khi mua thịt bò nhập khẩu phân theo trìnhđộ
ngườitiêudùng..........................................................................................100
4.15.
Các yếu tố quan tâm khi mua thịt bị nhập khẩu phân theo độtuổi
ngườitiêudùng..........................................................................................100
4.16.
Các yếu tố quan tâm khi mua thịt bị nhập khẩu phân theo đặctính
hộ của ngườitiêudùng..............................................................................100
4.17.
Các yếu tố quan tâm khi mua thịt bò nhập khẩu phân theo thunhập
bìnhquân tháng.........................................................................................100
TRÍCH YẾU LUẬN ÁN
Tên tác giả:Nguyễn Ngọc Mai
Tên luận án:Nghiên cứu hành vi người tiêu dùng thịt bò nhập khẩu trên địa bàn thành
phố Hà Nội
Chuyên ngành:Quản trịkinh doanh
Mã số:9 34 0101
Tên cơ sở đào tạo:Học viện Nông nghiệp Việt Nam
Mục đích nghiên cứu
Nghiên cứu, đánh giá thực trạng và các yếu tố ảnh hưởng tới hành vi tiêu dùng
thịt bị nhập khẩu của hộ gia đình ở thành phố Hà Nội và đề xuất hàm ý quản trị cho các
doanh nghiệp trong ngành kinh doanh thịt bò nhập khẩu trên địa bàn Thành phố và các
khuyến nghị đối với cơ quan quảnlýnhà nước trong việc phát triển và nâng cao năng lực
cạnh tranh ngành hàng bò thịt trongnước.
Phƣơng pháp nghiên cứu
Đề tài kết hợp phương pháp phân tích định tính và định lượng. Trong đó phân tích
định lượng được sử dụng chủ yếu bao gồm phương pháp thống kê mơ tả, thống kê so
sánh, phân tích theo thang đo Likert 5 cấp, kết hợp phân tích nhân tố khám phá, phân
tích nhân tố khẳng định và phân tích mơ hình cấu trúc SEM để phân tính thực trạng và
đánh giá những yếu tố ảnh hưởng tới hành vi của người tiêu dùng thịt bò nhập khẩu tại
thành phố Hà Nội. Tiếp cận và phương pháp nghiên cứu góp phần đề xuất những giải
pháp quan trọng cho các cơ quan quản lý ngành hàng và các đơn vị phân phối cũng như
người tiêu dùng ngành hàng trong gian tới.
Kết quả và kết luận
Trên cơ sở phát triển một số mô hình lý thuyết hành vi như mơ hình lý thuyết
hành vi có kế hoạch (TPB) của Fishbein & Ajzen (1975), các mơ hình ra quyết định
mua và tham khảo những nghiên cứu trước đây có liên quan đến đề tài tác giả đã đề xuất
được mơ hình lý thuyết về hành vi tiêu dùng thịt bò nhập khẩu. Kết quả nghiên cứu cho
thấy người tiêu dùng tiếp nhận kiến thức về thịt bị nhập khẩu qua nhiều kênh thơng tin
khác nhau. Người tiêu dùng thành phố Hà Nội chủ yếu mua thịt bị đơng lạnh, đóng gói
sẵn nhập khẩu từ Úc. Địa điểm mua nhiều nhất đó là tại các siêu thị lớn, các cửa hàng
kinh doanh thịt bò nhập khẩu. Xét về chủng loại, thịt ba chỉ, thịt bắp và thịt vai được ưa
thích nhất, do người tiêu dùng cảm nhận được vị ngon và phù hợp phong cách mới. Có
phần lớn người tiêu dùng quan tâm tới nguồn gốc xuất xứ và các dấu hiệu đảm bảo chất
lượng của thịt bị nhập khẩu. Người tiêu dùng có niềm tin và lạc quan vào chất
lượngvàgiácảhànghóamàngườibáncung cấp.Tuynhiên,mộtsốngườitiêudùng
cũng mất niềm tin vào và có nghi hoặc đối với chất lượng, nguồn gốc xuất xứ của thịt
bò nhậpkhẩu.
