Phân tích Chiến lược 1 (Gián tiếp ước lệ), Chiến lược 2 (Đặt câu hỏi và lối nói rào đón) và Chiến lược 3 (Tỏ ra bi quan) của lịch sự âm tính

TRƯỜNG ĐẠI HỌC THƯƠNG MẠI
----

BÀI BÁO CÁO THẢO LUẬN
Đề tài: Chiến lược 1, 2 và 3
của lịch sự âm tính

Giảng viên hướng dẫn: Phan Tú Lan
Nhóm thực hiện: 8
Lớp học phần: 2277ENTI1021

HÀ NỘI, THÁNG 3 NĂM 2022


Bảng phân chia nhiệm vụ và đánh giá
STT
43
44
45

Họ và tên
Lê Thị Như Quỳnh
Nguyễn Thị Thắm
Trần Anh Thắng

Nhiệm vụ
Phần IV +kết luận+ slide
Phần IV +kết luận +slide
Phần II+slide + hoàn thiện word

Phạm Thanh Thảo

46

47
48

(Nhóm trưởng)
Phạm Thị Phương Thảo
Lê Thị Thu

Phần I +lời mở đầu+ slide

Phần III+slide
Phần III+slide


PhÂn.tưch.Chiỏn.lặỏằÊc.1.(GiĂn.tiỏp.ặỏằc.lỏằ)..Chiỏn.lặỏằÊc.2.(ãỏÃt.cÂu.hỏằãi.v.lỏằi.ni.ro.n).v.Chiỏn.lặỏằÊc.3.(Tỏằã.ra.bi.quan).cỏằĐa.lỏằch.sỏằ.Âm.tưnhPhÂn.tưch.Chiỏn.lặỏằÊc.1.(GiĂn.tiỏp.ặỏằc.lỏằ)..Chiỏn.lặỏằÊc.2.(ãỏÃt.cÂu.hỏằãi.v.lỏằi.ni.ro.n).v.Chiỏn.lặỏằÊc.3.(Tỏằã.ra.bi.quan).cỏằĐa.lỏằch.sỏằ.Âm.tưnhPhÂn.tưch.Chiỏn.lặỏằÊc.1.(GiĂn.tiỏp.ặỏằc.lỏằ)..Chiỏn.lặỏằÊc.2.(ãỏÃt.cÂu.hỏằãi.v.lỏằi.ni.ro.n).v.Chiỏn.lặỏằÊc.3.(Tỏằã.ra.bi.quan).cỏằĐa.lỏằch.sỏằ.Âm.tưnhPhÂn.tưch.Chiỏn.lặỏằÊc.1.(GiĂn.tiỏp.ặỏằc.lỏằ)..Chiỏn.lặỏằÊc.2.(ãỏÃt.cÂu.hỏằãi.v.lỏằi.ni.ro.n).v.Chiỏn.lặỏằÊc.3.(Tỏằã.ra.bi.quan).cỏằĐa.lỏằch.sỏằ.Âm.tưnh

Mc lc
A. Li m u......................................................................................................................... 1
B. Ni dung............................................................................................................................ 2
I. Lch sự âm tính...................................................................................................................2
1. Định nghĩa....................................................................................................................... 2
2. Phân biệt lịch sự dương tính và lịch sự âm tính..............................................................2
2.1. Lịch sự dương tính....................................................................................................2
2.2. Lịch sự âm tính.........................................................................................................2
II. Chiến lược gián tiếp ước lệ................................................................................................3
1. Định nghĩa và mục đích..................................................................................................3
2. Cách thức thực hiện........................................................................................................4
2.1. Hành động lời nói trực tiếp với yếu tố đền bù (lời nói trực tiếp + tơn ngơn)............4
2.2. Phát ngơn trực tiếp trong đó tính thượng phong của đối thể giao tiếp.......................4

2.3. Đặt câu hỏi về điều kiện thuận hành.........................................................................5
2.4. Câu hỏi phát ngôn đề nghị gián tiếp ước lệ hóa........................................................5
2.5. Dùng câu hỏi về khả năng của người nghe...............................................................5
2.6. Một số mẫu câu đề nghị ước lệ hố..........................................................................5
2.7. Tình huống sử dụng..................................................................................................7
2.8. So sánh với cộng đồng Anh – Úc – Mỹ....................................................................7
2.9. Lời khuyên................................................................................................................ 8
III. Chiến lược đặt câu hỏi và lối nói rào đón.........................................................................8
1. Đặt câu hỏi...................................................................................................................... 8
1.1. Định nghĩa và mục đích............................................................................................8
1.2. Cách thực hiện..........................................................................................................9
1.2.1. Câu hỏi mở/câu hỏi đóng:.................................................................................9
1.2.2. Câu hỏi hình nón.............................................................................................10
1.2.3. Câu hỏi thăm dị..............................................................................................10
1.2.4. Câu hỏi dẫn dắt...............................................................................................10
1.2.5. Câu hỏi tu từ...................................................................................................11
1.3. Tình huống sử dụng................................................................................................11
1.4. So sánh Tiếng Anh và Tiếng Việt v cỏch s dng v tn sut s dng.................11
PhÂn.tưch.Chiỏn.lặỏằÊc.1.(GiĂn.tiỏp.ặỏằc.lỏằ)..Chiỏn.lặỏằÊc.2.(ãỏÃt.cÂu.hỏằãi.v.lỏằi.ni.ro.n).v.Chiỏn.lặỏằÊc.3.(Tỏằã.ra.bi.quan).cỏằĐa.lỏằch.sỏằ.Âm.tưnhPhÂn.tưch.Chiỏn.lặỏằÊc.1.(GiĂn.tiỏp.ặỏằc.lỏằ)..Chiỏn.lặỏằÊc.2.(ãỏÃt.cÂu.hỏằãi.v.lỏằi.ni.ro.n).v.Chiỏn.lặỏằÊc.3.(Tỏằã.ra.bi.quan).cỏằĐa.lỏằch.sỏằ.Âm.tưnhPhÂn.tưch.Chiỏn.lặỏằÊc.1.(GiĂn.tiỏp.ặỏằc.lỏằ)..Chiỏn.lặỏằÊc.2.(ãỏÃt.cÂu.hỏằãi.v.lỏằi.ni.ro.n).v.Chiỏn.lặỏằÊc.3.(Tỏằã.ra.bi.quan).cỏằĐa.lỏằch.sỏằ.Âm.tưnhPhÂn.tưch.Chiỏn.lặỏằÊc.1.(GiĂn.tiỏp.ặỏằc.lỏằ)..Chiỏn.lặỏằÊc.2.(ãỏÃt.cÂu.hỏằãi.v.lỏằi.ni.ro.n).v.Chiỏn.lặỏằÊc.3.(Tỏằã.ra.bi.quan).cỏằĐa.lỏằch.sỏằ.Âm.tưnh


PhÂn.tưch.Chiỏn.lặỏằÊc.1.(GiĂn.tiỏp.ặỏằc.lỏằ)..Chiỏn.lặỏằÊc.2.(ãỏÃt.cÂu.hỏằãi.v.lỏằi.ni.ro.n).v.Chiỏn.lặỏằÊc.3.(Tỏằã.ra.bi.quan).cỏằĐa.lỏằch.sỏằ.Âm.tưnhPhÂn.tưch.Chiỏn.lặỏằÊc.1.(GiĂn.tiỏp.ặỏằc.lỏằ)..Chiỏn.lặỏằÊc.2.(ãỏÃt.cÂu.hỏằãi.v.lỏằi.ni.ro.n).v.Chiỏn.lặỏằÊc.3.(Tỏằã.ra.bi.quan).cỏằĐa.lỏằch.sỏằ.Âm.tưnhPhÂn.tưch.Chiỏn.lặỏằÊc.1.(GiĂn.tiỏp.ặỏằc.lỏằ)..Chiỏn.lặỏằÊc.2.(ãỏÃt.cÂu.hỏằãi.v.lỏằi.ni.ro.n).v.Chiỏn.lặỏằÊc.3.(Tỏằã.ra.bi.quan).cỏằĐa.lỏằch.sỏằ.Âm.tưnhPhÂn.tưch.Chiỏn.lặỏằÊc.1.(GiĂn.tiỏp.ặỏằc.lỏằ)..Chiỏn.lặỏằÊc.2.(ãỏÃt.cÂu.hỏằãi.v.lỏằi.ni.ro.n).v.Chiỏn.lặỏằÊc.3.(Tỏằã.ra.bi.quan).cỏằĐa.lỏằch.sỏằ.Âm.tưnh

1.5. Li khuyờn.............................................................................................................. 12
2. Li núi ro ún.............................................................................................................. 12
2.1. nh nghĩa và mục đích..........................................................................................12
2.2. Cách thực hiện........................................................................................................13
2.3. Một số dấu hiệu rào chắn........................................................................................14
2.3.1. Dấu hiệu chào đón “Chân”............................................................................14
2.3.2. Dấu hiệu chào đón “Túc”...............................................................................15

2.3.3. Dấu hiệu chào đón “Trực”.............................................................................15
2.3.4. Dấu hiệu chào đón “Minh”............................................................................16
2.4. Tình huống sử dụng................................................................................................17
2.5. So sánh giữa Tiếng Anh và Tiếng Việt về cách sử dụng và tần suất sử dụng.........17
2.6. Lời khuyên.............................................................................................................. 17
IV. Chiến lược tỏ ra bi quan.................................................................................................17
1. Định nghĩa và mục đích................................................................................................17
2. Cách thực hiện..............................................................................................................18
2.1. Sử dụng thức giả định.............................................................................................18
2.2. Sử dụng dấu hiệu uyển thanh (dấu hiệu che chắn bi quan).....................................18
2.3. Sử dụng cách nói phủ định......................................................................................19
2.4. Tình huống sử dụng................................................................................................19
2.5. So sánh giữa tiếng Anh và tiếng Việt......................................................................19
2.5. Lời khuyên.............................................................................................................. 20
V. Kết lun........................................................................................................................... 20

PhÂn.tưch.Chiỏn.lặỏằÊc.1.(GiĂn.tiỏp.ặỏằc.lỏằ)..Chiỏn.lặỏằÊc.2.(ãỏÃt.cÂu.hỏằãi.v.lỏằi.ni.ro.n).v.Chiỏn.lặỏằÊc.3.(Tỏằã.ra.bi.quan).cỏằĐa.lỏằch.sỏằ.Âm.tưnhPhÂn.tưch.Chiỏn.lặỏằÊc.1.(GiĂn.tiỏp.ặỏằc.lỏằ)..Chiỏn.lặỏằÊc.2.(ãỏÃt.cÂu.hỏằãi.v.lỏằi.ni.ro.n).v.Chiỏn.lặỏằÊc.3.(Tỏằã.ra.bi.quan).cỏằĐa.lỏằch.sỏằ.Âm.tưnhPhÂn.tưch.Chiỏn.lặỏằÊc.1.(GiĂn.tiỏp.ặỏằc.lỏằ)..Chiỏn.lặỏằÊc.2.(ãỏÃt.cÂu.hỏằãi.v.lỏằi.ni.ro.n).v.Chiỏn.lặỏằÊc.3.(Tỏằã.ra.bi.quan).cỏằĐa.lỏằch.sỏằ.Âm.tưnhPhÂn.tưch.Chiỏn.lặỏằÊc.1.(GiĂn.tiỏp.ặỏằc.lỏằ)..Chiỏn.lặỏằÊc.2.(ãỏÃt.cÂu.hỏằãi.v.lỏằi.ni.ro.n).v.Chiỏn.lặỏằÊc.3.(Tỏằã.ra.bi.quan).cỏằĐa.lỏằch.sỏằ.Âm.tưnh


PhÂn.tưch.Chiỏn.lặỏằÊc.1.(GiĂn.tiỏp.ặỏằc.lỏằ)..Chiỏn.lặỏằÊc.2.(ãỏÃt.cÂu.hỏằãi.v.lỏằi.ni.ro.n).v.Chiỏn.lặỏằÊc.3.(Tỏằã.ra.bi.quan).cỏằĐa.lỏằch.sỏằ.Âm.tưnhPhÂn.tưch.Chiỏn.lặỏằÊc.1.(GiĂn.tiỏp.ặỏằc.lỏằ)..Chiỏn.lặỏằÊc.2.(ãỏÃt.cÂu.hỏằãi.v.lỏằi.ni.ro.n).v.Chiỏn.lặỏằÊc.3.(Tỏằã.ra.bi.quan).cỏằĐa.lỏằch.sỏằ.Âm.tưnhPhÂn.tưch.Chiỏn.lặỏằÊc.1.(GiĂn.tiỏp.ặỏằc.lỏằ)..Chiỏn.lặỏằÊc.2.(ãỏÃt.cÂu.hỏằãi.v.lỏằi.ni.ro.n).v.Chiỏn.lặỏằÊc.3.(Tỏằã.ra.bi.quan).cỏằĐa.lỏằch.sỏằ.Âm.tưnhPhÂn.tưch.Chiỏn.lặỏằÊc.1.(GiĂn.tiỏp.ặỏằc.lỏằ)..Chiỏn.lặỏằÊc.2.(ãỏÃt.cÂu.hỏằãi.v.lỏằi.ni.ro.n).v.Chiỏn.lặỏằÊc.3.(Tỏằã.ra.bi.quan).cỏằĐa.lỏằch.sỏằ.Âm.tưnh

A. Li m u
Con ngi luụn sng trong cỏc mi quan hệ xã hội đa dạng, phức tạp. Cuộc sống địi
hỏi mỗi người phải có cư xử đúng đắn, thể hiện qua phép lịch sự trong giao tiếp. Vậy chúng
ta đã thực sự hiểu được lịch sự là gì và các chiến lược lịch sự trong giao tiếp? Hiện nay,
“Lịch sự” đã trở thành vấn đề rất được quan tâm của nhiều nhà nghiên cứu ngôn ngữ. Các
nhà nghiên cứu ngôn ngữ P.Brown và S.Levinson cho rằng: “Lịch sự là một chiến lược
nhằm sửa đổi, giảm thiểu mức độ “mất thể diện” đã hoặc sẽ xảy ra trong hoạt động giao
tiếp của con người”. Dù là quan niệm nào thì chúng ta đều thấy có sự đồng nhất quan điểm
rằng Lịch sự là một phương thức để giảm thiểu sự xung đột trong diễn ngôn, kéo gần

khoảng cách giữa người nói và người nghe.Chiến lược lịch sự là cách ứng xử ngôn ngữ
khôn khéo, tế nhị nhằm tránh xúc phạm hay áp đặt và làm tăng sự vừa lòng đối với người
đối thoại để đạt hiệu quả giao tiếp cao nhất.
Lịch sự được các nhà nghiên cứu chia thành 2 loại: Lịch sự dương tính và Lịch sự âm
tính trong đó Lịch sự âm tính hướng vào thể diện âm tính, vào lãnh địa của đối tác, tức là
phép lịch sự này có tính né tránh (tránh khơng dùng những hành vi đe dọa thể diện khi
không thể hoặc bù đắp, giảm nhẹ hiệu lực của các hành vi đe dọa thể diện khi không thể
không dùng chúng). Như vậy, nghiên cứu về các chiến lược lịch sự âm tính sẽ giúp cho các
cuộc giao tiếp có hiệu quả, tránh mất lòng đối phương và giúp đạt được các mục đích giao
tiếp. Do đó, nhóm 8 chúng em quyết định làm về đề tài: “Phân tích Chiến lược 1 (Gián tiếp
ước lệ), Chiến lược 2 (Đặt câu hỏi và lối nói rào đón) và Chiến lược 3 (Tỏ ra bi quan)
ca lch s õm tớnh.

