Giải pháp nâng cao hiệu quả huy động vốn và sử dụng vốn tại công ty cổ phần xây dựng và đầu tư thương mại việt hàn,

............. .........

m

=

NGÂN HÀNG NHÀ NƯỚC VIỆT NAM

B ộ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO

HỌC VIỆN NGÂN HÀNG

HỌC VIỆN NGÁN HÀNG
KHOA SAI) ĐẠI HOC

PHAN THÙY DƯƠNG

GIẢI PHÁP NÂNG CAO HIỆU QUẢ HUY ĐỘNG VĨN
VÀ SỬ DỤNG VĨN TẠI CƠNG TY CỎ PHÀN XÂY DựNG
VÀ ĐÀU Tư THƯƠNG MẠI VIỆT HÀN

C huyên ngành:
M ã số:

Tài chính - Ngân hàng

60340201

LUẬN VĂN THẠC s ĩ KINH TÉ

Người hưóng dẫn khoa học: PGS.TS NGUYÊN VĂN TẠO
H O C V IỆ N N G Â N H À N G

TRUNG

TÂM THƠNG TIN - THƯ VIÊN

Sơ : LV

CBA........

HÀ NỘI-2014

Ì1


LỜI CAM ĐOAN
T ô i x in c a m đ o a n , L u ậ n v ă n v ớ i đ ề tà i: “ G iả i p h á p n â n g c a o h iệ u q u ả h u y
đ ộ n g v ố n v à s ử d ụ n g v ố n tạ i C ô n g ty C P x â y d ự n g v à đ ầ u tư th ư ơ n g m ạ i V iệ t H à n ”
là c ô n g trìn h n g h iê n c ứ u k h o a h ọ c đ ộ c lậ p c ủ a r iê n g tô i. C á c số liệ u , tà i liệ u tríc h
d ẫ u tru n g th ự c , c ó n g u ồ n g ố c r õ rà n g .

TÁC GIẢ LUẬN VĂN

PHAN THÙY DƯƠNG


MỤC LỤC
M Ở Đ Ầ U ........................................................................................................................................................................1
C H Ư Ơ N G 1: V Ó N V À H IỆ U Q U Ả H U Y Đ Ộ N G V Ó N , s ử D Ụ N G V Ố N C Ủ A

D O A N H N G H I Ệ P ..................................................................................................................................................3

1.1.
1 .1 .1

TÔNG QUAN VỀ VỐN KINH DOANH CỦA DOANH NGHIỆP..........................3
K h á i n i ệ m v à đ ặ c t r ư n g c ủ a v ố n k i n h d o a n h ........................................................................ 3

1 .1 .2 . P h â n l o ạ i v ố n k i n h d o a n h .................................................................................................................... 6
1 .1 .3 . V a i t r ò c ủ a v ố n k i n h d o a n h ............................................................................................................. 14
1 .1 .4 . C á c h ì n h t h ứ c h u y đ ộ n g v ố n .......................................................................................................... 15
1 .1 .5 . P h ư ơ n g p h á p x á c đ ị n h n h u c ầ u v ố n k i n h d o a n h c ủ a d o a n h n g h i ệ p ......................17

1.2.

HIỆU QUẢ HUY ĐỘNG VÀ s ử DỤNG VỐN KINH DOANH CỦA DOANH

NGHIỆP.............................................................................................................................. 21
1 .2 .1 . H i ệ u q u ả h u y đ ộ n g v ố n .......................................................................................................................2 1
1 .2 .2 . H i ệ u q u ả s ử d ụ n g v ố n k i n h d o a n h ............................................................................................. 2 4
1 .2 .3 . C á c n h â n t ố ả n h h ư ở n g đ ế n h i ệ u q u ả h u y đ ộ n g v à s ử d ụ n g V K D .......................3 0
1 .2 .4 . T í n h c ấ p t h i ế t p h ả i n â n g c a o h i ệ u q u ả h u y đ ộ n g v à s ử d ụ n g v ố n k i n h d o a n h
t r o n g n ề n k i n h t ế t h ị t r ư ờ n g h i ệ n n a y ......................................................................................................3 6
CHƯƠNG

