Sang Kien Kinh Nghiem Mon Hoa 2.Doc

MỤC LỤC
I. Sơ lược lý lịch tác giả:

2

II. Tên sáng kiến:

2

III. Lĩnh vực: Chun mơn

2

IV- Mục đích u cầu của sáng kiến:

2

1. Thực trạng ban đầu trước khi áp dụng sáng kiến

2

2. Sự cần thiết phải áp dụng sáng kiến

4

3. Nội dung sáng kiến

5

3.1. Tiến trình thực hiện

5

3.2. Thời gian thực hiện

6

3.3. Biện pháp tổ chức

6

3.3.1. Nguyên tắc tổ chức trị chơi ơ chữ

6

3.3.2. Cấu trúc của trị chơi ơ chữ

7

3.3.3 Quy trình xây dựng…..

7

3.3.4. Các bước tổ chức trị chơi ơ chữ

8

3.3.5. Một số ví dụ

8

V- Hiệu quả đạt được
1. Những điểm khác biệt trước và sau khi áp dụng sáng kiến

2. Lợi ích thu được khi sáng kiến áp dụng

17
17
17

VI. Mức độ ảnh hưởng:

18

VII- Kết luận

19

1


PHỊNG GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO
TRƯỜNG THCS
BÌNH THẠNH ĐƠNG

CỘNG HỊA XÃ HỘI CHỦ NGHĨA VIỆT NAM

Độc lập - Tự do - Hạnh phúc
Bình Thạnh Đơng, ngày 25 tháng 9 năm 2018
BÁO CÁO

Kết quả thực hiện sáng kiến, cải tiến, giải pháp kỹ thuật, quản lý, tác nghiệp,
ứng dụng tiến bộ kỹ thuật
I. Sơ lược lý lịch tác giả:
- Họ và tên: Lê Trường Giang

Nam, nữ: Nam

- Ngày tháng năm sinh: 09/03/1981
- Nơi thường trú: 252 – Tôn Đức Thắng, TTPM, Phú Tân, An Giang
- Đơn vị cơng tác: THCS Bình Thạnh Đông
- Chức vụ hiện nay: GV
- Lĩnh vực công tác: Giảng dạy bộ môn Sinh 7,8
II. Tên sáng kiến: “Thiết kế và tổ chức trị chơi ơ chữ trong hoạt động

dạy học hóa học bậc THCS giúp HS yêu thích bộ mơn, nâng cao chất
lượng dạy học”
III. Lĩnh vực: Chun mơn
IV- Mục đích u cầu của sáng kiến:
1. Thực trạng ban đầu trước khi áp dụng sáng kiến

Ô chữ là một trị chơi ngơn ngữ trí đã trở nên thông dụng ở nhiều nước
trên thế giới.
Ở các nước phát triển, các cuộc thi ô chữ thường được tổ chức trực
tuyến trên mạng với các giải thưởng lớn. Có đến hơn ba mươi triệu người
say mê các ô chữ được in trên báo, tạp chí hay trên bìa của những quyển
sách. Tờ báo nổi tiếng “New York Times” có một ủy viên hội đồng biên tập
đặc trách và rất nhiều biên tập viên chuyên thiết kế những bảng ô chữ mới để
phục vụ cho các độc giả.
Ở Nhật, trò chơi này cũng rất đa dạng, điển hình là các ơ số “Sudoku”
được nhiều đọc giả trên thế giới quan tâm.

2


Trị chơi ơ chữ du nhập vào Việt Nam từ rất sớm: Ô chữ đầu tiên được
xuất hiện vào ngày 17 tháng 3 năm 1933 trên báo Phong Hóa, và sau đó ơ
chữ xuất hiện đều đặn trên tờ báo này.
Trong những năm gần đây, những “game show” quen thuộc và khá
hấp dẫn khán giả như: “Chiếc nón kỳ diệu”, “Ai là triệu phú”, hoặc “Đường
lên đỉnh olympia”… đã sử dụng trị chơi ơ chữ hoặc biến tấu từ trị chơi ơ
chữ.
Ngồi ra, cịn có rất nhiều báo, tạp chí… sử dụng loại hình giải trí này
để thu hút sự theo dõi của độc giả cũng như tạo dấu ấn riêng biệt cho ấn
phẩm của mình, có thể đơn cử như: Áo trắng, tuổi trẻ, thanh niên, mực tím,
hoa học trị… đã xuất hiên những ơ chữ với nhiều lĩnh vực khác nhau.
Đặc biệt, hiện nay đã xuất hiện những cuốn sách nói về trị chơi ơ chữ
như: Trị Chơi Ô chữ của Trần Phiêu và Trần Thị Kim Thoa biên soạn được
nhà xuất bản trẻ ấn hành. Hay như quyển: “Tiếng việt – hành trình qua các ơ
chữ” của TS ngơn ngữ học Phạm Văn Tình biên soạn …
Trong dạy học, một số giáo viên cũng đã thiết kế trị chơi ơ chữ phục
vụ cho việc củng cố bài học và dùng trong các hoạt động ngoại khóa, ngồi
giờ.
Tuy nhiên, việc đưa trị chơi ơ chữ vào trong các hoạt động dạy học
trong trường phổ thông chưa được phổ biến, hình thức ơ chữ kém đa dạng do
việc thiết kế mất nhiều thời gian, đồng thời nhiều giáo viên cịn gặp khó
khăn trong việc thiết kế và ứng dụng trị chơi ơ chữ vào các tiết dạy một cách
linh hoạt.
Hóa học là một mơn học tư duy trừu tượng, và đây cũng là một môn
học mới mẻ đối với học sinh bậc trung học cơ sở. Môn này đối với các em
chỉ là một môn học rắc rối, khô khan và lạ lẫm. Hơn nữa học sinh hiện nay

