Nghiên cứu khoa học " ảnh hưởng của chính sách tới phát triển trồng rừng sản xuất ở các tỉnh miền núi phía bắc " docx

ảnh hởng của chính sách tới phát triển trồng rừng sản xuất ở các
tỉnh miền núi phía bắc
Võ Đại Hải và các cộng tác viên
Viện Khoa học Lâm nghiệp Việt Nam
I/ Đặt vấn đề:
Dự án trồng mới 5 triệu ha rừng đặt ra nhiệm vụ phải trồng 3 triệu ha rừng sản xuất (RSX) giai
đoạn 1998-2010, tuy nhiên cho đến năm 2005 chúng ta mới đạt 49% kế hoạch, so với nhiệm vụ đến
năm 2010 chỉ đạt 34%. Chính vì vậy, tại Hội nghị sơ kết Dự án trồng mới 5 triệu ha rừng tổ chức ngày
11-12/10/2005 Chính phủ đã chỉ đạo trong thời gian tới cần tập trung đẩy mạnh phát triển trồng RSX.
Nghiên cứu này là một trong những nội dung nghiên cứu quan trọng của đề tài: Nghiên cứu phát triển
trồng RSX có hiệu quả kinh tế và bền vững vùng miền núi phía Bắc thuộc Chơng trình Nghiên cứu
Khoa học Công nghệ phục vụ phát triển Nông nghiệp miền núi phía Bắc (MNPB), đợc Viện Khoa học
Lâm nghiệp Việt Nam thực hiện từ giữa năm 2002 đến hết năm 2005 trên địa bàn các tỉnh MNPB.
II/ Mục tiêu:
Phân tích và đánh giá các chính sách có liên quan đến phát triển trồng RSX đã có, rút ra đợc
những u, nhợc điểm, từ đó đề xuất một số khuyến nghị.
III/ Nội dung nghiên cứu:
- Tổng quan những chính sách đã có liên quan đến khai thác, vận chuyển và thị trờng lâm sản
rừng trồng sản xuất.
- Đánh giá những mặt thành công và tồn tại của các chính sách đã có đến phát triển trồng RSX.
- Đề xuất một số khuyến nghị.
IV/ Phơng pháp nghiên cứu:
- Tham khảo có chọn lọc các kết quả nghiên cứu đã có về các vấn đề có liên quan nh các báo
cáo, bài báo, tài liệu khoa học, đặc biệt tài liệu hội thảo do đề tài tổ chức ngày 21/10/2004 tại viện
Khoa Học Lâm nghiệp Việt Nam.
- Tóm trích một số văn bản gốc: các Quyết định, Chỉ thị của Nhà nớc, theo các văn bản pháp
luật về Lâm nghiệp tập 1, tập 2, Nhà xuất bản Chính trị quốc gia, Hà Nội 1994, các văn bản pháp quy
về lâm nghiệp, Nhà xuất bản Nông nghiệp 2000,
- Khảo sát thực địa tại các tỉnh: Cao Bằng, Bắc Kạn, Thái Nguyên, Yên Bái, Phú Thọ, Tuyên
Quang, Quảng Ninh, Hoà Bình, Sơn La, Bắc Giang đợc tiến hành từ 2003 đến 2005.
V/ Kết quả nghiên cứu và thảo luận:

5.1. Những chính sách chủ yếu khuyến khích phát triển trồng RSX.
5.1.1. Các chính sách về quản lý rừng.
Có 2 văn bản pháp luật quan trọng về quản lý rừng là:
- Quyết định 08/2001/TTg ngày 11/01/2001 về quy chế quản lý rừng đặc dụng, phòng hộ, sản
xuất là rừng tự nhiên.
- Luật Bảo vệ và Phát triển rừng (BV&PTR) năm 1991, sửa đổi năm 2004:
Một số nhận xét và đánh giá chủ yếu về các chính sách:
+ Quyết định 08/2001/QĐ/TTg đã thay đổi định hớng một thời là đóng cửa rừng tự nhiên và
bổ sung hoàn thiện theo Luật Bảo vệ và Phát triển rừng năm 1991 về mặt quy hoạch, kế hoạch 3 loại
rừng; về kinh doanh sử dụng rừng tự nhiên là RSX cho các lâm trờng và chủ rừng khác đợc giao và
thuê đất. Đây cũng là điểm mới đã đợc cụ thể hoá hơn mở đờng cho việc sản xuất kinh doanh rừng
tự nhiên, một tài nguyên thế mạnh của rừng nớc ta đã bị khai thác lạm dụng sau hàng chục năm.
+ Luật BV&PTR sửa đổi năm 2004 đã chính thức ghi nhận các bổ sung điều chỉnh đó nâng cao
giá trị pháp lý của Quyết định 08/2001/TTg; ngoài ra còn bổ sung áp dụng cho cả đối tợng RSX là
rừng trồng tạo khung pháp lý cho phát triển trồng RSX theo cơ chế thị trờng.

1
+ Tuy nhiên, tại Luật BV&PTR sửa đổi năm 2004 đã loại bỏ đất cha có rừng đợc quy hoạch
cho lâm nghiệp theo Luật BV&PTR năm 1991, trong đó đất lâm nghiệp chỉ còn là đất có rừng mà
thôi. Ngoài ra, mặc dù vậy khâu giao đất RSX là rừng tự nhiên còn chậm mới dừng lại ở thí điểm tại
một vài nơi ở Tây nguyên, khâu quy hoạch, kế hoạch cũng chỉ mới dừng lại ở trên bản đồ, khâu cho
thuê đất RSX gần nh cha có ở đâu thực hiện,
+ Tất cả đều do thủ tục còn rờm rà phức tạp, phơng pháp đánh giá thực trạng tài nguyên RSX
cha đợc xây dựng một cách khoa học, thực tiễn và khả thi; cha có những hớng dẫn, chế định cụ
thể để thực thi quy hoạch trên thực địa vv, cho nên chậm hoặc cha đi vào thực tế.
5.1.2. Các chính sách chủ yếu về đất đai.
- Luật đất đai sửa đổi năm 2003.
- Nghị định 02/ CP ngày 15/01/1994 quy định việc giao đất lâm nghiệp cho tổ chức, hộ, cá
nhân sử dụng ổn định lâu dài vào mục đích lâm nghiệp
- Nghị định 163/CP ngày 16/11/ 1999 về giao đất, cho thuê đất lâm nghiệp cho tổ chức, hộ gia

