Nâng cao chất lượng đội ngũ cán bộ quản lý giáo dục tại các trường tiểu học trên địa bàn huyện chương mỹ, tp hà nội

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO

BỘ NÔNG NGHIỆP VÀ PTNT

TRƯỜNG ĐẠI HỌC LÂM NGHIỆP

NGUYỄN THẾ THÀNH

NÂNG CAO CHẤT LƯỢNG ĐỘI NGŨ CÁN BỘ QUẢN LÝ
GIÁO DỤC TẠI CÁC TRƯỜNG TIỂU HỌC TRÊN
ĐỊA BÀN HUYỆN CHƯƠNG MỸ, TP HÀ NỘI

CHUYÊN NGÀNH: QUẢN LÝ KINH TẾ
MÃ SỐ: 8310110

LUẬN VĂN THẠC SĨ QUẢN LÝ KINH TẾ

NGƯỜI HƯỚNG DẪN KHOA HỌC:
TS. ĐOÀN THỊ HÂN

Hà Nội, 2023


i

CỘNG HÒA XÃ HỘI CHỦ NGHĨA VIỆT NAM
Độc lập - Tự do - Hạnh phúc
LỜI CAM ĐOAN
Tôi xin cam đoan:
Với những nội dung và kết quả nghiên cứu được sử dụng trong luận
văn này là trung thực và chưa từng được công bố hay sử dụng để bảo vệ một

học vị nào. Các thông tin sử dụng trong luận văn đều được chỉ rõ nguồn gốc.
Hà Nội, ngày

tháng

năm 2023

NGƯỜI CAM ĐOAN

Nguyễn Thế Thành


ii

LỜI CẢM ƠN
Trong thời gian nghiên cứu và thực hiện luận văn này, tôi đã nhận được
sự giúp đỡ quý báu của các cơ quan, các tổ chức và các cá nhân. Tôi xin bày
tỏ lời cảm ơn sâu sắc tới tất cả các tập thể, cá nhân đã tạo điều kiện giúp đỡ
tơi trong suốt q trình thực hiện nghiên cứu luận văn này.
Trước hết tôi xin gửi lời cám ơn tới Quý thầy cô giáo trường Đại học
Lâm Nghiệp đã trang bị cho tôi những kiến thức trong suốt thời gian học tập
tại trường.
Với lòng biết ơn chân thành và sâu sắc nhất, tôi xin trân trọng cảm ơn
cơ giáo, TS. Đồn Thị Hân đã trực tiếp hướng dẫn và giúp đỡ tơi trong suốt
q trình nghiên cứu, hồn thành luận văn này.
Tơi xin trân trọng gửi lời cảm ơn đến Phòng Giáo dục và đào tạo huyện
Chương Mỹ, các ban ngành đoàn thể đã cung cấp về thơng tin, số liệu trong
q trình thực hiện nghiên cứu luận văn.
Sự giúp đỡ của cơ quan, đồng nghiệp và gia đình, bạn bè đã ln quan
tâm, động viên và tạo điều kiện cho tơi trong q trình thực hiện.

Do thời gian nghiên cứu cũng như kiến thức của bản thân có hạn, luận
văn của tơi chắc chắn khơng thể tránh khỏi những sơ suất, thiếu sót. Tơi rất
mong nhận được sự đóng góp của Qúy thầy cơ và bạn bè để đề tài được hoàn
thiện hơn.
Xin trân trọng cảm ơn!
Hà Nội, ngày

tháng

năm 2023

TÁC GIẢ

Nguyễn Thế Thành


iii

MỤC LỤC
LỜI CAM ĐOAN ............................................................................................. i
LỜI CẢM ƠN .................................................................................................. ii
MỤC LỤC ....................................................................................................... iii
DANH MỤC CÁC BẢNG ............................................................................. vi
DANH MỤC CÁC HÌNH ............................................................................ viii
DANH MỤC CÁC TỪ VIẾT TẮT ............................................................... ix
ĐẶT VẤN ĐỀ .................................................................................................. 1
Chương 1. CƠ SỞ LÝ LUẬN VÀ THỰC TIỄN VỀ NÂNG CAO CHẤT
LƯỢNG ĐỘI NGŨ CÁN BỘ QUẢN LÝ GIÁO DỤC TẠI