phải học quá nhiều, thời gian dành cho việc tìm hiểu đào sâu nghiên cứu ở
tất cả các bộ mơn nói chung và bộ mơn hóa học nói riêng rất hạn chế. Bên
cạnh đó chưa kể sự đè nặng tâm lí bởi sự quá sức trong tiếp thu bài học, dẫn
đến sự mệt mỏi về tinh thần và thể lực, mà hậu quả tất yếu là các em ít tìm

3


thấy sự thích thú trong học tập, lười biếng trong tư duy, thụ động trong tiếp
thu và nghiên cứu trong bài học.
2. Sự cần thiết phải áp dụng sáng kiến

Hóa học là một môn học mới mẻ đối với học sinh bậc trung học cơ sở.
Mặt khác trong chương trình giảng dạy bộ mơn hóa ở bậc trung học cơ sở
thì các tài liệu chỉ chú trọng cung cấp cho học sinh những cơ sở khoa học
của hóa học. Đó là những khái niệm cơ bản, các hệ thống kiến thức về cấu
tạo chất, về phản ứng hóa học, các định luật, lí thuyết hóa học, cịn về sự
liên hệ mật thiết giữa nội dung kiến thức hóa học với thế giới tự nhiên và
cuộc sống đời thường của con người, những ứng dụng hóa học trong thực
tiễn cịn sơ sài, khiếm khuyết và hết sức giới hạn. Cho nên, các em không
hiểu rõ được thực chất và tầm quan trọng của hóa học. Từ đó sự hứng thú
học tập bộ mơn hóa học của các em sẽ giảm dần.
Vì vậy học sinh thường gặp nhiều khó khăn khi học tập bộ mơn hóa
học.
Thiết nghĩ, u cầu xã hội đối với tầng lớp trí thức trẻ ngày càng cao.
Giáo dục đào tạo cần phải đổi mới tư duy và phương pháp giảng dạy, giúp
cho học sinh tiếp thu bài học nhanh, đầy đủ và sâu sắc, đồng thời tạo được
bầu khơng khí thoải mái, hứng thú, bổ ích cho học sinh khi học tập và nghiên
cứu bộ mơn hóa học.
Từ những vấn đề trên cho ta thấy rằng: nghiên cứu “thiết kế và tổ chức

trị chơi ơ chữ trong hoạt động dạy học hóa học cấp trung học cơ sở” là
hướng đi đúng và có ý nghĩa thực tiễn.
Ngày nay, vai trò của ngành giáo dục nước ta là hết sức quan trọng, ý
thức được điều đó, các thầy cơ giáo của chúng ta ln tìm tịi đổi mới phương
pháp giảng dạy, tổ chức hoạt động dạy học được đa dạng hóa bằng nhiều hình
thức để phát huy tinh thần say mê học tập, các hoạt động của học sinh được
tích cực.
Qua nhiều năm giảng dạy, tơi nhận thấy việc tổ chức trị chơi nói
chung và trị chơi ơ chữ nói riêng trong hoạt động dạy học giúp học sinh dễ
hiểu, dễ khắc sâu kiến thức, học sinhvận dụng, giải thích các hiện tượng, các

4


q trình hóa học, tính tốn các đại lượng: khối lượng, thể tích, số mol… một
cách nhanh hơn, từ đó các em có thể đào sâu và mở rộng kiến thức đã học
một cách khoa học, đồng thời làm cho tiết học sinh động, hấp dẫn hơn.
Từ những kết quả ban đầu, bản thân tôi đã nghiên cứu về cách thiết kế
và tổ chức trị chơi ơ chữ trong hoạt động dạy học. Qua các lần ứng dụng tôi
thấy học sinh rất hứng khởi, tham gia nhiệt tình, giờ học trở nên nhẹ nhàng,
sinh động, học sinh được làm việc nhiều, hiểu bài tốt hơn.
Chính vì thế mà tơi chọn đề tài “Thiết kế và tổ chức trị chơi ơ chữ
trong hoạt động dạy học hóa học bậc THCS nâng cao chất lượng dạy học”.
Đây khơng phải là trị chơi đơn thuần mà cịn là một hình thức học tập
khả năng tư duy của người chơi nếu được thiết kế và sắp xếp phù hợp với
chương trình học. Bên cạnh đó, hình thức vừa học vừa chơi này mang lại cho
người học sự hứng thú, tăng cường khả năng ghi nhớ kiến thức. Đồng thời
cịn giúp học sinh ơn luyện kiến thức nhanh phù hợp với hình thức thi trắc
nghiệm mà Bộ Giáo dục đào tạo đã lựa chọn cho việc kiểm tra, đánh giá và
thi cử hiện nay.