1

PhÂn.tưch.Chiỏn.lặỏằÊc.1.(GiĂn.tiỏp.ặỏằc.lỏằ)..Chiỏn.lặỏằÊc.2.(ãỏÃt.cÂu.hỏằãi.v.lỏằi.ni.ro.n).v.Chiỏn.lặỏằÊc.3.(Tỏằã.ra.bi.quan).cỏằĐa.lỏằch.sỏằ.Âm.tưnhPhÂn.tưch.Chiỏn.lặỏằÊc.1.(GiĂn.tiỏp.ặỏằc.lỏằ)..Chiỏn.lặỏằÊc.2.(ãỏÃt.cÂu.hỏằãi.v.lỏằi.ni.ro.n).v.Chiỏn.lặỏằÊc.3.(Tỏằã.ra.bi.quan).cỏằĐa.lỏằch.sỏằ.Âm.tưnhPhÂn.tưch.Chiỏn.lặỏằÊc.1.(GiĂn.tiỏp.ặỏằc.lỏằ)..Chiỏn.lặỏằÊc.2.(ãỏÃt.cÂu.hỏằãi.v.lỏằi.ni.ro.n).v.Chiỏn.lặỏằÊc.3.(Tỏằã.ra.bi.quan).cỏằĐa.lỏằch.sỏằ.Âm.tưnhPhÂn.tưch.Chiỏn.lặỏằÊc.1.(GiĂn.tiỏp.ặỏằc.lỏằ)..Chiỏn.lặỏằÊc.2.(ãỏÃt.cÂu.hỏằãi.v.lỏằi.ni.ro.n).v.Chiỏn.lặỏằÊc.3.(Tỏằã.ra.bi.quan).cỏằĐa.lỏằch.sỏằ.Âm.tưnh


PhÂn.tưch.Chiỏn.lặỏằÊc.1.(GiĂn.tiỏp.ặỏằc.lỏằ)..Chiỏn.lặỏằÊc.2.(ãỏÃt.cÂu.hỏằãi.v.lỏằi.ni.ro.n).v.Chiỏn.lặỏằÊc.3.(Tỏằã.ra.bi.quan).cỏằĐa.lỏằch.sỏằ.Âm.tưnhPhÂn.tưch.Chiỏn.lặỏằÊc.1.(GiĂn.tiỏp.ặỏằc.lỏằ)..Chiỏn.lặỏằÊc.2.(ãỏÃt.cÂu.hỏằãi.v.lỏằi.ni.ro.n).v.Chiỏn.lặỏằÊc.3.(Tỏằã.ra.bi.quan).cỏằĐa.lỏằch.sỏằ.Âm.tưnhPhÂn.tưch.Chiỏn.lặỏằÊc.1.(GiĂn.tiỏp.ặỏằc.lỏằ)..Chiỏn.lặỏằÊc.2.(ãỏÃt.cÂu.hỏằãi.v.lỏằi.ni.ro.n).v.Chiỏn.lặỏằÊc.3.(Tỏằã.ra.bi.quan).cỏằĐa.lỏằch.sỏằ.Âm.tưnhPhÂn.tưch.Chiỏn.lặỏằÊc.1.(GiĂn.tiỏp.ặỏằc.lỏằ)..Chiỏn.lặỏằÊc.2.(ãỏÃt.cÂu.hỏằãi.v.lỏằi.ni.ro.n).v.Chiỏn.lặỏằÊc.3.(Tỏằã.ra.bi.quan).cỏằĐa.lỏằch.sỏằ.Âm.tưnh

B. Ni dung
I. Lch s õm tớnh
1. nh ngha
Lch s âm tính có thể tóm lược một cách ngắn gọn là “Chú tâm tới việc làm sao đừng
áp đặt lên người khác hoặc hạn chế tự do của họ, nhưng có giữ khoảng cách”. (Bentahila &
Davies, 1989)
Lịch sự âm tính là bất cứ hành động giao tiếp nào (ngôn từ và/hoặc phi ngơn từ) được
tạo lập một cách có chủ định và phù hợp nhằm tỏ ra rằng người nói khơng muốn xâm phạm
vào vùng riêng tư của người nghe, và do vậy, duy trì khoảng cách giữa họ trong các chu
cảnh tình huống và văn hóa cụ thể (Nguyễn Quang, 2002)

Như vậy có thể hiểu lịch sự âm tính là các biểu hiện tôn trọng và tránh xen vào chuyện
riêng tư của người khác. Xét theo hệ hình khoảng cách và quyền lực, nó là việc duy trì ý
thức khoảng cách và ý nghĩa quyền lực giữa người nói và người nghe, tạo lập ngữ nghĩa
quyền lực (Power semantic) giữa các đối tác giao tiếp theo hướng có lợi cho người nghe. 

2. Phân biệt lịch sự dương tính và lịch sự âm tính
2.1. Lịch sự dương tính
Trong lịch sự dương tính, khi A và B tương tác với nhau, lịch sự dương tính giúp mối
quan hệ giữa A và B gần nhau hơn, thu hẹp khoảng cách giữa A và B. Mang một số đặc
điểm:
+ Quan tâm đến người khác
+ Kéo gần khoảng cách
+ Thân mật, gần gũi
Ví dụ: Chị yêu ơi, chị hướng dẫn em làm câu toán này với nhé.
Hey buddy, I really love your new computer, can I use it sometime?

2.2. Lịch sự âm tính
Lịch sự âm tính khi A và B tương tác với nhau, lịch sự âm tính làm mối quan hệ giữa
A và B xa nhau hơn, tạo ra một khoảng cách nhất định giữa A v B. Mang mt s c im:
2

PhÂn.tưch.Chiỏn.lặỏằÊc.1.(GiĂn.tiỏp.ặỏằc.lỏằ)..Chiỏn.lặỏằÊc.2.(ãỏÃt.cÂu.hỏằãi.v.lỏằi.ni.ro.n).v.Chiỏn.lặỏằÊc.3.(Tỏằã.ra.bi.quan).cỏằĐa.lỏằch.sỏằ.Âm.tưnhPhÂn.tưch.Chiỏn.lặỏằÊc.1.(GiĂn.tiỏp.ặỏằc.lỏằ)..Chiỏn.lặỏằÊc.2.(ãỏÃt.cÂu.hỏằãi.v.lỏằi.ni.ro.n).v.Chiỏn.lặỏằÊc.3.(Tỏằã.ra.bi.quan).cỏằĐa.lỏằch.sỏằ.Âm.tưnhPhÂn.tưch.Chiỏn.lặỏằÊc.1.(GiĂn.tiỏp.ặỏằc.lỏằ)..Chiỏn.lặỏằÊc.2.(ãỏÃt.cÂu.hỏằãi.v.lỏằi.ni.ro.n).v.Chiỏn.lặỏằÊc.3.(Tỏằã.ra.bi.quan).cỏằĐa.lỏằch.sỏằ.Âm.tưnhPhÂn.tưch.Chiỏn.lặỏằÊc.1.(GiĂn.tiỏp.ặỏằc.lỏằ)..Chiỏn.lặỏằÊc.2.(ãỏÃt.cÂu.hỏằãi.v.lỏằi.ni.ro.n).v.Chiỏn.lặỏằÊc.3.(Tỏằã.ra.bi.quan).cỏằĐa.lỏằch.sỏằ.Âm.tưnh


PhÂn.tưch.Chiỏn.lặỏằÊc.1.(GiĂn.tiỏp.ặỏằc.lỏằ)..Chiỏn.lặỏằÊc.2.(ãỏÃt.cÂu.hỏằãi.v.lỏằi.ni.ro.n).v.Chiỏn.lặỏằÊc.3.(Tỏằã.ra.bi.quan).cỏằĐa.lỏằch.sỏằ.Âm.tưnhPhÂn.tưch.Chiỏn.lặỏằÊc.1.(GiĂn.tiỏp.ặỏằc.lỏằ)..Chiỏn.lặỏằÊc.2.(ãỏÃt.cÂu.hỏằãi.v.lỏằi.ni.ro.n).v.Chiỏn.lặỏằÊc.3.(Tỏằã.ra.bi.quan).cỏằĐa.lỏằch.sỏằ.Âm.tưnhPhÂn.tưch.Chiỏn.lặỏằÊc.1.(GiĂn.tiỏp.ặỏằc.lỏằ)..Chiỏn.lặỏằÊc.2.(ãỏÃt.cÂu.hỏằãi.v.lỏằi.ni.ro.n).v.Chiỏn.lặỏằÊc.3.(Tỏằã.ra.bi.quan).cỏằĐa.lỏằch.sỏằ.Âm.tưnhPhÂn.tưch.Chiỏn.lặỏằÊc.1.(GiĂn.tiỏp.ặỏằc.lỏằ)..Chiỏn.lặỏằÊc.2.(ãỏÃt.cÂu.hỏằãi.v.lỏằi.ni.ro.n).v.Chiỏn.lặỏằÊc.3.(Tỏằã.ra.bi.quan).cỏằĐa.lỏằch.sỏằ.Âm.tưnh

+ Khụng quan tõm n chuyn riờng t
+ Gi khong cách
+ Tơn trọng, khoảng cách
Ví dụ: Thưa chị, nếu chị khơng bận gì thì phiền chị hướng dẫn em làm câu tốn

này được khơng ạ?
Sorry, I just want to ask you if I could use your computer?

II. Chiến lược gián tiếp ước lệ 
1. Định nghĩa và mục đích
Định nghĩa:
- Gián tiếp ước lệ là việc sử dụng các đoản ngữ và câu mà ý nghĩa của chúng xét theo
ngữ cảnh là tường minh (bởi tính ước lệ hóa) và khác với nghĩa trực trần của chúng (Brown
và Levinson, 1990). 
Mục đích: 
-

Chủ thể giao tiếp sử dụng chiến lược này với mục đích thoả hiệp giữa 2 nhu cầu đối
lập:
+ Phát ngôn vẫn đảm bảo được tính công khai (on record), đích ngôn trung của phát
ngôn vẫn hiển lộ.
+ Người nói vẫn bày tỏ được mong muốn của mình là làm cho phát ngôn không công
khai (off record), qua đó gián tiếp nêu ra được sự áy náy và miễn cưỡng của mình
khi phải đưa ra phát ngôn đó. 

-

Chiến lược gián tiếp ước lệ có mục đích truyền tải phát ngôn theo một cách hàm ẩn,

một cách gián tiếp nhưng theo hướng tích cực. Điều này có nghĩa rằng, người nói thể hiện
sự lịch sự, áy náy… khi đưa ra lời yêu cầu đối với người nghe. Trong đó tính công khai
trong mong muốn của người nói vẫn được bộc lộ rõ ràng nhưng phát ngôn lại thể hiện sự ẩn
ý, không rõ ràng.
-

Việc sử dụng các phát ngôn gián tiếp sẽ mang tính lịch sự hơn để tránh được tính ép

buộc đối với của người nghe, tránh sự bối rối và khó xử, giữ gìn thể diện cho người nghe.
Ví dụ: Trong chương trình “Khách mời của VTV3” có đoạn hội thoi:
3

PhÂn.tưch.Chiỏn.lặỏằÊc.1.(GiĂn.tiỏp.ặỏằc.lỏằ)..Chiỏn.lặỏằÊc.2.(ãỏÃt.cÂu.hỏằãi.v.lỏằi.ni.ro.n).v.Chiỏn.lặỏằÊc.3.(Tỏằã.ra.bi.quan).cỏằĐa.lỏằch.sỏằ.Âm.tưnhPhÂn.tưch.Chiỏn.lặỏằÊc.1.(GiĂn.tiỏp.ặỏằc.lỏằ)..Chiỏn.lặỏằÊc.2.(ãỏÃt.cÂu.hỏằãi.v.lỏằi.ni.ro.n).v.Chiỏn.lặỏằÊc.3.(Tỏằã.ra.bi.quan).cỏằĐa.lỏằch.sỏằ.Âm.tưnhPhÂn.tưch.Chiỏn.lặỏằÊc.1.(GiĂn.tiỏp.ặỏằc.lỏằ)..Chiỏn.lặỏằÊc.2.(ãỏÃt.cÂu.hỏằãi.v.lỏằi.ni.ro.n).v.Chiỏn.lặỏằÊc.3.(Tỏằã.ra.bi.quan).cỏằĐa.lỏằch.sỏằ.Âm.tưnhPhÂn.tưch.Chiỏn.lặỏằÊc.1.(GiĂn.tiỏp.ặỏằc.lỏằ)..Chiỏn.lặỏằÊc.2.(ãỏÃt.cÂu.hỏằãi.v.lỏằi.ni.ro.n).v.Chiỏn.lặỏằÊc.3.(Tỏằã.ra.bi.quan).cỏằĐa.lỏằch.sỏằ.Âm.tưnh


PhÂn.tưch.Chiỏn.lặỏằÊc.1.(GiĂn.tiỏp.ặỏằc.lỏằ)..Chiỏn.lặỏằÊc.2.(ãỏÃt.cÂu.hỏằãi.v.lỏằi.ni.ro.n).v.Chiỏn.lặỏằÊc.3.(Tỏằã.ra.bi.quan).cỏằĐa.lỏằch.sỏằ.Âm.tưnhPhÂn.tưch.Chiỏn.lặỏằÊc.1.(GiĂn.tiỏp.ặỏằc.lỏằ)..Chiỏn.lặỏằÊc.2.(ãỏÃt.cÂu.hỏằãi.v.lỏằi.ni.ro.n).v.Chiỏn.lặỏằÊc.3.(Tỏằã.ra.bi.quan).cỏằĐa.lỏằch.sỏằ.Âm.tưnhPhÂn.tưch.Chiỏn.lặỏằÊc.1.(GiĂn.tiỏp.ặỏằc.lỏằ)..Chiỏn.lặỏằÊc.2.(ãỏÃt.cÂu.hỏằãi.v.lỏằi.ni.ro.n).v.Chiỏn.lặỏằÊc.3.(Tỏằã.ra.bi.quan).cỏằĐa.lỏằch.sỏằ.Âm.tưnhPhÂn.tưch.Chiỏn.lặỏằÊc.1.(GiĂn.tiỏp.ặỏằc.lỏằ)..Chiỏn.lặỏằÊc.2.(ãỏÃt.cÂu.hỏằãi.v.lỏằi.ni.ro.n).v.Chiỏn.lặỏằÊc.3.(Tỏằã.ra.bi.quan).cỏằĐa.lỏằch.sỏằ.Âm.tưnh

Khỏch mi: Bi hỏt Trờn nh Trng Sn, tụi hỏt thường xuyên vào những
năm tháng ấy.”
MC Lại Văn Sâm: “Anh có thể giúp khán giả nhớ lại bài hát được khơng ạ?” 
→ Câu nói của MC: "Anh có thể giúp ...?" đã sử dụng chiến lược gián tiếp ước lệ. MC
muốn khách mời sẽ hát lại ca khúc đó nhưng thay vì dùng lời nói trực tiếp anh có thể hát
bài hát ấy lần nữa thì MC lại đưa ra một yêu cầu gián tiếp lịch sự nhưng vẫn đáp ứng mục
đích muốn truyền tải.
Trong “The Late Show with David Letterman” có đoạn hội thoại:
Michael Weatherly: “... it’s gorgeous in the Robert Wagner story, you know?”
David Letterman: “Robert Wagner, for God’s sake 200 episodes, Is that
possible 200 episodes NCIS. You can see it every Tuesday at 8.00 p.m.”
→ Trong câu nói “for God’s sake 200 ...” này, Letterman đã gián tiếp thể hiện sự ngưỡng
mộ của mình với bộ phim truyền hình NCIS mà Michael đã tham gia. Bằng cách này, lời
phát biểu vẫn thể hiện được thái độ anh ấy muốn bộc lộ.

