Chính sách phát triển làng nghề trên địa bàn huyện cẩm khê, tỉnh phú thọ

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO
TRƯỜNG ĐẠI HỌC THƯƠNG MẠI
----------

BÙI THỊ THANH HUYỀN

CHÍNH SÁCH PHÁT TRIỂN LÀNG NGHỀ
TRÊN ĐỊA BÀN HUYỆN CẨM KHÊ, TỈNH PHÚ THỌ

LUẬN VĂN THẠC SĨ KINH TẾ

Hà Nội - 2023


BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO
TRƯỜNG ĐẠI HỌC THƯƠNG MẠI
----------

BÙI THỊ THANH HUYỀN

CHÍNH SÁCH PHÁT TRIỂN LÀNG NGHỀ
TRÊN ĐỊA BÀN HUYỆN CẨM KHÊ, TỈNH PHÚ THỌ

Chuyên ngành: Quản lý kinh tế
Mã số: 8310110

LUẬN VĂN THẠC SĨ KINH TẾ

Người hướng dẫn khoa học:
TS. Chu Việt Cường

Hà Nội - 2023


i

LỜI CAM ĐOAN
Tôi xin cam đoan luận văn thạc sĩ này là cơng trình nghiên cứu nghiêm túc
của cá nhân tôi và chưa được ai công bố dưới bất kỳ hình thức nào. Các số liệu,
thơng tin được nêu trong luận văn này đều có nguồn gốc rõ ràng, trung thực và được
phép cơng bố.
Tơi xin cam kết hồn tồn chịu trách nhiệm về tính xác thực và nguyên bản
của luận văn!
Hà Nội, ngày tháng năm 2023
Tác giả luận văn

Bùi Thị Thanh Huyền


ii

LỜI CẢM ƠN
Để hồn thành luận văn này, tơi xin bày tỏ sự biết ơn sâu sắc tới các giảng
viên đã trang bị cho tôi những kiến thức quý báu trong quá trình đào tạo tại Trường
Đại học Thương mại.
Đặc biệt, tôi xin được chân thành cảm ơn TS. Chu Việt Cường người đã hết
lòng chỉ bảo, hướng dẫn và giúp đỡ tơi rất tận tình trong suốt thời gian thực hiện và
hồn thành luận văn.
Nhân dịp này, tơi xin gửi lời cảm ơn đến các đồng chí, cán bộ trong UBND
huyện Cẩm Khê, tỉnh Phú Thọ đã nhiệt tình giúp đỡ, tạo điều kiện, cung cấp những
tài liệu cần thiết cho q trình nghiên cứu.

Cuối cùng tơi cũng xin chân thành cảm ơn bạn bè và người thân đã ủng hộ,
động viên và tạo điều kiện tốt nhất để tơi có thể tập trung hồn thành luận văn này.
Hà Nội, ngày tháng
Học viên

năm 2023

Bùi Thị Thanh Huyền


iii

MỤC LỤC
LỜI CAM ĐOAN.....................................................................................................i
LỜI CẢM ƠN..........................................................................................................ii
MỤC LỤC............................................................................................................... iii
DANH MỤC BẢNG, HÌNH...................................................................................vi
MỞ ĐẦU..................................................................................................................1
1. Tính cấp thiết của đề tài......................................................................................1
2. Tổng quan nghiên cứu.........................................................................................2
3. Mục tiêu và nhiệm vụ nghiên cứu......................................................................4
4. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu......................................................................5
5. Phương pháp nghiên cứu....................................................................................5
6. Kết cấu của luận văn...........................................................................................6
Chương 1: MỘT SỐ LÝ LUẬN CƠ BẢN VỀ CHÍNH SÁCH PHÁT TRIỂN
LÀNG NGHỀ CỦA ĐỊA PHƯƠNG CẤP HUYỆN..............................................7
1.1 PHÁT TRIỂN LÀNG NGHỀ...........................................................................7
1.1.1 Làng nghề........................................................................................................7
1.1.2 Phát triển làng nghề.......................................................................................8
1.2 CHÍNH SÁCH PHÁT TRIỂN LÀNG NGHỀ.................................................9

1.2.1 Khái niệm chính sách phát triển làng nghề..................................................9
1.2.2 Vai trị của chính sách phát triển làng nghề...............................................12
1.2.3 Nguyên tắc và mục tiêu của chính sách phát triển làng nghề....................13
1.2.4 Một số chính sách phát triển làng nghề chủ yếu........................................14
1.2.5 Các tiêu chí đánh giá chính sách phát triển làng nghề..............................20
1.3 CÁC YẾU TỐ ẢNH HƯỞNG ĐẾN CHÍNH SÁCH PHÁT TRIỂN LÀNG
NGHỀ..................................................................................................................... 21
1.3.1 Yếu tố bên trong...........................................................................................21
1.3.2 Yếu tố bên ngoài...........................................................................................23
1.4 BÀI HỌC KINH NGHIỆM TỪ CHÍNH SÁCH PHÁT TRIỂN LÀNG