3. Nội dung sáng kiến
3.1. Tiến trình thực hiện

Bước 1: Chuẩn bị
1. Xác định mục tiêu bài học;
2. Phân tích các kiến thức cơ bản;
3. Liệt kê các khái niệm, định nghĩa;
4. Liệt kê các từ khóa cho mỗi khái niệm, định nghĩa để làm nguyên
liệu cho việc xây dựng ô chữ.
Cần phải chú ý: Từ khóa được chọn phải là từ thể hiện nội dung bao
quát của bài, các từ xung quanh phải có liên quan đến từ khóa, việc giải đáp
các từ xung quanh là manh mối để tìm ra từ khóa.
Bước 2: Sắp xếp các từ để tạo ơ chữ
Các từ khóa đã chọn và các từ xung quanh từ khóa (định nghĩa, khái
niệm, sự vật, q trình…) đã xác định được sắp xếp thành một ô chữ.

5


Sau khi lựa chọn được từ khóa, viết từ khóa thành một hàng dọc. Mỗi
chữ cái trong từ khóa sẽ được đối chiếu với các từ xung quanh có liên quan
trong danh sách từ đã lập. Nếu một trong các từ xung quanh có chữ cái trùng
với từ khóa thì sẽ được lựa chọn làm từ hàng ngang và viết vào ô chữ theo
hàng ngang. Tiếp tục đối chiếu cho đến khi chọn được các từ hàng ngang đủ
với số chữ cái trong từ khóa hàng dọc.
Bước 3: Viết gợi ý cho mỗi từ trong ô chữ
Căn cứ vào các từ ngữ đã được lựa chọn, nội dung bài học và trình độ
của học sinh để viết gợi ý. Gợi ý phải ngắn gọn, xúc tích, từ ngữ rõ ràng,
khơng đánh đố nhưng đòi hỏi người chơi phải tư duy để tìm ra đáp án.
Bước 4: Xây dựng ơ chữ

Tùy thuộc vào điều kiện của từng trường, từng giáo viên mà ta có thể
xây dựng ơ chữ thủ cơng hay bằng các phần mềm hỗ trợ dạy học.
Ngày nay, với sự phát triển của khoa học kỹ thuật, người giảng dạy dễ
dàng tiếp cận với các phần mềm hỗ trợ hoạt động dạy học như: Phần mềm
MS power Point; phần mềm Violet; Phần mềm Crossword forge; hay là phần
mềm Multimedia Buider. Chúng ta có thể sử dụng các phần mềm này để xây
dựng trị chơi ơ chữ nhằm tăng thêm sự sinh động trong bài giảng.
3.2. Thời gian thực hiện
- Thời gian nghiên cứu: từ năm học 2015 – 2016 đến năm học 2016 - 2017
- Thời gian áp dụng: năm học 2017 – 2018
3.3. Biện pháp tổ chức

3.3.1. Nguyên tắc tổ chức trị chơi ơ chữ
Khi tổ chức trị chơi ô chữ cho học sinh chúng ta phải dựa vào nội
dung bài học, điều kiện, thời gian trong mỗi tiết học cụ thể để đưa ra các trò
chơi phù hợp với kiến thức bài học và trình độ nhận thức của học sinh. Song,
muốn tổ chức một trò chơi ơ chữ có hiệu quả cao thì địi hỏi mỗi giáo viên
phải có kế hoạch chuẩn bị chu đáo tỉ mỉ, cặn kẽ và đảm bảo các nguyên tắc
sau:
1. Xác định đúng mục tiêu của bài học
2. Chọn ô chữ phải phù hợp với kiến thức cần cung cấp cho học sinh

6


3. Tổ chức, biên soạn câu hỏi cho trò chơi ô chữ phải bám vào “Chuẩn
kiến thức - kĩ năng” của bộ mơn
4. Ơ chữ phải được chuẩn bị chu đáo, sử dụng ngơn từ phải tuyệt đối
chính xác
5. Tổ chức trị chơi phải xác định được thời gian