CÁC

TRƯỜNG TIỂU HỌC .................................................................................... 5
1.1. Cơ sở lý luận và thực tiễn về nâng cao chất lượng đội ngũ cán bộ quản
lý giáo dục tại các trường tiểu học ................................................................. 5
1.1.1. Khái niệm ......................................................................................... 5
1.1.2. Đặc điểm, vai trò của cơ sở giáo dục tiểu học và đội ngũ cán bộ
quản lý giáo dục trong cơ sở giáo dục tiểu học ......................................... 9
1.1.3. Chất lượng đội ngũ quản lý giáo dục bậc tiểu học ........................ 11
1.1.4. Nội dung nâng cao chất lượng đội ngũ cán bộ quản lý giáo dục bậc
tiểu học...................................................................................................... 13
1.1.5. Các yếu tố ảnh hưởng đến nâng cao chất lượng đội quản lý giáo
dục bậc tiểu học ........................................................................................ 15
1.2. Cơ sở thực tiễn về nâng cao chất lượng đội ngũ cán bộ quản lý giáo dục
tại các trường tiểu học .................................................................................. 18
1.2.1. Kinh nghiệm của một số địa phương .............................................. 19
Chương 2. ĐẶC ĐIỂM CƠ BẢN VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU 24
2.1. Đặc điểm cơ bản ................................................................................... 24
2.1.1. Đặc điểm cơ bản huyện Chương Mỹ .............................................. 24


iv

2.1.2. Đặc điểm hoạt động giáo dục tiểu học huyện Chương Mỹ, thành
phố Hà Nội ................................................................................................ 30
2.1.3. Ảnh hưởng của đặc điểm cơ bản của huyện có ảnh hưởng đến nâng
cao chất lượng đội ngũ cán bộ QLGD tại các trường tiểu học................ 32
2.2. Phương pháp nghiên cứu ...................................................................... 34
2.2.1. Phương pháp thu thập số liệu, tài liệu, thông tin ........................... 34
2.2.2. Phương pháp xử lý và phân tích số liệu, thông tin ......................... 35
2.2.3. Hệ thống chỉ tiêu nghiên cứu.......................................................... 36

Chương 3. KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU ........................................................ 38
3.1. Thực trạng đội ngũ cán bộ quản lý giáo dục tại các trường tiểu học trên
địa bàn huyện Chương Mỹ........................................................................... 38
3.1.1. Về số lượng đội ngũ cán bộ quản lý giáo dục các trường tiểu học
trên địa bàn huyện Chương Mỹ. ............................................................... 38
3.1.2. Về cơ cấu ........................................................................................ 38
3.2. Thực trạng chất lượng đội ngũ cán bộ quản lý giáo dục tại các trường
tiểu học trên địa bàn huyện Chương Mỹ ..................................................... 41
3.2.1. Phẩm chất nghề nghiệp .................................................................. 41
3.2.2. Quản trị nhà trường........................................................................ 43
3.2.3. Xây dựng môi trường giáo dục ....................................................... 44
3.2.4. Phát triển mối quan hệ giữa nhà trường, gia đình, xã hội............. 45
3.2.5. Sử dụng ngoại ngữ và công nghệ thông tin .................................... 47
3.3. Nâng cao chất lượng đội ngũ cán bộ quản lý giáo dục tại các trường
tiểu học trên địa bàn huyện Chương Mỹ ..................................................... 49
3.3.1. Công tác quy hoạch ........................................................................ 49
3.3.2. Hoạt động bồi dưỡng, đào tạo........................................................ 52
3.3.3. Các chính sách đãi ngộ .................................................................. 54
3.3.4. Đánh giá, xếp loại CBQL trường tiểu học ..................................... 55
3.4. Các yếu tố ảnh hưởng đến nâng cao chất lượng đội ngũ cán bộ quản lý
giáo dục tại các trường tiểu học trên địa bàn huyện Chương Mỹ, TP Hà Nội
...................................................................................................................... 58


v

3.4.1. Các yếu tố từ phía bản thân cán bộ quản lý giáo dục .................... 58
3.4.2. Các yếu tố khách quan.................................................................... 61
3.5. Đánh giá chung hoạt động nâng cao chất lượng đội ngũ cán bộ quản lý
giáo dục tại các trường tiểu học trên địa bàn huyện Chương Mỹ, TP Hà Nội

...................................................................................................................... 66
3.5.1 Những thành công............................................................................ 66
3.5.2. Những hạn chế và nguyên nhân ..................................................... 67
3.6. Giải pháp nâng cao chất lượng đội ngũ cán bộ quản lý giáo dục tại các
trường tiểu học trên địa bàn huyện Chương Mỹ, TP Hà Nội ...................... 68
3.6.1 Định hướng nâng cao chất lượng đội ngũ cán bộ quản lý giáo dục
tại các trường tiểu học trên địa bàn huyện Chương Mỹ, TP Hà Nội ....... 68
3.6.2. Giải pháp nâng cao chất lượng đội ngũ cán bộ quản lý giáo dục tại
các trường tiểu học trên địa bàn huyện Chương Mỹ, TP Hà Nội ............ 70
KẾT LUẬN .................................................................................................... 81
TÀI LIỆU THAM KHẢO ............................................................................ 82
PHỤ LỤC