2: T H ự C

TRẠNG

V È H IỆ U

QUẢ HUY ĐỘNG

VÀ s ử

DỤNG

V Ĩ N T Ạ I C Ơ N G T Y C Ỏ P H Ầ N Đ Ầ U T Ư V À X Â Y D Ụ N G V I Ệ T H À N ............3 9

2.1. TỒNG QUAN VỀ CÔNG TY CỔ PHẦN XÂY DựNG VÀ ĐẦU TƯ THƯƠNG MẠI
VIỆT HÀN.......................................................................................................................... 39
2 .1 .1 . K h á i q u á t q u á t r ì n h h ì n h t h à n h v à p h á t t r i ể n c ủ a C ô n g t y ..........................................3 9
2 .1 .2 . C ơ c ấ u t ổ c h ứ c ......................................................................................................................................... 3 9
2 .1 .3 . N g à n h n g h ề , l ĩ n h v ự c k i n h d o a n h ................................................................................................4 0
2 .1 .4 . Đ ặ c đ i ể m h o ạ t đ ộ n g k i n h d o a n h .................................................................................................. 4 0
2 .1 .5 . K ế t q u ả h o ạ t đ ộ n g s ả n x u ấ t k i n h d o a n h c ủ a C ô n g t y ....................................................4 0

2.2.
TY

THỰC TRẠNG HUY ĐỘNG VỐN VÀ HIỆU QUẢ HUY ĐỘNG VỐN CỦA CÔNG
42

2 . 2 . 1 . K h á i q u á t t h ự c t r ạ n g h u y đ ộ n g v ố n .......................................................................................... 4 2
2 .2 .2 . T h ự c t r ạ n g h i ệ u q u ả h u y đ ộ n g v ố n .............................................................................................4 7


2.3. THỰC TRẠNG HIỆU QUẢ s ử DỤNG VKD CỦA CÔNG TY............................... 50
2 . 3 . 1 . K h á i q u á t t ì n h h ì n h s ử d ụ n g v ố n k i n h d o a n h c ủ a C ô n g t y ........................................ 5 0
2 .3 .2 . T h ự c t r ạ n g h i ệ u q u ả s ử d ụ n g v ố n k i n h d o a n h c ủ a C ô n g t y ....................................... 5 4

2.4. ĐÁNH GIÁ CHUNG VỀ HIỆU QUẢ HUY ĐỘNG VÀ s ử DỤNG VỐN KINH
DOANH CỦA CÔNG TY....................................................................................................
2 . 4 . 1 . Đ á n h g i á c h u n g v ề h i ệ u q u ả h u y đ ộ n g v ố n ...........................................................

Ố4

2 . 4 . 2 . Đ á n h g i á c h u n g v ề h i ệ u q u ả s ử d ụ n g v ố n ...............................................................

65

CHƯƠNG 3: GIẢI PHÁP NÂNG CAO HIỆU QUẢ HUY ĐỘNG VÀ s ử
DỤNG VĨN CỦA CƠNG TY CỎ PHẦM

XÂY DựNG VÀ ĐẦU Tư

THƯƠNG MẠI VIỆT HÀN.............................................................................
3.1. ĐỊNH HƯỚNG PHÁT TRIỀN CỦA CÔNG T Y .......................................................68
3.2. MỘT SỐ GIẢI PHÁP NÂNG CAO HIỆU QUẢ HUY ĐỘNG VÀ s ử DỤNG VĨN
CỦA CƠNG T Y ................................................................................................................. 69
3 .2 .1 . G i ả i p h á p n â n g c a o h i ệ u q u ả h u y đ ộ n g v ố n .......................................................................... 6 9
3 .2 .2 . G i ả i p h á p n â n g c a o h i ệ u q u ả s ử d ụ n g v ố n c ủ a c ô n g t y .................................................7 3
3 .2 .3 . M ộ t s ố g i ả i p h á p c h u n g ..................................................................................................

78

3.3. MỘT SỐ KIẾN NGHỊ.............................................................................................. 79
3 .3 .1 . Đ ố i v ớ i c h í n h p h ủ ......................................................................................................