6. Ơ chữ phải có sức hấp dẫn, thu hút được sự tham gia của học sinh, tạo
khơng khí thoải mái, gây được hứng thú cho học sinh
7. Không quá lạm dụng trò chơi này trong dạy học
8. Khi tổ chức trò chơi giáo viên ln phải động viên học sinh có thể
bằng cách cho điểm hoặc ngợi khen các em trước lớp.
3.3.2. Cấu trúc của trị chơi ơ chữ
Một trị chơi ô chữ thông thường có cấu trúc như sau:
1. Chủ điểm ơ chữ (từ khóa của ơ chữ)
2. Các câu hỏi tương ứng với từng ô chữ
3. Mục tiêu: Mục tiêu của trị chơi ơ chữ trau dồi kiến thức về vấn đề
gì
4. Cách chơi: Chỉ rõ quy tắc, quy định trong khi chơi
3.3.3 Quy trình xây dựng trị chơi ô chữ trong hoạt động dạy học hóa
học
Bước 1: Chuẩn bị
5. Xác định mục tiêu bài học;
6. Phân tích các kiến thức cơ bản;
7. Liệt kê các khái niệm, định nghĩa;
8. Liệt kê các từ khóa cho mỗi khái niệm, định nghĩa để làm nguyên
liệu cho việc xây dựng ô chữ.
Cần phải chú ý: Từ khóa được chọn phải là từ thể hiện nội dung bao
quát của bài, các từ xung quanh phải có liên quan đến từ khóa, việc giải đáp
các từ xung quanh là manh mối để tìm ra từ khóa.
Bước 2: Sắp xếp các từ để tạo ô chữ
Các từ khóa đã chọn và các từ xung quanh từ khóa (định nghĩa, khái
niệm, sự vật, q trình…) đã xác định được sắp xếp thành một ô chữ.

7

Sau khi lựa chọn được từ khóa, viết từ khóa thành một hàng dọc. Mỗi
chữ cái trong từ khóa sẽ được đối chiếu với các từ xung quanh có liên quan
trong danh sách từ đã lập. Nếu một trong các từ xung quanh có chữ cái trùng
với từ khóa thì sẽ được lựa chọn làm từ hàng ngang và viết vào ô chữ theo
hàng ngang. Tiếp tục đối chiếu cho đến khi chọn được các từ hàng ngang đủ
với số chữ cái trong từ khóa hàng dọc.
Bước 3: Viết gợi ý cho mỗi từ trong ô chữ
Căn cứ vào các từ ngữ đã được lựa chọn, nội dung bài học và trình độ
của học sinh để viết gợi ý. Gợi ý phải ngắn gọn, xúc tích, từ ngữ rõ ràng,
khơng đánh đố nhưng đòi hỏi người chơi phải tư duy để tìm ra đáp án.
Bước 4: Xây dựng ơ chữ
Tùy thuộc vào điều kiện của từng trường, từng giáo viên mà ta có thể
xây dựng ơ chữ thủ cơng hay bằng các phần mềm hỗ trợ dạy học.
Ngày nay, với sự phát triển của khoa học kỹ thuật, người giảng dạy dễ
dàng tiếp cận với các phần mềm hỗ trợ hoạt động dạy học như: Phần mềm
MS power Point; phần mềm Violet; Phần mềm Crossword forge; hay là phần
mềm Multimedia Buider. Chúng ta có thể sử dụng các phần mềm này để xây
dựng trị chơi ơ chữ nhằm tăng thêm sự sinh động trong bài giảng.
3.3.4. Các bước tổ chức trị chơi ơ chữ
Trị chơi ơ chữ thường tổ chức theo các bước sau:
Bước 1: Giới thiệu ô chữ
- Nêu chủ điểm ô chữ
- Hướng dẫn cách chơi, các quy tắc, quy định trong khi chơi
Bước 2: Tổ chức cho học sinh chơi
Bước 3: Tổng kết
3.3.5. Một số ví dụ
Ví dụ 1:
Hóa 9, Bài ơn tập hóa 8

1

T

I

K

H

8

O

I


2

O

N

H

O

P

3

H

O

A

T

R

4

O

X

I

5

H

G

U

Y

E

N

T

U

E

L

E

C

T

R

O

N

7

N

U

O

C

8

Đ

O

N

C

H

A

T

D

U

N

G

D

I

C

H

O

N

G

K

H

I

6

N

I

9
10

K

H

Từ chìa khóa: (10 chữ cái)

Có chủ đề là chào năm học mới.(Khai trường)
Hàng ngang số 1: (6 chữ cái) Là một đại lượng để so sánh độ nặng
hay nhẹ của chất khí này so với chất khí khác. (Tỉ khối)
Hàng ngang số 2: (6 chữ cái) Đây là khái niệm được định nghĩa là
“gồm những chất trộn lẫn với nhau”. (Hỗn hợp)
Hàng ngang số 3: (6 chữ cái) Điền vào … “… của nguyên tố (hay
nhóm nguyên tử) là con số biểu thị khả năng liên kết của nguyên tử (hay
nhóm nguyên tử)”. (Hóa trị)
Hàng ngang số 4:(3 chữ cái) Là chất khí khơng màu, khơng mùi, ít
tan trong nước, nặng hơn khơng khí, có NTK=16, PTK=32. (Oxi)
Hàng ngang số 5:(8 chữ cái) Là từ chỉ hạt vô cùng nhỏ, trung hòa về
điện. (Nguyên tử)
Hàng ngang số 6:(8 chữ cái) Hạt cấu tạo nên nguyên tử mang giá trị
điện tích -1. (Electron)