Kết quả phân tích mơ hình hành vi mua chỉ ra rằng việc mua thịt bị nhập khẩu bị
tác động chính yếu bởi ý định mua. Ý định mua lại chịu ảnh hưởng bởi các nhân tố bao
gồm: Cảm nhận về đặc tính sản phẩm; Bao bì và nguồn gốc xuất xứ của thịt bò nhập
khẩu; Cảm nhận về sự sẵn có; Cảm nhận về giá cả và nhân tố Chuẩn chủ quan. Trong
các yếu tố ảnh hưởng kể trên, nhân tố Cảm nhận về giá và Thái độ của người tiêu dùng
đối với thịt bò nhập khẩu tác động tới Ý định mua nhiều nhất, còn Cảm nhận về đặc tính
và nhân tố Bao bì và nguồn gốc xuất xứ lại có mức ảnh hưởng đứng thứ hai.
Các yếu tố tuổi, khu vực sinh sống và thu nhập cũng có ảnh hưởng tới hành vi
mua của người tiêu dùng thành phố Hà Nội. Kết quả nghiên cứu chỉ ra rằng mơ hình
hành vi mua của người tiêu dùng có sự khác biệt và thay đổi các mức tác động của từng
yếu tố đối với các nhóm tuổi; thu nhập và khu vực sinh sống khácnhau.
Kết quả nghiên cứu cũng cho thấy vai trò của cơ quan quản lý nhà nước trong
việc thực hiện các giải pháp làm minh bạch nguồn gốc xuất xứ, thơng tin về thịt bị khi
phân phối tới người tiêu dùng. Ngoài ra các đơn vị nhập khẩu và đơn vị phân phối thịt
bò nhập khẩu cần thực hiện các giải pháp marketing, nâng cao ý thức, trách nhiệm, đảm
bảo cung cấp cho người tiêu dùng các sản phẩm có chất lượng tương xứng với mức giá
và thỏa mãn nhu cầu tiêu dùng tương xứng chi phí chi tiêu, và thỏa mãn nhu cầu tiêu
dùng.
THESIS ABSTRACT
PhD candidate: Nguyen Ngoc Mai
Thesis title: Research on consumer behavior toward imported beef in Hanoi
cityMajor:BussinessManagerment
Code: 9 34 01
01Educational organization: Vietnam National University of
Agriculture(VNUA)ResearchObjectives:
The thesis assessed the current situation and analyzed factors affecting consumer
behavior toward imported beef in Hanoi city that was based on theoretical research, As
a result of that, the solutions were suggested to the policies of state management
agencies regarding the imported beef trading industry and importing businesses and
distributing businesses about imported beef in the Hanoi market in order to strengthen
the management andeffective.
Materials and Methods
The thesis used the methods of information collecting and combined the
qualitative and quantitative. The traditional analysis methods were been used include
statistics descriptive, and comparative which were combined with exploratory factor
analysis, confirmatory factor analysis, and SEM structural model analysis to analyze
and evaluate the situation, and the factors affecting to purchase behavior of consumers
in Hanoi city. The approach and research methods contributed to proposing crucial
solutions for management agencies and distribution units as well as consumers in the
industry of importedbeef.
Main findings and conclusions
The thesis developed the theoretical model of purchasing behavior towards
imported beef that was based on a number of theoretical models about consumption
behavior such as the theoretical model of planned behavior (TPB) of Fishbein & Ajzen
(1975), the purchasing decision models, and referencing previous studies that are
relative. Results indicated that consumers receive knowledge about imported beef
through many information channels. Most consumers in Hanoi buy beef imported from
Australia and in the most form of prepackaged frozen meat. Consumers can buy
imported beef at different places, but most of them are at large supermarkets and shops
dealing in imported beef. Beef chuck, Plate, and Sunk are the most preferred parts of
imported beef among consumers in Hanoi, the reason for that is their perception of the
product characteristics of those parts of imported beef such as tasting better when
consumed and being suitable for new cooking methods. Most consumers care about the
origin and quality assurance documents of imported beef when buying, however, there
are also a few consumers who do not care about that. They have confidence and
optimism in the quality and price of the goods that the seller offers. However, some
consumers also lose confidence in and have doubts about the quality and origin of
imported beef.