vi

DANH MỤC CÁC BẢNG
Bảng 2.1: Tình hình sử dụng đất đai của Huyện Chương Mỹ năm 2022 26
Bảng 2.2: Đặc điểm dân số và lao động huyện Chương Mỹ năm 2022 .... 27
Bảng 2.3: Cơ cấu các ngành kinh tế của huyện giai đoạn 2020 - 2022 .... 29
Bảng 2.4: Thang đo Likert ........................................................................... 35
Bảng 3.1: Số lượng cán bộ quản lý giáo dục các trường tiểu học trên địa
bàn huyện Chương Mỹ giai đoạn 2020 - 2022 ............................................ 38
Bảng 3.2: Cơ cấu cán bộ quản lý giáo dục các trường tiểu học trên........ 39
địa bàn huyện Chương Mỹ theo giới tính ................................................... 39
Bảng 3.3: Cơ cấu cán bộ quản lý giáo dục theo độ tuổi các trường tiểu
học trên địa bàn huyện Chương Mỹ............................................................ 40
Bảng 3.4: Trình độ chuyên môn của cán bộ quản lý giáo dục các trường
tiểu học trên địa bàn huyện Chương Mỹ giai đoạn 2020 - 2022 ............... 41
Bảng 3.5. Kết quả đánh giá phẩm chất nghề nghiệp của đội ngũ cán bộ

quản lý giáo dục tại các trường tiểu học trên địa bàn huyện Chương Mỹ
......................................................................................................................... 41
Bảng 3.6: Kết quả đánh giá về Phẩm chất chính trị và đạo đức lối sống
(n=114) ............................................................................................................ 42
Bảng 3.7. Kết quả đánh giá Quản trị nhà trường của đội ngũ cán bộ quản
lý giáo dục tại các trường tiểu học trên địa bàn huyện Chương Mỹ ....... 44
Bảng 3.8. Kết quả đánh giá Xây dựng môi trường giáo dục của đội ngũ
cán bộ quản lý giáo dục tại các trường tiểu học trên địa bàn huyện
Chương Mỹ .................................................................................................... 45
Bảng 3.9. Kết quả đánh giá Phát triển mối quan hệ giữa nhà trường, gia
đình, xã hội của đội ngũ CBQLGD tại các trường tiểu học trên địa bàn
huyện Chương Mỹ......................................................................................... 46
Bảng 3.10: Thống kê về trình độ ngoại ngữ của đội ngũ cán bộ QLGD
tiểu học huyện Chương Mỹ .......................................................................... 47


vii

Bảng 3.11. Kết quả đánh giá Sử dụng ngoại ngữ và công nghệ thông tin
của đội ngũ CBQLGD tại các trường tiểu học trên địa bàn huyện
Chương Mỹ .................................................................................................... 48
Bảng 3.12: Kết quả đánh giá về kỹ năng ngoại ngữ và tin học của đội ngũ
CBQL.............................................................................................................. 48
Bảng 3.13: Quy hoạch chức danh cán bộ quản lý giáo dục tại các trường
tiểu học trên địa bàn huyện Chương Mỹ giai đoạn 2021 - 2025 ............... 50
Bảng 3.14: Kết quả đánh giá về chất lượng công tác quy hoạch cán bộ
quản lý giáo dục (n=114) .............................................................................. 51
Bảng 3.15: Số lượt CBQL giáo dục tại các trường tiểu học trên địa bàn
huyện Chương Mỹ tham gia các lớp đào tạo, bồi dưỡng .......................... 52
Bảng 3.16: Kết quả khảo sát về công tác đào tạo, bồi dưỡng của đội ngũ

CBQL giáo dục tại các trường tiểu học huyện Chương Mỹ ..................... 53
Bảng 3.17: Bảng đánh giá phân loại chất lượng cán bộ quản lý giáo dục
tại các trường tiểu học trên địa bàn huyện Chương Mỹ ........................... 56
Bảng 3.18. Kết quả khảo sát Chất lượng công tác đánh giá đội ngũ cán bộ
quản lý giáo dục tại các trường tiểu học trên địa bàn huyện Chương Mỹ
(n=114) ............................................................................................................ 58
Bảng 3.19: Kết quả đánh giá về năng lực quản lý của đội ngũ cán bộ
QLGD ............................................................................................................. 59
Bảng 3.20. Thống kê kinh nghiệm quản lý của cán bộ quản lý giáo dục tại
các trường tiểu học trên địa bàn huyện Chương Mỹ ................................ 61
Bảng 3.21: Kết quả khảo sát về các chính sách, chế độ của nhà nước đối
với đội ngũ CBQL ......................................................................................... 62
Bảng 3.12: Nguồn vốn đầu tư cho lĩnh vực giáo dục của huyện Chương
Mỹ ................................................................................................................... 65