9


Hàng ngang số 7:(4 chữ cái) Chất có cơng thức hóa học là H 2O.
(Nước)
Hàng ngang số 8:(7 chữ cái) Những chất tạo nên từ một nguyên tố
hóa học gọi là gì? (Đơn chất)
Hàng ngang số 9:(8 chữ cái) Điền vào … “… là hỗn hợp đồng nhất
gồm dung môi và chất tan” (Dung dịch)
Hàng ngang số 10:(8 chữ cái) Một hỗn hợp trong đó 21%O 2, 78%N2,
1% khí khác là gì? (Khơng khí)
Ví dụ 2:
Hóa 9, Bài 10: Một số muối quan trọng
Áp dụng trị chơi ơ chữ trên vào phần giới thiệu bài mới

1
2

T

R

3
4

A

G

C

N

H3

A

O

C

O2

Đ

O

I

L

Từ chìa khóa: (4 chữ cái)
Đây là cơng thức một loại muốí quan trọng.(NaCl)
Hàng ngang số 1: (2 chữ cái) Cơng thức một chất khí có mùi khai khi
choNH4NO3 + NaOH là gì? (NH3)
Hàng ngang số 2: (7 chữ cái) Phản ứng dưới đây thuộc loại phản ứng
nào?CuSO4 + 2NaOHCu(OH)2 + Na2SO4 (Trao đổi)
Hàng ngang số 3: (2 chữ cái) Cơng thức chất khí khơng màu, khơng
mùi khi cho Na2CO3 + HCl là gì? (CO2)
Hàng ngang số 4:(4 chữ cái) Công thức chất kết tủa trắng khi
choAgNO3 + KCl là gì? (AgCl)
Ví dụ 3:
Hóa 9, Bài 16: Tính chất hóa học của kim loại
Dùng trị chơi ơ chữ này để chuyển ý vào bài tính chất hóa học của kim loại

10


1

M

2
3

P

U

O

I

A

X

I

T

H

I

K

I

M

Từ chìa khóa: (3 chữ cái)
Đây là tên một loại khí quan trọng.(Oxi)
Hàng ngang số 1: (4 chữ cái) Các chất sau CuSO4, AgNO3 thuộc loại
hợp chất vô cơ nào? (Muối)

Hàng ngang số 2: (4 chữ cái) Các chất sau H2SO4, HCl, HNO3 thuộc
loại hợp chất vô cơ nào? (Axit)
Hàng ngang số 3: (6 chữ cái) Một số chất như: O2, Cl2, S… thuộc loại
đơn chất nào? (Phi kim)
Ví dụ 4:
Hóa 9, Bài 18: Nhơm
Áp dụng trị chơi ơ chữ dưới đây vào phần giới thiệu bài mới

1

N

A

T

R

I

2

H

I

Đ

R

O

Đ

O

N

G

E

M

3
4

K

Từ chìa khóa: (4 chữ cái)
Đây là tên một kim loại.(Nhôm)
Hàng ngang số 1:(5 chữ cái) Kim loại nào còn thiếu trong dãy hoạt
động hóa học sau: K …, Mg, Al, Zn, Fe, Pb, H, Cu, Ag, Au. (Natri)
Hàng ngang số 2: (5 chữ cái) Các kim loại Na, Al, K, Fe tác dụng
dung dịch HCl thu được muối và giải phóng khí gì? (Hiđro)
Hàng ngang số 3: (4 chữ cái) Trong các kim loại: Zn, Na, Cu kim loại
nào không tác dụng H2SO4loãng (Đồng)

11

Hàng ngang số 4:(3 chữ cái) Trong các kim loại: Zn, Au, Ag kim loại
nào tác dụng được dung dịch FeCl2? (Kẽm)
Ví dụ 5:
Hóa 9, Bài 19: Sắt
Dùng trị chơi ô chữ dưới đây để ôn lại kiến thức cũ của bài nhôm và chuyển ý qua bài
mới (bài sắt)

1

S

2
3

C

R

O

Đ

U

Y

R

A

I

O

L

I

T

I

Từ chìa khóa: (3 chữ cái)
Đây là tên một kim loại.(Sắt)
Hàng ngang số 1:(3 chữ cái) Điền vào … “nhơm có tính dẻo nên có
thể cán mỏng hoặc kéo thành … “? (Sợi)
Hàng ngang số 2: (5 chữ cái)Hợp kim của nhôm với đồng và một số
nguyên tố khác như Mn, Fe, Si gọi là gì? (Đuyra)
Hàng ngang số 3:(7 chữ cái)Trong quá trình điều chế Al người ta cho
chất gì để giảm nhiệt độ nóng chảy của Al2O3? (Criolit)
Ví dụ 6:
Hóa 9, Bài 25: Tính chất của phi kim
Áp dụng trị chơi ơ chữ vào phần củng cố bài.