2. Cách thức thực hiện 
2.1. Hành động lời nói trực tiếp với yếu tố đền bù (lời nói trực tiếp + tơn ngơn)
Hành động lời nói gián tiếp không phải là phương tiện duy nhất và mạnh mẽ nhất để
tạo ra “lịch sự âm tính”. Do vậy, người ta vẫn có thể sử dụng hành động lời nói trực tiếp kết

hợp với các yếu tố đền bù (Redresses) để tạo ra một phát ngôn không kém phần lịch sự.
Ví dụ: 
Gián tiếp: Chị có thể đóng cái cửa sổ được khơng?(Hành động lời nói gián tiếp)
Trực tiếp: Chị làm ơn đóng giúp em cái cửa sổ với. (Hành động lời nói trực tiếp +
các tơn ngơn)

2.2. Phát ngơn trực tiếp trong đó tính thượng phong của đối thể giao tiếp
Tính tơn ti được thể hiện mạnh mẽ hơn trong ngơn ngữ - văn hóa Việt so với các thực
thể ngơn ngữ văn hóa Âu - Mỹ. Vì vậy, phát ngơn trực tiếp trong đó tính thượng phong của
đối thể giao tiếp được người nghe cho là lịch sự hơn.
Ví dụ:
Gián tiếp: May I help you with that project? (Hướng ti ngi núi)
4

PhÂn.tưch.Chiỏn.lặỏằÊc.1.(GiĂn.tiỏp.ặỏằc.lỏằ)..Chiỏn.lặỏằÊc.2.(ãỏÃt.cÂu.hỏằãi.v.lỏằi.ni.ro.n).v.Chiỏn.lặỏằÊc.3.(Tỏằã.ra.bi.quan).cỏằĐa.lỏằch.sỏằ.Âm.tưnhPhÂn.tưch.Chiỏn.lặỏằÊc.1.(GiĂn.tiỏp.ặỏằc.lỏằ)..Chiỏn.lặỏằÊc.2.(ãỏÃt.cÂu.hỏằãi.v.lỏằi.ni.ro.n).v.Chiỏn.lặỏằÊc.3.(Tỏằã.ra.bi.quan).cỏằĐa.lỏằch.sỏằ.Âm.tưnhPhÂn.tưch.Chiỏn.lặỏằÊc.1.(GiĂn.tiỏp.ặỏằc.lỏằ)..Chiỏn.lặỏằÊc.2.(ãỏÃt.cÂu.hỏằãi.v.lỏằi.ni.ro.n).v.Chiỏn.lặỏằÊc.3.(Tỏằã.ra.bi.quan).cỏằĐa.lỏằch.sỏằ.Âm.tưnhPhÂn.tưch.Chiỏn.lặỏằÊc.1.(GiĂn.tiỏp.ặỏằc.lỏằ)..Chiỏn.lặỏằÊc.2.(ãỏÃt.cÂu.hỏằãi.v.lỏằi.ni.ro.n).v.Chiỏn.lặỏằÊc.3.(Tỏằã.ra.bi.quan).cỏằĐa.lỏằch.sỏằ.Âm.tưnh


PhÂn.tưch.Chiỏn.lặỏằÊc.1.(GiĂn.tiỏp.ặỏằc.lỏằ)..Chiỏn.lặỏằÊc.2.(ãỏÃt.cÂu.hỏằãi.v.lỏằi.ni.ro.n).v.Chiỏn.lặỏằÊc.3.(Tỏằã.ra.bi.quan).cỏằĐa.lỏằch.sỏằ.Âm.tưnhPhÂn.tưch.Chiỏn.lặỏằÊc.1.(GiĂn.tiỏp.ặỏằc.lỏằ)..Chiỏn.lặỏằÊc.2.(ãỏÃt.cÂu.hỏằãi.v.lỏằi.ni.ro.n).v.Chiỏn.lặỏằÊc.3.(Tỏằã.ra.bi.quan).cỏằĐa.lỏằch.sỏằ.Âm.tưnhPhÂn.tưch.Chiỏn.lặỏằÊc.1.(GiĂn.tiỏp.ặỏằc.lỏằ)..Chiỏn.lặỏằÊc.2.(ãỏÃt.cÂu.hỏằãi.v.lỏằi.ni.ro.n).v.Chiỏn.lặỏằÊc.3.(Tỏằã.ra.bi.quan).cỏằĐa.lỏằch.sỏằ.Âm.tưnhPhÂn.tưch.Chiỏn.lặỏằÊc.1.(GiĂn.tiỏp.ặỏằc.lỏằ)..Chiỏn.lặỏằÊc.2.(ãỏÃt.cÂu.hỏằãi.v.lỏằi.ni.ro.n).v.Chiỏn.lặỏằÊc.3.(Tỏằã.ra.bi.quan).cỏằĐa.lỏằch.sỏằ.Âm.tưnh

Trc tip: Thy cho em ra ngoi . (Hng ti người nghe, xác định thế thượng
phong của người nghe)

2.3. Đặt câu hỏi về điều kiện thuận hành
Trong tiếng Anh, một cách tạo lập hành động lời nói gián tiếp phổ biến là đặt câu hỏi
về điều kiện thuận hành. Để một lời đề nghị được thành cơng thì người nghe phải được coi
là có khả năng thực hiện được lời đề nghị và người đề nghị muốn sự việc đó được đề nghị.
Ví dụ:
Gián tiếp: Chị có thể xem qua tài liệu này cho tôi một chút được không ạ? (Hỏi
xem liệu người nghe có thể làm được một điều gì đó khơng)
Trực tiếp: Tơi mong chị xem qua tài liệu này cho tôi một chút ạ. (Khẳng định

rằng người nói muốn người nghe làm một điều gì đó)

2.4. Câu hỏi phát ngơn đề nghị gián tiếp ước lệ hóa
Trong nhiều cộng đồng ngơn ngữ - văn hóa, trong nhiều tình huống giao tiếp cụ thể,
hành động đề nghị có thể được thực hiện gián tiếp bằng hình thức của câu hỏi phát ngơn đề
nghị gián tiếp ước lệ hóa.
Ví dụ: Can you lend me some money?
Anh có thể cho em mượn chút tiền được không?

2.5. Dùng câu hỏi về khả năng của người nghe
Trong một số cộng đồng ngôn ngữ - văn hóa, trong một số tình huống giao tiếp khác,
câu hỏi có thể được hiểu trực ngơn như một câu hỏi về khả năng của người nghe người nói
có thể thêm nhã hiệu (Please) trong tiếng Anh hoặc tôn ngôn, khiêm ngôn (làm ơn, phiền,
giúp, giùm) để làm sáng tỏ đích ngơn của hành động đề nghị.
Ví dụ: Could you please lend me some money? (Sử dụng nhã hiệu “Please”)
Anh có thể làm ơn cho em mượn chút tiền được không? (Sử dụng khiêm
ngôn “Làm ơn”)

2.6. Một số mẫu câu đề nghị ước lệ hoá
Trong tiếng Việt 
- ĐTGT (Đối tượng giao tiếp) có thể… (một chút) được khơng (ạ)?
- ĐTGT có thể… giúp/giùm CTGT(chủ thể giao tiếp) (một chỳt) c khụng ()?
5

PhÂn.tưch.Chiỏn.lặỏằÊc.1.(GiĂn.tiỏp.ặỏằc.lỏằ)..Chiỏn.lặỏằÊc.2.(ãỏÃt.cÂu.hỏằãi.v.lỏằi.ni.ro.n).v.Chiỏn.lặỏằÊc.3.(Tỏằã.ra.bi.quan).cỏằĐa.lỏằch.sỏằ.Âm.tưnhPhÂn.tưch.Chiỏn.lặỏằÊc.1.(GiĂn.tiỏp.ặỏằc.lỏằ)..Chiỏn.lặỏằÊc.2.(ãỏÃt.cÂu.hỏằãi.v.lỏằi.ni.ro.n).v.Chiỏn.lặỏằÊc.3.(Tỏằã.ra.bi.quan).cỏằĐa.lỏằch.sỏằ.Âm.tưnhPhÂn.tưch.Chiỏn.lặỏằÊc.1.(GiĂn.tiỏp.ặỏằc.lỏằ)..Chiỏn.lặỏằÊc.2.(ãỏÃt.cÂu.hỏằãi.v.lỏằi.ni.ro.n).v.Chiỏn.lặỏằÊc.3.(Tỏằã.ra.bi.quan).cỏằĐa.lỏằch.sỏằ.Âm.tưnhPhÂn.tưch.Chiỏn.lặỏằÊc.1.(GiĂn.tiỏp.ặỏằc.lỏằ)..Chiỏn.lặỏằÊc.2.(ãỏÃt.cÂu.hỏằãi.v.lỏằi.ni.ro.n).v.Chiỏn.lặỏằÊc.3.(Tỏằã.ra.bi.quan).cỏằĐa.lỏằch.sỏằ.Âm.tưnh


PhÂn.tưch.Chiỏn.lặỏằÊc.1.(GiĂn.tiỏp.ặỏằc.lỏằ)..Chiỏn.lặỏằÊc.2.(ãỏÃt.cÂu.hỏằãi.v.lỏằi.ni.ro.n).v.Chiỏn.lặỏằÊc.3.(Tỏằã.ra.bi.quan).cỏằĐa.lỏằch.sỏằ.Âm.tưnhPhÂn.tưch.Chiỏn.lặỏằÊc.1.(GiĂn.tiỏp.ặỏằc.lỏằ)..Chiỏn.lặỏằÊc.2.(ãỏÃt.cÂu.hỏằãi.v.lỏằi.ni.ro.n).v.Chiỏn.lặỏằÊc.3.(Tỏằã.ra.bi.quan).cỏằĐa.lỏằch.sỏằ.Âm.tưnhPhÂn.tưch.Chiỏn.lặỏằÊc.1.(GiĂn.tiỏp.ặỏằc.lỏằ)..Chiỏn.lặỏằÊc.2.(ãỏÃt.cÂu.hỏằãi.v.lỏằi.ni.ro.n).v.Chiỏn.lặỏằÊc.3.(Tỏằã.ra.bi.quan).cỏằĐa.lỏằch.sỏằ.Âm.tưnhPhÂn.tưch.Chiỏn.lặỏằÊc.1.(GiĂn.tiỏp.ặỏằc.lỏằ)..Chiỏn.lặỏằÊc.2.(ãỏÃt.cÂu.hỏằãi.v.lỏằi.ni.ro.n).v.Chiỏn.lặỏằÊc.3.(Tỏằã.ra.bi.quan).cỏằĐa.lỏằch.sỏằ.Âm.tưnh

- TGT (cú th) lm n (mt chỳt) c khơng (ạ)?

- ĐTGT (có thể) làm ơn … (một chút) được khơng (ạ)?
- ĐTGT (có thể) làm ơn … giúp CTGT (một chút) được khơng (ạ)?
- ĐTGT (có thể) làm ơn giúp CTGT … được khơng (ạ)?
- (Có thể) phiền ĐTGT … (một chút) được khơng (ạ)?
- Phiền ĐTGT (có thể)… (một chút) được khơng (ạ)?
- Khơng hiểu ĐTGT có thể … (giúp) (một chút) được không (ạ)?
- Không hiểu có thể phiền ĐTGT … (giúp) CTGT (một chút) được khơng (ạ)?
Ví dụ: 
Bác sĩ (ĐTGT) có thể/làm ơn khám giúp tơi (CTGT) được khơng ạ?
Phiền anh (ĐTGT) có thể qua đây phụ tôi (CTGT) vác đồ một chút được
không ạ? 
Không biết có thể phiền bác (ĐTGT) hộ tơi (CTGT) chút việc được không
ạ?
Trong tiếng Anh:
- Are you (by any chance) able to…? (Anh có thể (có cơ hội nào)… được không ạ?)
- Will/Won’t you + V…? (Anh sẽ/sẽ không… được chứ/được à?)
- Are/Aren’t you + Ving…? (Anh/Anh không… được chứ/được à?)
- Can/Could you (possibly/by any chance)… (please)? (Anh có thể… được không ạ?)
- You couldn’t possibly (by any chance)…, could you? (Anh khơng thể (do một cơ hội
bất kì mà)… được đâu nhỉ?)
- You couldn’t, I suppose, … could you? (Tôi cho rằng anh không thể… được đâu
nhỉ?)
- You couldn’t perhaps, could you?(Cú l anh khụng th c õu nh?)
6

PhÂn.tưch.Chiỏn.lặỏằÊc.1.(GiĂn.tiỏp.ặỏằc.lỏằ)..Chiỏn.lặỏằÊc.2.(ãỏÃt.cÂu.hỏằãi.v.lỏằi.ni.ro.n).v.Chiỏn.lặỏằÊc.3.(Tỏằã.ra.bi.quan).cỏằĐa.lỏằch.sỏằ.Âm.tưnhPhÂn.tưch.Chiỏn.lặỏằÊc.1.(GiĂn.tiỏp.ặỏằc.lỏằ)..Chiỏn.lặỏằÊc.2.(ãỏÃt.cÂu.hỏằãi.v.lỏằi.ni.ro.n).v.Chiỏn.lặỏằÊc.3.(Tỏằã.ra.bi.quan).cỏằĐa.lỏằch.sỏằ.Âm.tưnhPhÂn.tưch.Chiỏn.lặỏằÊc.1.(GiĂn.tiỏp.ặỏằc.lỏằ)..Chiỏn.lặỏằÊc.2.(ãỏÃt.cÂu.hỏằãi.v.lỏằi.ni.ro.n).v.Chiỏn.lặỏằÊc.3.(Tỏằã.ra.bi.quan).cỏằĐa.lỏằch.sỏằ.Âm.tưnhPhÂn.tưch.Chiỏn.lặỏằÊc.1.(GiĂn.tiỏp.ặỏằc.lỏằ)..Chiỏn.lặỏằÊc.2.(ãỏÃt.cÂu.hỏằãi.v.lỏằi.ni.ro.n).v.Chiỏn.lặỏằÊc.3.(Tỏằã.ra.bi.quan).cỏằĐa.lỏằch.sỏằ.Âm.tưnh


PhÂn.tưch.Chiỏn.lặỏằÊc.1.(GiĂn.tiỏp.ặỏằc.lỏằ)..Chiỏn.lặỏằÊc.2.(ãỏÃt.cÂu.hỏằãi.v.lỏằi.ni.ro.n).v.Chiỏn.lặỏằÊc.3.(Tỏằã.ra.bi.quan).cỏằĐa.lỏằch.sỏằ.Âm.tưnhPhÂn.tưch.Chiỏn.lặỏằÊc.1.(GiĂn.tiỏp.ặỏằc.lỏằ)..Chiỏn.lặỏằÊc.2.(ãỏÃt.cÂu.hỏằãi.v.lỏằi.ni.ro.n).v.Chiỏn.lặỏằÊc.3.(Tỏằã.ra.bi.quan).cỏằĐa.lỏằch.sỏằ.Âm.tưnhPhÂn.tưch.Chiỏn.lặỏằÊc.1.(GiĂn.tiỏp.ặỏằc.lỏằ)..Chiỏn.lặỏằÊc.2.(ãỏÃt.cÂu.hỏằãi.v.lỏằi.ni.ro.n).v.Chiỏn.lặỏằÊc.3.(Tỏằã.ra.bi.quan).cỏằĐa.lỏằch.sỏằ.Âm.tưnhPhÂn.tưch.Chiỏn.lặỏằÊc.1.(GiĂn.tiỏp.ặỏằc.lỏằ)..Chiỏn.lặỏằÊc.2.(ãỏÃt.cÂu.hỏằãi.v.lỏằi.ni.ro.n).v.Chiỏn.lặỏằÊc.3.(Tỏằã.ra.bi.quan).cỏằĐa.lỏằch.sỏằ.Âm.tưnh

Vớ d:
Could you give me a hand please?(Anh cú th giúp tôi một tay được
không ạ?)
Are you (by any chance) able to help me with my homework? (Anh/chị có
thể (có cơ hội nào) giúp tôi bài tập về nhà được không ạ?)
You couldn’t perhaps help me paint the fence, could you? (Có lẽ anh
khơng thể giúp tơi sơn hàng rào được đâu nhỉ?)