79

3 .3 .2 . Đ ố i v ớ i C ô n g t y V i ệ t H à n ................................................................................................................. 8 0

KÉT LUẬN......................................................................................................82


DANH M ỤC CÁC T Ừ VIẾT TẮT

Viết tắt

Nguyên nghĩa

VCĐ

V ố n c ố đ ịn h

VLĐ

V ố n lư u đ ộ n g

VKD

V ố n k in h d o a n h

TSCĐ

T à i s ả n c ố đ ịn h

TSLĐ

T à i s ả n lư u đ ộ n g

SX KD

S ả n x u ấ t k in h d o a n h

LN ST

L ợ i n h u ậ n s a u th u ế

TM CP

T hư ơ ng m ại cổ phần


DANH M ỤC BẢNG, BIỂU ĐÒ VÀ s o ĐỒ

B ảng
B ả n g 2 .1 : K ế t q u ả s ả n x u ấ t k i n h d o a n h c ủ a C ô n g t y V i ệ t H à n ..............................................41
B ả n g 2 .2 : T ổ n g h ọ p n g u ồ n v ố n t h ự c t ế h u y đ ộ n g .......................................................................... 4 2
B ả n g 2 .3 : C h ỉ t i ê u v ề c ơ c ấ u n g u ồ n v ố n c ủ a V i ệ t H à n ................................................................ 4 8
B ả n g 2 .4 : C h i p h í s ử d ụ n g v ố n c ủ a C ô n g t y V i ệ t H à n ................................................................ 4 9
B ả n g 2 .5 : C ơ c ấ u t à i s ả n c ủ a V i ệ t H à n ................................................................................................ 5 0
B ả n g 2 .6 : C ơ c ấ u t à i s ả n c ố đ ị n h c ủ a V i ệ t H à n ...............................................................................5 2
B ả n g 2 .7 : H i ệ u q u ả s ử d ụ n g v ố n k i n h d o a n h c ủ a V i ệ t H à n .....................................................5 5
B ả n g 2 .8 : H i ệ u q u ả s ử d ụ n g v ố n c ố đ ị n h c ủ a C ô n g t y V i ệ t H à n ........................................... 5 7
B ả n g 2 .9 : H ệ s ố k h ả n ă n g t h a n h t o á n c ủ a C ô n g t y V i ệ t H à n .................................................. 5 8
B ả n g 2 . 1 0 : H i ệ u q u ả s ử d ụ n g v ố n l ư u đ ộ n g c ủ a C ô n g t y V i ệ t H à n ....................................61
B iể u đ ồ
B i ể u đ ồ 2 .1 : Q u y m ô v à k ế t c ấ u n g u ồ n v ố n b ê n t r o n g c ủ a V i ệ t H à n .................................4 3

B i ể u đ ồ 2 .2 : Q u y m ô v à k ế t c ấ u n g u ồ n v ố n b ê n n g o à i c ủ a V i ệ t H à n .................................4 5
B i ể u đ ồ 2 .3 : Q u y m ô n g u ồ n v ố n t ự b ổ s u n g c ủ a V i ệ t H à n ...................................................... 4 6
B i ể u đ ồ 2 . 4 : Q u y m ô v à k ế t c ấ u t à i s ả n c ủ a V i ệ t H à n ..................................................................51
B i ể u đ ồ 2 .5 : H ệ s ố k h ả n ă n g t h a n h t o á n c ủ a C ô n g t y V i ệ t H à n ............................................ 5 9
B i ể u đ ồ 2 .6 : Q u y m ô v à k ế t c ấ u v ố n l ư u đ ộ n g c ủ a C ô n g t y V i ệ t H à n ..............................6 2
B i ế u đ ồ 2 .7 : C á c c h ỉ t i ê u p h ả n á n h h i ệ u q u ả s ử d ụ n g v ố n l ư u đ ộ n g c ủ a C ô n g t y V i ệ t
H à n .................................................................................................................................................................................6 3
Sơ đồ
S ơ đ ồ 2 . 1 : S ơ đ ồ t ổ c h ứ c C ô n g t y .............................................................................................................3 9