1

P

H

O

T

P

H

O

2

N

H

I

E

3

H2

I
K

H

I

I

T

4
5

O

X

12

T


6

M

U

O

I

Từ chìa khóa: (6 chữ cái)
Là loại chất khi phản ứng với hiđro sinh ra hợp chất khí.(Phi kim)

Hàng ngang số 1:(7 chữ cái)Đây là chất tham gia còn thiếu trong
phương trình hóa học sau “… + O2P2O5”?(Phot pho)
Hàng ngang số 2:(5 chữ cái) Điền vào … “phi kim dẫn điện, dẫn …
kém”(Nhiệt)
Hàng ngang số 3: (2 chữ cái)Là công thức của sản phẩm trong
phương trình hóa học: “H2 + I2” (H2I)
Hàng ngang số 4: (3 chữ cái)Trạng thái của HCl khi cho khí hiđro tác
dụng với khí clo?(Khí)
Hàng ngang số 5:(4 chữ cái)Là hợp chất tạo ra trong phản ứng giữa
kim loại và phi kim. (Oxit)
Hàng ngang số 6:(4 chữ cái)Là hợp chất tạo ra trong phản ứng giữa
kim loại và phi kim. (Muối)
Ví dụ 7:
Hóa 9, Bài 35: Cấu tạo phân tử hợp chất hữu cơ
Áp dụng trò chơi ô chữ vào phần củng cố bài.

1

C

A

C

B

O

N

M

A

C

H

C

A

C

H

U

U

C

O

H

O

A

T

R

I

P

C

H

A

T

B

O

N

2
3
4
5
6

H

O

13

B

O

N


7

P

H

A

N

T

8

H

I

Đ

R

O

A

I

N

U

O

C

H

A

N

9

H

10
11
12

T

M

A

C

H

T

R

A

T

T

U

U

G

Từ chìa khóa: (12 chữ cái)
Đây là một khái niệm quan trọng của hóa hoc hữu cơ.(Cấu tạo
phân tử)

Hàng ngang số 1: (6 chữ cái)Mọi hợp chất hữu cơ đều có nguyên tố
này.(Cacbon)
Hàng ngang số 2: (10 chữ cái)Các nguyên tử cacbon liên kết với nhau
tạo thành gì?(Mạch cacbon)
Hàng ngang số 3: (5 chữ cái)Điền vào … “hóa học … là ngành hóa
học chuyên nghiên cứu các hợp chất hữu cơ”.(Hữu cơ)
Hàng ngang số 4: (6 chữ cái)Điền vào … “… của nguyên tố (hay
nhóm nguyên tử) là con số biểu thị khả năng liên kết của nguyên tử (hay
nhóm nguyên tử)”.(Hóa trị)
Hàng ngang số 5:(7 chữ cái)Điền vào … “… hữu cơ là … của cacbon
(trừ CO, CO2, H2CO3, các muối cacbonat kim loại). (Hợp chất)
Hàng ngang số 6:(3 chữ cái)Trong hợp chất hữu cơ cacbon có hóa trị
bao nhiêu? (Bốn)
Hàng ngang số 7:(6 chữ cái)Điền vào chỗ… “dẫn xuất của
hiđrocacbon (ngồi cacbon và hiđro, trong … cịn có các nguyên tố khác:
oxi, nitơ, clo v.v..)” . (Phân tử)

14


Hàng ngang số 8:(5 chữ cái)Trong hiđrocacbon phân tử gồm 2
nguyên tố là cacbon và nguyên tố nào?(Hiđro)
Hàng ngang số 9:(3 chữ cái)Trong hợp chất hữu cơ oxi có hóa trị bao
nhiêu? (Hai)
Hàng ngang số 10:(4 chữ cái)Đốt cháy một hiđrocacbon ngồi sản
phẩm khí cacbonđioxit cịn có thêm một sản phẩm là gì? (Nước)
Hàng ngang số 11:(9 chữ cái) Mạch cacbon có 3 loại là mạch nhánh,
mạch vịng và loại mạch gì? (Mạch thẳng)
Hàng ngang số 12:(6 chữ cái)Điền vào … “Mỗi hợp chất hữu cơ có
một … liên kết xác định” (Trật tự)