The results of the analysis of the model of purchasing behavior of households in
Hanoi city towards imported beef indicated that the buying behavior of consumers is
principally affected by the intention to purchase imported beef. Factors including
Perceived product characteristics; Label information and origin of imported beef; A
sense of availability; Price perception and Subjective norms are indirect factors
affecting consumers' buying behavior of imported beef through the intermediary factor
of purchase intention and attitude towards buying imported beef. The impact levels are
all positive and the factors perceived price and attitude of consumers towards imported
beef affect the intention to buy the most. Attitude to buy imported goods is most
affected by the price perception factor, while the perception of specialty and label
information and origin have the second mostinfluence.
The age factor; the area factor and the income factor also affect the purchasing
behavior of consumers in Hanoi. The research results illustrated that the purchasing
behavior of consumer patterns have differences and changes in the impact levels of each
individual dark on groups of age; income and area.
The thesis has proposed recommendations to state management agencies in
controlling the sources of beef imported into Vietnam and solutions for the transparency
of origin and information about beef when distributed to consumers. Moreover, the
study also provides recommendations for both regulatory agencies, and importers as
well as distributors of imported beef to raise awareness and responsibility; ensuring
providing consumers with quality imported equipment commensurate with spending
costs, anddemand.
PHẦN 1. MỞ ĐẦU
1.1. TÍNH CẤP THIẾT CỦA ĐỀTÀI
Hội nhập kinh tế quốc tế và các hiệp định thương mại tự do không chỉ là cơ
hội giúp Việt Nam xuất khẩu được các mặt hàng thế mạnh, mà còn thúc đẩy hàng
hóa nhập khẩu xâm nhập thị trường trong nước, trong đó có các sản phẩm thịt. Ở
Việt Nam, do sản lượng bị thịt chăn ni trong nước vẫn chưa đáp ứng đủ nhu
cầu, nên lượng bò thịt và thịt bò nhập khẩu hàng năm vẫn liên tục tăng nhanh.
Năm 2020, số lượng bò sống được nhập khẩu về Việt Nam gần 550 nghìn con,
tương đương 194,2 nghìn tấn thịt, lượng thịt bị đã qua giết mổ nhập về 106,5
nghìn tấn, tăng 30,4% so với năm 2019 (Tổng cục Hải quan, 2021).
Thịt và các sản phẩm từ thịt là nguồn cung cấp protein chính trong chế độ
ăn và đóng vai trị trung tâm trong bữa ăn của nhiều gia đình người Việt. Xu
hướng tiêu dùng thịt của người Việt đang chuyển dần từ thịt lợn sang thịt bò
vàthịtgiacầm(OECD, 2021).Tổ chức Hợp tácvàPhát triểnKinh tế(OECD,
2021)dựbáođếnnăm2026,tiêu thụthịtbịbình qnđầungườiởViệtNam có thểđạt đến
mốc10,56 kg/người/năm.Nhu cầu đối vớithịtbịởViệtNamvẫnduytrìmứctăng
trưởng5-6%/năm.Nhưvậy,cóthểthấynhu
cầutiêu
dùngthịt
bị
là
rất
tiềmnăngvàthịtrườngthịtbịcóýnghĩalớntronghệthốngthựcphẩmtrongnước.
