Quy trình kỹ thuật trồng rừng tếch
(Tectona grandis Lin.f)
Việt Nam có điều kiện khí hậu đất đai thích hợp cho trồng rừng Tếch trên nhiều
vùng rộng lớn, Đặc biệt là Đông nam bộ, Tây Nguyên, Bắc trung bộ
Rừng Tếch có giá trị nhiều mặt, vừa có giá trị kinh tế lớn, vừa có tác dụng phòng
hộ, cải tạo môi sinh. Tếch (Tectona grandis Lin.f), một loài cây rất hợp cho trồng
rừng công nghiệp trên quy mô lớn, là loại rừng có vai trò không thể thiếu trong
trong công cuộc công nghiệp hoá hiện đại hoá đất nước. Đồng thời Tếch còn là
loài cây được sử dụng rộng rãi để phát triển các mô hình nông lâm kết hợp xen cây
lương thực, thực phẩm rất thích hợp cho phát triển lâm nghiệp cộng đồng, trồng
cây nhân dân, vườn rừng, trang trại, phát triển kinh tế hộ gia đình.
Gỗ Tếch có giá trị kinh tế to lớn, là một mặt hàng truyền thống ổn định lâu đời rất
được ưa chuộng trên thị trường thế giới. Gỗ Tếch không ngâm tẩm đã chống chịu
được hà, mọt, không cong vênh, ít biến dạng, được dùng trong xây dựng, đóng
tầu thuyền, cầu cảng, tà vẹt, xuất khẩu,
Chương I
Điều khoản chung
Điều 1:Quy trình quy định những biện pháp kỹ thuật phải thực hiện từ khâu chọn
giống đến trồng thành rừng (rừng khép tán).
Chương II
Điều kiện trồng rừng
Điều 2: Khí hậu
Chọn vùng trồng rừng thoả mãn các điều kiện:
- Khí hậu nóng ẩm, có hai màu mưa- khô rõ.
- Nhiệt độ bình quân năm 20-27
0
C. Nhiệt độ tối thấp tuyệt đối không dưới 2
0
C,
nhiệt độ bình quân tối đa tháng nóng nhất là 40
0
C, nhiệt độ bình quân tối thiểu
tháng lạnh nhất là 13
0
C.
- Độ ẩm không khí bình quân năm 80-90%. Lượng mưa 1250-2500mm/năm. Một
năm có 3-5 tháng khô (lượng mưa <40mm/tháng).
Điều 3: Đất đai
- Trồng Tếch trên đất thoát nước, tầng dày ³50cm. Đất còn tốt, nhất là đất còn tính
chất đất rừng là thích hợp cho trồng Tếch.
- Tếch thích hợp phát triển trên đất thịt nhẹ, cát pha, có tỷ lệ mùn khá. Đất hơi
chua hay kiềm nhẹ. Đất có độ pH="6,5-7,5" cây Tếch sinh trưởng phát triển tốt.
- Chọn đất tương đối bằng có độ dốc <25
0
, phát triển trên các loại đá mẹ Bazan,
grannit, phù sa ven sông, phù sa cổ để trồng Tếch.
- Rừng trồng trên đất đá ong, đất cát, đất laterite (sói mòn trơ sỏi đá).
- Không trồng rừng trên đất ngập nước vào mùa mưa.
Chương III
Tạo giống trồng rừng
Điều 4: Chọn cây mẹ lấy giống
- Chọn cây 25-45 tuổi để lấy hạt giống.
- Cây mẹ là cây cao to, thẳng đẹp, tán đều không sâu bệnh, ít u bướu.
- Lấy giống vào tháng 2-3 khi quả chín, vỏ quả màu hơi vàng, nâu, xám nhạt.
- Quả thu hái về sát sạch vỏ, quạt sạch, phơi thật khô, loại bỏ hạt nhỏ, hạt sâu. Lấy
những hạt to đường kính 0,8-1cm.