đình, cá nhân sử dụng ổn định lâu dài vào mục đích lâm nghiệp.
- Nghị định 01/CP ngày 01/01/1995 về giao khoán đất và rừng sử dụng vào mục đích nông, lâm
nghiệp.
Một số nhận xét và đánh giá chủ yếu về các chính sách:
+ Đất đai là t liệu sản xuất cơ bản đợc giao có chủ thực sự - điểm mấu chốt nhất để thu hút
các thành phần kinh tế tham gia và xã hội hoá nghề rừng, một quốc sách của Nhà nớc nhng vẫn còn
bị bế tắc trong nhiều năm. Theo thời gian, các Nghị định 02/CP (1994), Nghị định 01/CP (1995), Nghị
định 163/CP (1999) và Luật đất đai sửa đổi (2003) đã dần dần tháo gỡ đợc bế tắc đó.
+ Nhiều quy định cụ thể về giao đất cho tổ chức, cá nhân, hộ sử dụng ổn định lâu dài (sổ đỏ)
theo Nghị định 02/CP, giao khoán đất và RSX theo chu kỳ kinh doanh cho các đối tác nói trên (sổ
xanh) theo Nghị định 01/CP; giao đất, cho thuê đất lâm nghiệp cho các đối tác đó sử dụng ổn định lâu
dài theo 163/CP đã tháo gỡ cơ bản đợc nút tắc này.
+ Luật đất đai sửa đổi 2003 đã kế thừa đợc các chính sách ấy tạo khung pháp lý vững chắc cho
quyền sở hữu đất đai với các mức độ u đãi khác nhau để khuyến khích, thu hút mọi thành phần kinh
tế tham gia bảo vệ và phát triển rừng, đặc biệt là RSX. Tuy vậy, cũng còn lại không ít khó khăn, đất đai
bị chia và giao manh mún nên không phù hợp với mục tiêu trồng rừng nguyên liệu tập trung, quy
hoạch tổng thể đất đai giữa các ngành và trong ngành cha rõ ràng và ổn định đặc biệt RSX, cho nên
trong thực tế khó tìm đợc đất đai để phát triển nghề trồng rừng, lý do chính là các chế định và biện
pháp tổ chức thực hiện cha đủ mạnh.
5.1.3. Các chính sách về đầu t, tín dụng và thuế sử dụng đất.
- Luật khuyến khích đầu t trong nớc 1994 (sửa đổi):
- Luật khuyến khích đầu t nớc ngoài, 1996:
- QĐ 264/ 92/ CP ngày 22/2/1992 về chính sách đầu t phát triển rừng:
- Nghị định 106/2004/ CP 1/4/2004 về tín dụng đầu t phát triển.
- Luật thuế sử dụng đất nông nghiệp 1993 và QĐ 199/2001/TTg ngày 28/12/2001 về đối tợng
miễn thuế sử dụng đất nông nghiệp
- Nghị định 74/CP ngày 25/10/1993 quy định chi tiết thi hành luật thuế sử dụng đất nông
nghiệp:
- Nghị quyết Quốc hội 2003 về miễn giá thuế sử dụng đất nông nghiệp
Một số nhận xét và đánh giá chủ yếu về các chính sách:

- Về chính sách đầu t.
+ Luật Khuyến khích đầu t trong nớc năm 1994 (sửa đổi) và Luật Khuyến khích đầu t nớc
ngoài năm 1996 đã tạo đợc khung pháp lý thu hút các nhà đầu t trong và ngoài nớc vào trồng RSX,
một lĩnh vực đầu t nhiều rủi ro và lâu thu hồi vốn. Việc xếp trồng RSX vào nhóm ngành u tiên A cần

2
khuyến khích hoặc vùng kinh tế - xã hội khó khăn và đặc biệt khó khăn (B, C) đợc u đãi đầu t miễn
giảm tiền sử dụng đất, tiền thuê đất, miễn nộp thuế sử dụng đất, tạo đợc độ thông thoáng để thu hút
các đối tác.
+ Việc khuyến khích đầu t nớc ngoài còn nhiều bất cập, ngoại trừ công ty Kiên Tài ở Kiên
Giang trồng Bạch đàn trên đất phèn đã thất bại, còn lại công ty liên doanh VIJACHIP Đà Nẵng giữa 5
đơn vị Việt Nam và Nisso Iwai Nhật Bản, công ty QPFL trồng rừng và xuất khẩu dăm mảnh ở Bình
Định bằng 100% vốn nớc ngoài - thuộc vùng Nam Trung Bộ còn hoạt động có hiệu quả; ở Nam Bộ và
Bắc Bộ cha có đầu t nớc ngoài nào cho kinh doanh trồng RSX.
+ Với khuyến khích đầu t trong nớc có độ thông thoáng rõ nét hơn nhng với thành phần
kinh tế ngoài quốc doanh cũng cha thu hút đợc nhiều ngoại trừ một vài doanh nghiệp t nhân có đầu
t và biết làm giàu bứt phá bằng cách liên kết với hộ dân để tích tụ đất đai và bao tiêu sản phẩm nh
Doanh nghiệp trồng rừng 327 ở Yên Bái (ông Đỗ Thập), còn lại phần lớn cũng bị rào cản trở về thiếu
vốn, về chờ đợi u đãi lãi suất vốn vay mà không vơn lên đầu t về công nghệ, đặc biệt là thâm canh.
- Về các chính sách tín dụng.
+ Quyết định 264/91/CP về hình thức đầu t tín dụng lãi suất u đãi, Nghị định 106/2004/CP về
tín dụng đầu t phát triển đã đa ra nhiều hình thức u đãi để khuyến khích trồng rừng kể từ khi bắt
đầu kết thúc giai đoạn bao cấp vào năm 1990. Bắt đầu vào thời kỳ đổi mới Quyết định 264/91 đợc vay
theo dự án đợc duyệt cho trồng rừng nguyên liệu từ lúc bắt đầu đến thành thục lãi đơn 1 lần vào khai
thác chính nhng không quá 5 năm với mức lãi khoảng 6,6%/năm. Các lâm trờng đều chấp nhận đợc
nhng vốn ngân sách hạn chế nên cũng duy trì đợc khoảng 10 năm và hạn chế cho một số vùng và
đơn vị trồng nguyên liệu giấy, gỗ mỏ mặc dù có nhiều thuận lợi cho đơn vị sản xuất: thu lãi đơn, 1 lần,
cuối chu kỳ.
+ Quyết định 106/04/CP mở rộng nhiều hình thức hơn cho cả tín dụng thơng mại và tín dụng
u đãi với nhiều hình thức cụ thể nh cho vay đầu t, hỗ trợ lãi suất sau đầu t, bảo lãnh tín dụng đầu