2.7. Tình huống sử dụng
Chiến lược này được sử dụng khi giao tiếp với người lạ, khi cần nhờ vả, giúp đỡ, trong
các môi trường công sở, văn phòng cần thể hiện lịch sự đối với cấp trên đồng nghiệp,...
Ví dụ:
Tom là người nước ngồi muốn mua báo ở Việt Nam. Khi đến gần sạp
báo trước mặt người chủ tiệm, Tom nói: “Excuse me, I am a foreigner. I
want to buy a newspaper but I have 10$. I can’t pay you VND. Could you
sell one for me?”
→ Trong trường hợp này Tom là người nước ngoài nên gặp một người lạ ở nơi khác,
Tom thể hiện lịch sự nhất định và sự tôn trọng đối với người bán báo. Bên cạnh đó, Tom
khơng có tiền tệ của Việt Nam để thể hiện mong muốn được giúp đỡ, Tom đã dùng hình
thức nói gián tiếp ước lệ. 

2.8. So sánh với cộng đồng Anh – Úc – Mỹ  
Trong các cộng đồng khác Việt Nam như Anh, Úc hay Mỹ cũng sử dụng lời nói gián
tiếp ước lệ để thể hiện sự tơn trọng tính lịch sự trong giao tiếp. Hình thức nói này có vẻ khá
phổ biến ở những cộng đồng này hơn Việt Nam bởi sự đề cao tính cá nhân và tự do của mỗi
người hơn là ở Việt Nam thường hướng đến cộng đồng và tính tập thể và xu hướng sử dụng
những chiến lược giao tiếp kéo gần khoảng cách giữa các đối tượng giao tiếp hơn. Nhìn
chung Việt Nam và các cộng đồng Anh – Úc – Mỹ đều sử dụng chiến lược này trong giao
tip hng ngy.
*T ng thụng dng:

7

PhÂn.tưch.Chiỏn.lặỏằÊc.1.(GiĂn.tiỏp.ặỏằc.lỏằ)..Chiỏn.lặỏằÊc.2.(ãỏÃt.cÂu.hỏằãi.v.lỏằi.ni.ro.n).v.Chiỏn.lặỏằÊc.3.(Tỏằã.ra.bi.quan).cỏằĐa.lỏằch.sỏằ.Âm.tưnhPhÂn.tưch.Chiỏn.lặỏằÊc.1.(GiĂn.tiỏp.ặỏằc.lỏằ)..Chiỏn.lặỏằÊc.2.(ãỏÃt.cÂu.hỏằãi.v.lỏằi.ni.ro.n).v.Chiỏn.lặỏằÊc.3.(Tỏằã.ra.bi.quan).cỏằĐa.lỏằch.sỏằ.Âm.tưnhPhÂn.tưch.Chiỏn.lặỏằÊc.1.(GiĂn.tiỏp.ặỏằc.lỏằ)..Chiỏn.lặỏằÊc.2.(ãỏÃt.cÂu.hỏằãi.v.lỏằi.ni.ro.n).v.Chiỏn.lặỏằÊc.3.(Tỏằã.ra.bi.quan).cỏằĐa.lỏằch.sỏằ.Âm.tưnhPhÂn.tưch.Chiỏn.lặỏằÊc.1.(GiĂn.tiỏp.ặỏằc.lỏằ)..Chiỏn.lặỏằÊc.2.(ãỏÃt.cÂu.hỏằãi.v.lỏằi.ni.ro.n).v.Chiỏn.lặỏằÊc.3.(Tỏằã.ra.bi.quan).cỏằĐa.lỏằch.sỏằ.Âm.tưnh


PhÂn.tưch.Chiỏn.lặỏằÊc.1.(GiĂn.tiỏp.ặỏằc.lỏằ)..Chiỏn.lặỏằÊc.2.(ãỏÃt.cÂu.hỏằãi.v.lỏằi.ni.ro.n).v.Chiỏn.lặỏằÊc.3.(Tỏằã.ra.bi.quan).cỏằĐa.lỏằch.sỏằ.Âm.tưnhPhÂn.tưch.Chiỏn.lặỏằÊc.1.(GiĂn.tiỏp.ặỏằc.lỏằ)..Chiỏn.lặỏằÊc.2.(ãỏÃt.cÂu.hỏằãi.v.lỏằi.ni.ro.n).v.Chiỏn.lặỏằÊc.3.(Tỏằã.ra.bi.quan).cỏằĐa.lỏằch.sỏằ.Âm.tưnhPhÂn.tưch.Chiỏn.lặỏằÊc.1.(GiĂn.tiỏp.ặỏằc.lỏằ)..Chiỏn.lặỏằÊc.2.(ãỏÃt.cÂu.hỏằãi.v.lỏằi.ni.ro.n).v.Chiỏn.lặỏằÊc.3.(Tỏằã.ra.bi.quan).cỏằĐa.lỏằch.sỏằ.Âm.tưnhPhÂn.tưch.Chiỏn.lặỏằÊc.1.(GiĂn.tiỏp.ặỏằc.lỏằ)..Chiỏn.lặỏằÊc.2.(ãỏÃt.cÂu.hỏằãi.v.lỏằi.ni.ro.n).v.Chiỏn.lặỏằÊc.3.(Tỏằã.ra.bi.quan).cỏằĐa.lỏằch.sỏằ.Âm.tưnh

Cng ng Anh c - M

Cng ng Vit



Please



Lm n



Can/May/Could/Couldnt



Cú thể



Perhaps/Possibly



Giúp/giùm



Excuse me



Phiền



Được không ạ?

2.9. Lời khuyên
Chiến lược gián tiếp ước lệ truyền tải phát ngôn theo một cách hàm ẩn, gián tiếp theo
hướng tích cực để người nói thể hiện sự lịch sự trong khi giao tiếp, đưa ra lời u cầu đới
với người nghe. Tính cơng khai của người nói vẫn được bộc lộ rõ ràng nhưng phát ngôn lại
thể hiện sự ẩn ý, không rõ ràng. Vậy ta nên sử dụng lời nói gián tiếp ước lệ trong các trường
hợp giao tiếp trang trọng, cần biểu hiện lịch sự nhất định như khi giao tiếp với đối tác trong
cơng việc kinh doanh, khi nói chuyện nhờ vả người lạ, người lớn tuổi hơn mình,... Khi sử
dụng lối nói gián tiếp trong các trường hợp như vậy sẽ tránh được tính ép buộc đối với của
người nghe, tránh sự bới rới và khó xử, thể hiện rằng mình đang giữ gìn thể diện cho người
nghe và thể hiện sự tơn trọng của mình với họ.

III. Chiến lược đặt câu hỏi và lối nói rào đón 
1. Đặt câu hỏi

1.1. Định nghĩa và mục đích
Định nghĩa:
- Đặt câu hỏi là một chiến lược hữu hiệu của lịch sự âm tính, nó giúp cho các lời đề nghị
trở nên lịch sự hơn cả đều được thực hiện hóa một cách gián tiếp ở dạng câu hỏi. 
Mục đích:
- Đây là một chiến lược của lịch sự âm tính với ý nghĩa ước lệ và tỏ ra bi quan nhằm một
mặt biểu thị rằng người nói khơng nghĩ là sự việc đó có, cơ hội đó hay khả năng đó có thể
thực hiện, mặt khác tạo ra lối thoát từ chối rộng rãi hơn cho ngi nghe.

8

PhÂn.tưch.Chiỏn.lặỏằÊc.1.(GiĂn.tiỏp.ặỏằc.lỏằ)..Chiỏn.lặỏằÊc.2.(ãỏÃt.cÂu.hỏằãi.v.lỏằi.ni.ro.n).v.Chiỏn.lặỏằÊc.3.(Tỏằã.ra.bi.quan).cỏằĐa.lỏằch.sỏằ.Âm.tưnhPhÂn.tưch.Chiỏn.lặỏằÊc.1.(GiĂn.tiỏp.ặỏằc.lỏằ)..Chiỏn.lặỏằÊc.2.(ãỏÃt.cÂu.hỏằãi.v.lỏằi.ni.ro.n).v.Chiỏn.lặỏằÊc.3.(Tỏằã.ra.bi.quan).cỏằĐa.lỏằch.sỏằ.Âm.tưnhPhÂn.tưch.Chiỏn.lặỏằÊc.1.(GiĂn.tiỏp.ặỏằc.lỏằ)..Chiỏn.lặỏằÊc.2.(ãỏÃt.cÂu.hỏằãi.v.lỏằi.ni.ro.n).v.Chiỏn.lặỏằÊc.3.(Tỏằã.ra.bi.quan).cỏằĐa.lỏằch.sỏằ.Âm.tưnhPhÂn.tưch.Chiỏn.lặỏằÊc.1.(GiĂn.tiỏp.ặỏằc.lỏằ)..Chiỏn.lặỏằÊc.2.(ãỏÃt.cÂu.hỏằãi.v.lỏằi.ni.ro.n).v.Chiỏn.lặỏằÊc.3.(Tỏằã.ra.bi.quan).cỏằĐa.lỏằch.sỏằ.Âm.tưnh


PhÂn.tưch.Chiỏn.lặỏằÊc.1.(GiĂn.tiỏp.ặỏằc.lỏằ)..Chiỏn.lặỏằÊc.2.(ãỏÃt.cÂu.hỏằãi.v.lỏằi.ni.ro.n).v.Chiỏn.lặỏằÊc.3.(Tỏằã.ra.bi.quan).cỏằĐa.lỏằch.sỏằ.Âm.tưnhPhÂn.tưch.Chiỏn.lặỏằÊc.1.(GiĂn.tiỏp.ặỏằc.lỏằ)..Chiỏn.lặỏằÊc.2.(ãỏÃt.cÂu.hỏằãi.v.lỏằi.ni.ro.n).v.Chiỏn.lặỏằÊc.3.(Tỏằã.ra.bi.quan).cỏằĐa.lỏằch.sỏằ.Âm.tưnhPhÂn.tưch.Chiỏn.lặỏằÊc.1.(GiĂn.tiỏp.ặỏằc.lỏằ)..Chiỏn.lặỏằÊc.2.(ãỏÃt.cÂu.hỏằãi.v.lỏằi.ni.ro.n).v.Chiỏn.lặỏằÊc.3.(Tỏằã.ra.bi.quan).cỏằĐa.lỏằch.sỏằ.Âm.tưnhPhÂn.tưch.Chiỏn.lặỏằÊc.1.(GiĂn.tiỏp.ặỏằc.lỏằ)..Chiỏn.lặỏằÊc.2.(ãỏÃt.cÂu.hỏằãi.v.lỏằi.ni.ro.n).v.Chiỏn.lặỏằÊc.3.(Tỏằã.ra.bi.quan).cỏằĐa.lỏằch.sỏằ.Âm.tưnh

Vớ d: There wouldntI suppose be any chance of your being able to lend me your
computer for a minute, would there? (Tơi cho rằng sẽ khơng có bất cứ cơ
hội nào để anh có thể cho tơi mượn máy tính của anh một lúc, phải không ạ?)
Chắc là cậu không cho tớ mượn điện thoại của cậu đâu nhỉ? 

1.2. Cách thực hiện
Cách thực hiện đặt câu hỏi phụ thuộc vào từng loại câu hỏi

1.2.1. Câu hỏi mở/câu hỏi đóng: 
Câu hỏi đóng thường được nhận câu trả lời là một từ, hoặc câu trả lời rất ngắn. Ví dụ
khi bạn hỏi “Bạn có khát nước khơng?” thì câu trả lời nhận được sẽ là “Có” hoặc “Khơng”.
Cịn khi hỏi “Bạn sống ở đâu?” thông thường bạn sẽ được trả lời bằng tên của tòa nhà hoặc
địa chỉ nơi bạn ở. 
Câu hỏi mở sẽ dẫn đến câu trả lời dài hơn và thường bắt đầu bằng cụm từ “Cái gì, Tại

sao hay Bằng cách nào”. Một câu hỏi mở đánh vào kiến thức, sự hiểu biết, quan điểm hoặc
cảm xúc của người trả lời. 
Câu hỏi mở sẽ phát huy tác dụng trong trường hợp:
- Phát triển một cuộc trị chuyện mở
- Tìm kiếm thêm thơng tin 
- Tham khảo ý kiến người khác
Cịn câu hỏi đóng sẽ hiệu quả khi bạn muốn:
- Bắt đầu một cuộc trò chuyện
- Kết thúc một cuộc đàm phán thương lượng, thảo luận hoặc ra quyết định
- Biểu mẫu
Ví dụ: Bạn sống ở đây phải khơng? – Do you live here?
(Câu hỏi đóng, trả lời bằng “Có (Yes)” hoặc “Khơng (No)”)
Tại sao bạn thích khu nhà bạn đang ở? – Why do you like your
neighborhood? (Câu hỏi mở, tr li bng ý kin ca ngi nghe)

9

PhÂn.tưch.Chiỏn.lặỏằÊc.1.(GiĂn.tiỏp.ặỏằc.lỏằ)..Chiỏn.lặỏằÊc.2.(ãỏÃt.cÂu.hỏằãi.v.lỏằi.ni.ro.n).v.Chiỏn.lặỏằÊc.3.(Tỏằã.ra.bi.quan).cỏằĐa.lỏằch.sỏằ.Âm.tưnhPhÂn.tưch.Chiỏn.lặỏằÊc.1.(GiĂn.tiỏp.ặỏằc.lỏằ)..Chiỏn.lặỏằÊc.2.(ãỏÃt.cÂu.hỏằãi.v.lỏằi.ni.ro.n).v.Chiỏn.lặỏằÊc.3.(Tỏằã.ra.bi.quan).cỏằĐa.lỏằch.sỏằ.Âm.tưnhPhÂn.tưch.Chiỏn.lặỏằÊc.1.(GiĂn.tiỏp.ặỏằc.lỏằ)..Chiỏn.lặỏằÊc.2.(ãỏÃt.cÂu.hỏằãi.v.lỏằi.ni.ro.n).v.Chiỏn.lặỏằÊc.3.(Tỏằã.ra.bi.quan).cỏằĐa.lỏằch.sỏằ.Âm.tưnhPhÂn.tưch.Chiỏn.lặỏằÊc.1.(GiĂn.tiỏp.ặỏằc.lỏằ)..Chiỏn.lặỏằÊc.2.(ãỏÃt.cÂu.hỏằãi.v.lỏằi.ni.ro.n).v.Chiỏn.lặỏằÊc.3.(Tỏằã.ra.bi.quan).cỏằĐa.lỏằch.sỏằ.Âm.tưnh