- Hạt bảo quản khô thông thường. Nếu gieo ngay tỷ lệ nảy mầm cao hơn.
- 1kg có khoảng 2000 hạt.
Điều 5: Vườn ươm
- Chọn nơi đất tốt, bằng, thoát nước, gần đường giao thông, có hàng rào bảo vệ
làm vườn ươm.
- Đất vườn ươm phải được cày bừa 3 lần cho đất nhỏ, tơi xốp.
- Lên luống rộng 1m, dài 10m.
- Đất luống gieo phải đập nhỏ, nhặt sạch cỏ; đất chua phải khử chua bằng vôi. Đất
luống gieo được bón lót bằng phân chuồng hoai 4-5kg/m
2
. Trước khi gieo 1-2 tuần
đất gieo phải được khử côn trùng bằng Benlat hoặc Bi58 đều có nồng độ 1% tưới
1 lít dung dịch/m
2
.
Điều 6: Xử lý hạt
Cho hạt vào túi, bao, rồi ngâm trong nước nóng 80-100
0
C trong 14-15 giờ, vớt ra
rửa chua, phơi nắng. Ngâm-phơi như vậy 4 ngày liền rồi đem gieo
Thời vụ gieo: vào đầu mùa xuân hay đầu mùa mưa.
Điều 7: Gieo hạt
Gieo theo rạch. Rạch cách nhau 20cm. Hạt cách hạt 4-5cm. Gieo xong lấp đất vừa
kín hạt. Cũng có thể gieo vãi, tốn hạt hơn và khi ấy phải tỉa dặm để điều chỉnh mật
độ. Tuỳ vùng có thể gieo xong cần che phủ bằng rơm, cỏ khô để giữ ẩm hoặc
không che phủ (khi ấy phải tưới nước ngày 2 lần).
Gieo xong tưới đẫm nước, đảm bảo đất luôn đủ ẩm. Sau khoảng 1 tháng hạt nảy
mầm. Thông thường tỷ lệ nảy mầm đạt 30-35%.
Điều 8: Chăm sóc cây con
- Tưới nước hàng ngày đủ ẩm, liên tục 1,5 tháng đầu. Sau đó 2-3 ngày tưới 1 lần.
- Định kỳ làm cỏ phá váng 2lần/tháng, kết hợp tỉa cây mạ nơi dày cây sang chỗ
thưa. Từ tháng 6 đến tháng thứ 10 mỗi tháng 1 lần tưới cho 1m
2
.
Ngừng chăm sóc 2 tháng trước khi trồng.
- Cây con ít bị sâu bệnh. Nếu có sâu bệnh hại thì dùng các loại thuốc thích hợp có
bán trên thị trường theo hướng dẫn ghi trên nhãn để tưới.
Điều 9: Tạo cây thân cụt (Stump)
* Tiêu chuẩn cây con để tạo cây thân cụt:
+ Cây con 1 tuổi
+ Cây có Dcổ
rễ
³1cm, cao khoảng 0,5m.
+ Cây khoẻ không bị sâu bệnh.
* Kỹ thuật tạo thân cụt
+ Bứng cây: Tưới đẫm nước, rồi dùng bay, xẻng bứng cây nhẹ nhàng, không làm
dập cây, bong vỏ.
+ Dùng dao sắc, mỏng lưỡi, đòn kê phẳng để chặt. Chặt vát một góc nghiêng 30-
45
0
theo phương thẳng đứng, cách cổ rễ 3-4cm và không được dập cây. Thân cụt
nên trồng hết trong ngày. Nếu không hết phải để nơi dâm mát, tưới đủ ẩm và
không để quá 3 ngày. Nếu địa bàn trồng rừng cách xa vườn ươm, nơi tạo thân cụt,
phải tiền hành hồ rễ phân cho bộ rễ giữ ẩm và gói bọc bằng bao tải, nilon, trước
khi vận chuyển tới nơi trồng. Vận chuyển không làm dập thân và rễ cây, không để
lộ cây ngoài nắng.