1

MỞ ĐẦU
1. Tính cấp thiết của đề tài nghiên cứu
N ề n k in h tế V iệ t N a m đ a n g tr o n g th ờ i k ỳ c h u y ể n m ìn h m ạ n h m ẽ , v ớ i c h ủ
t r ư ơ n g c ủ a N h à n ư ớ c là đ a d ạ n g h o á c á c t h à n h p h ầ n k i n h t ế , t r o n g đ ó N h à n ư ớ c
k h u y ế n k h íc h p h á t triể n c á c th à n h p h ầ n k in h tế n g o à i q u ố c d o a n h . T u y v ậ y , m ộ t
d o a n h n g h i ệ p m u ố n t ồ n t ạ i v à p h á t t r i ể n đ ư ợ c t h ì đ i ề u k i ệ n đ ầ u t i ê n là v ố n . v ố n là
đ i ề u k i ệ n k h ô n g t h ể t h i ế u đ ư ợ c đ ể m ộ t d o a n h n g h i ệ p đ ư ợ c t h à n h lậ p v à t i ế n h à n h
c á c h o ạ t đ ộ n g s ả n x u ấ t k in h d o a n h .
T r o n g x u t h ế h ộ i n h ậ p k i n h t ế q u ố c tế n h ư h i ệ n n a y , v ấ n đ ề đ ặ t r a đ ố i v ớ i m ỗ i
d o a n h n g h iệ p là lợ i n h u ậ n , u y tín , th ư ơ n g h iệ u v à th ị p h ầ n . L à m s a o đ ể h à n g h o á
s ả n x u ấ t ra p h ả i c ạ n h tra n h đ ư ợ c v ớ i h à n g h o á c ủ a c á c d o a n h n g h iệ p k h á c tro n g
n ư ớ c v à h à n g h o á n h ậ p k h ẩ u , đ ể c h iế m đ ư ợ c th ị p h ầ n lớ n h ơ n ...D o đ ó h u y đ ộ n g
v ố n đ ầ u t ư t ừ đ â u , s ử d ụ n g v ố n n h ư t h ế n à o đ ể đ ạ t đ ư ợ c n h ữ n g m ụ c t i ê u t r ê n là v ấ n
đ ề q u a n tâ m h à n g đ ầ u c ủ a m ỗ i d o a n h n g h iệ p .
N h ậ n th ứ c s â u s ắ c v ấ n đ ề trê n , x u ấ t p h á t từ y ê u c ầ u th ự c tể , tá c g iả đ ã lự a
c h ọ n đ ề tà i

“Giải pháp nâng cao hiệu quả huy động vốn và sử dụng vốn tại công ty

cổ phần xây dựng và đầu tư thương mại Việt Hàn ” l à m

đ ề tà i n g h i ê n c ứ u c h o lu ậ n

v ă n t ố t n g h i ệ p c ủ a m ì n h n h ằ m đ á p ứ n g n h u c ầ u t h ự c t i ễ n n ó i tr ê n .

2. Mục đích nghiên cứu của đề tài
H ệ th ố n g h o á m ộ t sổ v ấ n đ ề c ơ b ả n v ề h iệ u q u ả h u y đ ộ n g v à sử d ụ n g v ố n c ủ a
d o a n h n g h iệ p . T r ê n c ơ s ở đ ó , tiế n h à n h p h â n tíc h , đ á n h g iá th ự c trạ n g v ề h iệ u q u ả
h u y đ ộ n g v ố n v à s ử d ụ n g v ố n c ủ a V iệ t H à n n h ằ m tổ n g k ế t c á c k ế t q u ả đ ạ t đ ư ợ c ,
n h ữ n g m ặ t c ò n h ạ n c h ế v à n g u y ê n n h â n c ủ a n h ữ n g k ế t q u ả đ ó . T ừ đ ó , tá c g iả đ ề
x u ấ t m ộ t số g iả i p h á p n h ằ m n â n g c a o h iệ u q u ả h u y đ ộ n g v ố n v à s ử d ụ n g v ố n c h o
c ô n g ty .

3. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu của đề tài
- Đ ố i tư ợ n g n g h iê n c ứ u : G iả i p h á p đ ể n â n g c a o h iệ u q u ả h u y đ ộ n g v à sử
d ụ n g v ố n c ủ a d o a n h n g h iệ p .
- P h ạ m v i n g h iê n c ứ u : H iệ u q u ả h u y đ ộ n g v à s ử d ụ n g v ố n c ủ a c ô n g ty V iệ t


2

H à n tro n g k h o ả n g th ờ i g ia n từ n ă m 2 0 1 1 đ ế n 2 0 1 3 .
- P h ư o n g p h á p n g h iê n c ứ u : L u ậ n v ă n s ử d ụ n g tổ n g h ọ p c á c p h ư ơ n g p h á p
n g h iê n c ứ u , tr o n g đ ó lấ y p h ư ơ n g p h á p d u y v ậ t b iệ n c h ứ n g v à lịc h s ử là m p h ư ơ n g
p h á p c ơ b ả n , đ ồ n g th ờ i k ế t h ọ p sử d ụ n g c á c p h ư ơ n g p h á p th ố n g k ê , so sá n h , h ệ
th ố n g h o á , tổ n g h ọ p v à p h â n tíc h , th a m k h ả o ý k iế n c h u y ê n g i a . . . v à c á c tà i liệ u đ ể
là m s á n g tỏ đ ề tà i n g h iê n c ứ u .

4. Ý nghĩa khoa học và thực tiễn của đề tài.
- H ệ th ố n g h o á v à là m rõ c á c v ấ n đ ề c ơ b ả n v ề h iệ u q u ả h u y đ ộ n g v à s ử d ụ n g
v ố n c ủ a d o a n h n g h iệ p .
- Đ á n h g iá th ự c trạ n g h iệ u q u ả h u y đ ộ n g v à sử d ụ n g v ố n c ủ a c ô n g ty c ổ p h ầ n
x â y d ự n g v à đ ầ u tư th ư ơ n g m ạ i V iệ t H à n từ n ă m 2 0 1 1 đ ế n 2 0 1 3 , đ ư a r a n h ữ n g đ iể m
đ ư ợ c c o i là h iệ u q u ả v à c h ư a h iệ u q u ả tr o n g v iệ c h u y đ ộ n g v ố n v à s ử d ụ n g v ố n c ủ a
c ô n g ty .
- Đ e x u ấ t m ộ t s ố g iả i p h á p v à c á c đ iề u k iệ n th ự c h iệ n c á c g iả i p h á p n h ằ m
n â n g c a o h iệ u q u ả h u y đ ộ n g v à s ử d ụ n g v ố n tạ i c ô n g ty c ổ p h ầ n x â y d ự n g v à đ ầ u tư
th ư ơ n g m ạ i V iệ t H à n tr o n g n h ữ n g n ă m tớ i.

5. Kết cấu của luận văn.
N g o à i p h ầ n M ở đ ầ u , K ế t lu ậ n , M ụ c lụ c v à D a n h m ụ c tà i liệ u th a m k h ả o , n ộ i d u n g
c h ín h c ủ a lu ậ n v ă n đ ư ợ c c h ia th à n h 3 c h ư ơ n g :

C h ư ơ n g 7: V ố n v à h iệ u q u ả h u y đ ộ n g v ố n , sử d ụ n g v ố n c ủ a d o a n h n g h iệ p .
C h ư ơ n g 2\ T h ự c t r ạ n g h u y đ ộ n g v o n v à s ử d ụ n g v ố n t ạ i c ô n g t y c ổ p h ầ n x â y
d ự n g v à đ ầ u tư th ư ơ n g m ạ i V iệ t H à n

C h ư ơ n g 3: G i ả i p h á p n â n g c a o h i ệ u q u ả h u y đ ộ n g v ố n v à s ử d ụ n g v ố n c ủ a
c ô n g ty c ổ p h ầ n x â y d ự n g v à đ ầ u tư th ư ơ n g m ạ i V iệ t H à n