PhÂn.tưch.Chiỏn.lặỏằÊc.1.(GiĂn.tiỏp.ặỏằc.lỏằ)..Chiỏn.lặỏằÊc.2.(ãỏÃt.cÂu.hỏằãi.v.lỏằi.ni.ro.n).v.Chiỏn.lặỏằÊc.3.(Tỏằã.ra.bi.quan).cỏằĐa.lỏằch.sỏằ.Âm.tưnhPhÂn.tưch.Chiỏn.lặỏằÊc.1.(GiĂn.tiỏp.ặỏằc.lỏằ)..Chiỏn.lặỏằÊc.2.(ãỏÃt.cÂu.hỏằãi.v.lỏằi.ni.ro.n).v.Chiỏn.lặỏằÊc.3.(Tỏằã.ra.bi.quan).cỏằĐa.lỏằch.sỏằ.Âm.tưnhPhÂn.tưch.Chiỏn.lặỏằÊc.1.(GiĂn.tiỏp.ặỏằc.lỏằ)..Chiỏn.lặỏằÊc.2.(ãỏÃt.cÂu.hỏằãi.v.lỏằi.ni.ro.n).v.Chiỏn.lặỏằÊc.3.(Tỏằã.ra.bi.quan).cỏằĐa.lỏằch.sỏằ.Âm.tưnhPhÂn.tưch.Chiỏn.lặỏằÊc.1.(GiĂn.tiỏp.ặỏằc.lỏằ)..Chiỏn.lặỏằÊc.2.(ãỏÃt.cÂu.hỏằãi.v.lỏằi.ni.ro.n).v.Chiỏn.lặỏằÊc.3.(Tỏằã.ra.bi.quan).cỏằĐa.lỏằch.sỏằ.Âm.tưnh

1.2.2. Cõu hi hỡnh nún
K nng t cõu hi trong giao tiếp dạng hình nón bắt đầu từ những câu hỏi chung, sau
đó đi vào trọng tâm trong mỗi câu trả lời để hỏi sâu hơn theo từng cấp độ. Loại câu hỏi này
phổ biến khi người điều tra muốn lấy thơng tin từ nhân chứng. 
Câu hỏi hình nón hữu dụng cho các tình huống: 
- Tìm thêm thơng tin về một chi tiết cụ thể
- Thu hút hoặc làm tăng sự tin tưởng của người đang nói chuyện với bạn
Ví dụ: Cậu quen bạn A ở đâu vậy? – Mình quen bạn ấy ở trường cấp 2 cũ.

Trường cấp 2 cũ của cậu như thế nào vậy? (Hỏi sâu vào câu trả lời trước)
How do you know him? – He lived with my family 2 years ago.
Oh, so how many people in your family?

1.2.3. Câu hỏi thăm dò
Sử dụng câu hỏi thăm dò là một kỹ năng đặt câu hỏi giúp bạn hiểu rõ hoặc tìm kiếm
thơng tin chun sâu về một vấn đề đang được đề cập.
Để đặt câu hỏi thăm dị hiệu quả, nên sử dụng cơng thức “5 vì sao” (5 whys) - một
phương pháp giúp bạn nhanh chóng nắm được gốc rễ vấn đề. 
Ví dụ: Chị bị đau đầu lâu chưa? Theo chị thì nguyên nhân nào khiến chứng đau đầu
xuất hiện thường xuyên với chị? (Hỏi sâu về chứng đau đầu của đối tượng)
You break up with him? When? Why? How? (Hỏi sâu về việc chia tay)

1.2.4. Câu hỏi dẫn dắt
Câu hỏi dẫn dắt được sử dụng khi bạn muốn được nghe câu trả lời như ý nhưng vẫn để
đối phương có cảm giác rằng họ được quyền lựa chọn. Chú ý rằng câu hỏi dẫn dắt sẽ có xu
hướng đóng. 
Cho người trả lời chọn giữa hai phương án - cả hai phương án này bạn đều thích thực
hiện - thay vì chỉ đưa ra một giải pháp, hoặc khơng thực hiện gì cả. Nói chung thì khả năng
“khơng chọn gì cả” vẫn có thể xảy ra khi bạn hỏi “bạn chọn phương án A hay B”, nhưng
thường thì đa số sẽ chỉ nghĩ đến việc lựa chọn một trong hai phương án bạn đưa ra.
Ví dụ: Mình tính làm bánh cho cậu. Cậu chọn bánh ngọt hay bánh mặn? (Người
nghe chọn giữa 2 phương án Ngt hoc Mn)
10

PhÂn.tưch.Chiỏn.lặỏằÊc.1.(GiĂn.tiỏp.ặỏằc.lỏằ)..Chiỏn.lặỏằÊc.2.(ãỏÃt.cÂu.hỏằãi.v.lỏằi.ni.ro.n).v.Chiỏn.lặỏằÊc.3.(Tỏằã.ra.bi.quan).cỏằĐa.lỏằch.sỏằ.Âm.tưnhPhÂn.tưch.Chiỏn.lặỏằÊc.1.(GiĂn.tiỏp.ặỏằc.lỏằ)..Chiỏn.lặỏằÊc.2.(ãỏÃt.cÂu.hỏằãi.v.lỏằi.ni.ro.n).v.Chiỏn.lặỏằÊc.3.(Tỏằã.ra.bi.quan).cỏằĐa.lỏằch.sỏằ.Âm.tưnhPhÂn.tưch.Chiỏn.lặỏằÊc.1.(GiĂn.tiỏp.ặỏằc.lỏằ)..Chiỏn.lặỏằÊc.2.(ãỏÃt.cÂu.hỏằãi.v.lỏằi.ni.ro.n).v.Chiỏn.lặỏằÊc.3.(Tỏằã.ra.bi.quan).cỏằĐa.lỏằch.sỏằ.Âm.tưnhPhÂn.tưch.Chiỏn.lặỏằÊc.1.(GiĂn.tiỏp.ặỏằc.lỏằ)..Chiỏn.lặỏằÊc.2.(ãỏÃt.cÂu.hỏằãi.v.lỏằi.ni.ro.n).v.Chiỏn.lặỏằÊc.3.(Tỏằã.ra.bi.quan).cỏằĐa.lỏằch.sỏằ.Âm.tưnh


PhÂn.tưch.Chiỏn.lặỏằÊc.1.(GiĂn.tiỏp.ặỏằc.lỏằ)..Chiỏn.lặỏằÊc.2.(ãỏÃt.cÂu.hỏằãi.v.lỏằi.ni.ro.n).v.Chiỏn.lặỏằÊc.3.(Tỏằã.ra.bi.quan).cỏằĐa.lỏằch.sỏằ.Âm.tưnhPhÂn.tưch.Chiỏn.lặỏằÊc.1.(GiĂn.tiỏp.ặỏằc.lỏằ)..Chiỏn.lặỏằÊc.2.(ãỏÃt.cÂu.hỏằãi.v.lỏằi.ni.ro.n).v.Chiỏn.lặỏằÊc.3.(Tỏằã.ra.bi.quan).cỏằĐa.lỏằch.sỏằ.Âm.tưnhPhÂn.tưch.Chiỏn.lặỏằÊc.1.(GiĂn.tiỏp.ặỏằc.lỏằ)..Chiỏn.lặỏằÊc.2.(ãỏÃt.cÂu.hỏằãi.v.lỏằi.ni.ro.n).v.Chiỏn.lặỏằÊc.3.(Tỏằã.ra.bi.quan).cỏằĐa.lỏằch.sỏằ.Âm.tưnhPhÂn.tưch.Chiỏn.lặỏằÊc.1.(GiĂn.tiỏp.ặỏằc.lỏằ)..Chiỏn.lặỏằÊc.2.(ãỏÃt.cÂu.hỏằãi.v.lỏằi.ni.ro.n).v.Chiỏn.lặỏằÊc.3.(Tỏằã.ra.bi.quan).cỏằĐa.lỏằch.sỏằ.Âm.tưnh

What drink do you want me to make? Coffee or Tea? (Người nghe chỉ được
chọn Coffee hoặc Tea)

1.2.5. Câu hỏi tu từ
Câu hỏi tu từ không thật sự là câu hỏi vì khơng địi hỏi câu trả lời mà chỉ những câu
khẳng định được viết dưới dạng câu hỏi. Người ta sử dụng câu hỏi tu từ vì muốn người nghe
có sự đồng thuận và tham gia vào cuộc trị chuyện hơn là chỉ được thông báo về một sự thật
hiển nhiên. 
Ví dụ: Đi chơi đến giờ mới về. Mày có biết mấy giờ rồi khơng hả? 
(Muốn biểu lộ rằng hiện tại thời gian đã muộn)
Do you have any idea what time it is?
(Biểu lộ rằng người nghe đã muộn giờ)

1.3. Tình huống sử dụng
Dựa vào tình huống và mục đích bản thân để sử dụng chiến lược Đặt câu hỏi thật hiệu
quả.
Ví dụ:
- Nhấn mạnh câu từ, lơi kéo người nghe: Sử dụng Câu hỏi tu từ
- Thu thập thông tin hoặc sáng tỏ vấn đề đang được đề cập: Sử dụng Câu hỏi thăm
dị
- Tìm hiểu chi tiết, gây hứng thú hoặc khơi gợi sự tự tin: Sử dụng Câu hỏi hình
nón
- Dẫn người nghe đến câu trả lời mình muốn mà vẫn cho họ lựa chọn: Sử dụng
Câu hỏi dẫn dắt
- Kết thúc một cuộc đàm phán hay kiểm tra khả năng hiểu vấn đề của người nghe:
Sử dụng Câu hỏi đóng
- Phát triển một cuộc trị chuyện mở, tìm thơng tin hay tham khảo ý kiến: Sử dụng
Câu hỏi mở

1.4. So sánh Tiếng Anh và Tiếng Việt về cách sử dụng và tần suất sử dụng

Do văn hóa khác nhau nên việc sử dụng các chiến thuật đặt câu hỏi cũng khác nhau
giữa tiếng Anh và tiếng Việt. Ví dụ như kiểu câu hỏi tu từ sẽ phổ biến và được sử dụng
nhiều trong tiếng Anh hn ting Vit.
11

PhÂn.tưch.Chiỏn.lặỏằÊc.1.(GiĂn.tiỏp.ặỏằc.lỏằ)..Chiỏn.lặỏằÊc.2.(ãỏÃt.cÂu.hỏằãi.v.lỏằi.ni.ro.n).v.Chiỏn.lặỏằÊc.3.(Tỏằã.ra.bi.quan).cỏằĐa.lỏằch.sỏằ.Âm.tưnhPhÂn.tưch.Chiỏn.lặỏằÊc.1.(GiĂn.tiỏp.ặỏằc.lỏằ)..Chiỏn.lặỏằÊc.2.(ãỏÃt.cÂu.hỏằãi.v.lỏằi.ni.ro.n).v.Chiỏn.lặỏằÊc.3.(Tỏằã.ra.bi.quan).cỏằĐa.lỏằch.sỏằ.Âm.tưnhPhÂn.tưch.Chiỏn.lặỏằÊc.1.(GiĂn.tiỏp.ặỏằc.lỏằ)..Chiỏn.lặỏằÊc.2.(ãỏÃt.cÂu.hỏằãi.v.lỏằi.ni.ro.n).v.Chiỏn.lặỏằÊc.3.(Tỏằã.ra.bi.quan).cỏằĐa.lỏằch.sỏằ.Âm.tưnhPhÂn.tưch.Chiỏn.lặỏằÊc.1.(GiĂn.tiỏp.ặỏằc.lỏằ)..Chiỏn.lặỏằÊc.2.(ãỏÃt.cÂu.hỏằãi.v.lỏằi.ni.ro.n).v.Chiỏn.lặỏằÊc.3.(Tỏằã.ra.bi.quan).cỏằĐa.lỏằch.sỏằ.Âm.tưnh


PhÂn.tưch.Chiỏn.lặỏằÊc.1.(GiĂn.tiỏp.ặỏằc.lỏằ)..Chiỏn.lặỏằÊc.2.(ãỏÃt.cÂu.hỏằãi.v.lỏằi.ni.ro.n).v.Chiỏn.lặỏằÊc.3.(Tỏằã.ra.bi.quan).cỏằĐa.lỏằch.sỏằ.Âm.tưnhPhÂn.tưch.Chiỏn.lặỏằÊc.1.(GiĂn.tiỏp.ặỏằc.lỏằ)..Chiỏn.lặỏằÊc.2.(ãỏÃt.cÂu.hỏằãi.v.lỏằi.ni.ro.n).v.Chiỏn.lặỏằÊc.3.(Tỏằã.ra.bi.quan).cỏằĐa.lỏằch.sỏằ.Âm.tưnhPhÂn.tưch.Chiỏn.lặỏằÊc.1.(GiĂn.tiỏp.ặỏằc.lỏằ)..Chiỏn.lặỏằÊc.2.(ãỏÃt.cÂu.hỏằãi.v.lỏằi.ni.ro.n).v.Chiỏn.lặỏằÊc.3.(Tỏằã.ra.bi.quan).cỏằĐa.lỏằch.sỏằ.Âm.tưnhPhÂn.tưch.Chiỏn.lặỏằÊc.1.(GiĂn.tiỏp.ặỏằc.lỏằ)..Chiỏn.lặỏằÊc.2.(ãỏÃt.cÂu.hỏằãi.v.lỏằi.ni.ro.n).v.Chiỏn.lặỏằÊc.3.(Tỏằã.ra.bi.quan).cỏằĐa.lỏằch.sỏằ.Âm.tưnh

Cũn i vi cõu hi dn dt thỡ ting Vit thường sử dụng nhiều hơn vì trong tiếng
Anh họ khơng thích dài dịng và rườm rà. 
Những chiến lược đặt câu hỏi cịn lại thì được sử dụng khá phổ biến trong cả tiếng
Anh và tiếng Việt. Nhưng tiếng Anh không phân chia những loại câu hỏi chi tiết như tiếng
Việt. Ví dụ trong tiếng Anh sẽ có những loại câu hỏi khác như Tag Questions, Choice
Question, Wh - Question và Yes/No Question. 
Việc phân chia các loại câu hỏi giữa tiếng Anh và tiếng Việt khác nhau nên đôi khi
cách sử dụng của câu hỏi cũng khác nhau. 

1.5. Lời khuyên
Đối với câu hỏi đóng, một câu hỏi đóng bị đặt sai chỗ có thể giết chết một cuộc trị
chuyện và dẫn đến sự im lặng khó xử, vì vậy tốt nhất hãy tránh đặt câu hỏi đóng khi cuộc
hội thoại đang diễn ra trơi chảy. 
Đối với câu hỏi hình nón, khi sử dụng kĩ thuật đặt câu hỏi hình nón hãy bắt đầu với
câu hỏi đóng, khi chúng ta tiến gần hơn tới đáy nón, hãy sử dụng nhiều câu hỏi mở hơn. 
Đối với câu hỏi thăm dò, hãy đặt các câu hỏi chứa từ “chính xác/cụ thể” để tăng tính
chất thăm dị.
Ví dụ:
“Chính xác thì ý nghĩa câu nói vừa rồi là gì?”, “Cụ thể thì ai là người muốn
đọc báo cáo này?” “What exactly do you mean?” 

