Giáo trình hệ thống thông tin quản lý phần 1 pgs ts đàm gia mạnh

@

py

FA

B

TRUONG BAI HOC THUONG MAI
Chủ biên: PGS.TS Đàm Gia Mạnh

GIÁO TRÌNH

HẸ TH ONG
THONG TIN QUAN LY

anda nina


TRƯỜNG ĐẠI HỌC THƯƠNG

Chủ biên: PGS.TS Đàm Gia Mạnh

MAI

GIÁO TRÌNH
HE TH ONG
THONG TIN QUAN LY

LOINOI DAU

Cùng với sự ra đời và phát triển của cơng nghệ thơng tìn, khoa học

về hệ thơng thơng tin (một trong 3 hệ thống của mỗi tổ chức, doanh
nghiệp) đã có những bước tiến nhảy vọt. Việc xây dựng và triển khai tốt

hệ thống thông tin (và đặc biệt là hệ thống thông tin quản Ij) mang lại
những lợi ích to lớn cho các tổ chức, doanh nghiệp. Vì vậy, hiểu biết về

hệ thống thông tin quản lý là điều khơng thê thiếu được của các nhà

tìn, hệ thống thơng tin quản lý và ứng dụng của nó, mỗi tài liệu cung cấp
cho người đọc những giá trị kiến thức khác nhau, những khả năng vận

dụng khác nhau. Những môn học liên quan đến hệ thông thông tin cũng
đã được hằu hết các trường đại học và các cơ sở đào tạo về tin học, công

nghệ thông tin đưa vào chương trình giảng dạy.
Giáo trình "Hệ thống thơng tin quân lý" được biên soạn theo

Dé cương học phân đã được Hội đồng Khoa học - Đào tạo Trường Đại

học Thương mại thông qua và được Hiệu trưởng phê duyệt làm tài liệu
chính thức dùng cho giảng dạy, học tập ở Trường Đại học Thương mại
từ năm 2005. Đối tượng phục vụ chính của giáo trình là sinh viên các

chun ngành Quản trị Thương mại điện tử và Quản trị Hệ thống thơng

tìn của Trường Đại học Thương mại. Tuy nhiên, với cách tiếp cận dành

cho người ứng dụng hệ thống thông tin quản iý vào công việc quản trị

kinh doanh, nội dụng giáo trình khơng ải q sâu vào khía cạnh kỹ thuật,

cơng nghệ nên ngồi việc đùng làm tài liệu giảng dạy, học tập về hệ

thống thông tin quản ý cho sinh viên các ngành kinh tế, quản trị kinh
doanh, giáo trình có thể có ích cho những ai muốn tìm hiểu và vận dụng

các kỹ năng xây dựng và triển
thơng thơng tin quản lý nói

của mình.

khai hệ thống thơng tin nói chung, hệ

riêng trong hoạt động sản xuất, kinh doanh,,..


Giáo trình gồm 4 chương:

Chương I: Tổng quan về hệ thắng thông tin quản lý.
Chương II: Nền

tảng công nghệ thông tin trong hệ thống thông tin

quản lý.

Chương III: Xây dựng và quản lý hé thong thong tin.

Chương IV: Các hệ thắng thơng tin trong doanh nghiệp.
Cuối mỗi chương đều có các câu hỏi ôn tập và thảo luận, những câu

hỏi này, đặc biệt là những bài tập thực hành để người học rèn luyện kỹ
năng của mình, một số trong đó là những vấn đề cịn dé ngỏ mà do
khn khổ của giáo trình chưa trình bày chỉ tiết được.

Để sử dụng được giáo trình này, bạn đọc chỉ cần có kiến thức tối

thiểu về tin học được giảng dạy trong tắt cả các trường đại học.