viii

DANH MỤC CÁC HÌNH
Hình 2.1. Bản đồ hành chính huyện Chương Mỹ ...................................... 25


ix

DANH MỤC CÁC TỪ VIẾT TẮT
Viết tắt

Viết đầy đủ

CBQL

Cán bộ quản lý

CBQLGD

Cán bộ quản lý giáo dục

CBGV

Cán bộ giáo viên

CNH - HĐH

Cơng nghiệp hóa - Hiện đại hóa

CSVC

Cơ sở vật chất

ĐVT

Đơn vị tính

GD&ĐT

Giáo dục và đào tạo

HĐND

Hội đồng nhân dân

QLGD

Quản lý giáo dục

TĐPTBQ

Tốc độ phát triển bình quân

SL

Số lượng

UBND

Ủy ban nhân dân


1

ĐẶT VẤN ĐỀ
1. Sự cần thiết của vấn đề nghiên cứu
Giáo dục là nền móng của sự phát triển của mỗi quốc gia, giáo dục là
nguyên khí của quốc gia. Vì lẽ đó mỗi quốc gia đều coi giáo dục là quốc sách
hàng đầu. Đất nước ta hiện nay muốn hòa nhập hội nhập quốc tế đòi hỏi giáo
dục phải phát triển đi trước một bước mới có thể đáp ứng yêu cầu về nguồn
lực đảm bảo cho phát triển kinh tế xã hội và thông qua giáo dục tri thức, kinh
nghiệm của loài người được tái tạo, sáng tạo và phát triển.
Trong sự phát triển kinh tế hiện nay của đất nước ta sự phát triển nền
kinh tế thị trường đã tác động rất lớn và đặt ra cho giáo dục nhiều cơ hội và

cũng mang đến nhiều thách thức như vấn đề tồn cầu hóa, kinh tế thị trường...
Chương trình giáo dục tiểu học giúp học sinh hình thành và phát triển
những yếu tố căn bản đặt nền móng cho sự phát triển hài hồ về thể chất và
tinh thần, phẩm chất và năng lực; định hướng chính vào giáo dục về giá trị
bản thân, gia đình, cộng đồng và những thói quen, nề nếp cần thiết trong học
tập và sinh hoạt. Để đạt được mục tiêu này, chương trình đưa ra điều kiện
thực hiện đối với đội ngũ quản lý giáo dục cả về số lượng và chất lượng. Để
chương trình mới được triển khai hiệu quả, đội ngũ quản lý giáo dục phổ
thơng nói chung, giáo dục tiểu học nói riêng đóng vai trị quan trọng, quyết
định đến sự thành công của đổi mới. Trước yêu cầu đó, ngành Giáo dục đã và
đang từng bước đào tạo và bồi dưỡng đội ngũ quản lý để đội ngũ này đạt
chuẩn về phẩm chất và năng lực đáp ứng được yêu cầu của chương trình.
Chương Mỹ là một huyện ngoại thành Hà Nội với điều kiện phát triển
kinh tế xã hội ở mức trung bình. Những năm qua ngành giáo dục huyện
Chương Mỹ đã rất cố gắng đổi mới, tự hoàn thiện để ngày càng nâng cao chất
lượng dạy và học với các trường tiểu học. Năm học 2022-2023 trên địa bàn
huyện có 38 trường Tiểu học với tổng số 36.363 học sinh. Trong đó trường


2

đạt chuẩn quốc gia là 25 trường chiếm 65,7 %. Một trong những yếu tố quan
trọng ảnh hưởng đến chất lượng (đặc biệt ở những trường chưa đạt chuẩn
quốc gia) ở các trường tiểu học trên địa bàn huyện Chương Mỹ là chất lượng
đội ngũ giáo viên, đặc biệt là chất lượng đội ngũ cán bộ quản lý bao gồm cả
yếu tố số lượng, chất lượng. Việc phát huy vai trò quản lý của đội ngũ cán bộ
quản lý tại các trường nói chung và các trường tiểu học nói riêng có ảnh
hưởng lớn đến chất lượng dạy và học ở các trường này.
Hiện nay, đội ngũ CBQL trong các trường nói chung và các trường tiểu
học huyện Chương Mỹ nói riêng ln thực hiện tốt nhiệm vụ góp phần nâng