Đối với câu hỏi dẫn dắt thì hãy sử dụng câu hỏi này với sự quan tâm. Nếu bạn sử dụng
các câu hỏi dẫn dắt để thỏa mãn lợi ích cá nhân hoặc làm tổn hại đến lợi ích của người khác
thì chúng sẽ bị coi là gian manh hoặc thiếu trung thực. 
Đối với câu hỏi tu từ: Tác dụng của câu hỏi tu từ có thể phát huy mạnh mẽ hơn nếu
bạn đặt hàng loạt câu hỏi kiểu này. "Đó chẳng phải là một bức ảnh tuyệt vời sao? Anh có
thích cái cách các con chữ hòa trộn với màu sắc trong ảnh khơng?”,  “Isn't that a very
creative idea?”

2. Lối nói rào đón
2.1. Định nghĩa và mục đích
Định nghĩa:
- Khi giao tiếp, thơng thường người nói sẽ có khả năng nhận biết được lời nói của mình
liệu rằng có gây ra tổn hại nội dung hoặc ảnh hưởng đến phép lịch sự, xó giao hay khụng v
12

PhÂn.tưch.Chiỏn.lặỏằÊc.1.(GiĂn.tiỏp.ặỏằc.lỏằ)..Chiỏn.lặỏằÊc.2.(ãỏÃt.cÂu.hỏằãi.v.lỏằi.ni.ro.n).v.Chiỏn.lặỏằÊc.3.(Tỏằã.ra.bi.quan).cỏằĐa.lỏằch.sỏằ.Âm.tưnhPhÂn.tưch.Chiỏn.lặỏằÊc.1.(GiĂn.tiỏp.ặỏằc.lỏằ)..Chiỏn.lặỏằÊc.2.(ãỏÃt.cÂu.hỏằãi.v.lỏằi.ni.ro.n).v.Chiỏn.lặỏằÊc.3.(Tỏằã.ra.bi.quan).cỏằĐa.lỏằch.sỏằ.Âm.tưnhPhÂn.tưch.Chiỏn.lặỏằÊc.1.(GiĂn.tiỏp.ặỏằc.lỏằ)..Chiỏn.lặỏằÊc.2.(ãỏÃt.cÂu.hỏằãi.v.lỏằi.ni.ro.n).v.Chiỏn.lặỏằÊc.3.(Tỏằã.ra.bi.quan).cỏằĐa.lỏằch.sỏằ.Âm.tưnhPhÂn.tưch.Chiỏn.lặỏằÊc.1.(GiĂn.tiỏp.ặỏằc.lỏằ)..Chiỏn.lặỏằÊc.2.(ãỏÃt.cÂu.hỏằãi.v.lỏằi.ni.ro.n).v.Chiỏn.lặỏằÊc.3.(Tỏằã.ra.bi.quan).cỏằĐa.lỏằch.sỏằ.Âm.tưnh


PhÂn.tưch.Chiỏn.lặỏằÊc.1.(GiĂn.tiỏp.ặỏằc.lỏằ)..Chiỏn.lặỏằÊc.2.(ãỏÃt.cÂu.hỏằãi.v.lỏằi.ni.ro.n).v.Chiỏn.lặỏằÊc.3.(Tỏằã.ra.bi.quan).cỏằĐa.lỏằch.sỏằ.Âm.tưnhPhÂn.tưch.Chiỏn.lặỏằÊc.1.(GiĂn.tiỏp.ặỏằc.lỏằ)..Chiỏn.lặỏằÊc.2.(ãỏÃt.cÂu.hỏằãi.v.lỏằi.ni.ro.n).v.Chiỏn.lặỏằÊc.3.(Tỏằã.ra.bi.quan).cỏằĐa.lỏằch.sỏằ.Âm.tưnhPhÂn.tưch.Chiỏn.lặỏằÊc.1.(GiĂn.tiỏp.ặỏằc.lỏằ)..Chiỏn.lặỏằÊc.2.(ãỏÃt.cÂu.hỏằãi.v.lỏằi.ni.ro.n).v.Chiỏn.lặỏằÊc.3.(Tỏằã.ra.bi.quan).cỏằĐa.lỏằch.sỏằ.Âm.tưnhPhÂn.tưch.Chiỏn.lặỏằÊc.1.(GiĂn.tiỏp.ặỏằc.lỏằ)..Chiỏn.lặỏằÊc.2.(ãỏÃt.cÂu.hỏằãi.v.lỏằi.ni.ro.n).v.Chiỏn.lặỏằÊc.3.(Tỏằã.ra.bi.quan).cỏằĐa.lỏằch.sỏằ.Âm.tưnh

s c gng n bự nhng vi phm ny bng những cách nói nhằm báo hiệu họ đang có
nguy cơ vi phạm. Theo George Yule, các phương tiện dùng để đền bù này được gọi là
“hedges” và được dịch sang tiếng Việt là “lời nói rào đón”.
Mục đích:
- Như chúng ta đều biết, người Việt trong giao tiếp thường hay nói vịng, nói tránh, nói
giảm, nói bóng gió, nói rào đón... với mục đích chính là tránh làm mất thể diện người nghe.
Điều này có sự khác biệt so với lối văn hóa giao tiếp của người phương Tây (khơng thích
nói bóng gió, rào trước đón sau mà thích nói trực tiếp vào vấn đề hơn). Ngồi ra, việc đưa
hình thức rào đón vào trong q trình giao tiếp của người Việt sẽ rất hay bởi “Yếu tố rào
đón được sử dụng để rào đón cả nội dung thơng tin và hiệu quả ngồi lời của phát ngơn.

Yếu tố rào đón khiến cho phát ngơn trở nên uyển chuyển hơn, liên tục hơn. Trong những
trường hợp nhất định, yếu tố rào đón được diễn tả bằng những từ ngữ có tính chất chun
dụng trong phát ngơn”. Theo sự phân loại của Austin, rào đón thuộc phạm trù hành động
ứng xử khu xử (behabitive). Vì vậy, rào đón có liên quan mật thiết đến phép lịch sự và việc
giữ gìn thể diện cho người nói (Nói ra mong anh đừng giận...; Nói anh bỏ qua cho...; Có
điều gì khơng phải mong anh thứ lỗi...) và đặc biệt là người nghe, kể cả người khác (Tơi
nghe nói...; Nghe thiên hạ đồn là...; Hình như...; Có lẽ...).
Sử dụng rào đón trong giao tiếp là cách duy nhất không phá vỡ đi mối quan hệ tốt đẹp
đã có giữa người nói và người nghe. Ngoài ra, trong một số trường hợp đặc biệt hơn, nó
cũng có vai trị ngăn ngừa những phản ứng thái q hay q tích cực của người nghe khi
người nói thơng báo một tin vui nào đó. Những trường hợp này cũng có xuất hiện trong đời
sống giao tiếp của người Việt, nhưng tần số xuất hiện của nó thường ít hơn so với hành
động rào đón trước những phản ứng tiêu cực.
Nói chung, sử dụng lối nói rào đón còn thể hiện được lối ứng xử, giao tiếp khéo léo,
thông minh của người Việt.

2.2. Cách thực hiện
Theo Nguyễn Quang, ta có thể thể hiện cách nói rào đón qua những dấu hiệu sau đây:
- Uyển thanh: Diễn đạt sự khơng chắc chắn. Ví dụ: có lẽ, có thể, có khả năng…
- Hạ ngôn: Yếu tố làm giảm mức độ. Ví dụ: một chút, một tí, một lát, một thống…
- Chủ quan hóa: Yếu tố biểu thị thái độ người núi
13

PhÂn.tưch.Chiỏn.lặỏằÊc.1.(GiĂn.tiỏp.ặỏằc.lỏằ)..Chiỏn.lặỏằÊc.2.(ãỏÃt.cÂu.hỏằãi.v.lỏằi.ni.ro.n).v.Chiỏn.lặỏằÊc.3.(Tỏằã.ra.bi.quan).cỏằĐa.lỏằch.sỏằ.Âm.tưnhPhÂn.tưch.Chiỏn.lặỏằÊc.1.(GiĂn.tiỏp.ặỏằc.lỏằ)..Chiỏn.lặỏằÊc.2.(ãỏÃt.cÂu.hỏằãi.v.lỏằi.ni.ro.n).v.Chiỏn.lặỏằÊc.3.(Tỏằã.ra.bi.quan).cỏằĐa.lỏằch.sỏằ.Âm.tưnhPhÂn.tưch.Chiỏn.lặỏằÊc.1.(GiĂn.tiỏp.ặỏằc.lỏằ)..Chiỏn.lặỏằÊc.2.(ãỏÃt.cÂu.hỏằãi.v.lỏằi.ni.ro.n).v.Chiỏn.lặỏằÊc.3.(Tỏằã.ra.bi.quan).cỏằĐa.lỏằch.sỏằ.Âm.tưnhPhÂn.tưch.Chiỏn.lặỏằÊc.1.(GiĂn.tiỏp.ặỏằc.lỏằ)..Chiỏn.lặỏằÊc.2.(ãỏÃt.cÂu.hỏằãi.v.lỏằi.ni.ro.n).v.Chiỏn.lặỏằÊc.3.(Tỏằã.ra.bi.quan).cỏằĐa.lỏằch.sỏằ.Âm.tưnh


PhÂn.tưch.Chiỏn.lặỏằÊc.1.(GiĂn.tiỏp.ặỏằc.lỏằ)..Chiỏn.lặỏằÊc.2.(ãỏÃt.cÂu.hỏằãi.v.lỏằi.ni.ro.n).v.Chiỏn.lặỏằÊc.3.(Tỏằã.ra.bi.quan).cỏằĐa.lỏằch.sỏằ.Âm.tưnhPhÂn.tưch.Chiỏn.lặỏằÊc.1.(GiĂn.tiỏp.ặỏằc.lỏằ)..Chiỏn.lặỏằÊc.2.(ãỏÃt.cÂu.hỏằãi.v.lỏằi.ni.ro.n).v.Chiỏn.lặỏằÊc.3.(Tỏằã.ra.bi.quan).cỏằĐa.lỏằch.sỏằ.Âm.tưnhPhÂn.tưch.Chiỏn.lặỏằÊc.1.(GiĂn.tiỏp.ặỏằc.lỏằ)..Chiỏn.lặỏằÊc.2.(ãỏÃt.cÂu.hỏằãi.v.lỏằi.ni.ro.n).v.Chiỏn.lặỏằÊc.3.(Tỏằã.ra.bi.quan).cỏằĐa.lỏằch.sỏằ.Âm.tưnhPhÂn.tưch.Chiỏn.lặỏằÊc.1.(GiĂn.tiỏp.ặỏằc.lỏằ)..Chiỏn.lặỏằÊc.2.(ãỏÃt.cÂu.hỏằãi.v.lỏằi.ni.ro.n).v.Chiỏn.lặỏằÊc.3.(Tỏằã.ra.bi.quan).cỏằĐa.lỏằch.sỏằ.Âm.tưnh

- Cam kt: Gm cỏc yu t t vng. Vớ dụ: chắc là, chắc chắn…
- Thỉnh đồng: Yếu tố dùng để gợi sự phản hồi từ phía người nghe. Ví dụ: chứ nhỉ, đấy,

phải không nào…
- Nhã hiệu: Yếu tố dùng để tôn vinh người nghe làm giảm sự đe dọa thể diện. Ví dụ: dạ,
thưa ạ…
- Tăng cường: Ví dụ: vô cùng, thực sự, thật là…
Theo Grice:
- Để rào đón phương châm về chất (Quality). Ví dụ: Nếu tơi khơng nhầm thì, tơi nhớ
khơng rõ nhưng, theo như tơi biết, tơi khơng dám chắc, nghe đồn, hình như…
- Rào đón phương châm về lượng (Quantity). Ví dụ: Tơi khơng được phép tiết lộ, thiên
cơ bất khả lộ, như anh đã biết, tôi không muốn phiền anh với những chi tiết vụn vặt…
- Rào đón phương châm quan yếu (Relevance/Relation). Ví dụ: Tơi khơng biết điều này
có quan trọng khơng, tơi muốn nói thêm là…
- Rào đón về phương châm cách thức (Manner). Ví dụ: Tơi xin mở ngoặc đơn là…

2.3. Một số dấu hiệu rào chắn
2.3.1. Dấu hiệu chào đón “Chân”
Được sử dụng nhằm giảm độ chân xác của phát ngơn, giúp người nói ít phải chịu trách
nhiệm hơn về tính chân thực trong phát ngơn.
Ví dụ: Chẳng hiểu đúng sai như nào, nhưng hình như là/có vẻ là/có thể là/người ta
bảo là/… cậu thanh niên kia sang đường không quan sát rồi đâm vào bà cụ.
I'm not quite certain, but it seems that/It looks like/They say that/… the young
man crossed the street without looking and crashed into the old woman.
Được sử dụng nhằm nhấn mạnh trách nhiệm của người nói đối với tính xác thực của
phát ngơn mà anh ta đưa ra.
Ví dụ: Con chắc chắn là/tin chắc là/thề là/… hơm qua con đã đem áo khốc cho bà
ngoại rồi.
I’m sure that/certain that/swear that/… I gave the coat to grandmother
yesterday.

14

PhÂn.tưch.Chiỏn.lặỏằÊc.1.(GiĂn.tiỏp.ặỏằc.lỏằ)..Chiỏn.lặỏằÊc.2.(ãỏÃt.cÂu.hỏằãi.v.lỏằi.ni.ro.n).v.Chiỏn.lặỏằÊc.3.(Tỏằã.ra.bi.quan).cỏằĐa.lỏằch.sỏằ.Âm.tưnhPhÂn.tưch.Chiỏn.lặỏằÊc.1.(GiĂn.tiỏp.ặỏằc.lỏằ)..Chiỏn.lặỏằÊc.2.(ãỏÃt.cÂu.hỏằãi.v.lỏằi.ni.ro.n).v.Chiỏn.lặỏằÊc.3.(Tỏằã.ra.bi.quan).cỏằĐa.lỏằch.sỏằ.Âm.tưnhPhÂn.tưch.Chiỏn.lặỏằÊc.1.(GiĂn.tiỏp.ặỏằc.lỏằ)..Chiỏn.lặỏằÊc.2.(ãỏÃt.cÂu.hỏằãi.v.lỏằi.ni.ro.n).v.Chiỏn.lặỏằÊc.3.(Tỏằã.ra.bi.quan).cỏằĐa.lỏằch.sỏằ.Âm.tưnhPhÂn.tưch.Chiỏn.lặỏằÊc.1.(GiĂn.tiỏp.ặỏằc.lỏằ)..Chiỏn.lặỏằÊc.2.(ãỏÃt.cÂu.hỏằãi.v.lỏằi.ni.ro.n).v.Chiỏn.lặỏằÊc.3.(Tỏằã.ra.bi.quan).cỏằĐa.lỏằch.sỏằ.Âm.tưnh


PhÂn.tưch.Chiỏn.lặỏằÊc.1.(GiĂn.tiỏp.ặỏằc.lỏằ)..Chiỏn.lặỏằÊc.2.(ãỏÃt.cÂu.hỏằãi.v.lỏằi.ni.ro.n).v.Chiỏn.lặỏằÊc.3.(Tỏằã.ra.bi.quan).cỏằĐa.lỏằch.sỏằ.Âm.tưnhPhÂn.tưch.Chiỏn.lặỏằÊc.1.(GiĂn.tiỏp.ặỏằc.lỏằ)..Chiỏn.lặỏằÊc.2.(ãỏÃt.cÂu.hỏằãi.v.lỏằi.ni.ro.n).v.Chiỏn.lặỏằÊc.3.(Tỏằã.ra.bi.quan).cỏằĐa.lỏằch.sỏằ.Âm.tưnhPhÂn.tưch.Chiỏn.lặỏằÊc.1.(GiĂn.tiỏp.ặỏằc.lỏằ)..Chiỏn.lặỏằÊc.2.(ãỏÃt.cÂu.hỏằãi.v.lỏằi.ni.ro.n).v.Chiỏn.lặỏằÊc.3.(Tỏằã.ra.bi.quan).cỏằĐa.lỏằch.sỏằ.Âm.tưnhPhÂn.tưch.Chiỏn.lặỏằÊc.1.(GiĂn.tiỏp.ặỏằc.lỏằ)..Chiỏn.lặỏằÊc.2.(ãỏÃt.cÂu.hỏằãi.v.lỏằi.ni.ro.n).v.Chiỏn.lặỏằÊc.3.(Tỏằã.ra.bi.quan).cỏằĐa.lỏằch.sỏằ.Âm.tưnh

Lụi kộo ngi nghe vo vic xỏc nhn tớnh chõn thực của phát ngôn bằng cách cho
rằng người nghe cũng coi như vậy, hoặc cho rằng nhiều người coi là như vậy.
Ví dụ: Như mọi người thấy đấy/Như ta đã biết/Ai cũng biết là/…, nhiệm vụ lần này
rất khó khăn, nên việc xảy ra lỗi là điều không thể tránh khỏi.
As everyone knows,/As is known,/Everyone knows that/… this task is very
difficult, so mistakes are inevitable.

