Công nghệ gia công hiện đại thuốc bảo vệ
thực vật
MỞ ĐẦU
Điều này dẫn đến yêu cầu càng cao về các sản phẩm nông
nghiệp và kéo theo nhu cầu về thuốc BVTV.
Trước đây vài chục năm người ta chú ý phát triển các loại hoạt
chất mới, các phương pháp gia công mới và đưa ra các chế phẩm
ít rủi ro hơn, an toàn hơn, dễ sử dụng và thân thiện với môi
trường hơn. Ngoài ra cũng còn một yêu cầu rất thực tế nữa là
lượng thuốc BVTV được sử dụng trên một diện tích canh tác
càng ít càng tốt để giảm giá thành sản xuất nông nghiệp, vì giá
của các chế phẩm thuốc BVTV, nhất là các chế phẩm mới,
thường rất cao. Người ta ước lượng rằng chi phí để phát triển
các chế phẩm mới, là vào cỡ 150 ÷ 200 triệu USD và phải cần
mất 7 đến 10 năm từ khi hóa chất được phát minh đến khi có sản
phẩm đầu tiên được đưa ra thị trường. Quá trình này cũng đòi
hỏi sự liên kết của nhiều cơ sở nghiên cứu và các đơn vị sản
xuất.
Bởi vì có nhiều hoạt chất được sử dụng, nên thực tế đã có rất
nhiều dạng chế phẩm được gia công, sản xuất. Điều này phụ
thuộc vào các tính chất hóa lý của hoạt chất đã dùng. Trước đây,
hầu hết các chế phẩm gia công đều là các dung dịch tan trong
nước thông thường, hoặc là dạng huyền phù đậm đặc trong một
dung môi nào đó, hoặc dạng bột phân tán. Xu hướng mới đây
trong gia công các chế phẩm là hạn chế tối đa sử dụng các dung
môi gốc dầu mỏ và thay thế bằng nước hoặc bằng các dung dịch
huyền phù (hoặc nhũ tương) nền nước. Ngoài ra còn có xu
hướng không dùng các loại bột khô gây bụi, đồng thời chuyển
sang dùng các loại chế phẩm dạng hạt phân tán trong nước và
không gây bụi.
Sự thay đổi mạnh các công nghệ gia công các chế phẩm nông
hóa đã đòi hỏi người ta ngày càng phải sử dụng nhiều các loại
phụ gia sản xuất khác nhau. Quan trọng nhất trong các loại phụ
gia này là các chất hoạt động bề mặt (HĐBM). Đây là các chất
đóng vai trò quan trọng làm chất phân tán và huyền phù hóa.
Các chất HĐBM được biết trước đây thường đi từ các chế phẩm
tự nhiên (xà phòng). Tuy nhiên hiện nay các chất HĐBM tổng
hợp lại đóng vai trò chính trong lĩnh vực này. Trong đầu thế kỷ
20, các chất HĐBM sunfat và sunfonat với mạch cacbon dài đã
được phát triển mạnh. Cuối thế kỷ 20 còn ra đời một số chất
HĐBM có một số tính chất riêng do người ta đã thêm vào phân
tử của chúng một số nhóm chức đặc biệt. Ngoài ra các chất
HĐBM non - ionic, với nhóm ưa nước chứa nhóm chức etylen
oxit, cũng được sử dụng nhiều. Nhìn chung, các chất HĐBM
được dùng để cải thiện tính thấm nước, tính phân tán, tính tạo
nhũ và ổn định dung dịch trong quá trình gia công chế biến các
loại thuốc BVTV.
Chính các chất HĐBM sẽ xác định nồng độ tối đa của chế phẩm,
hoặc các tính chất về cỡ hạt, cỡ giọt, thời gian ổn định và đôi khi
cả hoạt tính sinh học của hỗn hợp phun của chế phẩm. Một số
phụ gia khác cũng được sử dụng tùy theo mục đích đề ra như:
phụ gia chống lắng, chống lạnh đông, chống bọt, phụ gia làm
đầy hoặc chống vón cục, v.v… Ngoài ra, chất phụ gia bảo quản
cũng được sử dụng để tăng khả năng bảo quản của chế phẩm,
tránh tình trạng bị phân hủy sinh học trong quá trình bảo quản,
lưu kho, nhất là những chế phẩm có chứa nước, hydratcacbon
hoặc chế phẩm đang dùng dở.
Các cơ sở gia công các chế phẩm thuốc BVTV hiện nay cũng
còn phải chú ý đến vấn đề bao gói, sao cho chế phẩm làm ra
phải thực sự an toàn đối với người dùng. Liên quan đến vấn đề
này, các vấn đề như tráng rửa và thải bỏ các loại chai lọ, bao bì
đựng chế phẩm thuốc BVTV cũng là những vấn đề rất quan
trọng. Các công trình nghiên cứu cho thấy khi phun các chế
phẩm thuốc BVTV vào cây cối cần bảo vệ, thì chỉ có 10 ÷ 20%
lượng chế phẩm phun ra bám vào mục tiêu. Phần chế phẩm còn
lại sẽ trộn lẫn vào đất, hoặc chuyển vào môi trường. Như vậy
phải thấy ngoài các hoạt chất thì các phụ gia của chế phẩm cũng
tham gia vào quá trình gây ô nhiễm. Vấn đề thải bỏ các chất thải
của các nhà máy sản xuất, gia công thuốc BVTV cũng như của
các nông trại có dùng chế phẩm BVTV, hiện đang là những vấn
đề nhạy cảm được xã hội hết sức lưu ý. Giảm thiểu chất thải và
nước thải bằng cách tái sinh hoặc quay vòng, đang là vấn đề
được khuyến khích và là tiêu điểm trong thiết kế, đầu tư các cơ
sở gia công, sản xuất các chế phẩm thuốc BVTV.
Tại đây, chúng tôi sẽ giới thiệu một số khả năng công nghệ đang
được áp dụng nhiều trên thế giới trong lĩnh vực gia công, chế
biến và sản xuất các chế phẩm thuốc BVTV. Nhằm đáp ứng
những yêu cầu mới về an toàn và môi trường, những dạng chế
phẩm mới đang là sự lựa chọn của nhiều nhà sản xuất các chế
phẩm nông hóa. Tuy nhiên, tùy điều kiện về đầu tư cũng như
đặc tính của hệ cây trồng mà người ta có thể lựa chọn một số
dạng chế phẩm thích hợp nhất