3

CHƯƠNG 1
VỐN VÀ HIỆU QUẢ HUY ĐỘNG VỐN, s ử DỤNG VÓN
CỦA DOANH NGHIỆP
1.1. TỎNG QUAN VÈ VÓN KINH DOANH CỦA DOANH NGHIỆP

1.1.1 Khái niệm và đặc trưng của vốn kỉnh doanh
1.1.1.1. Khái niệm
T r o n g h o ạ t đ ộ n g s ả n x u ấ t k in h d o a n h , v ố n đ ó n g m ộ t v a i trò q u a n trọ n g tro n g
s ự tồ n tạ i v à p h á t triể n c ủ a m ỗ i d o a n h n g h iệ p . V iệ c h u y đ ộ n g v à c á c h th ứ c s ử d ụ n g
v ố n n h ư t h ế n à o l u ô n đ ư ợ c c á c n h à k i n h t ể , n h à lý l u ậ n q u a n t â m n g h i ê n c ứ u n h ằ m
n â n g c a o h i ệ u q u ả s ử d ụ n g v ố n c ủ a d o a n h n g h i ệ p . V ậ y v ố n là g ì ?
T h e o lý t h u y ế t k i n h t ế c ổ đ i ể n t h ì v ố n là m ộ t t r o n g c á c y ế u t ố đ ầ u v à o đ ư ợ c
s ử d ụ n g đ ể t i ế n h à n h h o ạ t đ ộ n g s ả n x u ấ t k i n h d o a n h ( đ ấ t đ a i, l a o đ ộ n g , t i ề n , t ư l i ệ u
s ả n x u ấ t ...) . V ố n là s ả n p h ẩ m đ ư ợ c s ả n x u ấ t r a đ ể p h ụ c v ụ c h o s ả n x u ấ t k in h d o a n h
n h ư m á y m ó c , t h i ế t b ị , n g u y ê n v ậ t l iệ u , b á n t h à n h p h ẩ m . . . T h e o q u a n đ i ể m n à y v ố n
đ ư ợ c n h ìn d ư ớ i g ó c đ ộ h iệ n v ậ t là c h ủ y ế u . Q u a n đ iể m n à y c ó ư u đ iể m đ ơ n g iả n , d ễ
h i ể u , p h ù h ọ p t r ì n h đ ộ q u ả n lý t h ẩ p . T u y n h i ê n , n ó c h ư a n ó i l ê n đ ư ợ c đ ặ c đ i ể m v ậ n
đ ộ n g c ũ n g n h ư v a i trò c ủ a v ố n tro n g s ả n x u ấ t k in h d o a n h .
T r o n g c u ố n “ K in h tế h ọ c ” D a v id B e g g đ ã đ ư a ra h a i đ ịn h n g h ĩa n h ư sa u :
V ố n h iệ n v ậ t: là d ự tr ữ c á c h à n g h o á đ ã s ả n x u ấ t đ ể s ả n x u ấ t r a h à n g h o á k h á c .
V ố n t à i c h í n h : là t i ề n v à c á c g i ấ y t ờ c ó g i á c ủ a d o a n h n g h i ệ p .
C ó q u a n n i ệ m c h o r à n g v ố n b a o g ồ m n g u ồ n n h â n lự c , n g u ồ n t à i lự c , n g u ồ n
tr í lự c , tiề n b ạ c v à c á c q u a n h ệ đ ã tíc h lu ỹ đ ư ợ c s ử d ụ n g v à o q u á tr ìn h s ả n x u ấ t k in h
d o a n h c ủ a d o a n h n g h iệ p .
T ừ n h ữ n g q u a n n iệ m trê n v à c á c h h iể u c h u n g n h ấ t v ề v ố n c ó th ể đ ư a ra q u a n
n iệ m v ề v ố n n h ư sau :
V ố n k i n h d o a n h c ủ a d o a n h n g h i ệ p là b i ể u h i ệ n b ằ n g t i ề n c ủ a t o à n b ộ t à i s ả n
đ ư ợ c đ ầ u t ư v à o q u á t r ì n h s ả n x u ấ t k i n h d o a n h n h ằ m m ụ c đ í c h s i n h lờ i.
N h ư v ậ y v ố n là tiề n đ ề c h o h o ạ t đ ộ n g s ả n x u ấ t k in h d o a n h c ủ a d o a n h n g h iệ p .