cao chất lượng GD&ĐT, từng bước đáp ứng yêu cầu phát triển giáo dục. Tuy
nhiên, trước yêu cầu đổi mới, đội ngũ CBQL trường tiểu học vẫn còn thiếu về
số lượng, chưa đồng bộ về cơ cấu, trình độ quản lý và tính chun nghiệp vẫn
cịn bộc lộ những hạn chế nhất định. Trong đó, tính chun nghiệp trong việc
thực thi cơng vụ, khả năng tham mưu, xây dựng chính sách, chỉ đạo, tổ chức
thực hiện các văn bản quy phạm pháp luật và đặc biệt là trong việc ứng dụng
triển khai các phương pháp quản lý giáo dục theo xu thế phát triển của thời
đại còn nhiều bất cập. CBQL các trường tiểu học bên cạnh những điểm mạnh
thì cịn thiếu chủ động, khó khăn trong việc phát hiện và giải quyết các vấn đề
thực tiễn đặt ra từ cơ sở do kiến thức và kỹ năng quản lý giáo dục cịn hạn
chế. Trình độ và năng lực điều hành trong quản lý đơi khi cịn lúng túng trong
thực thi trách nhiệm và thẩm quyền.
Từ những lý do trên, tôi lựa chọn nghiên cứu "Nâng cao chất lượng
đội ngũ cán bộ quản lý giáo dục tại các trường tiểu học trên địa bàn huyện
Chương Mỹ, TP Hà Nội" làm đề tài thực Luận văn tốt nghiệp thạc sỹ.
2. Mục tiêu nghiên cứu
2.1 Mục tiêu tổng quát
- Trên cơ sở đánh giá thực trạng chất lượng đội ngũ cán bộ quản lý giáo
dục tại các trường tiểu học trên địa bàn huyện Chương Mỹ, TP Hà Nội, nhằm


3

đề xuất giải pháp góp phần nâng cao chất lượng đội ngũ quản lý giáo dục tại
các trường tiểu học trên địa bàn huyện trong thời gian tới.
2.2. Mục tiêu cụ thể
- Hệ thống hóa cơ sở lý luận và thực tiễn về nâng cao chất lượng đội ngũ
cán bộ quản lý giáo dục tại các trường tiểu học;
- Đánh giá thực trạng nâng cao chất lượng đội ngũ cán bộ quản lý giáo
dục tại các trường tiểu học trên địa bàn huyện Chương Mỹ, TP Hà Nội;

- Phân tích các yếu tố ảnh hưởng đến nâng cao chất lượng đội ngũ cán bộ
quản lý giáo dục tại các trường tiểu học trên địa bàn huyện Chương Mỹ, TP
Hà Nội;
- Đề xuất giải pháp nâng cao chất lượng chất lượng đội ngũ cán bộ quản
lý giáo dục tại các trường tiểu học trên địa bàn huyện Chương Mỹ, TP Hà
Nội.
3. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu
3.1. Đối tượng nghiên cứu
Thực trạng nâng cao chất lượng đội ngũ cán bộ quản lý giáo dục tại các
trường tiểu học trên địa bàn huyện Chương Mỹ, TP Hà Nội.
3.2. Phạm vi nghiên cứu
Về nội dung: Đánh giá thực trạng chất lượng, các hoạt động nâng cao
chất lượng đội ngũ cán bộ quản lý giáo dục tại các trường tiểu học trên địa
bàn huyện Chương Mỹ, TP Hà Nội.
Về không gian: Huyện Chương Mỹ, TP Hà Nội.
Về thời gian: Số liệu thứ cấp được thu thập từ năm 2020 - 2022, số liệu
sơ cấp thu thập trong năm 2023; giải pháp được để xuất định hướng đến năm
2030
4. Nội dung nghiên cứu
- Cơ sở lý luận và thực tiễn về nâng cao chất lượng đội ngũ cán bộ quản
lý giáo dục tại các trường tiểu học;


4

- Thực trạng nâng cao chất lượng đội ngũ cán bộ quản lý giáo dục tại các
trường tiểu học trên địa bàn huyện Chương Mỹ, TP Hà Nội;
- Các yếu tố ảnh hưởng đến nâng cao chất lượng đội ngũ cán bộ quản lý
giáo dục tại các trường tiểu học trên địa bàn huyện Chương Mỹ, TP Hà Nội;
- Giải pháp nhằm nâng cao chất lượng chất lượng đội ngũ cán bộ quản lý

giáo dục tại các trường tiểu học trên địa bàn huyện Chương Mỹ, TP Hà Nội.
5. Kết cấu luận văn
Ngoài phần mở đầu và kết luận, luận văn gồm 3 chương:
Chương 1: Cơ sở lý luận và thực tiễn về nâng cao chất lượng đội ngũ
cán bộ quản lý giáo dục tại các trường tiểu học
Chương 2: Đặc điểm địa bàn và phương pháp nghiên cứu
Chương 3: Kết quả nghiên cứu và thảo luận