iv

NGHỀ CỦA MỘT SỐ ĐỊA PHƯƠNG................................................................24
1.4.1 Kinh nghiệm của một số địa phương..........................................................24
1.4.2 Một số bài học kinh nghiệm tham khảo đối với huyện Cẩm Khê.............28
Chương 2: THỰC TRẠNG CHÍNH SÁCH PHÁT TRIỂN LÀNG NGHỀ
TRÊN ĐỊA BÀN HUYỆN CẨM KHÊ, TỈNH PHÚ THỌ..................................30
2.1. KHÁI QUÁT VỀ HUYỆN CẨM KHÊ, TỈNH PHÚ THỌ..........................30
2.1.1. Đặc điểm tự nhiên........................................................................................30
2.1.2. Đặc điểm kinh tế, xã hội..............................................................................31
2.2. THỰC TRẠNG MỘT SỐ CHÍNH SÁCH PHÁT TRIỂN LÀNG NGHỀ
TRÊN ĐỊA BÀN HUYỆN CẨM KHÊ, TỈNH PHÚ THỌ..................................34
2.2.1. Chính sách phát triển kinh tế làng nghề....................................................34
2.2.2. Chính sách xúc tiến thương mại và tiêu thụ sản phẩm
cho làng nghề..................................................................................................46
2.2.3. Chính sách đầu tư cơ sở hạ tầng làng nghề...............................................49
2.2.4. Chính sách ưu đãi đầu tư cho làng nghề....................................................51
2.2.5. Chính sách áp dụng khoa học cơng nghệ cho làng nghề...........................53

2.2.6 Chính sách phát triển nhân lực cho làng nghề...........................................55
2.3 THỰC TRẠNG CÁC YẾU TỐ ÁNH HƯỞNG ĐẾN CHÍNH
SÁCH PHÁT TRIỂN LÀNG NGHỀ CỦA ĐỊA BÀN HUYỆN CẨM
KHÊ, TỈNH PHÚ THỌ...................................................................................58
2.3.1. Yếu tố bên trong..........................................................................................58
2.3.2. Yếu tố bên ngoài..........................................................................................61
2.4. ĐÁNH GIÁ CHUNG VỀ CHÍNH SÁCH PHÁT TRIỂN LÀNG NGHỀ
TRÊN ĐỊA BÀN HUYỆN CẨM KHÊ, TỈNH PHÚ THỌ..................................64
2.4.1. Ưu điểm........................................................................................................64
2.4.2. Một số hạn chế và nguyên nhân..................................................................66
Chương 3: GIẢI PHÁP HOÀN THIỆN CHÍNH SÁCH PHÁT TRIỂN LÀNG
NGHỀ TRÊN ĐỊA BÀN HUYỆN CẨM KHÊ, TỈNH PHÚ THỌ.....................70
3.1. QUAN ĐIỂM, MỤC TIÊU VÀ PHƯƠNG HƯỚNG HOÀN THIỆN


v

CHÍNH SÁCH PHÁT TRIỂN LÀNG NGHỀ TRÊN ĐỊA BÀN HUYỆN CẨM
KHÊ, TỈNH PHÚ THỌ.........................................................................................70
3.1.1. Quan điểm hồn thiện chính sách phát triển làng nghề trên địa bàn
huyện Cẩm Khê tới năm 2025..............................................................................70
3.1.2. Mục tiêu hồn thiện chính sách phát triển làng nghề trên địa bàn huyện
Cẩm Khê tới năm 2025..........................................................................................70
3.1.3. Phương hướng hồn thiện chính sách phát triển làng nghề trên địa bàn
huyện Cẩm Khê.....................................................................................................71
3.2. MỘT SỐ GIẢI PHÁP HOÀN THIỆN CHÍNH SÁCH PHÁT
TRIỂN LÀNG NGHỀ TRÊN ĐỊA BÀN HUYỆN CẨM KHÊ, TỈNH
PHÚ THỌ TỚI NĂM 2025.................................................................................72
3.2.1. Chính sách phát triển kinh tế làng nghề....................................................72
3.2.2. Chính sách xúc tiến thương mại và tiêu thụ sản phẩm

cho làng nghề..................................................................................................75
3.2.3. Chính sách đầu tư cơ sở hạ tầng làng nghề...............................................76
3.2.4. Chính sách ưu đãi đầu tư cho làng nghề....................................................78
3.2.5. Chính sách áp dụng khoa học cơng nghệ cho làng nghề...........................79
3.2.6 Chính sách phát triển nguồn nhân lực........................................................81
3.3 MỘT SỐ KIẾN NGHỊ....................................................................................83
3.3.1 Kiến nghị với Chính phủ..............................................................................83
3.3.2 Kiến nghị với chính quyền tỉnh Phú Thọ...................................................83
KẾT LUẬN............................................................................................................85
TÀI LIỆU THAM KHẢO
PHỤ LỤC


vi

DANH MỤC BẢNG, HÌNH
Bảng 2.1: Phân tích thực trạng phát triển làng nghề của huyện Cẩm Khê năm 2020
................................................................................................................................. 36
Bảng 2.2: Đánh giá về mức độ hoạt động các làng nghề của huyện Cẩm Khê........37
Bảng 2.3: Mục tiêu phát triển làng nghề của huyện Cẩm Khê từ 2021 - 2025.........39
Bảng 2.4: Dự kiến nguồn vốn cho phát triển làng nghề huyện Cẩm Khê giai đoạn
2021 - 2025.............................................................................................................. 40
Bảng 2.5: Kết quả khảo sát về lập quy hoạch phát triển làng nghề của huyện Cẩm
Khê.......................................................................................................................... 41
Bảng 2.6: Tình hình tạo lập các chuỗi liên kết, hợp tác sản xuất trong làng nghề tại
huyện Cẩm Khê.......................................................................................................42
Bảng 2.7: Kết quả khảo sát về tổ chức các tác nhân tham gia từng hoạt động kinh
doanh, tạo ra những lực lượng liên kết, hợp tác.......................................................43
Bảng 2.8: Tình hình phát triển các hình thức tổ chức sản xuất trong làng nghề tại
huyện Cẩm Khê.......................................................................................................44