t rất phong phú thu hút đợc nhiều thành phần kinh tế tham gia hơn. Tuy nhiên, thủ tục phức tạp nh
phải có dự án duyệt hàng năm, nộp lãi hàng năm vv Mặc dù mức lãi chuyển từ 7%/năm thời gian
đầu rồi đợc hạ xuống 5,4 %/năm hiện nay nhng cũng có ít chủ rừng đợc vay để phát triển trồng
rừng. Xu thế chung là muốn giảm lãi suất thấp hơn hoặc giữ cao theo cách vay và thu lãi nh
264/91/CP và nếu theo hớng cứ mong chờ vào giảm lãi suất đó thì không thúc đẩy ngời trồng rừng
vơn lên trong cạnh tranh thị trờng.
- Về các chính sách thuế sử dụng đất nông nghiệp.
Đã có rất nhiều văn bản u đãi miễn giảm thuế đất trồng RSX nh luật thuế sử dụng đất nông
nghiệp năm 1993; Nghị định 74/93/CP; Quyết định 1999/01/CP; Nghị quyết Quốc hội năm 2003 quy
định về miễn giảm thuế nhằm thu hút nhiều đối tợng thực hiện trồng RSX. Tuy nhiên, có 2 cản trở lớn
mà luật cha phát huy đợc tác dụng là:
- Rừng trồng sản xuất thờng có chu kỳ dài ngày, chậm thu hồi vốn.
- Thủ tục cũng còn nhiều rắc rối, rờm rà.
5.1.4. Các chính sách về khai thác, vận chuyển và thị trờng lâm sản.
- QĐ 136/CP ngày 31/ 7/1998 sửa đổi một số quy định về thủ tục xuất khẩu gỗ lâm sản.
- QĐ 661/98/CP phần chính sách hởng lợi và tiêu thụ sản phẩm đối với rừng trồng sản xuất.
- Chỉ thị 19/TTg ngày 16/7/1999 về biện pháp đẩy mạnh tiêu thụ gỗ rừng trồng.
- QĐ 80/02/TTg ngày 24/6/2002 về khuyến khích tiêu thụ nông sản (gồm lâm sản hàng hoá).
- QĐ 160/TTg ngày 4/9/1998 quy hoạch ngành giấy đến năm 2010; QĐ 149/98/ TTg ngày
21/8/ 1998 quy hoạch vùng gỗ mỏ.
- QĐ 02/1999/ BNN /PTLN ngày 05/01/ 1999; QĐ 04/2004 /BNN/LN (sửa đổi) ngày
02/02/2004 và QĐ 40/2005/BNN (sửa đổi) ngày 07/7/2005 về ban hành Quy chế khai thác gỗ và lâm
sản khác.
* Những thành công:

3
Các QĐ 136/98/CP sửa đổi một số quy định về thủ tục xuất khẩu gỗ, lâm sản, QĐ 661/98/CP phần
về chính sách hởng lợi và tiêu thụ sản phẩm đối với rừng trồng sản xuất, các Quyết định
02/1999/BNN/PTLN, 04/2004/BNN/LN, QĐ 40/2005/BNN ngày 07/7/2005 về ban hành Quy chế
khai thác gỗ và lâm sản khác đã cho phép chủ rừng có quyền tự quyết định thời điểm, phơng thức

khai thác, tự do lu thông sản phẩm gỗ RTSX, Đặc biệt QĐ 40/2005/BNN đã có điều chỉnh về
việc khai thác các loài cây ở rừng trồng, vờn rừng có tên trùng với các cây ở rừng tự nhiên, đã tháo
gỡ những khó khăn thực tiễn lâu nay gặp phải, khuyến khích ngời dân phát triển trồng cây bản
địa, cây có chu kỳ dài ngày, gỗ có chất lợng cao, Nh vậy, vấn đề khai thác, lu thông, tiêu thụ
và thị trờng lâm sản đã thông thoáng hơn trớc rất nhiều.
Các quyết định này cũng khuyến khích chế biến, xuất khẩu sản phẩm đã qua chế biến, từ đây đã
mở đờng cho việc xuất khẩu các sản phẩm đồ gỗ đã qua chế biến ở nớc ta ra thị trờng thế giới,
kích thích trồng RSX và chế biến, Nh vậy, đã tháo gỡ đợc rào cản lớn nhất trớc đây, nhờ đó
kim ngạch xuất khẩu sản phẩm gỗ nớc ta năm 2004 đạt 1,2 tỷ USD và dự kiến năm 2005 đạt 1,5
tỷ USD. Đây là bớc tiến rất đáng kể của ngành chế biến gỗ nớc ta.
Các Quyết định 19/99/TTg, Quyết định 80/02/TTg khuyến khích sử dụng gỗ, xuất khẩu gỗ rừng
trồng, khuyến khích doanh nghiệp ký hợp đồng tiêu thụ lâm sản với ngời sản xuất để chế biến tiêu
thụ lâm sản hàng hoá, hộ gia đình đợc sử dụng giá trị sử dụng quyền sử dụng đất để góp vốn, liên
doanh, liên kết chế biến, kinh doanh, xuất khẩu lâm sản, Lần đầu tiên đã có chính sách tạo điều
kiện liên kết cho dòng nguyên liệu từ trồng rừng đến chế biến và tiêu thụ sản phẩm vốn đã bị chia
cắt, kìm hãm phát triển trồng RSX cả thời gian rất dài trớc đây. Trong thực tiễn sản xuất đã xuất
hiện nhiều mô hình liên kết sản xuất có hiệu quả giữa các doanh nghiệp với hộ trồng rừng nh ở
Yên Bái, Phú Thọ, Hoà Bình, Lạng Sơn, , giữa các cơ sở chế biến với đơn vị thu mua và vận
chuyển lâm sản nh ở Tuyên Quang, Bắc Giang,
Các Quyết định 160/98/TTg và 149/98/TTg về quy hoạch vùng giấy và vùng mỏ là cơ sở pháp lý
quan trọng để hoàn thành quy hoạch vùng nguyên liệu tập trung theo hớng ổn định bền vững sản
xuất hàng hoá cũng gắn tạo nguyên liệu chế biến và tiêu thụ, đầu t cơ sở hạ tầng cho khai thác vận
chuyển. Điều này đặc biệt có ý nghĩa đối với các vùng sâu, vùng xa - nơi cơ sở hạ tầng còn nhiều
thấp kém, việc vận chuyển lâm sản gặp nhiều khó khăn.
* Những tồn tại chính:
Trong thực tiễn còn gặp 3 rào cản lớn cho tất cả các khâu:
- Sự lợi dụng các khe hở của ngời trồng rừng, chủ hộ và cá nhân do cha có đủ trình độ sản
xuất công nghiệp hàng hoá và những t thơng lợi dụng quy luật thị trờng tự do trong mua bán, thu
gom sản phẩm để ép giá, gây khó khăn cho ngời trồng rừng.
- Các loại phí vô hình và luật lệ khác của những ngời có chức quyền và những ngời có thế