Việc nghiên cứu hành vi người tiêu dùng mang lại ý nghĩa thiết thực cho
các doanh nghiệp kinh doanh, giúp nâng cao hiểu biết và dự báo không chỉ việc
mua hàng mà còn động cơ và tần suất mua hàng (Leon & cs., 2014). Thành công
của các nhà tiếp thị trong việc tác động đến hành vi mua hàng phụ thuộc nhiều
vào mức độ hiểu biết của họ về hành vi của người tiêu dùng. Armstrong (1991)
giải thích rằng khách hàng đóng ba vai trị riêng biệt trong mỗi hành vi mua bao
gồm người dùng, người trả tiền và người mua, nên hành vi người tiêu dùng rất
khó dự đoán, ngay cả đối với các chuyên gia trong lĩnh vực này. Đối với các cơ
quan quản lý nhà nước, việc nghiên cứu hành vi người tiêu dùng giúp cho nhà
nước bảo vệ quyền lợi của người tiêu dùng, đảm bảo sự bình đẳng, sự cân bằng
về lợi ích giữa các chủ thể trong quan hệ pháp luật và qua đó cũng tạo nên sự ổn
định về xãhội.
TrongthờigianquađãcórấtnhiềunghiêncứuởViệtNamnóichungvàthànhphốHàN
ộinóiriêngvềhànhvitiêudùngthựcphẩm,nhưngcácnghiêncứuvềthực
1
phẩmnhập
khẩu
cịnrấtkhiêm
tốn.
Trongđó,
điểnhìnhcónghiêncứucủaNguyenBaoLy
&Tran
Quang
Trung
(2016),vềcácyếutốảnhhưởngđếntiêudùng
táonhậpkhẩuở
HàNội.Mộtnghiêncứukháccủa ThuThanhTran&cs.(2017)vềcácyếutốảnhhưởngđến
tiêudùngcácthươnghiệu thịt bị nhập khẩuởViệtNam tậptrungvào đốitượng
ngườitiêudùngtại các nhà hàngvềthịtbị.Tuynhiên,vẫnthiếuvắng cácnghiêncứu
vềhànhvitiêudùngthịt bị nhập khẩu củacáchộgiađìnhởViệtNam. Do vậy, cần
cónghiêncứu thựcnghiệmđểkiểmchứng mứcđộtác độngvà khảnănggiảithíchcủa các
nhântốtớihànhvitiêu
dùngthịtbịnhậpkhẩucủacáchộgiađìnhtrongbốicảnhhộinhậpquốctếlàrấtcầnthiết.Nghi
êncứucịnlàcơsởđểcácnhàkinhdoanhthịtbịnhậpkhẩucóđượcnhữngchiếnlượckinh
doanhđúng đắn,chính sáchtiếp thịsáng suốt, quađóđáp ứng nhu cầu ngườitiêu
dùngViệt Namngàycàngtốthơn. Đồngthời, cũnglàcơsởđể cácnhàhoạchđịnh
chínhsách đưa ra các định hướngtrong việc phát triển ngànhhàng thịtbịtrong
nước,gópphầnnângcaonănglựccạnhtranhcủangànhhàngnày.