Ví dụ 8:
Hóa 9,Bài 42 - Luyện tập chương 4: Hiđrocacbon, Nhiên liệu

1

T

H

E

A

T

Đ

E

N

E

T

I

L

E

N

T

R

U

N

G

H

O

P

C

R

A

C

K

I

N

H

O

N

7

A

X

E

T

I

L

E

N

8

C

O

N

G

9

B

E

N

Z

E

N

M

2

Đ

3
4
5

6

C

A

10
11

M

E

C

B

B

R

O

T

A

N

15

Từ chìa khóa: (11 chữ cái): Metan, etilen, axetilen, benzen thuộc
loại hợp chất hữu cơ nào?(Hiđrocacbon)
Hàng ngang số 1: (3 chữ cái) Phản ứng đặc trưng của metan cũng như
những hợp chất chỉ có liên kết đơn trong phân tử là phản ứng gì?(Thế)
Hàng ngang số 2: (6 chữ cái) Tên gọi của hợp chất dùng điều chế
axetilen trong phòng thí nghiệm là gì?(Đất đèn)
Hàng ngang số 3: (6 chữ cái) Tên gọi của 1 hiđrocacbon trong công
thức cấu tạo có 2 ngun tử C và 1 liên kết đơi trong phân tử là gì?(Etilen)
Hàng ngang số 4: (8 chữ cái) Phản ứng cộng hợp nhiều phân tử etilen
được gọi là phản ứng gì?(Trùng hợp)
Hàng ngang số 5:(8 chữ cái) Phản ứng được dùng trong phương pháp
điều chế xăng từ dầu nặng là phản ứng gì? (Crackinh)
Hàng ngang số 6:(6 chữ cái) Tên gọi của nguyên tố không thể thiếu
được trong thành phần chất hữu cơ. (Cacbon)
Hàng ngang số 7:(8 chữ cái) Tên gọi của một hiđrocacbon trong công
thức cấu tạo có 2 nguyên tử C và 1 liên kết ba trong phân tử. (Axetilen)
Hàng ngang số 8:(4 chữ cái) Tên gọi của loại phản ứng hóa học xảy
ra ở hợp chất có liên kết đơi và liên kết ba trong phân tử. (Cộng)
Hàng ngang số 9:(6 chữ cái) Tên gọi của một hiđrocacbon trong cơng
thức cấu tạo có 6 nguyên tử C liên kết tạo thành vòng 6 cạnh có 3 liên kết
đơi xen kẽ 3 liên kết đơn. (Benzen)
Hàng ngang số 10:(4 chữ cái) Tên gọi của một chất mà axetilen và
etilen đều làm mất màu dung dịch chất đó. (Brom)
Hàng ngang số 11:(5 chữ cái) Tên gọi của một hiđrocacbon là thành
phần chính của khí thiên nhiên. (Metan)

V- Hiệu quả đạt được:
1. Những điểm khác biệt trước và sau khi áp dụng sáng kiến

Tổ chức trò chơi ô chữ trong hoạt động dạy học đã có sự thay đổi
nhiều theo chiều hướng tích cực về chất lượng dạy học, với sự chuẩn bị chu
đáo về thiết kế, tổ chức trò chơi của giáo viên, giờ học đã khơng cịn cứng

16


nhắc, đơn điệu, truyền đạt kiến thức một chiều mà giờ học đã trở nên sinh
động, học sinh rất tích cực tham gia xây dựng bài.
Kết quả thực nghiệm sư phạm khi vận dụng trị chơi ơ chữ trong hoạt
động dạy học cho thấy:
- Phát huy tính tích cực trong hoạt động học tập của học sinh, nâng
cao hiệu quả dạy học.
- Học sinh ngày càng u thích mơn học.
- Học sinh khắc sâu được kiến thức bài học, đa số các em thuộc và
hiểu bài ngay tại lớp.
-Những học sinh trước kia cịn yếu thì giờ cũng đã nắm được các kiến
thức quan trọng trong nội dung bài học.
- Giờ học diễn ra nhẹ nhàng, sinh động, lôi cuốn học sinh luôn tham
gia vào các hoạt động của giờ học.
- Học sinh tự tin xây dựng bài, khơng cịn rụt rè, có tinh thần tự giác.
- Giáo viên hài lịng, tự tin vào bài giảng.
2. Lợi ích thu được khi sáng kiến áp dụng
Trong hoạt động dạy học tổ chức trị chơi ơ chữ có vai trị, ý nghĩa đặc
biệt quan trọng:
- Giúp các em thay đổi hình thức, phương pháp học truyền thống trước
đây, làm cho giờ học bớt căng thẳng, nặng nề, tạo cảm giác thoải mái, dễ
chịu, để học sinh tiếp thu kiến thức một cách nhẹ nhàng, hứng khởi.
- Rèn luyện thêm kĩ năng làm việc theo nhóm của học sinh.

- Tạo cho học sinh sự tìm tịi, sáng tạo, rèn luyện cho học sinh có cơ
hội để hồn thiện bản thân.
- Qua trị chơi đã kích thích học sinh vận dụng kiến thức năng động,
rèn luyện trí nhớ, phát triển khả năng phán đốn, suy luận. Từ đó phát triển
tư duy mềm dẻo, học tập cách xử lý thơng minh các tình huống phức tạp,
tăng cường khả năng vận dụng trong cuộc sống để thích nghi với điều kiện
mới của xã hội.