lực gây cản trở đờng đi của dòng nguyên liệu từ đầu vào đến đầu ra.
- Các chế tài địa phơng từ khâu quy hoạch cho đến áp dụng các luật lệ, chính sách riêng cho
nên trong thực tế mọi khâu đều không đợc vận động đúng theo quỹ đạo của các văn bản quy định.
Các chính sách của địa phơng cũng nảy sinh ra nhiều hạn chế cả về phát triển trồng RSX cũng
nh lu thông, chế biến sản phẩm hàng hoá. Gần nh tỉnh nào cũng có dự án trồng rừng nguyên liệu
giấy và ván nhân tạo trong lúc vốn và thị trờng tiêu thụ không cho phép do các dự án chỉ xuất phát từ ý
muốn chủ quan. Các công ty vận chuyển gỗ nguyên liệu của tỉnh giữ vai trò bắt buộc để đa gỗ rừng
trồng từ bãi 1 (cửa rừng) đến bãi 2 (nơi có thể vận chuyển đợc bằng ô tô) cản trở tính chủ động của chủ
rừng và phải chịu giá bán nguyên liệu thấp gây thiệt hại cho ngời trực tiếp trồng rừng kể cả mọi thành
phần kinh tế có RSX.
Một số quy định cụ thể cha sát thực tế nên không khả thi. Gỗ nguyên liệu giấy thừa chủ yếu do
quy định giá mua thấp và không đợc bán ngoài vùng nên nhu cầu gỗ ván nhân tạo tuy ít nhng vẫn
thiếu nguyên liệu. Quy định thuế suất 2% cho cây rừng không phân biệt hạng đất chỉ có lợi cho cơ quan
thuế khi tính thuế, thu nộp thuế, không tạo ra sự công bằng giữa các hạng đất tốt, xấu, không khuyến

4
khích thâm canh vì sản lợng nhiều phải nộp nhiều và ngợc lại, hay nếu không đa đất vào sản xuất
không nộp thuế,
Các quy định thông thoáng về khai thác, lu thông tuy đã thúc đẩy, tháo gỡ đợc tình trạng
cấm vận trớc đây nhng cũng còn nhiều khe hở để t thơng lợi dụng ép giá, ép công với chủ rừng.
Các hợp đồng liên kết hoặc giao khoán đất trồng RSX giữa chủ rừng (lâm trờng, công ty) với dân
nhiều nơi bị phá vỡ do đến lúc thu hoạch ngời nhận đất, nhận rừng không tuân thủ tỷ lệ ăn chia nh
đã ký kết vẫn không đợc xử kịp thời và nghiêm minh.
5.1.5. Các chính sách khác có liên quan.
- QĐ 187/CP về đổi mới tổ chức và cơ chế quản lý lâm trờng quốc doanh.
- Nghị quyết 28/TW của Bộ Chính trị ngày 16/6/2003 về tiếp tục đổi mới nông lâm trờng quốc
doanh.
- Nghị quyết 03/2000 /CP ngày 25/6/2000 về kinh tế trang trại.
- QĐ 178/TTg ngày 12/1/2001 về quyền lợi, nghĩa vụ của hộ, cá nhân đợc giao, thuê, khoán
rừng và đất lâm nghiệp

- Chỉ thị 19/04/TTg ngày 01/6/2004 về một số giải pháp phát triển ngành chế biến gỗ và xuất
khẩu sản phẩm gỗ.
- Các dự án quốc tế, dự án và chính sách địa phơng.
Có 5 mảng vấn đề có liên quan có tính chất bổ sung hỗ trợ cho 4 lĩnh vực chủ yếu đã đề cập là:
Quản lý rừng - đất đai - đầu t tín dụng và thuế đất - khai thác lu thông chế biến và thị trờng, đó là:
i) Lâm trờng quốc doanh:
Các QĐ 187/CP về đổi mới tổ chức và cơ chế quản lý lâm trờng quốc doanh, Nghị định
28/03/BCT về tiếp tục đổi mới lâm nông trờng quốc doanh chấm dứt đợc một thời gian dài trồng
rừng theo kế hoạch bao cấp, làm ăn không có hiệu quả của các đơn vị này. Nhà nớc giao quyền tự chủ
sản xuất kinh doanh cho lâm trờng có quyền quyết định thời điểm, phơng thức khai thác, tự do lu
thông sản phẩm, trích lập quỹ hỗ trợ sản xuất, đầu t thâm canh gắn vùng nguyên liệu với chế biến
hoạt động theo cơ chế kinh doanh. Trên thực tế vẫn còn 2 loại lâm trờng trực thuộc các tổng công ty
và trực thuộc UBND tỉnh, trong số đó chỉ có ít lâm trờng làm ăn có lãi và đứng vững với cơ chế thị
trờng nhng khó khăn lớn nhất vẫn là họ cha đợc tự chủ, vẫn chịu sự chi phối của cấp trên, ngoại
trừ một số nh lâm trờng Đoan Hùng, Uông Bí, đã tạo đợc dòng nguyên liệu khép kín, mạnh dạn
kinh doanh tổng hợp gắn khai thác chế biến, tận dụng mọi phế phẩm ngoài nguyên liệu chính (gỗ giấy,
gỗ mỏ) tìm đợc đầu ra và đầu t thâm canh.
ii) Văn bản bổ sung:
Các Nghị quyết 03/2000/TTg về kinh tế trang trại; QĐ 178/01/TTg về quyền lợi, nghĩa vụ của
hộ đợc giao, thuê khoán rừng và đất lâm nghiệp, chỉ thị 19/04/TTg về giải pháp phát triển ngành chế
biến và xuất khẩu sản phẩm gỗ; QĐ 95/CP cho lập quỹ hỗ trợ sản xuất đã đa ra đợc một số chính
sách mới. Đó là những chính sách cụ thể bổ sung hoàn thiện những quy định có tính nguyên tắc trong
các văn bản về đất đai, về khuyến khích thành phần kinh tế trang trại ngoài quốc doanh, về quy hoạch
phát triển cung cấp gỗ lớn, về trích vốn hỗ trợ phát triển sản xuất cho thành phần kinh tế quốc doanh.
Nhờ vậy đã góp phần tháo gỡ những mắc mớ cản trở trong quá trình phát triển trồng rừng đợc chi
phối bởi cơ chế thị trờng. Tuy vậy, mức độ và tốc độ ứng dụng còn chậm do việc tổ chức thực hiện
cha có sự thống nhất và tập trung, mạnh ai nấy làm, thiếu các biện pháp thúc đẩy.
iii) Các dự án quốc tế.
Đặc biệt là dự án PAM và nhất là dự án KFW đã thu đợc thành công lớn bằng vốn viện trợ
không hoàn lại nhng nhờ sự quản lý điều hành chặt chẽ bài bản và đặc biệt chú trọng khâu giao quyền