Bảng 2.9: Kết quả khảo sát về chính sách hỗ trợ, khuyến khích phát triển các hình
thức tổ chức sản xuất tại làng nghề..........................................................................45
Bảng 2.10: Tình hình xúc tiến thương mại, xây dựng thương hiệu cho các làng ngề
của huyện Cẩm Khê.................................................................................................46
Bảng 2.11: Kết quả khảo sát về chính sách xúc tiến thương mại và tiêu thụ sản
phẩm cho làng nghề.................................................................................................48
Bảng 2.12: Kết quả khảo sát về chính sách đầu tư cơ sở hạ tầng làng nghề............51
Bảng 2.13: Kết quả khảo sát về chính sách ưu đãi đầu tư cho làng nghề.................53
Bảng 2.14: Tình hình đào tạo nhân lực quản lý trong làng nghề tại huyện..............56
Cẩm Khê.................................................................................................................. 56
Bảng 2.15: Tình hình đào tạo lao động trong làng nghề tại huyện Cẩm Khê...........57


vii

Hình 2.1: Nguồn vốn NSNN đầu tư phát triển kết cấu hạ tầng trong các làng nghề
huyện Cẩm Khê.......................................................................................................50
Hình 2.2: Số lượt hỗ trợ về quy trình, thủ tục vay vốn cho các chủ thể trong làng
nghề......................................................................................................................... 52
Hình 2.3: Kinh phí hỗ trợ khoa học cơng nghệ cho làng nghề.................................54
Hình 2.4: Kết quả khảo sát về chính sách áp dụng khoa học cơng nghệ cho...........55
làng nghề.................................................................................................................55
Hình 2.5: Kết quả khảo sát về chính sách phát triển nhân lực cho làng nghề............57
Hình 2.6: Bộ máy xây dựng và thực thi chính sách phát triển làng nghề.................58


1

MỞ ĐẦU
1. Tính cấp thiết của đề tài

Hiện nay, một trong những nội dung quan trọng của Cơng nghiệp hóa, hiện
đại hóa nơng nghiệp nơng thơn là mở rộng và phát triền làng nghề, đặc biệt tại các
địa phương vùng đồng bằng sông Hồng. Sự phát triển của làng nghề rất có ý nghĩa
quan trọng trong việc giữ gìn và phát huy những giá trị văn hóa truyền thống của
dân tộc, là cầu nối giữa nông nghiệp và công nghiệp, giữa nơng thơn và thành thị,
góp phần khơng nhỏ trong chuyển dịch cơ cấu kinh tế nơng thơn. Phó Thủ tướng Lê
Văn Thành ký Quyết định số 801/QĐ-TTg ngày 7/7/2022 phê duyệt “Chương trình
bảo tồn và phát triển làng nghề Việt Nam giai đoạn 2021 – 2030".Theo quan điểm
nêu trong Quyết định, việc bảo tồn và phát triển làng nghề có vai trị quan trọng
trong thúc đẩy chuyển dịch cơ cấu kinh tế, lao động nông thôn, tạo việc làm và nâng
cao đời sống của người dân; bảo vệ, giữ gìn cảnh quan, khơng gian làng nghề, đẩy
nhanh sự nghiệp cơng nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước, xây dựng nơng thơn mới.
Để thực hiện được mục tiêu đó, Nhà nước cũng như mỗi địa phương cần có các
chính sách phát triển làng nghề phù hợp.
Nhận thức được tính cấp thiết phải có chính sách phát triển làng nghề phù
hợp, một số tác giả trong nước đã quan tâm nghiên cứu về chủ đề này. Tuy nhiên,
theo như đánh giá của tác giả thì cho tới hiện tại chưa có cơng trình nghiên cứu cụ
thể nào về chính sách phát triển làng nghề được thực hiện tại huyện Cẩm Khê, tỉnh
Phú Thọ được thực hiện.
Huyện Cẩm Khê nằm ở phía Tây Bắc tỉnh Phú Thọ, là vùng đất bán sơn địa,
nơi có rất nhiều làng nghề truyền thống lâu đời được lưu truyền và đã tồn tại đến
ngày hôm nay. Huyện Cẩm Khê hiện có 11 làng nghề gồm có nghề truyền thống và
nghề mới với các lĩnh vực sản xuất chủ yếu gồm: Nghề mộc, đan lát mây tre, chế
biến chè, chế biến nơng lâm sản, nón lá, ni cá chép đỏ; 4 hợp tác xã hoạt động
trong lĩnh vực nơng thơn thuộc các nhóm nghề; hơn 2.000 cơ sở sản xuất đồ gỗ,
mây tre đan, chế biến nông, lâm nghiệp thủy sản… Việc xây dựng, phát triển các