Giáo trình được biên soạn bởi một tập thể giảng viên của Trường

Đại học Thương mại. Việc phân công biên soạn các chương của các
thành viên như sau:
- Chủ biên: PGS, TS Đàm Gia Mạnh;
- Chương l do PGS, TS Dam Gia Mạnh Thể Lê Việt Hà,
Thể Nguyễn Thị Hội biên soạn;

- Chong II do PGS, TS Dam Gia Mạnh, ThŠ Nguyễn Thị Hội,
ThS Han Minh Phuong bién soan;
- Chương III do PGS, TS Đàm Gia Mạnh, ThŠ Đỗ Thị Thu Hiền,

Th$ Hàn Minh Phương biên soạn;
- Chương IV do PGS, TS Đàm Gia Mạnh, Th§ Lê Việt Hà,
ThS Nguyễn Thị Hội biên soạn.

Đọc và góp ý kiến chỉnh lý chương ï bởi ThŠ Nguyễn Quang Trung;

chương II bởi Thể Phan Đa Phúc; Chương II bởi Thể Lê Thị Thu và

chương IV bởi Thể Bùi Quang Trường.


Trong quá trình biên soạn, tập thê tác giả cũng đã nhận được nhiều
ý kiến đóng góp qui báu của các đông nghiệp ở Khoa Hệ thống thông tin

kinh tế, Khoa Thương mại điện tử của Trường Đại học Thương mại. Tập

thể tác giả xin chân thành cảm ơn tất cả những đóng góp chân tình đó.
Tập thể tác giả đặc biệt tỏ lời cảm ơn TS Cao Đình Thị, TS Nguyễn Thị

Thu Thủy, PGS, TS Nguyễn Văn Minh, TS Chử Bá Quyết, PGS, TS Nguyễn
Văn Hóa đã cho ý kiến phản biện.

Mặc dù đã rất cố gắng để giáo trình đạt chất lượng tốt nhất có thé,

tuy nhiên đây là giáo trình dành cho một học phan có nhiều góc nhìn

khác nhau, nội dung chủ yếu lại liên quan đến công nghệ thông tin - một
lĩnh vực thay đối, phát triển rất nhanh hiện nay nên khó tránh khỏi
những hạn chế, các thiếu sót trong nội dung và cách diễn gỉ. Tập thể
tác giả mong nhận được ý kiến nhận xét, góp ý của bạn đọc để tiếp tục
hồn thiện nội dung giáo trình trong những lần xuất bản sau. Mọi ý kiến

đóng góp xin gửi theo địa chỉ: Bộ môn Công nghệ thông tin, Trường Đại
hoc Thuong mai, Email:
TAP THE TAC GIA

MỤC LỤC
Trang
LỜI NĨI ĐẦU
DANH MỤC CÁC HÌNH VẼ

+

DANH MỤC CÁC BẰNG BIÊU

1

GIẢI THÍCH CÁC TỪ VIẾT TÁT VÀ CÁC THUẬT NGỮ

15

‘Chuong I: TONG QUAN VE HE THONG THONG TIN QUAN LY
1.1. NHỮNG KHÁI NIỆM CHUNG
1.1.1. Dữ liệu và thông tin

2

1.2, HE THONG THÔNG TIN TRONG HOẠT ĐỘNG QUẢN LÝ CỦA TÔ CHỨC,
DOANH NGHIỆP.

1.2.1. Sự cần thiết triển khai hệ thống thơng tin

1.2.2. Vai trị của hệ thống thơng tin trong tổ chức, doanh nghiệp
1.3. PHÂN LOẠI HỆ THÔNG THÔNG TIN TRONG TƠ CHỨC, DOANH NGHIỆP
1.3.1. Phân loại hệ thống thơng tin theo cấp quản lý
1.3.2. Phân loại hệ thống thông

ti theo chức năng nghiệp vụ
1.3.3. Phân loại hệ thống thông tin theo quy mơ tích hợp.