sở hữu đất thực sự và đợc hởng lợi đầy đủ đã thu hút đợc các hộ gia đình tham gia trồng RSX rất có
hiệu quả. Cũng chính nhờ vậy mà hàng vạn ha đất đồi núi trọc đã giao cho dân, rừng trồng không chỉ
sinh trởng phát triển mà cũng đợc quản lý bảo vệ tốt trong giai đoạn 5-10 năm khi còn dự án. Vấn đề

5
còn lại là giai đoạn tiếp theo, nuôi dỡng và sử dụng rừng nh thế nào cho bền vững khi kết thúc dự án
vẫn cha đợc giải quyết.
iv) Các dự án và chính sách địa phơng:
Gần nh tỉnh nào cũng có dự án trồng rừng nguyên liệu giấy và dăm nhng do chạy đua với
thời cuộc là chính nên có tỉnh có dự án nhng không có quy hoạch hoặc ngợc lại. Do ý chủ quan, theo
nghị quyết, không xuất phát từ tiềm năng nhất là vấn đề đất đai, tiền đầu t và khoa học công nghệ
cũng nh nhu cầu thị trờng cho nên hầu hết là dở dang ngoại trừ ở một vài tỉnh trồng một số nguyên
liệu truyền thống, tạo đợc chuỗi hành trình nguyên liệu khép kín, hỗ trợ giống bao tiêu sản phẩm thu
hút đợc ngời dân tham gia đã có đợc những thành công đáng kể (Trúc sào, Chè đắng ở Cao Bằng;
Luồng ở Phú thọ).
5.2. ảnh hởng của các chính sách tới phát triển trồng RSX ở các tỉnh MNPB
5.2.1. ảnh hởng của chính sách tới giao đất, giao rừng (GĐGR) ở các tỉnh MNPB.
Số liệu thu thập đợc cho thấy trong những năm qua các chính sách đã có tác động rõ rệt tới
GĐGR ở các tỉnh MNPB.
- Vùng Tây Bắc: Trong số 3 tỉnh điều tra có tới 2 tỉnh là Lai Châu và Sơn La đã hoàn thành
xong việc GĐGR, tỉnh Hoà Bình đã giao đợc 80% diện tích; Toàn vùng đã cấp đợc 127.485 giấy
chứng nhận quyền sử dụng đất (cha tính tỉnh Hoà Bình).
- Vùng Trung tâm: Các tỉnh đã GĐGR đợc nhiều là Phú Thọ 100%, Vĩnh Phúc 89,3%, Lào
Cai 76,4%; Các tỉnh giao đợc ít gồm Tuyên Quang 24,7%, Hà Giang 51,7%; tính trung bình toàn
vùng đã giao đợc 59,0% đất lâm nghiệp, cấp đợc 156.209 GCNQSDĐ (cha tính tỉnh Tuyên Quang).
- Vùng Đông Bắc: Các tỉnh đã GĐGR đợc nhiều là Bắc Kạn 100%, Bắc Giang 93,3%; Các
tỉnh giao đợc ít gồm Cao Bằng 56,2%, Lạng Sơn 74,8%; tính trung bình toàn vùng đã giao đợc 77%
đất lâm nghiệp, cấp đợc 114.570 GCNQSDĐ (cha tính tỉnh Bắc Kạn).
5.2.2. Tác động của các chính sách tới mô hình tổ chức trồng RSX.
Các chính sách, đặc biệt là chính sách GĐGR đã có tác động rất lớn tới các mô hình tổ chức

trồng RSX. Qua điều tra, khảo sát cho thấy ở các tỉnh MNPB có các dạng mô hình tổ chức trồng RSX
sau đây.
Mô hình 1: Chủ rừng tự tổ chức trồng RSX trên mảnh đất mình đợc giao hoặc đợc thuê.
Mô hình này khá phổ biến đối với các lâm trờng, xí nghiệp hoặc công ty lâm nghiệp. Hiện
nay, mô hình này vẫn đợc xem là chủ đạo và đợc thực hiện ở tất cả các vùng nguyên liệu. Do thiếu
nhân lực nên trong quá trình tổ chức thực hiện chủ rừng thờng phải thuê mớn nhân công. Một số
hình thức khoán công việc sau đây đã đợc áp dụng:
i) Khoán theo công việc hoặc khoán theo công đoạn trồng rừng:
Đây là hình thức các chủ rừng khoán công việc cho các hộ dân từ khâu trồng đến chăm sóc, bảo
vệ rừng 3 năm đầu, sau đó giao lại cho lâm trờng để khoán cho hộ gia đình hoặc lực lợng chuyên
trách bảo vệ rừng của lâm trờng.
ii) Khoán hàng năm: Chủ rừng ký hợp đồng khoán bảo vệ rừng hàng năm với hộ gia đình.
iii) Khoán ổn định, lâu dài: Hình thức khoán này áp dụng chủ yếu trồng rừng mới với thời gian
giao khoán 50 năm hoặc ít nhất là 1 chu kỳ cây.

Mô hình 2: Các chủ rừng liên kết với các hộ gia đình trồng RSX.
Trong mô hình này ngời dân có đất, lâm trờng, xí nghiệp, công ty đầu t vốn trồng RSX. Mô
hình này phổ biến ở các vùng nguyên liệu.

Mô hình 3: Các lâm trờng liên doanh với các hộ gia đình trồng RSX.
Đây là mô hình tổ chức trồng RSX khá đặc thù ở tỉnh Tuyên Quang và bắt đầu thực hiện từ năm
2002 trở lại đây ở một số lâm trờng nh Sơn Dơng, Nguyễn Văn Trỗi, Yên Sơn, với loài cây trồng
rừng là Keo lai. Sự khác biệt cơ bản của mô hình này là đất trồng rừng cũng đợc định giá trị
6.100.000 đ/ha/chu kỳ 7 năm và xem là nguồn vốn đóng góp của các hộ gia đình.