2

làng nghề không chỉ phù hợp với tiềm năng, thế mạnh mà còn phát huy tối đa “nội
lực” của từng địa phương. Do vậy, huyện Cẩm Khê đã tập trung khai thác nguồn
nhân lực tại chỗ nhằm thu hút, tạo việc làm ổn định và nâng cao thu nhập cho người
lao động tại khu vực nông thôn. Tuy nhiên, trong thực tế, phát triển làng nghề tại
huyện Cẩm Khê vẫn còn một số tồn tại. Một số nghề hiện nay vẫn thiếu nguyên liệu
để sản xuất, trong khi giá mua nguyên liệu từ nơi khác khá cao, nhưng thị trường
tiêu thụ sản phẩm bị thu hẹp, nên lợi nhuận thu được từ các làng nghề rất thấp, từ đó
khó tạo được tâm lý ổn định, yêu nghề, gắn bó lâu dài với nghề. Hoạt động sản xuất
kinh doanh tại các làng nghề của huyện chủ yếu là ở kinh tế hộ gia đình với quy mơ
nhỏ, ít vốn, sức đầu tư thấp, lượng sản phẩm làm ra chất lượng chưa cao, khối
lượng chưa đủ lớn, đặc biệt là chưa có nhãn hiệu hàng hóa nên giảm sức cạnh tranh
trên thị trường,….
Một trong những nguyên nhân dẫn tới những tồn tại trên là do các chính sách
phát triển làng nghề của huyện Cẩm Khê vẫn còn thiếu và chưa phù hợp. Chính
sách phát triển kinh tế làng nghề của Huyện cịn chưa cụ thể, hầu như khơng có
chính sách riêng phù hợp với đặc thù của địa phương. Chính sách xúc tiến thương
mại và tiêu thụ sản phẩm cho làng nghề đã được thực hiện nhưng quy mô và hiệu
quả chưa được phát huy tốt. Chính sách đầu tư cơ sở hạ tầng làng nghề còn thiếu
vắng, cơ sở hạ tầng làng nghề còn chưa đáp ứng được yêu cầu.
Nhận thức được vấn đề nên em đã lựa chọn đề tài: “Chính sách phát triển
làng nghề trên địa bàn huyện Cẩm Khê, tỉnh Phú Thọ” làm đề tài luận văn thạc sĩ
của mình.
2. Tổng quan nghiên cứu
Có rất nhiều đề tài, cơng trình nghiên cứu liên quan đến chính sách phát triển
làng nghề, cụ thể như sau:
- Nguyễn Thị Ngân (2009), “Xu hướng phát triển làng nghề ở khu vực đồng
bằng sơng Hồng”, tạp chí Nơng thơn mới đã chỉ ra vai trò của các làng nghề và bốn
xu hướng: Xu hướng kết hợp yếu tố truyền thống với hiện đại, xu hướng phát triển
gắn cụm công nghiệp nông thôn, xu hướng khôi phục nghề truyền thống gắn với

3

phát triển nghề mới và đa dạng hóa các loại hình sản xuất kinh doanh;
- Đinh Xn Nghiêm và nhóm tác giả (2010), “Một số chính sách chủ yếu
phát triển bền vững làng nghề ở Việt Nam”, đề tài nghiên cứu cấp Bộ - Viện nghiên
cứu quản lý kinh tế trung ương. Đề tài đã nghiên cứu rà soát và đánh giá một số
chính sách phát triển làng nghề, từ đó đề xuất giải pháp hồn thiện chính sách thúc
đẩy phát triển bền vữn làng nghề Việt Nam trong thời gian tới.
- Trần Thị Hoa (2014), “Giải pháp tài chính nhằm phát triển làng nghề ở
huyện Hoài Đức – Hà Nội đến 2020”, Luận văn thạc sĩ trường Đại học Kinh tế.
Luận văn đã làm rõ vai trò của tài chính trong phát triển làng nghề; đánh giá thực
trạng sử dụng các giải pháp tài chính trong phát triển làng nghề trên địa bàn huyện
Hoài Đức, thành phố Hà Nội; trên cơ sở đó đề xuất các giải pháp tài chính về việc
hồn thiện chính sách tài chính nhằm phát triển làng nghề trên địa bàn huyện Hoài
Đức, thành phố Hà Nội.
- Vũ Ngọc Linh (2017), “Chính sách phát triển làng nghề đồ gỗ mĩ nghệ xã
Vạn Điểm, huyện Thường Tín, Thành phố Hà Nội”, Luận văn thạc sĩ kinh tế Trường Đại học Thương mại đã tìm hiểu thực tiễn chính sách phát triển làng nghề
đồ gỗ mỹ nghệ Vạn Điểm huyện Thường Tín, thành phố Hà Nội để từ đó đưa ra giải
pháp nhằm hồn thiện chính sách phát triển làng nghề sản xuất đồ gỗ mỹ nghệ Vạn
Điểm một cách bền vững
- Vũ Xuân Tính (2018), “ Chính sách hỗ trợ phát triển làng nghề trên địa bàn
huyện Cẩm Giàng, tỉnh Hải Dương”, Luận văn thạc sĩ kinh tế - Trường Đại học
Thương Mại. Luận văn đã hệ thống hóa các vấn đề lý luận về chính sách hỗ trợ phát
triển làng nghề. Qua khảo sát thực tế về việc ban hành và thực hiện các chính sách
của huyện Cẩm Giàng nói riêng và tỉnh Hải Dương nói chung, luận văn đã đề xuất
các giải pháp nhằm hồn thiện chính sách hỗ trợ phát triển làng nghề tại huyện Cẩm
Giàng.
- Cao Văn Đơng (2019), “Chính sách phát triển làng nghề trên địa bàn huyện
Hoài Đức, thành phố Hà Nội”, Luận văn thạc sĩ chính sách cơng - Học viện Hành

chính Quốc gia đã làm rõ vai trị của các làng nghề đối với sự phát triển kinh tế - xã