2.3.2. Dấu hiệu chào đón “Túc”
Được sử dụng nhằm lưu ý người nghe rằng thông tin người nói đưa ra có thể khơng
đầy đủ và chính xác như người nghe mong đợi. Người nói tỏ ra rằng mình khơng chịu trách
nhiệm về tính chính xác và đầy đủ của thơng tin mệnh đề.
Ví dụ: Ở một khía cạnh nào đó/Ở một mức độ nào đó/Về cơ bản/…., cậu ấy cũng có
rất nhiều ý kiến hay đấy chứ.
Up to a point/More or less/In a word/…, he also brings us a lot of positive
energy.
Được dùng để đưa đẩy thơng tin để vừa gợi lên lịch sự âm tính, vừa làm giảm áp lực
của nguyên tắc Túc.
Ví dụ: Phải nói là/Thiết nghĩ/Xin được nói rằng là/… cậu là số 1 môn môn này đấy.
I must say/I’ll just say/I would say/… that you are number one in this subject.

2.3.3. Dấu hiệu chào đón “Trực”
Bản chất của Trực là người nói đi thẳng vào vấn đề. Để tránh tính đe dọa của thơng tin
mệnh đề, người nói có xu hướng vi phạm nguyên tắc này bằng cách viện tới các dấu hiệu
rào đón để tạo các điều kiện chuẩn bị (điều kiện quan trọng trong các điều kiện thuận hành,
nhất là với các hành động có mức độ đe dọa thể diện cao).

Ví dụ: Cậu xem điểm thi chưa, điểm của cậu có cao khơng ? À, st nữa thì qn/À,
tiện đây/À, nhân tiện/…, sáng mai tớ đón cậu đi sắm quần áo nhé.
Oh, God! I’ve just remembered/By the way/Anyway/… I have a date with my
friend tomorrow morning.

15

PhÂn.tưch.Chiỏn.lặỏằÊc.1.(GiĂn.tiỏp.ặỏằc.lỏằ)..Chiỏn.lặỏằÊc.2.(ãỏÃt.cÂu.hỏằãi.v.lỏằi.ni.ro.n).v.Chiỏn.lặỏằÊc.3.(Tỏằã.ra.bi.quan).cỏằĐa.lỏằch.sỏằ.Âm.tưnhPhÂn.tưch.Chiỏn.lặỏằÊc.1.(GiĂn.tiỏp.ặỏằc.lỏằ)..Chiỏn.lặỏằÊc.2.(ãỏÃt.cÂu.hỏằãi.v.lỏằi.ni.ro.n).v.Chiỏn.lặỏằÊc.3.(Tỏằã.ra.bi.quan).cỏằĐa.lỏằch.sỏằ.Âm.tưnhPhÂn.tưch.Chiỏn.lặỏằÊc.1.(GiĂn.tiỏp.ặỏằc.lỏằ)..Chiỏn.lặỏằÊc.2.(ãỏÃt.cÂu.hỏằãi.v.lỏằi.ni.ro.n).v.Chiỏn.lặỏằÊc.3.(Tỏằã.ra.bi.quan).cỏằĐa.lỏằch.sỏằ.Âm.tưnhPhÂn.tưch.Chiỏn.lặỏằÊc.1.(GiĂn.tiỏp.ặỏằc.lỏằ)..Chiỏn.lặỏằÊc.2.(ãỏÃt.cÂu.hỏằãi.v.lỏằi.ni.ro.n).v.Chiỏn.lặỏằÊc.3.(Tỏằã.ra.bi.quan).cỏằĐa.lỏằch.sỏằ.Âm.tưnh


PhÂn.tưch.Chiỏn.lặỏằÊc.1.(GiĂn.tiỏp.ặỏằc.lỏằ)..Chiỏn.lặỏằÊc.2.(ãỏÃt.cÂu.hỏằãi.v.lỏằi.ni.ro.n).v.Chiỏn.lặỏằÊc.3.(Tỏằã.ra.bi.quan).cỏằĐa.lỏằch.sỏằ.Âm.tưnhPhÂn.tưch.Chiỏn.lặỏằÊc.1.(GiĂn.tiỏp.ặỏằc.lỏằ)..Chiỏn.lặỏằÊc.2.(ãỏÃt.cÂu.hỏằãi.v.lỏằi.ni.ro.n).v.Chiỏn.lặỏằÊc.3.(Tỏằã.ra.bi.quan).cỏằĐa.lỏằch.sỏằ.Âm.tưnhPhÂn.tưch.Chiỏn.lặỏằÊc.1.(GiĂn.tiỏp.ặỏằc.lỏằ)..Chiỏn.lặỏằÊc.2.(ãỏÃt.cÂu.hỏằãi.v.lỏằi.ni.ro.n).v.Chiỏn.lặỏằÊc.3.(Tỏằã.ra.bi.quan).cỏằĐa.lỏằch.sỏằ.Âm.tưnhPhÂn.tưch.Chiỏn.lặỏằÊc.1.(GiĂn.tiỏp.ặỏằc.lỏằ)..Chiỏn.lặỏằÊc.2.(ãỏÃt.cÂu.hỏằãi.v.lỏằi.ni.ro.n).v.Chiỏn.lặỏằÊc.3.(Tỏằã.ra.bi.quan).cỏằĐa.lỏằch.sỏằ.Âm.tưnh

c s dng nhm che chn cho ngi núi khi người nói khơng chắc về việc liệu
nội dung mệnh đề được nêu ra trong hành động lời nói có thực sự quan yếu trong thực tế
hay khơng.
Ví dụ: Có thể nói thế này thì cũng khơng được hay cho lắm, nhưng mà/Khơng biết
anh có quan tâm khơng/Nếu anh chị có hỏi thì tơi cũng xin được nói là/… tơi
xin phép phải đi bây giờ vì bạn tơi đang chờ ngồi xe.
She’s not the right woman for you, in case you want to know/if you want to
know/if you ask me/….

2.3.4. Dấu hiệu chào đón “Minh”
Được sử dụng để dọn đường cho việc tường minh hóa các chủ định giao tiếp. Chúng
gián tiếp đền bù cho việc vi phạm nguyên tắc Minh trước đó, tức là gián tiếp ‘thú nhận’
rằng những điều được nói trước đó chưa đủ độ tường minh để người nghe có thể hiểu rõ.
Ví dụ: Nói đơn giản là/Thực ra thì/Nó là thế này/… em sẽ phụ trách những việc liên
quan đến âm thanh, ánh sáng, hình ảnh cho buổi lễ ngày mai.
Simply put/I mean/That means/…, you will be in charge of the sound, lighting
and visuals for tomorrow's ceremony.
Được sử dụng để kiểm tra xem liệu người nghe đã hiểu rõ ý kiến, thông tin, hàm ý,

chủ định của người nói hay chưa.
Ví dụ: Chúng mình sẽ tổ chức chương trình theo hình thức online giống như
chương trình sinh nhật vừa rồi. Mọi người hiểu ý mình chứ/Mọi người rõ
chưa/Mọi người nắm bắt được hết chưa/… ?
We will make an animation video. You got it/OK/Understand/… ?
Được sử dụng khi người nghe muốn đảm bảo rằng những điều họ được nghe từ đối tác
giao tiếp là chính xác.
Ví dụ: Chị chưa hiểu ý của em lắm, ý em là/nói cách khác là/theo chị hiểu thì/…
mình sẽ livestream để chia sẻ thông tin đúng không?
Do you mean that/If I got it right, then/If I understand right,/you will
resign?
16

PhÂn.tưch.Chiỏn.lặỏằÊc.1.(GiĂn.tiỏp.ặỏằc.lỏằ)..Chiỏn.lặỏằÊc.2.(ãỏÃt.cÂu.hỏằãi.v.lỏằi.ni.ro.n).v.Chiỏn.lặỏằÊc.3.(Tỏằã.ra.bi.quan).cỏằĐa.lỏằch.sỏằ.Âm.tưnhPhÂn.tưch.Chiỏn.lặỏằÊc.1.(GiĂn.tiỏp.ặỏằc.lỏằ)..Chiỏn.lặỏằÊc.2.(ãỏÃt.cÂu.hỏằãi.v.lỏằi.ni.ro.n).v.Chiỏn.lặỏằÊc.3.(Tỏằã.ra.bi.quan).cỏằĐa.lỏằch.sỏằ.Âm.tưnhPhÂn.tưch.Chiỏn.lặỏằÊc.1.(GiĂn.tiỏp.ặỏằc.lỏằ)..Chiỏn.lặỏằÊc.2.(ãỏÃt.cÂu.hỏằãi.v.lỏằi.ni.ro.n).v.Chiỏn.lặỏằÊc.3.(Tỏằã.ra.bi.quan).cỏằĐa.lỏằch.sỏằ.Âm.tưnhPhÂn.tưch.Chiỏn.lặỏằÊc.1.(GiĂn.tiỏp.ặỏằc.lỏằ)..Chiỏn.lặỏằÊc.2.(ãỏÃt.cÂu.hỏằãi.v.lỏằi.ni.ro.n).v.Chiỏn.lặỏằÊc.3.(Tỏằã.ra.bi.quan).cỏằĐa.lỏằch.sỏằ.Âm.tưnh


PhÂn.tưch.Chiỏn.lặỏằÊc.1.(GiĂn.tiỏp.ặỏằc.lỏằ)..Chiỏn.lặỏằÊc.2.(ãỏÃt.cÂu.hỏằãi.v.lỏằi.ni.ro.n).v.Chiỏn.lặỏằÊc.3.(Tỏằã.ra.bi.quan).cỏằĐa.lỏằch.sỏằ.Âm.tưnhPhÂn.tưch.Chiỏn.lặỏằÊc.1.(GiĂn.tiỏp.ặỏằc.lỏằ)..Chiỏn.lặỏằÊc.2.(ãỏÃt.cÂu.hỏằãi.v.lỏằi.ni.ro.n).v.Chiỏn.lặỏằÊc.3.(Tỏằã.ra.bi.quan).cỏằĐa.lỏằch.sỏằ.Âm.tưnhPhÂn.tưch.Chiỏn.lặỏằÊc.1.(GiĂn.tiỏp.ặỏằc.lỏằ)..Chiỏn.lặỏằÊc.2.(ãỏÃt.cÂu.hỏằãi.v.lỏằi.ni.ro.n).v.Chiỏn.lặỏằÊc.3.(Tỏằã.ra.bi.quan).cỏằĐa.lỏằch.sỏằ.Âm.tưnhPhÂn.tưch.Chiỏn.lặỏằÊc.1.(GiĂn.tiỏp.ặỏằc.lỏằ)..Chiỏn.lặỏằÊc.2.(ãỏÃt.cÂu.hỏằãi.v.lỏằi.ni.ro.n).v.Chiỏn.lặỏằÊc.3.(Tỏằã.ra.bi.quan).cỏằĐa.lỏằch.sỏằ.Âm.tưnh

2.4. Tỡnh hung s dng
Tỡnh hung 1: Ro ún khi muốn tơn trọng thể diện người nói – người nghe
Tình huống 2: Rào đón khi đề cập đến những câu chuyện khó nói
Tình huống 3: Rào đón với tình huống người thứ 3
Tình huống 4: Rào đón với tình huống khơng xác tín thơng tin nhằm tơn trọng thể diện
người thứ 3
Tình huống 5: Rào đón trong tình huống “phải” tác động đến trạng thái tâm lý người
nghe

2.5. So sánh giữa Tiếng Anh và Tiếng Việt về cách sử dụng và tần suất sử dụng
Trong thực tế, cả tiếng Anh và tiếng Việt đều sử dụng lời nói rào đón để thể hiện tính
lịch sự trong giao tiếp. Tuy nhiên chiến lược này được sử dụng phổ biến ở tiếng Việt nhiều

hơn tiếng Anh bởi người Việt trong giao tiếp thường hay nói vịng, nói tránh, nói giảm, nói
bóng gió, nói rào đón... với mục đích chính là tránh làm mất thể diện người nghe. Trong khi
điều này có sự khác biệt so với lối văn hóa giao tiếp của người phương Tây là khơng thích
nói bóng gió, rào trước đón sau mà thích nói trực tiếp vào vấn đề hơn.

2.6. Lời khuyên
Trong quá trình giao tiếp, việc gặp phải những vi phạm về châm ngôn hội thoại là
không thể tránh khỏi. Nếu ta lạm dụng quá nhiều sẽ gây ra sự ngượng ngùng giữa đôi bên
hoặc đối phương sẽ nghĩ họ đã phạm sai lầm gì đó làm cho người nói trở nên bị động.
Nhưng nếu ta khơng sử dụng thì sẽ khiến đối phương cảm thấy bị ép buộc. Vì vậy, chúng ta
cần tìm hiểu và sử dụng lối nói rào đón sao cho đúng cách và đúng tình huống để đạt được
hiệu quả giao tiếp tốt nhất.