5

Chương 1
CƠ SỞ LÝ LUẬN VÀ THỰC TIỄN VỀ NÂNG CAO CHẤT LƯỢNG
ĐỘI NGŨ CÁN BỘ QUẢN LÝ GIÁO DỤC TẠI
CÁC TRƯỜNG TIỂU HỌC
1.1. Cơ sở lý luận và thực tiễn về nâng cao chất lượng đội ngũ cán bộ
quản lý giáo dục tại các trường tiểu học
1.1.1. Khái niệm
* Đội ngũ
Theo Từ điển tiếng Việt “đội ngũ là tập hợp gồm số đông người, cùng
chức năng, nhiệm vụ, nghề nghiệp hợp thành lực lượng hoạt động trong hệ
thống (tổ chức) và cùng chung một mục đích nhất định”.
Có thể hiểu đội ngũ là tập hợp số đông người gắn kết với nhau, cùng
chung lý tưởng, mục đích, ràng buộc nhau về vật chất, tinh thần và hoạt động
theo một nguyên tắc.
* Cán bộ:
Trong Điều 4, Luật Cán bộ, công chức năm 2008 quy định cụ thể như sau:
Cán bộ là công dân Việt Nam, được bầu cử, phê chuẩn, bổ nhiệm giữ
chức vụ, chức danh theo nhiệm kỳ trong cơ quan của Đảng Cộng sản Việt
Nam, nhà nước, tổ chức chính trị-xã hội ở trung ương, ở tỉnh, thành phố trực

thuộc trung ương, ở huyện, quận, thị xã, thành phố thuộc tỉnh, trong biên chế
và hưởng lương từ ngân sách nhà nước.
* Đội ngũ cán bộ quản lý
Đội ngũ CBQL được hiểu là tập hợp những người làm công tác quản
lý, là những người thực hiện điều hành quá trình hoạt động diễn ra trong một
đơn vị, tổ chưc, là những chủ thể quản lý bên trong một nhóm người.
Đội ngũ CBQL là lực lượng nòng cốt của hệ thống chính trị, xã hội của
đất nước, là một trong những nhân tố có tính quyết định sự thành cơng hay


6

thất bại của một hệ thống quản lý và hiệu quả của các hoạt động kinh tế, xã
hội, chính trị, văn hoá, giáo dục... Ngày nay, lao động quản lý có xu hướng
nâng cao và trở thành một bộ phận quan trọng của cơ cấu lao động xã hội, là
một nghề, với cơ cấu phức tạp trong cơ cấu sản xuất xã hội được chun mơn
hố, hợp tác hố sâu sắc.
* Quản lý
Quản lý là một thuộc tính gắn liền với xã hội ở mọi giai đoạn phát triển
của nó. Ngay từ buổi sơ khai của xã hội loài người, để đương đầu với sức
mạnh to lớn của tự nhiên, để duy trì sự tồn tại của mình, con người phải lao
động chung, kết hợp lại thành tập thể; điều đó địi hỏi phải có sự tổ chức, phải
có sự phân công và hợp tác trong lao động tức là phải có quản lý.
Quản lý vốn là một khoa học và cũng là một nghệ thuật để điều khiển
một hệ thống xã hội từ vi mô đến vĩ mô, vừa khép kín vừa có độ mở tương
đối để tổng hồ các mối quan hệ trong tổ chức và mối quan hệ giữa người
quản lý với người dưới quyền, với cấp trên và với cộng đồng xã hội.
Trung tâm nghiên cứu khoa học tổ chức, quản lý đưa ra một định nghĩa
như sau: "Quản lý là một quá trình kế hoạch, tổ chức, hướng dẫn và kiểm tra
những nỗ lực của các thành viên trong một tổ chức và sử dụng các nguồn lực

của tổ chức để đạt được những mục tiêu cụ thể".
* Quản lý giáo dục
Quản lý giáo dục là hệ thống những tác động có mục đích, có kế hoạch,
hợp qui luật của chủ thể quản lý (hệ giáo dục) nhằm làm cho hệ vận hành theo
đường lối và nguyên lý giáo dục của Đảng, thực hiện các tính chất của nhà
trường XHCN Việt Nam, mà tiêu điểm hội tụ là quá trình dạy học - giáo dục
thế hệ trẻ, đưa hệ giáo dục tới mục tiêu dự kiến, tiến lên trạng thái mới về chất.
Quản lý giáo dục, quản lý nhà trường có thể hiểu là một chuỗi tác động
mang tính tổ chức - sư phạm của chủ thể quản lý đến tập thể giáo viên và học
sinh, đến những lực lượng giáo dục trong và ngoài nhà trường nhằm huy động


