Cách nhận biết phân bón đúng chất lượng (Phần 1) pdf

Cách nhận biết phân bón đúng chất
lượng (Phần 1)
Phân hóa học là loại phân bón chủ lực, cung cấp các chất dinh dưỡng đa
lượng: Đạm (N), Lân (P2O5), Kali (K2O) cho cây trồng, là những yếu tố
quyết định tới năng suất và chất lượng nông phẩm. Phân hóa học đang lưu
thông trên thị trường gồm hai nhóm chính là:

I. Phân hoá học đơn chất
là nhóm phân bón chứa một loại dưỡng chất đa lượng chủ yếu, gồm
có ba loại chính là:
1. Phân chứa đạm: có URÊ chứa 46% nitơ (N), Sun-phat A-môn (S.A)
chứa 20-21% N các loại phân này chủ yếu là nhập khẩu. Lượng sản xuất
trong nước chỉ vào khoảng 900.000 tấn Urê/năm)
2. Phân chứa lân: gồm Supe lân và Lân nung chảy, chứa từ 15,5%-
16% Ô-xít Phốt-pho (P
2
O
5
hữu hiệu), chủ yếu được sản xuất trong nước từ
nguyên liệu là quặng A-pa-tit do 4 nhà máy sản xuất là Su-pe phốt phát và
hoá chất Lâm Thao, Long Thành, Phân lân nung chảy Văn Điển và Phân lân
nung chảy Ninh Bình.
3. Phân chứa Kali: gồm phân Clo-rua Ka-li (MOP, KCl) chứa 60% Ô-
xít Ka-li (K
2
O) và Sun-phat Ka-li (SOP, K
2
SO
4
) chứa 50% Ô-xít Ka-li
(K

2
O).
II. Phân hỗn hợp
là nhóm phân bón có chứa từ 2 yếu tố dinh dưỡng đa lượng trở lên,
ngoài ra còn có thể có chứa một số chất dinh dưỡng, nguyên tố trung, vi
lượng khác gồm các loại sau:
1. Phân chứa Đạm và Lân, có các loại như Mô-nô A-mô-ni-um Phốt-
phát (MAP) chứa từ 10-11% Ni-tơ và 49-50% Ô-xít Phốt-pho (P
2
O
5
hữu
hiệu) và Di A-mô-ni-um Phốt-phát (DAP) chứa 16-18% Ni-tơ và 44-46% Ô-
xít Phốt-pho (P
2
O
5
hữu hiệu), chủ yếu phải nhập khẩu. Hiện nay, nước ta
mới có nhà máy DAP Đình Vũ với công suất khoảng 300.000 tấn/năm vừa
mới đi vào hoạt động và đang trong quá trình sản xuất thử.
2. Phân chứa Đạm và Ka-li có tên gọi chung là phân hỗn hợp KNS,
NKS, NK, chủ yếu sản xuất trong nước từ nguyên liệu là 2 loại phân đơn
S.A và MOP có trộn thêm một số phụ gia khác như phẩm màu, bột sét đỏ
nhưng được chia ra nhiều loại khác nhau do tỷ lệ thành phần 2 dưỡng chất
khác nhau và tên gọi thương mại khác nhau tuỳ theo từng cơ sở sản xuất.
3. Phân chứa Đạm, Lân và Ka-li, có tên gọi chung là phân hỗn hợp
NPK, gồm hàng ngàn loại khác nhau do tỷ lệ thành phần các dưỡng chất
khác nhau và tên gọi thương mại khác nhau của cơ sở sản xuất
III. Cách phân biệt, nhận dạng phân bón thật-giả
Trong các loại phân bón nói trên, thì các loại phân đơn như đạm U-rê,

S.A, Clo-rua A-môn, Supe Lân và Lân nung chảy là khó làm giả hơn cả và
tương đối dễ nhận biết do công nghệ sản xuất phức tạp, chi phí đầu tư lớn
hoặc do giá trị thấp, việc làm giả không mang lại lợi nhuận cao. Riêng đối
với phân chứa Ka-li và các loại phân hỗn hợp thì rất dễ làm giả, làm nhái,
làm kém chất lượng do công nghệ sản xuất đơn giản, chi phí đầu tư thấp,
việc làm nhái, làm giả mang lại lợi nhuận lớn do chênh lệch giá cao. Việc
xác định hàng thật, hàng giả, hàng kém chất lượng chỉ xác định được chính
xác bằng máy móc phân tích mà khó phân biệt được bằng cảm quan.
Tuy nhiên, không phải là hoàn toàn không thể phân biệt phân thật
phân giả bằng cảm quan. Qua kinh nghiệm thực tế nhiều năm, xin chia sẻ
với bà con nông dân một số kinh nghiệm giúp phân biệt, lưạ chọn được phân
Kali thật như sau:
1. Phân Clo-rua Ka-li (MOP, KCl) chứa 60% K
2
O
- Màu sắc đặc trưng là đỏ hồng, hồng nhạt, đỏ tím và màu trắng là
loại phân chứa Ka-li phổ biến nhất, và cũng là loại phân bị lợi dụng làm giả,
làm nhái nhiều nhất, gây tổn thất nặng nề nhất cho người nông dân do chênh
lệch giá giữa hàng thật-hàng giả rất lớn, lại dễ làm giả.
Do thiếu kinh nghiệm nên phần lớn nông dân tin rằng phân Clo-rua
Ka-li có màu đỏ và phân có màu đỏ là phân Kali, tuy thực tế không phải cứ
loại phân bón nào có màu đỏ, màu hồng cũng là phân Ka-li. Nông dân dễ bị
mua phải phân Ka-li giả do trên thị trường có các loại phân NKS, KNS,
NPK… được một số nhà sản xuất trong nước cố tình làm rất giống phân
Clo-rua Ka-li về mặt hình thức, nhất là màu đỏ đặc trưng của Kali, nhưng
thực chất chỉ có từ 10-30 % là Ô-xit Ka-li, còn lại là phân SA, muối ăn,
phẩm màu, bột sét đỏ, nhằm mục đích bán được hàng thu lợi nhuận, các nhà
bán lẻ lợi dụng sự cả tin và non kém kinh nghiệm của người nông dân để
trục lợi.
Phân Kali thật do các công ty nhập trực tiếp từ nhà sản xuất ở Nga,