IV. Chiến lược tỏ ra bi quan
1. Định nghĩa và mục đích
Định nghĩa:
- Là chiến lược quan trọng nhằm duy trì khoảng cách giữa đối tượng giao tiếp, giảm
thiểu mức độ áp đặt của phát ngôn, tránh ép buộc người nghe.
- Đối với những hành động đe dọa thể diện (đề nghị trợ giúp, đề nghị chấp nhận…), sự
đền bù thể diện âm tính có thể được thực hiện bằng việc trỏnh ộp buc ngi nghe phi tr
17

PhÂn.tưch.Chiỏn.lặỏằÊc.1.(GiĂn.tiỏp.ặỏằc.lỏằ)..Chiỏn.lặỏằÊc.2.(ãỏÃt.cÂu.hỏằãi.v.lỏằi.ni.ro.n).v.Chiỏn.lặỏằÊc.3.(Tỏằã.ra.bi.quan).cỏằĐa.lỏằch.sỏằ.Âm.tưnhPhÂn.tưch.Chiỏn.lặỏằÊc.1.(GiĂn.tiỏp.ặỏằc.lỏằ)..Chiỏn.lặỏằÊc.2.(ãỏÃt.cÂu.hỏằãi.v.lỏằi.ni.ro.n).v.Chiỏn.lặỏằÊc.3.(Tỏằã.ra.bi.quan).cỏằĐa.lỏằch.sỏằ.Âm.tưnhPhÂn.tưch.Chiỏn.lặỏằÊc.1.(GiĂn.tiỏp.ặỏằc.lỏằ)..Chiỏn.lặỏằÊc.2.(ãỏÃt.cÂu.hỏằãi.v.lỏằi.ni.ro.n).v.Chiỏn.lặỏằÊc.3.(Tỏằã.ra.bi.quan).cỏằĐa.lỏằch.sỏằ.Âm.tưnhPhÂn.tưch.Chiỏn.lặỏằÊc.1.(GiĂn.tiỏp.ặỏằc.lỏằ)..Chiỏn.lặỏằÊc.2.(ãỏÃt.cÂu.hỏằãi.v.lỏằi.ni.ro.n).v.Chiỏn.lặỏằÊc.3.(Tỏằã.ra.bi.quan).cỏằĐa.lỏằch.sỏằ.Âm.tưnh


PhÂn.tưch.Chiỏn.lặỏằÊc.1.(GiĂn.tiỏp.ặỏằc.lỏằ)..Chiỏn.lặỏằÊc.2.(ãỏÃt.cÂu.hỏằãi.v.lỏằi.ni.ro.n).v.Chiỏn.lặỏằÊc.3.(Tỏằã.ra.bi.quan).cỏằĐa.lỏằch.sỏằ.Âm.tưnhPhÂn.tưch.Chiỏn.lặỏằÊc.1.(GiĂn.tiỏp.ặỏằc.lỏằ)..Chiỏn.lặỏằÊc.2.(ãỏÃt.cÂu.hỏằãi.v.lỏằi.ni.ro.n).v.Chiỏn.lặỏằÊc.3.(Tỏằã.ra.bi.quan).cỏằĐa.lỏằch.sỏằ.Âm.tưnhPhÂn.tưch.Chiỏn.lặỏằÊc.1.(GiĂn.tiỏp.ặỏằc.lỏằ)..Chiỏn.lặỏằÊc.2.(ãỏÃt.cÂu.hỏằãi.v.lỏằi.ni.ro.n).v.Chiỏn.lặỏằÊc.3.(Tỏằã.ra.bi.quan).cỏằĐa.lỏằch.sỏằ.Âm.tưnhPhÂn.tưch.Chiỏn.lặỏằÊc.1.(GiĂn.tiỏp.ặỏằc.lỏằ)..Chiỏn.lặỏằÊc.2.(ãỏÃt.cÂu.hỏằãi.v.lỏằi.ni.ro.n).v.Chiỏn.lặỏằÊc.3.(Tỏằã.ra.bi.quan).cỏằĐa.lỏằch.sỏằ.Âm.tưnh

li. iu ny cú th c tin hnh bng cỏch công khai đưa ra khả năng Không hành động
cho người nghe. Việc tránh ép buộc người nghe có thể thực hiện bằng cách cố gắng giảm
thiểu tính đe dọa của sự ép buộc bằng cách nêu rõ quan điểm của người nói về các giá trị

“Quyền lực” (P), “Khoảng cách” (D) và “Mức độ áp đặt” (R). (Brown & Levinson, 1990).
Mục đích:
- Sử dụng chiến lược tỏ ra bi quan nhằm mục đích người nói gặp một chuyện hệ trọng,
cần sự cảm thông, giúp đỡ của người nghe.

2. Cách thực hiện
2.1. Sử dụng thức giả định
Được sử dụng nhằm giảm nhẹ sự ép buộc đối với người nghe, tạo ra cảm giác ‘phi
hiện thực’ của nội dung mệnh đề.
Ví dụ: Will you sweep the floor? (Anh/chị sẽ quét nhà chứ?)
→ Would you sweep the floor, please? (Anh/chị sẽ [giả định] quét nhà chứ +
nhã hiệu?)
Can you turn off the lights? (Anh/chị có thể tắt đèn được khơng?)
→ Could you turn off the lights, please? (Anh/chị có thể [giả định] tắt đèn
được không + nhã hiệu?)
→ Would/Could biểu hiện mức độ lịch sự (âm tính) cao hơn bời giúp nghe cảm thấy ít
bị bắt buộc hơn Yếu tố tiền giả định mang tính ‘bi quan’ rằng người nói chỉ coi đây là
một giả định có khả năng được thực hiện.
Trong tiếng Việt, thức giả định được thực hiện qua các nhã hiệu mang tính tơn vinh
như “ạ”, “dạ”, “giá (mà)”.
Ví dụ: Giá mà anh có thể quét nhà nhỉ
Bạn có thể tắt đèn được không ạ?

2.2. Sử dụng dấu hiệu uyển thanh (dấu hiệu che chắn bi quan)
Được sử dụng nhằm giảm tính chắc chắn của nội dung mệnh đề
Tỏ ra rằng người nói khơng dám chắc là hành động có được người nghe thực hiện hay
không, hoặc thông tin của mnh cú ỳng n hay khụng.
18

PhÂn.tưch.Chiỏn.lặỏằÊc.1.(GiĂn.tiỏp.ặỏằc.lỏằ)..Chiỏn.lặỏằÊc.2.(ãỏÃt.cÂu.hỏằãi.v.lỏằi.ni.ro.n).v.Chiỏn.lặỏằÊc.3.(Tỏằã.ra.bi.quan).cỏằĐa.lỏằch.sỏằ.Âm.tưnhPhÂn.tưch.Chiỏn.lặỏằÊc.1.(GiĂn.tiỏp.ặỏằc.lỏằ)..Chiỏn.lặỏằÊc.2.(ãỏÃt.cÂu.hỏằãi.v.lỏằi.ni.ro.n).v.Chiỏn.lặỏằÊc.3.(Tỏằã.ra.bi.quan).cỏằĐa.lỏằch.sỏằ.Âm.tưnhPhÂn.tưch.Chiỏn.lặỏằÊc.1.(GiĂn.tiỏp.ặỏằc.lỏằ)..Chiỏn.lặỏằÊc.2.(ãỏÃt.cÂu.hỏằãi.v.lỏằi.ni.ro.n).v.Chiỏn.lặỏằÊc.3.(Tỏằã.ra.bi.quan).cỏằĐa.lỏằch.sỏằ.Âm.tưnhPhÂn.tưch.Chiỏn.lặỏằÊc.1.(GiĂn.tiỏp.ặỏằc.lỏằ)..Chiỏn.lặỏằÊc.2.(ãỏÃt.cÂu.hỏằãi.v.lỏằi.ni.ro.n).v.Chiỏn.lặỏằÊc.3.(Tỏằã.ra.bi.quan).cỏằĐa.lỏằch.sỏằ.Âm.tưnh

PhÂn.tưch.Chiỏn.lặỏằÊc.1.(GiĂn.tiỏp.ặỏằc.lỏằ)..Chiỏn.lặỏằÊc.2.(ãỏÃt.cÂu.hỏằãi.v.lỏằi.ni.ro.n).v.Chiỏn.lặỏằÊc.3.(Tỏằã.ra.bi.quan).cỏằĐa.lỏằch.sỏằ.Âm.tưnhPhÂn.tưch.Chiỏn.lặỏằÊc.1.(GiĂn.tiỏp.ặỏằc.lỏằ)..Chiỏn.lặỏằÊc.2.(ãỏÃt.cÂu.hỏằãi.v.lỏằi.ni.ro.n).v.Chiỏn.lặỏằÊc.3.(Tỏằã.ra.bi.quan).cỏằĐa.lỏằch.sỏằ.Âm.tưnhPhÂn.tưch.Chiỏn.lặỏằÊc.1.(GiĂn.tiỏp.ặỏằc.lỏằ)..Chiỏn.lặỏằÊc.2.(ãỏÃt.cÂu.hỏằãi.v.lỏằi.ni.ro.n).v.Chiỏn.lặỏằÊc.3.(Tỏằã.ra.bi.quan).cỏằĐa.lỏằch.sỏằ.Âm.tưnhPhÂn.tưch.Chiỏn.lặỏằÊc.1.(GiĂn.tiỏp.ặỏằc.lỏằ)..Chiỏn.lặỏằÊc.2.(ãỏÃt.cÂu.hỏằãi.v.lỏằi.ni.ro.n).v.Chiỏn.lặỏằÊc.3.(Tỏằã.ra.bi.quan).cỏằĐa.lỏằch.sỏằ.Âm.tưnh

Vớ d: Cú l/Nờn chng/Cú th/ chỳng ta nờn núi cho cơ ấy biết về chuyện đó.
Maybe/Perhaps/Possibly/… we should tell her about it.

2.3. Sử dụng cách nói phủ định
Có thể được diễn giải là chiến lược lịch sự dương tính hoặc âm tính phụ thuộc vào chủ
định giao tiếp của người nói và diễn giải của người nghe.
Nếu được sử dụng để hàm chỉ việc người nói tỏ ra bi quan và nghi ngờ về việc liệu
người nghe sẽ thực hiện điều được nêu ra hay sẽ coi điều được nêu ra là đúng đắn thì cách
nói này là tiểu chiến lược âm tính.
Ví dụ: Khơng biết là bạn có đang rảnh để nói chuyện với tơi chút khơng
I don’t suppose there would be any chance of you going out with me
tomorrow (Tơi khơng cho rằng sẽ có hi vọng về việc anh đi chơi với tơi vào
ngày mai)

2.4. Tình huống sử dụng.
Sử dụng thức giả định
Sử dụng để хin phép (permiѕѕion), уêu cầu hoặc đề nghị ai đó làm gì (requeѕt).Thường
được sử dụng để nói với người lạ, người mới quen để thể hiện sự trang trọng, lịch sự.
Sử dụng dấu hiệu uyển thanh
Được sử dụng khi còn chưa chắc chắn điều bản thân sắp nói ra có đúng hay khơng
hoặc tỏ ra rằng người nói khơng dám chắc là người nghe có thực hiện hành động hay khơng.
Sử dụng cách nói phủ định
Sử dụng khi ta nghi ngờ rằng người nói có thực hiện hành động được nói ra hay
khơng, hoặc khi chưa biết điều nói ra tiếp theo có đúng hay khơng.

2.5. So sánh giữa tiếng Anh và tiếng Việt

Tiếng Anh

Tiếng Việt
Thức giả định

Thường xuyên sử dụng Could/Would

Thường sử dụng Giá (mà); dạ hay ạ

Dấu hiệu uyển thanh
19

PhÂn.tưch.Chiỏn.lặỏằÊc.1.(GiĂn.tiỏp.ặỏằc.lỏằ)..Chiỏn.lặỏằÊc.2.(ãỏÃt.cÂu.hỏằãi.v.lỏằi.ni.ro.n).v.Chiỏn.lặỏằÊc.3.(Tỏằã.ra.bi.quan).cỏằĐa.lỏằch.sỏằ.Âm.tưnhPhÂn.tưch.Chiỏn.lặỏằÊc.1.(GiĂn.tiỏp.ặỏằc.lỏằ)..Chiỏn.lặỏằÊc.2.(ãỏÃt.cÂu.hỏằãi.v.lỏằi.ni.ro.n).v.Chiỏn.lặỏằÊc.3.(Tỏằã.ra.bi.quan).cỏằĐa.lỏằch.sỏằ.Âm.tưnhPhÂn.tưch.Chiỏn.lặỏằÊc.1.(GiĂn.tiỏp.ặỏằc.lỏằ)..Chiỏn.lặỏằÊc.2.(ãỏÃt.cÂu.hỏằãi.v.lỏằi.ni.ro.n).v.Chiỏn.lặỏằÊc.3.(Tỏằã.ra.bi.quan).cỏằĐa.lỏằch.sỏằ.Âm.tưnhPhÂn.tưch.Chiỏn.lặỏằÊc.1.(GiĂn.tiỏp.ặỏằc.lỏằ)..Chiỏn.lặỏằÊc.2.(ãỏÃt.cÂu.hỏằãi.v.lỏằi.ni.ro.n).v.Chiỏn.lặỏằÊc.3.(Tỏằã.ra.bi.quan).cỏằĐa.lỏằch.sỏằ.Âm.tưnh


PhÂn.tưch.Chiỏn.lặỏằÊc.1.(GiĂn.tiỏp.ặỏằc.lỏằ)..Chiỏn.lặỏằÊc.2.(ãỏÃt.cÂu.hỏằãi.v.lỏằi.ni.ro.n).v.Chiỏn.lặỏằÊc.3.(Tỏằã.ra.bi.quan).cỏằĐa.lỏằch.sỏằ.Âm.tưnhPhÂn.tưch.Chiỏn.lặỏằÊc.1.(GiĂn.tiỏp.ặỏằc.lỏằ)..Chiỏn.lặỏằÊc.2.(ãỏÃt.cÂu.hỏằãi.v.lỏằi.ni.ro.n).v.Chiỏn.lặỏằÊc.3.(Tỏằã.ra.bi.quan).cỏằĐa.lỏằch.sỏằ.Âm.tưnhPhÂn.tưch.Chiỏn.lặỏằÊc.1.(GiĂn.tiỏp.ặỏằc.lỏằ)..Chiỏn.lặỏằÊc.2.(ãỏÃt.cÂu.hỏằãi.v.lỏằi.ni.ro.n).v.Chiỏn.lặỏằÊc.3.(Tỏằã.ra.bi.quan).cỏằĐa.lỏằch.sỏằ.Âm.tưnhPhÂn.tưch.Chiỏn.lặỏằÊc.1.(GiĂn.tiỏp.ặỏằc.lỏằ)..Chiỏn.lặỏằÊc.2.(ãỏÃt.cÂu.hỏằãi.v.lỏằi.ni.ro.n).v.Chiỏn.lặỏằÊc.3.(Tỏằã.ra.bi.quan).cỏằĐa.lỏằch.sỏằ.Âm.tưnh

PhÂn.tưch.Chiỏn.lặỏằÊc.1.(GiĂn.tiỏp.ặỏằc.lỏằ)..Chiỏn.lặỏằÊc.2.(ãỏÃt.cÂu.hỏằãi.v.lỏằi.ni.ro.n).v.Chiỏn.lặỏằÊc.3.(Tỏằã.ra.bi.quan).cỏằĐa.lỏằch.sỏằ.Âm.tưnhPhÂn.tưch.Chiỏn.lặỏằÊc.1.(GiĂn.tiỏp.ặỏằc.lỏằ)..Chiỏn.lặỏằÊc.2.(ãỏÃt.cÂu.hỏằãi.v.lỏằi.ni.ro.n).v.Chiỏn.lặỏằÊc.3.(Tỏằã.ra.bi.quan).cỏằĐa.lỏằch.sỏằ.Âm.tưnhPhÂn.tưch.Chiỏn.lặỏằÊc.1.(GiĂn.tiỏp.ặỏằc.lỏằ)..Chiỏn.lặỏằÊc.2.(ãỏÃt.cÂu.hỏằãi.v.lỏằi.ni.ro.n).v.Chiỏn.lặỏằÊc.3.(Tỏằã.ra.bi.quan).cỏằĐa.lỏằch.sỏằ.Âm.tưnhPhÂn.tưch.Chiỏn.lặỏằÊc.1.(GiĂn.tiỏp.ặỏằc.lỏằ)..Chiỏn.lặỏằÊc.2.(ãỏÃt.cÂu.hỏằãi.v.lỏằi.ni.ro.n).v.Chiỏn.lặỏằÊc.3.(Tỏằã.ra.bi.quan).cỏằĐa.lỏằch.sỏằ.Âm.tưnh