4

hội của đất nước; đánh giá thực trạng sử dụng các chính sách trong phát triển làng
nghề, qua đó đề xuất một số giải pháp giúp chính sách phát triển làng nghề trên địa
bàn huyện Hoài Đức, thành phố Hà Nội được tốt hơn.
Nhìn chung, những cơng trình nghiên cứu trên đã có cách tiếp cận khác nhau
hoặc trực tiếp hoặc gián tiếp đến chính sách phát triển làng nghề trong những năm
gần đây, đáng chú ý là:
Thứ nhất, đã phân tích khái qt một số vai trị của làng nghề trong phát triển
kinh tế xã hội nông thôn, tạo việc làm ổn định và nâng cao thu nhập cho người lao
động tại địa phương.
Thứ hai, các cơng trình đã nghiên cứu về tình hình sản xuất và kinh doanh
của các làng nghề, từ đó đề xuất các giải pháp phát triển làng nghề từ lao động,
công nghệ, vốn, tiêu thụ sản phẩm…
Đó là những nguồn tài liệu vơ cùng q giá giúp em có được những thơng tin
cần thiết để kế thừa và phát triển trong luận văn của mình. Tuy nhiên chưa có cơng
trình nào nghiên cứu về chính sách phát triển làng nghề trên địa bàn huyện Cẩm
Khê, tỉnh Phú Thọ. Vì vậy, đề tài nghiên cứu của em hồn tồn mang tính độc lập
và khơng trùng lắp với các cơng trình nghiên cứu trước đây.
3. Mục tiêu và nhiệm vụ nghiên cứu
3.1. Mục tiêu
Mục tiêu chủ yếu của đề tài là hệ thống hóa cơ sở lý luận về chính sách phát
triển làng nghề, phân tích và đánh giá thực trạng phát triển làng nghề trên địa bàn
huyện Cẩm Khê, tỉnh Phú Thọ, từ đó đưa ra giải pháp nhằm hồn thiện chính sách
phát triển làng nghề của địa phương.
3.2. Nhiệm vụ
- Tổng quan những vấn đề lí luận liên quan đến làng nghề, chính sách phát

triển làng nghề.
- Nghiên cứu thực trạng phát triển làng nghề ở một số địa phương cấp huyện,
từ đó tìm ra các kinh nghiệm tốt có thể áp dụng phù hợp cho huyện Cẩm Khê.
- Đánh giá thực trạng chính sách phát triển làng nghề trên địa bàn huyện


5

Cẩm Khê, tỉnh Phú Thọ.
- Giải pháp hồn thiện chính sách để phát triển làng nghề trên địa bàn huyện
Cẩm Khê trong thời gian tới.
4. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu
4.1. Đối tượng nghiên cứu
Nghiên cứu thực trạng chính sách phát triển làng nghề trên địa bàn huyện
Cẩm Khê, tỉnh Phú Thọ.
4.2. Phạm vi nghiên cứu
- Về không gian: Nghiên cứu được thực hiện tại huyện Cẩm Khê, tỉnh Phú
Thọ.
- Về thời gian: Nghiên cứu thực trạng chính sách phát triển làng nghề trên
địa bàn huyện Cẩm Khê, tỉnh Phú Thọ giai đoạn 2019-2021.
- Về nội dung: Luận văn tập trung nghiên cứu thực trạng nội dung của một số
chính sách phát triển làng nghề trên địa bàn cấp huyện, cụ thể như:
+ Chính sách phát triển kinh tế làng nghề;
+ Chính sách xúc tiến thương mại và tiêu thụ sản phẩm cho làng nghề;
+ Chính sách đầu tư cơ sở hạ tầng làng nghề;
+ Chính sách ưu đãi đầu tư cho làng nghề;
+ Chính sách áp dụng khoa học công nghệ cho làng nghề.
5. Phương pháp nghiên cứu
- Phương pháp thu thập dữ liệu :
+ Thu thập dữ liệu thứ cấp: Tác giả tìm kiếm, thu thập thơng qua các tài liệu,

văn bản, sách, báo, tạp chí, báo cáo, website và tư liệu do địa phương cung cấp có
liên quan đến đề tài.
+ Thu thập dữ liệu sơ cấp: Thông qua việc điều tra, khảo sát thực tế tại huyện
Cẩm Khê, tỉnh Phú Thọ. Tác giả thực hiện phát phiếu khảo sát trực tiếp cho đối
tượng được khảo sát hoặc chuyển phiếu khảo sát qua email sau đó gọi điện cho đối
tượng được khảo sát để đảm bảo tỷ lệ phản hồi 100%.
Mục đích điều tra nhằm đánh giá về các chính sách phát triển làng nghề của