4

1.1.1.2. Đặc trưng
T ro n g n ề n k in h tế th ị trư ờ n g v ố n c ó n h ữ n g đ ặ c trư n g c ơ b ả n sau :

M ộ t là: v ố n p h ả i đ ạ i d i ệ n c h o m ộ t l ư ợ n g t à i s ả n n h ấ t đ ị n h . T h ự c c h ấ t v ố n là
b iể u h iệ n b ằ n g tiề n c ủ a n h ữ n g tà i s ả n h ữ u h ìn h v à tà i s ả n v ơ h ìn h m à d o a n h n g h iệ p
đ a n g n ắ m g iữ . C á c tà i s ả n n à y th a m g ia v à o q u á trìn h s ả n x u ấ t k in h d o a n h n h ư n g n ó
k h ơ n g m ấ t đ i m à v ẫ n th u h ồ i đ ư ợ c g iá trị. N h ậ n th ứ c đ ư ợ c đ ặ c trư n g n à y c ủ a v ổ n ,
c á c d o a n h n g h iệ p p h ả i tim c á c h h u y đ ộ n g đ ư ợ c n h iề u tà i s ả n v à o q u á trìn h s ả n x u ấ t
k in h d o a n h đ ể b iế n v ố n tiề m n ă n g th à n h v ố n h o ạ t đ ộ n g .

H a i là: v ố n p h ả i đ ư ợ c s ử d ụ n g n h ằ m m ụ c đ í c h s i n h lờ i.
Q u á tr ìn h s ả n x u ấ t k in h d o a n h c ủ a d o a n h n g h iệ p d iễ n r a th ư ờ n g x u y ê n , liê n
tụ c n ê n v ố n c ủ a d o a n h n g h iệ p c ũ n g v ậ n đ ộ n g k h ô n g n g ừ n g . S ự v ậ n đ ộ n g c ủ a v ố n
tr o n g lĩn h v ự c s ả n x u ấ t th ô n g th ư ờ n g đ ư ợ c k h á i q u á t th e o s ơ đ ồ sa u :
TLSX ( TLLĐ + ĐTLĐ )

.....

T

sx ..

T’

SLĐ
Q u á trìn h v ậ n đ ộ n g c ủ a v ố n đ ư ợ c c h ia là m b a g ia i đ o ạ n :
G i a i đ o ạ n 1: v ố n h o ạ t đ ộ n g t r o n g q u á t r ì n h l ư u t h ô n g , l ú c đ ầ u v ố n t i ề n t ệ ( T )
t íc h lu ỹ đ ư ợ c m a n g r a th ị tr ư ờ n g m u a h à n g h o á g ồ m tư liệ u s ả n x u ấ t v à s ứ c la o
đ ộ n g v ớ i tư c á c h là c á c y ế u tố đ ầ u v à o . G ia i đ o ạ n n à y v ố n c h u y ể n từ h ìn h th á i v ố n
tiề n tệ s a n g h ìn h th á i v ố n sả n x u ấ t.
G i a i đ o ạ n 2 : v ố n r ờ i k h ỏ i l ư u t h ô n g v à đ i v à o t r o n g l ĩ n h v ự c s ả n x u ấ t. Ở đ â y
c á c y ế u tố c ủ a v ố n s ả n x u ấ t ( T L S X ) đ ư ợ c k ế t h ọ p v ớ i s ứ c la o đ ộ n g đ ể tạ o ra s ả n

p h ẩ m . T r o n g g ia i đ o ạ n n à y v ồ n s ả n x u ấ t đ ư ợ c c h u y ể n h o á th à n h v ố n h à n g h o á .
G i a i đ o ạ n 3 : v ố n t r ở lạ i l ư u t h ô n g d ư ớ i h ì n h t h á i v ố n h à n g h o á v à đ ư ợ c t r ở
lạ i h ì n h t h á i v ố n t i ề n t ệ b a n đ ầ u n h ư n g v ớ i g i á t r ị l ớ n h ơ n .
Q u á trìn h v ậ n đ ộ n g liê n tụ c c ủ a v ố n từ h ìn h th á i n à y s a n g h ìn h th á i k h á c v à
t r ả i q u a 3 g i a i đ o ạ n đ ể r ồ i q u a y v ề h ì n h t h á i b a n đ ầ u g ọ i là q u á t r ì n h t u ầ n h o à n v ố n .
S ự t u ầ n h o à n v ố n k h ô n g c h ỉ d i ễ n r a m ộ t l ầ n m à n ó đ ư ợ c lặ p đ i l ặ p lạ i c h o t h ấ y
n g u y ê n lý đ ầ u t ư , s ử d ụ n g v à b ả o t o à n v ố n . Đ ặ c t r ư n g n à y c ủ a v ố n đ ò i h ỏ i d o a n h


5

n g h i ệ p p h ả i t ì m c á c h t ạ o đ i ề u k i ệ n c h o v ố n đ ư ợ c v ậ n đ ộ n g l iê n t ụ c n h ằ m t ă n g m ứ c
s i n h lờ i v à h u y đ ộ n g m ọ i n g u ồ n l ự c c h o p h á t t r i ể n s ả n x u ấ t.