Chương IV
Trồng rừng
Điều 10: Thời vụ trồng
Trồng vụ xuân hè vào đầu mùa mưa sau khi có 1 trận mưa rào hoặc trồng vụ hè
thu. Tuỳ vùng mà định tháng trồng phù hợp.
Điều 11: Phát dọn thực bì
Vào cuối năm, trước khi cuốc hố thực bì được phát toàn diện, chất thành nhiều
đóng nhỏ cách xa nhau để đốt. Đốt theo quy định phòng chống cháy, không để
cháy lan.
Điều 12: Cuốc hố
Cuốc hố: kích thước hố 40x40x40cm; lớp đất mặt vun riêng 1 bên hố để khi lấp
đưa xuống dưới hố.
Lấp hố tiến hành trước khi trồng 1 tháng, đất lấp cao hơn miệng hố.
Điều 13: Phương pháp trồng rừng
Phương pháp đảm bảo hiệu quả nhất là phương pháp trồng bằng cây thân cụt.
Điều 14: Phương thức và mật độ trồng
- Trồng thuần loại hay trồng xen cây nông nghiệp.
- Trồng xen cây nông nghiệp theo phương thức nông lâm kết hợp. Mật độ trồng
Tếch 1100 cây/ha (3mx3m). Loài cây trồng xen có thể là một trong các loài: Đậu
tương, Lạc, Ngô, Lúa nương, Đu đủ, Thuốc lá, Điều, Đậu tràm.
- Thời gian trồng xen là 2 năm
- Trồng thuần loại: 1700-2200 cây/ha (3mx2m; 3x1,5m)
Điều 15: Kỹ thuật trồng
Dùng cuốc trộn đều đất trong hố, lấp thêm đất, sau đó đào hố nhỏ sâu hơn 20cm,
đặt stump vào cho đứng thẳng, dùng tay vun đất, nén chặt xung quanh, thân cụt
nhô cao 2cm trên mặt đất.
Điều 16: Chăm sóc rừng trồng
Chăm sóc liên tục trong 3 năm đầu:
* Năm thứ nhất: Sau khi trồng chậm nhất 3 tháng phải tiến hành chăm sóc. Nhiệm
vụ chăm sóc là páht dọn thực bì, rẫy cỏ xới vun quanh gốc 1m. Nếu trồng vụ xuân
hè thì phải chăm sóc 2 lần vào quý 3 và quý 4. Nếu trồng vụ hè thu thì chăm sóc 1
lần. Chăm sóc năm đầu còn có nhiệm vụ trồng dặm để đảm bảo mật độ ban đầu.
* Năm thứ hai: Chăm sóc hai lần với nhiệm vụ như năm thứ nhất.
* Năm thứ ba: Cũng chăm sóc hai lần như năm thứ hai.
Điều 17: Nghiệm thu rừng trồng
Sau khi trồng 3 tháng tiến hành nghiệm thu rừng trồng. Nội dung nghiệm thu:
- Xác định diện tích, các lô khoảnh trồng rừng trên thực địa đối chiếu với bản đồ.
- Tỷ lệ cây sống phải đạt 90% so với mật độ thiết kế
- Cây sinh trưởng phát triển tốt.
- Kiểm tra việc chăm sóc và trồng dặm.
Điều 18: Nuôi dưỡng, bảo vệ rừng trồng
- Phòng chống cháy rừng, lập đường ranh cản lửa, dọn bỏ vật liệu cháy trên mặt
đất rừng trước mùa khô.
- Phòng chống sâu bệnh hại rừng
- Không để gia súc, người vào chặt phá.
Chương V
Điều khoản thi hành
Điều 20:Quy trình áp dụng trong phạm vi toàn quốc, thay thế cho quy phạm trồng
Tếch do Bộ Lâm nghiệp ban hành năm 1983.
Các quy định trồng rừng Tếch trước đây trái với quy định này đều bãi bỏ.
Quy trình có hiệu lực từ ngày ký quyết định.