6

huyện Cẩm Khê.
Đối tượng điều tra là 10 cán bộ quản lý nhà nước tại UBND huyện Cẩm Khê
(Phó chủ tịch UBND huyện, CBQL thuộc Phịng Kinh tế, Phịng Nơng nghiệp và
phát triển nông thôn), cán bộ quản lý nhà nước tại các xã có làng nghề (Phó chủ tịch
các xã có làng nghề), 90 hộ kinh doanh trong 12 làng nghề hiện nay của huyện Cẩm
Khê (mỗi làng nghề 7-9 hộ kinh doanh).
Thời gian điều tra được thực hiện trong tháng 11 năm 2022.
Phương thức phát phiếu điều tra là phương pháp trực tiếp.
Phiếu điều tra sau khi thu về được tác giả thống kê và xử lý bằng phần mềm
Excel.
- Phương pháp phân tích, tổng hợp: Sử dụng để phân tích các số liệu tài liệu
thu thập được, trên cơ sở đó tổng hợp, rút ra các kết luận, các nhận định, phục vụ
mục đích nghiên cứu.
Sử dụng phương pháp phân tích – tổng hợp, phân tích – so sánh để phân tích
và đánh giá những dữ liệu thứ cấp
6. Kết cấu của luận văn
Ngoài phần mở đầu và kết luận, danh mục tài liệu tham khảo, phụ lục, kết
cấu luận văn gồm 3 chương.
Chương 1: Một số lý luận cơ bản về chính sách phát triển làng nghề của địa

phương cấp huyện.
Chương 2: Thực trạng chính sách phát triển làng nghề trên địa bàn huyện
Cẩm Khê, tỉnh Phú Thọ.
Chương 3: Giải pháp hồn thiện chính sách phát triển làng nghề trên địa bàn
huyện Cẩm Khê, tỉnh Phú Thọ.


7

Chương 1
MỘT SỐ LÝ LUẬN CƠ BẢN VỀ CHÍNH SÁCH PHÁT TRIỂN LÀNG
NGHỀ CỦA ĐỊA PHƯƠNG CẤP HUYỆN
1.1 PHÁT TRIỂN LÀNG NGHỀ
1.1.1 Làng nghề
Làng nghề có từ rất lâu đời và hiện hữu ở khắp nơi trên mọi vùng miền tổ
quốc. Lịch sử phát triển của làng nghề là một quá trình lâu dài, được truyền từ đời
này sang đời khác. Tuy nhiên, chưa có khái niệm chính thức về làng nghề mà vẫn
còn những quan niệm, tiêu chuẩn khác nhau.
Theo Thông tư 116/2006/TT-BNN ngày 18 tháng 12 năm 2006 của Bộ Nơng
nghiệp và phát triển nơng thơn giải thích: “Làng nghề là một hoặc nhiều cụm dân
cư cấp thôn, ấp, bản, làng, bn, phum, sóc hoặc các điểm dân cư tương tự trên địa
bàn một xã, thị trấn, có các hoạt động ngành nghề nông thôn, sản xuất ra một hoặc
nhiều loại sản phẩm khác nhau”. Cũng theo thông tư này, làng nghề được công nhận
phải đạt 03 tiêu chí sau:
- Có tối thiểu 30% tổng số hộ trên địa bàn tham gia các hoạt động ngành
nghề nông thôn;
- Hoạt động sản xuất kinh doanh ổn định tối thiểu 2 năm tính đến thời điểm
đề nghị cơng nhận;
- Chấp hành tốt chính sách, pháp luật của Nhà nước.
Ngồi ra, còn rất nhiều quan niệm về làng nghề như sau:

Thứ nhất, làng nghề là nơi hầu hết mọi người trong làng đều lao động bằng
nghề ấy và đó là nghề sống chủ yếu của họ. Dựa trên khái niệm này, số lượng làng
nghề ở Việt Nam hiện cịn rất ít, số còn lại làm nhiều nghề khác như dịch vụ,
thương mại... (Đinh Xuân Nghiêm và nhóm tác giả, 2010)
Thứ hai, làng nghề là làng làm nghề thủ công, nhưng không nhất thiết là đa
số dân làng. Thợ thủ công cũng là người làm nơng nhưng do u cầu chun mơn
hóa nên đã trở thành thợ thủ công lành nghề. Khái niệm này có thể dẫn tới việc hiểu


8

tiêu chí đánh giá làng nghề quá đơn giản. Làng nghề được cơng nhận phải được
xem xét dưới góc độ vai trị của nghề đó đối với sự phát triển kinh tế của làng, với
những tiêu chí cụ thể về số lao động tham gia và tỷ trọng thu nhập từ nghề đó. (Mai
Thế Hởn, 2000)
Thứ ba, làng nghề là cụm dân cư sống trong một thơn (làng) có một hay một
số nghề được tách khỏi nông nghiệp để sản xuất, kinh doanh độc lập. Thu nhập từ
các nghề đó chiếm tỷ trọng cao trong tổng giá trị sản xuất của cả làng. Khái niệm
này mặc dù rất đơn giản về tiêu chí nhưng phản ánh được thực chất làng nghề về
góc độ kinh tế. Việc xác định làng nghề chỉ nên dựa chủ yếu vào tiêu chí kinh tế bởi
làng nghề thực chất là một mơ hình phát triển kinh tế đặc thù. Trước đây, làng nghề
chỉ dùng bao hàm các nghề thủ công nghiệp, tên làng gắn liền với tên nghề. Nhưng
hiện nay, trong xu hướng lĩnh vực thương mại và dịch vụ đóng vai trị quan trọng
thì các nghề thương mại, dịch vụ ở nông thôn cũng được gọi là làng nghề. Tóm lại,
việc xem xét tiêu chí làng nghề chỉ nên ở góc độ mơ hình phát triển kinh tế.
(Nguyễn Xuân Dũng, 2016)
Thứ tư, làng nghề là trung tâm sản xuất thủ công, nơi quy tụ các nghệ nhân
và nhiều hộ gia đình chuyên làm nghề truyền thống lâu đời, có liên kết trong sản
xuất, bán sản phẩm theo kiểu phường hội, kiểu hệ thống doanh nghiệp vừa và nhỏ
và có cùng tổ nghề. Khái niệm này đã khái quát rất tốt về khía cạnh nghề nghiệp