2
27

4
4
49
8

1.1.2. Hệ thống và hệ thống thông tin

2

69

CÂU HOI ON TAP VÀ THẢO LUẬN

T6

Chương II: NEN TANG CONG NGHE THONG TIN TRONG HE THONG
THONG TIN QUAN LY

7

2.1. NEN TANG CÔNG NGHỆ THÔNG TIN TRONG TÔ CHỨC, DOANH NGHIỆP.

7

2.2. NEN
2.2.1.
2.2.2.
2.2.3.
2.2.4.

TANG PHAN CỨNG CHO HE THONG THONG TIN
Sơ lược cuộc cách mạng về thiết bị công nghệ
Sức mạnh của bộ vì xử lý
Nền tảng phần cứng trong hệ thống thông tin
Xu hướng pháttriển của công nghệ phần cứng

2.3. NEN TANG PHAN MEM CHO HE THONG THONG TIN
2.3.1. Phân loại phần mềm

82
92
93
98

101
113

114

2.3.2. Phần mềm hệ thống.

115

2.3.3. Phần mềm ứng dụng
2.3.4. Phần mềm chuyển dịch mã

117
126

2.4. THACH THỨC VÀ GIẢI PHÁP CHO HA TANG CÔNG NGHỆ THÔNG TIN

TRONG HỆ THÔNG THONG TIN
2.4.1. Thách thức về sự linh hoạt của hệ thống thông tin

127

2.4.2. Thách thức về quản lý và quản trị

130

2.5. CƠ SỞ DỮ LIỆU TRONG HỆ THÔNG THÔNG TIN QUẢN LÝ
2.5.1. Tổ chức dữ iệu trong cơ sở dữ liệu
2.5.2. Tiếp cận cơ sở dữ liệu cho quản lý dữ liệu trong hệ thống thơng tin
2.5.3. Các mơ hình dữ liệu của cơ sở dữ liệu
2.8.4. Các loại hình cơ sở dữ liệu
2.6. NEN
2.6.1.
2.6.2.
2.6.3.

TANG
Công
Mạng

Công

HA TANG MANG VA VIEN THONG
nghệ mạng và hạ tầng mạng của tổ chức, doanh nghiệp
interme, intranet va extranet
nghệ di động và mạng không dây

2.7. AN TOAN VA BAO MAT TRONG HE THONG THONG TIN

2.7.1. Vai trò của an toàn và bảo mật

129

133
134
138

146
180
182
182
163
170
174

174


2.7.2. Các nguy cơ mắt an toàn trong hệ thống thơng tin

182

2.7.3. Các biện pháp đảm bảo an tồn cho hệ thống thông tin

195

2.7.4. Các biện pháp bảo mật thông tin cho tổ chức, doanh nghiệp
2.7.5. An ninh trén các đám mây và thiết bị di động

200
209

CÂU HỎI ÔN TẬP VÀ THẢO LUẬN:

213

Chương IIl: XAY DYNG VA QUAN LY HE THONG THONG TIN

215

3.1. XÂY DỰNG HỆ THÓNG THONG TIN
3.1.1. Tổng quan về xây dựng hệ thống thông tin

215

3.1.2. Phương pháp xây dựng hệ thống thông tin

221

3.1.4. Các công cụ trong xây dựng hệ thống thông in

229

3.2. QUAN LY HE THONG THONG TIN

3.2.1. Quản lý dự án xây dựng hệ thống thông in
3.2.2. Quản trị hệ thống thông in trong tổ chức, doanh nghiệp

215

239
239
260

CÂU HÔI ÔN TẬP VÀ THẢO LUẬN

277

Chương IV: CAC HE THONG THÔNG TIN TRONG DOANH NGHIỆP

279

4.1. PHAN LOAI CAC HE THONG THONG TIN THEO CAP QUAN LY
4.1.1. Các hệ thống thông tin cấp chiến lược

279

279

4.1.2. Các hệ thống thông tin cắp chiến thuật

284

4.1.3. Các hệ thống thông tin cấp tác nghiệp

286

4.2. PHÂN LOẠI CÁC HỆ THĨNG THƠNG TIN THEO CHỨC NĂNG

292

4.2.1. Hệ thống thơng tín marketing

292

4.2.2. Hệ thống thơng tin kế tốn

297

4.2.3. Hệ thống thơng tin sản xuất, kinh doanh

303

4.2.4. Hệ thống thông tin quản lý nhân sự


4.3. PHAN LOAI HE THONG THONG TIN THEO QUY MO TICH HOP
4.3.1. Hệ thống thơng tín hoạch định nguồn lực tổ chức, doanh nghiệp
4.3.2. Hệ thống thông tin quản trị chuỗi cung ứng.

313

33