6
Mô hình 4: Các doanh nghiệp t nhân, trang trại lâm nghiệp liên kết với các hộ dân trồng RSX và
bao tiêu sản phẩm.
Mô hình này mới xuất hiện trong những năm gần đây ở các vùng nguyên liệu trọng điểm của
các tỉnh MNPB, đặc biệt là Yên Bái và Phú Thọ. Trong mô hình này các doanh nghiệp t nhân, các

trang trại lâm nghiệp đóng vai trò nh các lâm trờng.
Mô hình 5: Các dự án nớc ngoài đầu t cho các hộ dân trồng RSX.
Các dự án KFW1, KFW3, dự án PAM 3352, 4304 và 5322, có nhiều hình thức hỗ trợ trồng
RSX cho các tỉnh MNPB.
5.2.3. Tác động của chính sách đến diện tích rừng trồng sản xuất ở các tỉnh MNPB.
Diện tích rừng trồng là chỉ số quan trọng nhất nói lên sự phát triển của trồng rừng dới sự ảnh
hởng tổng hợp của các yếu tố, trong đó có các chính sách. Số liệu thống kê diện tích rừng trồng sản
xuất ở các tỉnh cho thấy diện tích rừng trồng sản xuất vùng MNPB nói chung và ở cả 3 vùng nói riêng
đều tăng liên tục qua các năm. Năm 1999 diện tích rừng trồng sản xuất toàn vùng MNPB là 327.245
ha, tới năm 2002 và 2003 con số này tơng ứng là 472.735,6 ha và 526.186 ha, tơng ứng tăng 44,4%
và 60,8% so với năm 1999. Diện tích rừng trồng sản xuất tăng còn phụ thuộc vào nhiều yếu tố khác
nh điều kiện tự nhiên, kinh tế - xã hội của vùng, khả năng đầu t của các chủ rừng, Tuy vậy, chúng
ta cũng không thể phủ nhận vai trò của các chính sách tạo động lực để trồng RSX phát triển.
5.3. Những thành công và bất cập, một số khuyến nghị.
5.3.1. Những thành công.
Trong vòng 15 năm kể từ lúc bớc vào thời kỳ đổi mới một hệ thống chính sách liên quan đến phát
triển lâm nghiệp, đặc biệt là đối với trồng RSX đã đợc định hình và hoàn thiện dần dần, tạo đợc
khung pháp lý cho phát triển sản xuất vận động theo cơ chế thị trờng trên phạm vi cả nớc trong
đó có các tỉnh MNPB.
Tác động lớn nhất là các chính sách về phân chia 3 loại rừng, giao đất, khoán đất và rừng cho các
thành phần kinh tế trồng RSX, chính sách đầu t, tín dụng, thuế sử dụng đất, chính sách liên kết
thông qua các dự án quốc tế với Chính phủ thu hút các chủ hộ đợc giao đất trồng RSX kết hợp
phòng hộ đợc hởng lợi.
ảnh hởng về chính sách phân chia 3 loại rừng là tạo đợc cơ sở pháp lý cho việc quy hoạch vĩ mô
đất lâm nghiệp cho rừng phòng hộ xung yếu, các hồ chứa, chắn gió cố định cát, chắn sóng bảo vệ
đê đập, cho rừng đặc dụng ở các Vờn Quốc Gia và Khu bảo tồn thiên nhiên. Quan trọng với RSX
là quy hoạch vùng nguyên liệu giấy, gỗ trụ mỏ đã tơng đối định hình.
ảnh hởng quan trọng về chính sách đất đai là giao đất cho các thành phần kinh tế, trong đó quan
trọng nhất là các hộ gia đình trồng RSX. Giao khoán đất và RSX, cho thuê đất trồng RSX đến ngày
31/12/2002 toàn quốc đã giao đất có rừng cho các doanh nghiệp Nhà nớc đợc 577.000 ha, hộ gia

đình và trang trại đợc 731.000 ha, đất lâm nghiệp không có rừng giao cho các doanh nghiệp Nhà
nớc là 1.070.000 ha, hộ và các trang trại là 2.057.000 ha, chiếm 60% diện tích đất trống đã giao
chủ yếu là đất trồng RSX. Quy mô giao <3,7 ha/hộ: chiếm 57,4%; <7,4 ha/hộ: chiếm 86,3%, bình
quân đất trồng rừng chiếm 60% là nhỏ.
ảnh hởng của chính sách đầu t, tín dụng và thuế sử dụng đất là rất cởi mở, đầu t trồng rừng trên
đất hoang hoá, đồi núi trọc đợc u tiên số 1 (điều 15), vùng MNPB là địa bàn có điều kiện kinh tế
- xã hội khó khăn (vùng B) cũng đợc u đãi đầu t (điều 16) nh giống cây trồng 50%, tiền sử
dụng đất giảm 75% so với các dự án đầu t tại địa bàn đặc biệt khó khăn (vùng C). Đợc miễn tiền
thuê đất từ 5-6 triệu đồng khi ký hợp đồng trong trờng hợp đợc giao đất hoặc đợc giảm 50% từ
7 năm trong trờng hợp đợc giao đất, Tất cả đã hớng tới thu hút đầu t trong nớc và nớc
ngoài cho trồng RSX.
ảnh hởng của chính sách khai thác, lu thông là thị trờng gỗ rừng trồng đã thông thoáng hơn
nhiều so với trớc. Hộ chủ trồng RSX có quyền quyết định thời điểm và phơng thức khai thác, chỉ
cần báo UBND xã nếu dùng tại chỗ (Quyết định 661/98/CP), báo kiểm lâm nếu thơng mại (Quyết