Bê-la-rút, Ca-na-đa, I-xra-en, Giooc-đa-ni… với số lượng lớn, chất lượng
đảm bảo, đã qua kiểm tra chất lượng nhà nước, được đóng trong bao 50 kg
có tên gọi thương mại là MOP, KA-LI, CLO-RUA KA-LI có hàm lượng O-
xit kali tối thiểu là 60%. Đây là loại phân phải nhập khẩu 100%, do đó khi
mua hàng, người nông dân phải cảnh giác, không thể để mặc cho người bán
hàng muốn đưa loại phân nào cũng được, mà, trước hết phải yêu cầu đại lý:
- Bán cho loại phân Ka-li thật, có hàm lượng K
2
O ≥ 60%,
- sau đó phải xem bao bì có đúng là hàng nhập khẩu hay không? Hàm
lượng Ô-xít Ka-li (K
2
O) ghi trên bao bì có là 60% tối thiểu hay không? Các
loại phân được đại lý bán hàng giới thiệu là phân Ka-li nhưng do các cơ sở
trong nước sản xuất, trên bao bì không ghi hàm lượng K
2
O chiếm 60% thì
đều là hàng giả, hàng nhái. Nhiều người bán hàng muốn kiếm lợi cao đã tìm
cách tái sử dụng bao bì thật của phân Clo-rua Ka-li nhưng ruột là các loại
phân KNS, NKS, KN…. để đánh lừa nông dân.
- Khi mua tốt nhất nên lấy hoá đơn hoặc giấy biên nhận để có bằng
chứng về sau này.
Vậy làm thế nào có thể phân biệt được phân Clo-rua Ka-li thật-giả
bằng cảm quan? Xin mách bà con nông dân một mẹo nhỏ như sau:
Hãy yêu cầu chủ hàng cho mượn hoặc mang theo một chiếc cốc thủy
tinh nhỏ, trắng và trong suốt cùng một ít nước sạch trong cốc. Thả một nhúm
chừng 3-5 gam sản phẩm vào trong cốc nước có dung tích 50-100 ml để làm
thực nghiệm và quan sát kết quả như sau (có hình ảnh minh hoạ theo từng
bước kiểm tra):

TT

Cách thử Phân Clo-rua ka-li (MOP)
thật
Phân giả
Cho 3-5 gam
phân khô ráo
vào cốc nước
trong
- Cốc nước chưa có màu
hồng đỏ
- Một phần chìm xuống
nước, một phần vẫn nổi
trên mặt cốc nước
- Sau khi khoắng mạnh,
Dung dịch chuyển sang
màu hồng nhạt, không vẩn
đục, có váng đỏ bám
quanh thành cốc. Phân tan
hết
- Cốc nước lập tức có
màu hồng đỏ
- Toàn bộ phân chìm
xuống và tan rất nhanh,
-Sau khi khoắng mạnh,
dung dịch có màu hồng
đỏ, vẩn đục, không có
váng đỏ bám quanh
thành cốc. Có thể để lại
cặn không tan hết

2. Phân Sun- phát Ka-li (SOP, K
2
SO
4
) chứa 50% K
2
O
- Màu trắng, ở dạng hạt nhỏ hoặc bột, rất tốt cho các loại cây có múi,
khoai tây, thuốc lá, cũng là loại phân phải nhập khẩu, số lượng dùng không
phổ biến , dễ bị làm giả khi trộn lẫn với bột đá vôi hoặc bột vôi sống, bột đất
sét trắng. Cách phân biệt thật- giả chỉ có thể bằng cách tiến hành thực
nghiệm hòa tan vào trong cốc nước trong và quan sát các biểu hiện như sau:

TT

Cách thử Phân Sun-phát Ka-li
(SOP) thật
Phân giả
1 Cho 7-10 gam
phân vào cốc
nước trong
Tan hết trong nước, dung
dịch có màu trong suốt
Có thể không tan hết,
để lại cặn lắng(bột đá)
hoặc dung dịch vẩn
đục do huyền phù của
Vôi hoặc sét trắng