trong cách hiểu về làng nghề nhưng cái thiếu là chưa phản ánh được hết tính chất
của làng nghề với vai trò là một thực thể sản xuất kinh doanh có ý nghĩa đối với các
mặt kinh tế, văn hóa, xã hội. (Vũ Quốc Tuấn, 2011)
Trong luận văn, tác giả sử dụng khái niệm làng nghề theo Luật định “Làng
nghề là một hoặc nhiều cụm dân cư cấp thôn, ấp, bản, làng, bn, phum, sóc hoặc
các điểm dân cư tương tự trên địa bàn một xã, thị trấn, có các hoạt động ngành nghề
nông thôn, sản xuất ra một hoặc nhiều loại sản phẩm khác nhau”.
1.1.2 Phát triển làng nghề
Làng nghề góp phần chuyển dịch cơ cấu lao động, cơ cấu kinh tế nông thôn,
xây dựng nông thôn mới. Nhiều làng nghề cũng là những điểm du lịch hấp dẫn


9

khách nước ngồi, có thể kết hợp du lịch làng nghề với du lịch văn hóa, du lịch sinh
thái, góp phần xuất khẩu hàng hóa tại chỗ, vừa phát triển làng nghề, vừa tăng thêm
sản phẩm du lịch và tăng thu nhập cho người dân địa phương.
Phát triển làng nghề là sự chuyển biến từ trạng thái thấp sang trạng thái cao
hơn; bao gồm cả sự tăng lên về số lượng làng nghề, quy mô làng nghề, đa dạng sản
phẩm làng nghề, chất lượng phát triển của làng nghề. Nó là sự kết hợp chặt chẽ giữa
hai vấn đề: Kinh tế và xã hội ở mỗi địa phương, quốc gia. Nó thể hiện ở việc mở
rộng về quy mơ sản xuất, sự gia tăng về mức đóng góp ngân sách và thu nhập bình
quân đầu người, việc đảm bảo an sinh xã hội và bảo vệ môi trường tại làng nghề.
Để đảm bảo làng nghề phát triển phải xem xét trên hai góc độ:
Một là phát triển làng nghề theo hướng mở rộng về quy mô và tốc độ tăng
giá trị sản lượng, trình độ cơng nghệ, thu nhập bình quân, tổng kim ngạch xuất
khẩu. Trong đó những nghề cũ được khơi phục, củng cố, phát triển, nghề mới được
hình thành phát triển cả về số lượng và chất lượng. Từ đó giá trị sản lượng sản
phẩm của làng nghề không ngừng được nâng lên.
Hai là, những tác động lan tỏa tích cực của làng nghề đến hoạt động kinh tế xã hội và môi trường của địa phương, khu vực có làng nghề: Tạo sự chuyển dịch

tích cực trong cơ cấu ngành kinh tế theo xu hướng công nghiệp hóa, hiện đại hóa;
Tác động tích cực trong việc phát triển cơ sở hạ tầng kỹ thuật và xã hội cho khu vực
có làng nghề; Tăng cường khả năng giải quyết việc làm và nâng cao thu nhập cho
dân cư trong vùng nghề; Hoạt động của làng nghề gắn với các phương án bảo vệ
môi trường trong khu vực, giảm thiểu các tác động tiêu cực của ô nhiễm môi trường
trong q trình phát triển.
1.2 CHÍNH SÁCH PHÁT TRIỂN LÀNG NGHỀ
1.2.1 Khái niệm chính sách phát triển làng nghề
Chính sách phát triển làng nghề là tổng hợp các chính sách khác nhau, tác
động phạm vi rộng, dài hạn đến sự phát triển của các làng nghề. Các chính sách này
cũng sử dụng rất nhiều các công cụ, là hợp điểm của nhiều chính sách bộ phận. Vì
vậy có thể hiểu chính sách phát triển làng nghề là tổng thể các quan điểm, biện