7

họ cùng cộng tác, phối hợp, tham gia vào hoạt động của nhà trường nhằm làm
cho quy trình vận hành tới việc hoàn thành những mục tiêu dự kiến".
Như vậy, Quản lý giáo dục có thể định nghĩa: QLGD (nói chung) và
quản lý trường học (nói riêng) là hệ thống những tác động có mục đích, có kế
hoạch, hợp quy luật của chủ thể quản lý (hệ giáo dục) nhằm làm cho hệ vận
hành theo đường lối, quan điểm giáo dục của Đảng, thực hiện mục tiêu của
nhà .trường mà hạt nhân là dạy học, giáo dục đào tạo thế hệ trẻ đáp ứng nhu
cầu kinh tế xã hội, đổi mới và phát triển để đưa giáo dục tiến lên trạng thái
mới về chất thông qua thực hiện chức năng quản lý giáo dục. Quản lý giáo
dục vừa là một khoa học vừa là một nghệ thuật. Quản lý nhà trường là một bộ
phận trong hệ thống của QLGD.
Quản lý trường học là một dạng quản lý đặc thù, làm cho nó phân biệt
với mọi loại quản lý xã hội khác, được quy định trước hết là bản chất lao động
sư phạm của giáo viên, bản chất quá trình dạy học - giáo dục, trong đó học
sinh vừa bị quản lý lại vừa tự giác hoạt động học tập của bản thân. Dạy học và
giáo dục trong sự thống nhất là hoạt động trung tâm của nhà trường. Mọi hoạt

động khác của nhà trường đều hướng vào dạy học và giáo dục đó. Quản lý
nhà trường thực chất là quản lý quá trình lao động sư phạm của người thầy,
hoạt động học tập tự giáo dục của học sinh diễn ra chủ yếu trong quá trình
dạy học.
* Đội ngũ cán bộ quản lý giáo dục
Đội ngũ cán bộ quản lý giáo dục trường học chính là lực lượng tập hợp
những người đứng đầu các trường học (Hiệu trưởng và phó hiệu trưởng) cùng
có chung nhiệm vụ và quyền hạn,… đối với sự nghiệp giáo dục đào tạo thế hệ
trẻ tương lai cho tổ quốc.
Cán bộ quản lý giáo dục được hiểu cơ bản là những người, những chủ
thể có trách nhiệm thực hiện thành cơng các chương trình giáo dục; chịu trách


8

nhiệm trong lập kế hoạch, tổ chức và đưa ra các chiến lược giáo dục cũng như
phát triển nguồn lực của một tổ chức.
Một cán bộ quản lý giáo dục thông thường sẽ đảm nhận các nhiệm vụ
cơ bản sau đây: thực hiện các chương trình giáo dục; trang bị các nguồn lực
cho nhà trường; chuẩn bị các báo cáo; đảm bảo an toàn lao động và sức khỏe
cho đội ngũ giáo viên và lao động; xây dựng chương trình; hỗ trợ đội ngũ
giáo viên; tham dự hay chủ trì các cuộc họp của nhà trường.
* Trường tiểu học
Theo Điều lệ trường tiểu học: “Trường tiểu học là cơ sở giáo dục phổ
thông của hệ thống giáo dục quốc dân, có tư cách pháp nhân, có tài khoản và
con dấu riêng”. Tiểu học là cấp học nền tảng ban đầu trong việc hình thành,
phát triển nhân cách của con người. Đó là cơ sở nền tảng vững chắc cho giáo
dục phổ thơng và tồn bộ hệ thống giáo dục quốc dân.
Trường tiểu học được đặt trên địa bàn xã, phường, thị trấn, ln gắn
liền với kinh tế, chính trị của địa phương. Trường tiểu học góp phần đào tạo

thế hệ trẻ có ích cho xã hội, kế hoạch phát triển của nhà trường là một bộ
phận trong phát triển KTXH của địa phương. Nhà trường tiểu học còn là cầu
nối giữa cấp học mầm non và trung học cơ sở, trung học phổ thông, trung cấp
chuyên nghiệp và dạy nghề.
* Cán bộ quản lý trường tiểu học:
CBQL trường tiểu học là Hiệu trưởng, Phó Hiệu trưởng được chủ tịch
Ủy ban nhân dân quận/huyện bổ nhiệm bằng quyết định hành chính nhà nước.
Phó Hiệu trưởng giúp việc cho Hiệu trưởng, chịu trách nhiệm trước Hiệu
trưởng và chịu trách nhiệm trước pháp luật về công việc được phân công.
CBQL trường tiểu học là chủ thể quản lý nhà trường, là người giữ vai trò lãnh
đạo, dẫn dắt, tác động, ra lệnh, kiểm tra đối với giáo viên, nhân viên trường
tiểu học nhằm thực hiện nhiệm vụ giáo dục trên địa bàn. CBQL trường tiểu