7
định 136/98/CP). Mọi sản phẩm khai thác đợc tự do lu thông, khuyến khích chế biến xuất khẩu
sản phẩm từ rừng trồng đã qua chế biến,
Nhiều chính sách bổ sung hỗ trợ đã có tác dụng thực sự thúc đẩy 2 mặt rất cơ bản:
- Thu hút các thành phần kinh tế thực hiện trồng RSX ngoài doanh nghiệp Nhà nớc, đổi mới tổ
chức và cơ chế của lâm trờng quốc doanh (Quyết định 187-CP, Nghị quyết 28/03/TW), về phát
triển kinh tế trang trại (Nghị quyết 03/2000/CP) và quy định quyền lợi, nghĩa vụ của hộ, cá nhân
đợc giao thuê, khoán rừng và đất lâm nghiệp (Quyết định 178/01/TTg).
- Đẩy mạnh các giải pháp phát triển ngành chế biến gỗ và xuất khẩu sản phẩm gỗ (Chỉ thị
19/04/TTg), lập quỹ hỗ trợ đầu t trồng RSX (Quyết định 95/CP) bằng quy hoạch, thâm canh, cải
thiện giống, phát triển cây gỗ lớn, trích doanh thu tạo vốn phát triển trồng rừng. Theo hớng đó đã
tháo gỡ đợc nhiều rào cản bế tắc trong xã hội hoá nghề rừng cũng nh chế biến xuất khẩu lâm sản
trong nhiều năm qua.
5.3.2. Những tồn tại, bất cập.
Mọi đổi mới và chuyển biến do tác động của chính sách mới dừng lại ở cấp độ vĩ mô và do nhiều

rào cản nên cũng còn không ít bế tắc trong việc thực thi nh quy hoạch 3 loại rừng hay vùng
nguyên liệu cũng mới mang tính định hớng, trên bản đồ, cha có mốc giới quy hoạch chi tiết trên
thực địa. Thực tế trong những năm qua quy hoạch nhiều nơi tiến hành cha chuẩn, cha đúng với
yêu cầu thực tế, cha khách quan, còn chạy theo nguồn vốn đầu t, vì vậy nhiều nơi lẽ ra phải quy
hoạch trồng RSX thì lại quy hoạch là rừng phòng hộ để đợc hởng chế độ đầu t của dự án 661.
Một số chính sách hầu nh chỉ có ý nghĩa với khu vực kinh tế Nhà nớc. Các chính sách nhằm
khuyến khích trồng RSX nh khuyến khích đầu t trong nớc và nớc ngoài gần nh cha thu hút
đợc bao nhiêu nhất là các tỉnh phía Bắc cha có công ty nào đợc giao hoặc thuê đất, do đất đai
manh mún, xấu, hiệu quả trồng rừng thấp, hoàn vốn chậm,
Các chính sách tuy có nhiều nhng cha đợc xây dựng một cách có hệ thống, toàn diện, cha có
tổng kết và đánh giá một cách đầy đủ mà thờng chạy sau, bị động theo kiểu giật gấu vá vai cho
nên thiếu tính đồng bộ hoàn chỉnh và thờng biến động thay đổi, sửa đổi một cách nhanh chóng,
thiếu tính ổn định. Các chính sách vẫn cha tạo đợc động lực thu hút các thành phần kinh tế đầu
t trồng RSX ngoại trừ một số vùng nguyên liệu trọng điểm.
Việc xây dựng các thủ tục hớng dẫn thực hiện các luật, các nghị định rất chậm, đội ngũ cán bộ tổ
chức đa các chính sách vào thực hiện có trình độ yếu kém, nhiều trờng hợp còn tắc trách, lợi
dụng quyền thế đặt ra các thủ tục phức tạp, qua nhiều cửa, nhiều khâu gây khó khăn cản trở, làm
giảm tác động tích cực của chính sách. Văn bản quy định thuê đất RSX nhng không quy định rõ
ngời có rừng trồng từ vốn tự có đợc thế chấp giá trị rừng để vay vốn không? Nếu có thì đánh giá
giá trị rừng nh thế nào để làm căn cứ thế chấp,
Một số quy định cụ thể cha sát thực tế nên không khả thi. Gỗ nguyên liệu giấy thừa chủ yếu do
quy định giá mua thấp và không đợc bán ngoài vùng nên nhu cầu gỗ ván nhân tạo tuy ít nhng
vẫn thiếu nguyên liệu. Quy định thuế suất 2% cho cây rừng không phân biệt hạng đất chỉ có lợi cho
cơ quan thuế khi tính thuế, thu nộp thuế, không tạo ra sự công bằng giữa các hạng đất tốt, xấu,
không khuyến khích thâm canh vì sản lợng nhiều phải nộp nhiều và ngợc lại, hay nếu không đa
đất vào sản xuất không nộp thuế,
Các chính sách của địa phơng cũng nảy sinh ra nhiều hạn chế cả về phát triển trồng RSX cũng
nh lu thông, chế biến sản phẩm hàng hoá. Gần nh tỉnh nào cũng có dự án tập trung vào trồng
rừng nguyên liệu giấy và ván nhân tạo trong lúc vốn và thị trờng tiêu thụ không cho phép do các
dự án chỉ xuất phát từ ý muốn chủ quan. Các công ty vận chuyển gỗ nguyên liệu của tỉnh giữ vai

trò bắt buộc để đa gỗ rừng trồng từ bãi 1 (cửa rừng) đến bãi 2 (cửa nhà máy) cản trở tính chủ động
của chủ rừng và phải chịu giá bán nguyên liệu thấp gây thiệt hại cho ngời trực tiếp trồng rừng kể
cả mọi thành phần kinh tế có RSX.
Các giải pháp xử lý các vi phạm cha đảm bảo đợc tính nghiêm túc làm cho tiêu cực phát triển,
không kích thích sản xuất. Các quy định thông thoáng về khai thác, lu thông tuy đã thúc đẩy, tháo
gỡ đợc tình trạng cấm vận trớc đây nhng cũng còn nhiều khe hở để t thơng lợi dụng ép giá,

8
ép cấp với chủ rừng. Các hợp đồng liên kết hoặc giao khoán đất trồng rừng sản xuất giữa chủ rừng
(lâm trờng, công ty) với dân nhiều nơi bị phá vỡ do đến lúc thu hoạch ngời nhận đất, nhận rừng
không tuân thủ tỷ lệ ăn chia nh đã ký kết vẫn không đợc xử kịp thời và nghiêm minh.
5.3.3. Những khuyến nghị.
1. Phải có chơng trình xây dựng chính sách trên cơ sở tổng kết, đánh giá toàn diện và khoa học. Đã
đến lúc cần tổ chức đánh giá tác động của các chính sách đối với trồng RSX một cách toàn diện, hệ
thống, nghiêm túc, khách quan, khoa học, khẳng định những khung chính sách cả vĩ mô và vi mô
về 2 mặt đợc và cha đợc, đa ra những đề xuất bổ sung hoàn thiện chính sách chung một cách
kịp thời, phù hợp không chỉ trên phạm vi toàn quốc mà còn phải phù hợp với đặc trng của từng
vùng, miền. Các tỉnh MNPB là một trong 3 vùng miền có điều kiện tự nhiên, kinh tế - xã hội không
mấy thuận lợi đối với trồng RSX so với 2 vùng còn lại là miền Trung và miền Nam nên cần có
những chính sách vi mô phù hợp.
2. Cần xây dựng tổ chức chuyên trách chỉ đạo, kiểm tra, giám sát thực hiện chính sách. Năng lực tổ
chức thực hiện các chính sách của các địa phơng cần đợc nâng cao cả trình độ cán bộ, điều kiện
và phơng tiện thực hiện, kiểm tra và giám sát. Bộ NN & PTNT cần có một bộ phận chuyên trách
có đủ khả năng trình độ kể cả kinh phí và đầu t, thờng xuyên cập nhật phát hiện đợc những
thành công và bất cập, tham mu kịp thời cho Nhà nớc. Đây cũng là tổ chức tham mu đa ra kế
hoạch nghiên cứu và xây dựng chính sách trung hạn và dài hạn để Nhà nớc có chơng trình
nghiên cứu một cách chủ động, tránh tình trạng chỉ đi điều tra khảo sát hạ phóng một thời gian
rồi đẻ ra chính sách.
3. Phải thiết lập quy hoạch vùng trồng RSX gắn với mạng lới chế biến và thị trờng cả trên thực địa.
Xây dựng quy hoạch và kế hoạch trồng RSX, quy hoạch cả mạng lới theo chuỗi hành trình của