Thủ đơ Hà Nội nằm ở trung tâm của vùng đồng bằng sông Hồng và là một
trong hai thành phố lớn nhất cả nước, dân số thủ đô năm 2022 là hơn 8,3 triệu
người. Trong hơn thập kỷ gần đây tốc độ đô thị hóa nhanh cùng với sự thay đổi
điều kiện sống đã làm cho một bộ phận dân cư ở nông thôn di cư mạnh ra các đô
thị làm cho dân cư sống ở thành thị tăng đột biến. Theo số liệu Tổng điều tra dân
số và nhà ở (Tổng cục Thống kê, 2019), thành phố Hà Nội cũng là nơi chiếm đại
đa số dân cư sống ở thành thị so với tồn vùng. Cùng với đó là sự gia tăng các
khu đơ thị tại thành phố, chỉ tính từ sau khi mở rộng địa giới hành chính thành
phố năm 2008 đến nay, Hà Nội đã có hơn 350 khu đơ thị. Thêm vào đó, Hà Nội
là nơi tập trung nhiều cơ quan hành chính, trung tâm đầu não của cả nước, các cơ
quan ngoại giao, các trụ sở của tập đoàn kinh tế, doanh nghiệp lớn... Vì vậy, đây
là một trong số khu vực có sức tiêu dùng thực phẩm nói chung và thịt bị nhập
khẩu nói riêng lớn nhất cả nước. Năm 2022 lượng tiêu thụ thịt bị bình qn ở Hà
Nội là 6,18 kg/người so với Việt Nam là 5,61kg/người, lượng tiêu thụ thịt bị
nhập khẩu bình qn ở Hà Nội là 4,72 kg/người so với 3,69 kg/người
(OECD/FAO, 2022). Vì vậy, câu hỏi nghiên cứu đặt ra là: Hành vi người tiêu
dùng thịt bị nhập khẩu có thể được giải thích trên cơ sở lý thuyết nào? Hành vi
người tiêu dùng thịt bò nhập khẩu trên địa bàn thành phố Hà Nội như thế nào và
bị tác động bởi những yếu tố gì? Các chủ thể kinh doanh trong ngành hàng thịt
bị nhập khẩu cần có chiến lược gì để đáp ứng nhu cầu của người tiêu dùng? Cơ
quanq u ả n l ý N h à n ư ớ c c ầ n c ó n h ữ n g c h í n h s á c h g ì đ ể p h á t t r i ể n v à n â n g c a
o
năng lực cạnh tranh cho ngành hàng thịt bò trong nước? Để làm rõ câu hỏi
nghiên cứu tác giả lựa chọn đề tài“Nghiên cứu hành vi người tiêu dùng thịt
bònhập khẩu trên địa bàn thành phố Hà Nội”làm đề tài cho luậnán.
1.2. MỤC TIÊU NGHIÊNCỨU
1.2.1. Mục tiêu chung
Nghiên cứu, đánh giá thực trạng và các yếu tố ảnh hưởng tới hành vi tiêu
dùng thịt bò nhập khẩu của hộ gia đình ở thành phố Hà Nội và đề xuất hàm ý
quản trị cho các chủ thể trong ngành kinh doanh thịt bò nhập khẩu trên địa bàn
Thành phố .
1.2.2. Mục tiêu cụthể
- Hệ thống hóa và phát triển cơ sở lý luận và thực tiễn về hành vi người tiêu
dùng thịt bò nhậpkhẩu;
- Đánh giá thực trạng hành vi người tiêu dùng thịt bò nhập khẩu trên địa
bàn phố HàNội;
- Phân tích các yếu tố ảnh hưởng tới hành vi người tiêu dùng thịt bò nhập
khẩu trên địa bàn thành phố HàNội;
- Đề xuấthàmýquản trịcho các chủ thể trong kinh doanh ngành hàngthịtbò
nhập khẩu ở thànhphốHà Nội và một số khuyến nghị đối với các cơ quan chức
năng quản lý ngành hàngnhằmnâng cao sự thỏa mãn và hướng tới bảo vệ quyền
lợi người tiêu dùng thịt bò nhậpk h ẩ u .
1.3. ĐỐI TƢỢNG VÀ PHẠM VI NGHIÊNCỨU
1.3.1. Đối tƣợng nghiêncứu
Đối tượng nghiêncứu củađềtài lànhữngvấnđề lýluậnvàthực tiễntrong
nghiêncứuhànhvingười tiêu dùng thịtbònhập khẩu trênđịabàn thành phốHàNội.
Đối tượng điều tra của đề tài là hành vi mua thịt bò nhập khẩu của các cá
nhân đại diện cho hộ gia đình có tiêu dùng thịt bò nhập khẩu trên địa bàn thành
phố Hà Nội.
1.3.2. Phạm vi nghiêncứu
- Phạm vi nội dung:
Nghiên tập trung phân tích thực trạng, các yếu tố ảnh hưởng tới hành vi tiêu
dùng thịt bò nhập khẩu của của người tiêu dùng là các hộ gia đình tại thành phố
Hà Nội.