9

học vừa là người lãnh đạo, quản lý trường tiểu học vừa chịu sự chỉ đạo, quản
lý của cấp ủy, Ủy ban nhân dân quận/huyện và Phòng GD&ĐT.
1.1.2. Đặc điểm, vai trò của cơ sở giáo dục tiểu học và đội ngũ cán bộ quản
lý giáo dục trong cơ sở giáo dục tiểu học
1.1.2.1. Đặc điểm cơ sở giáo dục tiểu học
Tổ chức giảng dạy, học tập và các hoạt động giáo dục khác theo
chương trình giáo dục tiểu học do Bộ GD&ĐT quy định.
Huy động trẻ 6 tuổi vào lớp 1, vận động trẻ em bỏ học đến trường, thực
hiện kế hoạch phổ cập giáo dục; quản lý giáo viên, nhân viên và học sinh;
quản lý, sử dụng đất đai, cơ sở vật chất, trang thiết bị dạy học; phối hợp với
gia đình học sinh để thực hiện tốt các hoạt động giáo dục; tổ chức giáo viên,
nhân viên và học sinh tham gia hoạt động xã hội.
Trường tiểu học là cấp học nền tảng trong hệ thống giáo dục quốc dân.
Trường tiểu học vừa là một thiết chế xã hội trong quản lý quá trình đào tạo

vừa là một bộ phận của cộng đồng trong bộ máy giáo dục quốc dân. Hoạt
động quản lý của trường tiểu học thể hiện đầy đủ bản chất của hoạt động quản
lý, mang tính xã hội, tính khoa học, tính kỹ thuật và nghệ thuật cao; chủ thể
quản lý của trường tiểu học chính là bộ máy quản lý giáo dục trường học.
Trong các trường tiểu học hiện nay cơ cấu bộ máy quản lý và các mối
quan hệ, phối hợp các lực lượng quản lý bao gồm:
- Hiệu trưởng và phó hiệu trưởng do nhà nước bổ nhiệm chịu trách
nhiệm quản lý các hoạt động của nhà trường. Hiệu trưởng được bổ nhiệm
theo nhiệm kỳ, quản lý các hoạt động của nhà trường theo chế độ thủ trưởng;
tổ chức Đảng trong nhà trường tiểu học lãnh đạo nhà trường và hoạt động
trong khn khổ Hiến pháp và pháp luật; Cơng đồn giáo dục; Đồn thanh
niên cộng sản Hồ Chí Minh và các tổ chức xã hội khác hoạt động trong
trường theo quy định của pháp luật giúp nhà trường thực hiện mục tiêu,
nguyên lý giáo dục.


10

- Mỗi trường tiểu học có một giáo viên tổng phụ trách Đội thiếu niên
tiền phong Hồ Chí Minh và sao nhi đồng, có trách nhiệm phối hợp với nhà
trường tổ chức và quản lý các hoạt động của Đội và hoạt động giáo dục ngoài
giờ lên lớp; sự phối hợp giữa chính quyền và các tổ chức đồn thể trong nhà
trường tạo nên một sức mạnh tổng hợp trong việc quản lý trường học.
- Mỗi trường tiểu học chịu sự quản lý trực tiếp về chun mơn, hành
chính của phòng GD&ĐT cũng như cơ quan quản lý Nhà nước ở địa phương
nơi trường đặt trụ sở.
1.2.1.2.Vai trò của đội ngũ cán bộ quản lý giáo dục trong cơ sở giáo dục tiểu học
Đội ngũ cán bộ QLGD trong các trường tiểu học gồm có Hiệu trưởng
và phó Hiệu trưởng.
Cũng như hiệu trưởng các trường học, “Hiệu trưởng trường tiểu học là

người chịu trách nhiệm tổ chức, quản lý các hoạt động và chất lượng giáo dục
của nhà trường do cơ quan nhà nước có thẩm quyền bổ nhiệm, cơng nhận”.
CBQL trường tiểu học có vị trí, vai trị rất quan trọng, là những thành viên cốt
cán trong đội ngũ nhân lực của giáo dục tiểu học, là nhân tố cơ bản quyết định
sự thành bại của nhà trường.
Đội ngũ CBQL trường tiểu học có vai trị quyết định chất lượng, hiệu
quả hoạt động của giáo viên và chất lượng học tập, rèn luyện đạo đức của học
sinh. Vai trò này được thể hiện qua các quyết định quản lý; qua công tác tổ
chức, điều khiển, thiết kế, liên kết các mối quan hệ của cá nhân, tổ chức, bộ
phận, các yếu tố trong nhà trường thành một cơ cấu thống nhất để vận hành,
phối hợp nhịp nhàng, đồng bộ, đạt hiệu quả cao hơn, trên cơ sở phát huy năng
lực cá nhân và tập thể. Để nâng cao chất lượng và hiệu quả GD&ĐT, đổi mới
công tác quản lý là khâu đột phá, có tính then chốt và quyết định.
CBQL trường tiểu học đại diện cho chính quyền về mặt thực thi luật
pháp, chính sách giáo dục nói chung, các quy chế giáo dục và điều lệ trường
tiểu học. Để đảm đương vai trò này, đội ngũ CBQL trường tiểu học cần có