dòng nguyên liệu từ tạo vùng nguyên liệu đến chế biến và tiêu thụ một cách khép kín không chỉ
trên giấy tờ, bản đồ mà phải đợc thực địa hoá trên cơ sở thống nhất liên ngành, thống nhất giữa
Trung ơng và địa phơng tạo đợc một lâm phận RSX ổn định có đầy đủ căn cứ pháp lý.
4. Tạo điều kiện nâng cao năng suất rừng trồng thay vì u đãi và giảm lãi suất. Tạo đợc sự cạnh
tranh công bằng giữa các ngành hàng sản xuất ngay trong ngành Nông nghiệp dựa trên cơ sở
khuyến khích đầu t khoa học công nghệ thâm canh tăng năng suất trong đó trồng RSX không phải
chỉ có thực hiện nơi đất xấu ở vùng sâu vùng xa hoặc không phải lúc nào cũng trông chờ vào u đãi
lãi suất thấp mà phải tự vận động để sản xuất kinh doanh có lãi. Phải phá vỡ vòng luẩn quẩn:
Suất đầu t trồng rừng thấp (3-4 triệu đồng/ha) Năng suất rừng trồng thấp (40-50 m
3
/ha/10
năm) Đất trồng rừng nghèo xấu (Đồi núi trọc xơng xẩu) Hiệu quả đầu t thấp (có khi lỗ
hoặc ngang lãi suất vay 5-7%/năm) Đòi hỏi lãi suất thấp hoặc không lãi.
5. Cần có chính sách khuyến khích tăng cờng nghiên cứu và ứng dụng khoa học công nghệ. Cần có
chính sách khuyến khích nghiên cứu và ứng dụng khoa học công nghệ, khuyến khích đầu t trồng
rừng thâm canh tổng hợp liên hoàn và hệ thống nâng cao năng suất rừng trồng từ chọn cây trồng,
chọn giống, cải thiện giống đến bón phân, làm đất và hệ thống biện pháp kỹ thuật lâm sinh: mật độ,
phơng thức trồng, tỉa tha, tỉa cành, tạo ra đợc hiệu quả kinh tế để chủ rừng có khả năng tích
luỹ vốn tái đầu t trồng rừng, thoát ra khỏi sự phù thuộc vào vốn vay.
6. Có hớng dẫn cụ thể và bổ sung chính sách khuyến khích thu hút các thành phần kinh tế đầu t
trồng rừng sản xuất. Các luật khuyến khích đầu t trong nớc (1994) và đầu t nớc ngoài (1996)
đã tạo đợc khung pháp lý để thu hút các thành phần kinh tế đầu t trồng RSX nh u đãi cho các
vùng khó khăn, miễn thuế sử dụng đất, miễn giảm thuế đất, Tuy nhiên, thực tế đã qua 10 năm
mà hiệu quả thu đợc cha là bao nhiêu do việc tổ chức thực hiện và một số quy định cụ thể cha
đủ sức hấp dẫn thu hút các nhà đầu t. Vốn đầu t là cực kỳ quan trọng, vốn từ quỹ đầu t hỗ trợ
quốc gia cũng vô cùng cần thiết nhng không thể đủ để có thể đáp ứng nhu cầu của tất cả các đối
tác, vả lại cũng không phải ai cũng có thể tiếp cập đợc với nguồn vốn này. Vì vậy, việc thu hút các
nguồn vốn khác của xã hội đầu t vào trồng RSX là vô cùng cần thiết, đặc biệt là các nguồn vốn từ
các doanh nghiệp, cá nhân, Cha có các quy hoạch thực địa đầy đủ, rõ ràng với lập địa đất đai

9
còn khá và thuận lợi, các thủ tục rờm rà qua nhiều cửa, nhiều nơi là những cản trở chính cần có
chính sách và hớng dẫn thực hiện một cách cụ thể và nghiêm túc.
Tài liệu tham khảo
1. Võ Đại Hải, 2005: Nghiên cứu các mô hình tổ chức trồng RSX ở các tỉnh MNPB. Tạp chí NN &
PTNT số 11/2005, trang 51-54 và 47.
2. Vũ Long, 2004: ảnh hởng của chính sách tới phát triển trồng RSX ở các tỉnh MNPB. Báo cáo trình
bày tại Hội thảo ảnh hởng của chính sách, thị trờng và chế biến lâm sản đến phát triển rừng trồng
sản xuất ở các tỉnh MNPB tổ chức tại Viện KHLN Việt Nam ngày 21/10/2004, 18 trang.
3. Phạm Xuân Phơng, 2003: Khái quát chính sách lâm nghiệp liên quan đến phát triển rừng nguyên
liệu công nghiệp ở Việt nam. Báo cáo trình bày tại hội thảo Nâng cao năng lực và hiệu quả trồng rừng
công nghiệp tổ chức tại Hoà Bình 22-23/12/2003, 14 trang.
4. Phạm Xuân Phơng, 2004: ảnh hởng của chính sách tới phát triển trồng RSX ở các tỉnh MNPB.
Báo cáo trình bày tại Hội thảo ảnh hởng của chính sách, thị trờng và chế biến lâm sản đến phát
triển rừng trồng sản xuất ở các tỉnh MNPB tổ chức tại Viện KHLN Việt Nam ngày 21/10/2004, 15
trang.


10