10

pháp, mục đích nhằm phát triển làng nghề theo định hướng chiến lược phát triển
bền vững. Tuy nhiên theo phạm vi và mục đích nghiên cứu của luận văn này thì các
chính sách phát triển làng nghề được giới hạn ở tầm nhóm chính sách là chính sách
về đất đai, về khuyến khích đầu tư, về thương mại thị trường, về thuế, tín dụng, về
khoa học cơng nghệ, đào tạo nguồn nhân lực và bảo vệ môi trường. Đây là những
chính sách có tác động cơ bản tới sự phát triển của làng nghề theo hướng tăng
trưởng về tốc độ phát triển, cơ cấu (tỷ trọng) tổng sản phẩm, thu nhập và đảm bảo
môi trường sinh thái ở các làng nghề. Chính sách phát triển làng nghề có thể khái
qt bởi các đặc trưng cơ bản như sau:
- Một là: Đối tượng tác động của chính sách phát triển làng nghề là toàn bộ
các hoạt động sản xuất kinh doanh và đời sống kinh tế - xã hội của các làng nghề.
Để làng nghề phát triển thì nhà nước phải chủ động hoạch định các chính sách tác
động vào các yếu tố ảnh hưởng đến sự phát triển của các làng nghề. Đối tượng của
chính sách phát triển làng nghề không chỉ liên quan đến các hộ, cơ sở sản xuất kinh

doanh ngành nghề của làng nghề mà còn liên quan tới người tiêu dùng và môi
trường sống của con người nói chung. Vì vậy, bên cạnh các biện pháp, phương tiện
kích thích sự phát triển tăng trưởng về tốc độ, cơ cấu, thu nhập của làng nghề, chính
sách của Nhà nước cũng cần phải kiểm soát, kiềm chế, khắc phục những hạn chế
của phát triển làng nghề, đặc biệt là những vấn đề về trách nhiệm đối với xã hội,
người tiêu dùng và mơi trường.
- Hai là: Chính sách phát triển làng nghề là tập hợp liên quan đến một hệ
thống rất nhiều các chính sách cơng khác nhau, đặc biệt là hệ thống các chính sách
về phát triển nơng nghiệp, nơng thơn trong đó có các làng nghề như các chính sách
về ngành nghề nơng thơn, chính sách đầu tư cơ sở hạ tầng, chính sách đầu tư tín
dụng, chính sách về thương mại, khoa học cơng nghệ, đào tạo v.v... Môi trường
kinh doanh của các làng nghề liên quan đến toàn bộ các yếu tố kinh tế, xã hội tự
nhiên tác động đến hoạt động sản xuất kinh doanh ở các làng nghề và đặc biệt quan
trọng là thị trường hàng hoá và thị trường của các yếu tố sản xuất như thị trường tài
chính, lao động, khoa học công nghệ... Các yếu tố, thị trường này nếu không thuận


11

lợi thì chính sách phát triển làng nghề khó có thể phát huy được hiệu quả mong
muốn. Vì vậy cũng có thể nói kết quả chính sách phát triển làng nghề là kết quả
tổng hợp của nhiều chính sách kinh tế - xã hội.
- Ba là: Chủ thể trực tiếp hoạch định chính sách và thực thi chính sách phát
triển làng nghề theo phân cấp về cấp độ ban hành các chính sách. Các chính sách
lớn thể hiện trong các hệ thống pháp luật như luật, pháp lệnh do Quốc hội ra quyết
định. Thơng thường các chính sách phát triển làng nghề do Chính phủ và Bộ ngành
Trung ương quyết định như các Nghị định, Quyết định của Chính phủ, các Thông
tư, Quyết định của Bộ ngành. Trên cơ sở các chính sách của Trung ương, ở các địa
phương căn cứ điều kiện, tình hình thực tế của mình, HĐND và UBND địa phương
cũng có thể ban hành các chính sách phù hợp. Với nước ta, Đảng là Đảng cầm

quyền, lãnh đạo tồn diện. Vì vậy, chính sách nói chung và chính sách phát triển
làng nghề nói riêng cịn chịu sự ảnh hưởng, chỉ đạo bởi các Nghị quyết, Chỉ thị của
Đảng. Việc thực hiện chính sách phát triển làng nghề phải có sự phối hợp chặt chẽ
của hệ thống các cơ quan nhà nước liên quan các cấp. Việc hoạch định và kết quả
thực thi chính sách phát triển làng nghề chịu ảnh hưởng sâu sắc của cách hiểu, cách
làm, cách ứng xử theo phân cấp của các Bộ, ngành và chính quyền các địa phương.
- Bốn là: Chính sách phát triển làng nghề có thể tác động theo cả 2 hướng:
Thúc đẩy và hạn chế phát triển. Chúng gồm 3 nhóm biện pháp: Về kinh tế là các
chính sách sử dụng các cơng cụ, địn bẩy kinh tế tác động vào lợi ích của các hộ, cơ
sở sản xuất kinh doanh trong các làng nghề. Về hành chính là các luật pháp, thủ tục
hành chính. Về giáo dục tuyên truyền là các chính sách xúc tiến đầu tư, xúc tiến
thương mại, giáo dục, đào tạo... Mặt khác, chính sách phát triển làng nghề cũng có
sự phân biệt đối xử thơng qua các tiêu chí về ngành nghề, lĩnh vực, địa bàn, quy
mơ... để khuyến khích, ưu đãi hoặc hạn chế.
- Năm là: Mục tiêu của chính sách phát triển làng nghề là sự tăng trưởng về
tốc độ, cơ cấu và thu nhập. Nói cách khác là hướng tới bảo tồn và phát triển các
làng nghề nhằm sử dụng hiệu quả mọi nguồn lực ở nông thôn tăng giá trị sản xuất
của các làng nghề, cải thiện cơ cấu tổng sản phẩm xã hội, giải quyết việc làm và