17


- Ngồi ra thơng qua trị chơi cịn giúp các em phát triển được nhiều
phẩm chất đạo đức như: tính nhanh nhẹn, tình đồn kết thân ái, sự phối hợp
nhịp nhàng, lòng trung thực và tinh thần trách nhiệm lẫn nhau.
Chất lượng bộ môn được nâng lên bền vững, cụ thể:

Năm học
2015 – 2016
2016 - 2017
2017 - 2018

Giỏi
23.1
27.2
33.2

Khá
25.7
30.5
38.5

TB
40.4
34.5
22.9

Yếu
10.8
7.8
5.4

Ghi chú

VI. Mức độ ảnh hưởng:
Đề tài thực hiện được và có hiệu quả tại đơn vị. Với các đơn vị bạn tương
đồng về cơ sở vật chất cũng như trình độ nhận thức của học sinh có thể áp dụng

Trong q trình vận dụng đề tài, để phát huy có hiệu quả đề tài tôi xin
đề xuất một số nội dung sau:
- Giáo viên phải chuẩn bị thật kỹ nội dung cho mỗi lần thiết kế và tổ
chức trị chơi ơ chữ.
- Trau dồi kỹ năng tin học để ứng dụng các phần mềm nhằm thiết kế
trò chơi sinh động hơn
- Nhà trường cần trang bị nhiều hơn nữa máy chiếu và máy vi tính để
giáo viên giảng dạy và thiết kế, tổ chức trò chơi vào thực tiễn dạy học ở nhà
trường nhằm góp phần đổi mới phương pháp daỵ học.
- Tiếp tục nghiên cứu, phát triển và thực nghiệm trên phạm vi rộng
cũng như trên nhiều lĩnh vực để nâng cao hơn nữa giá trị thực tiễn của trị
chơi ơ chữ trong hoạt động dạy học.

VII- Kết luận

Trị chơi ơ chữ là một trong những trị chơi trí tuệ, hỗ trợ hữu
ích cho giáo viên và học sinh trong quá trình dạy – học. Đây khơng phải là
trị chơi đơn thuần mà cịn là một hình thức học tập khả năng tư duy của

18


người chơi nếu được thiết kế và sắp xếp phù hợp với chương trình học. Bên
cạnh đó, hình thức vừa học vừa chơi này mang lại cho người học sự hứng
thú, tăng cường khả năng ghi nhớ kiến thức. Đồng thời cịn giúp học sinh ơn
luyện kiến thức nhanh phù hợp với hình thức thi trắc nghiệm mà Bộ Giáo
dục đào tạo đã lựa chọn cho việc kiểm tra, đánh giá và thi cử hiện nay.
Việc vận dụng linh hoạt trị chơi ơ chữ sẽ giúp cho khơng khí lớp học
vui tươi, học sinh có cảm giác nhẹ nhàng, tiếp thu và ghi nhớ kiến thức một
cách nhanh chóng và sâu sắc.
Tóm lại: Sử dụng trị chơi ơ chữ trong hoạt động dạy học đã mang lại
nhiều kết quả đáng khích lệ.
Tơi cam đoan những nội dung báo cáo là đúng sự thật.

Xác nhận của đơn vị áp dụng sáng kiến

Người viết sáng kiến

Lê Trường Giang

19

TÀI LIỆU THAM KHẢO
1. Bộ Giáo dục và đào tạo,(2007), Hóa học 9, NXB Giáo Dục.
2. Ngơ Ngọc An, (2002), Hóa học nâng cao THCS, NXB Giáo Dục.
3. Ngơ Ngọc An, (2004), Rèn luyện kỹ năng giảo tốn hóa học 8, NXB
Giáo Dục.
4. Ngô Ngọc An, (2005), Câu hỏi và bài tập trắc nghiệm hóa học THCS
9, NXB Đại học sư phạm.
5. Dương Văn Đảm, Võ Minh Kha, Lê Trường, Phạm Việt Bằng, (1982),
Hóa học trong nơng nghiệp, NXB Khoa học và Kỹ thuật.
6. Hồng Nhâm, (2001), Hóa học vơ cơ – Tập 2, NXB Giáo Dục.
7. Nguyễn Phước Hòa Tân, (2005), Chuyên đề hóa học trung học cơ sở Hướng dẫn giải bài tập hóa học 9, tập 1, tập 2, NXB Tổng hợp Tp. Hồ Chí
Minh.
8. Quan Hán Thành, (2005), Hóa học cơ bản và nâng cao 9, NXB Hà
Nội.
9. Lê Xuân Trọng (chủ biên), Ngô Ngọc An, Ngơ Văn Vụ, (2007), Bài
tập hóa học 9, NXB Giáo Dục.
10. Huỳnh Văn Út (2010), Phương pháp giải bài tập hóa học 9, NXB Đại
học quốc gia Hà Nội.
12. Và các tài liệu thiết kế ô chữ trên mạng internet và một số sáng kiến
kinh nghiệm của đồng nghiệp.

20