B a là: v ố n đ ư ợ c t ậ p t r u n g t í c h t ụ đ ế n m ộ t l ư ợ n g n h ấ t đ ị n h m ớ i c ó t h ể p h á t
h u y tá c d ụ n g .
Đ e đ ầ u tư v à o h o ạ t đ ộ n g s ả n x u ấ t k in h d o a n h , v ố n p h ả i đ ư ợ c tậ p tru n g đ ế n
m ộ t lư ợ n g đ ể lớ n đ ể m u a m á y m ó c , n g u y ê n v ậ t liê u p h ụ c v ụ c h o q u á tr ìn h s ả n x u ấ t
k in h d o a n h c ủ a d o a n h n g h iệ p .

B ố n là: v ố n p h ả i g ắ n l i ề n v ớ i c h ủ s ở h ữ u .
T r o n g n ề n k in h tế th ị tr ư ờ n g b ấ t k ỳ đ ồ n g v ố n n à o lu ô n g ắ n v ớ i c h ủ s ở h ữ u
n h ấ t đ ịn h . S o n g tu ỳ từ n g lo ạ i h ìn h d o a n h n g h iệ p m à n g ư ờ i s ở h ữ u v ố n c ó đ ồ n g th ờ i
là n g ư ờ i s ử d ụ n g h a y k h ô n g , b ở i tr o n g n ề n k in h tế th ị tr ư ờ n g v ố n là m ộ t lo ạ i h à n g
h o á đ ặ c b iệ t, n g ư ờ i s ở h ữ u v ố n c ó th ể b á n q u y ề n s ử d ụ n g tro n g th ờ i g ia n n h ấ t đ ịn h
v à s ẽ n h ậ n đ ư ợ c m ộ t k h o ả n p h í g ọ i l à c h i p h í s ử d ụ n g v ố n . Đ i ề u n à y đ ả m b ả o lợ i íc h
v à q u y ề n đ ư ợ c t ô n t r ọ n g c ủ a n g ư ờ i s ở h ữ u v ố n . Đ â y là n g u y ê n t ắ c q u a n t r ọ n g t r o n g
v i ệ c h u y đ ộ n g , q u ả n lý v à s ử d ụ n g v ố n g i ú p d o a n h n g h i ệ p k h a i t h á c v à s ử d ụ n g v ố n
c ó h iệ u q u ả tr á n h th ấ t th o á t, lã n g p h í.

N ă m là: t r o n g n ề n k i n h t ế t h ị t r ư ờ n g , v ố n là m ộ t lo ạ i h à n g h ó a đ ặ c b i ệ t , v ố n
là h à n g h ó a v ì n ó c ó g i á t r ị v à g i á t r ị s ử d ụ n g n h ư m ọ i h à n g h ó a k h á c - g i á t r ị s ử
d ụ n g c ủ a v ố n l à đ ể s i n h lờ i. N ó l à h à n g h ó a đ ặ c b i ệ t k h á c c á c h à n g h ó a k h á c là
q u y ề n s ở h ữ u v à q u y ề n s ử d ụ n g v ố n c ó th ể g ắ n liề n v ớ i n h a u n h ư n g c ũ n g c ó th ể
tá c h rờ i n h a u .

S á u là: v ố n c ó g i á t r ị v ề m ặ t t h ờ i g i a n . Đ i ề u n à y c ó n g h ĩ a l à p h ả i x é t đ ế n y ế u
tố th ờ i g ia n c ủ a v ố n . T ro n g đ iề u k iệ n k in h tế th ị trư ờ n g d o ả n h h ư ở n g c ủ a g iá c ả ,
lạ m p h á t n ê n s ứ c m u a c ủ a đ ồ n g tiề n ở c á c th ờ i đ iể m k h á c n h a u c ũ n g k h á c n h a u .
C h ín h v ì v ậ y k h i q u y ế t đ ịn h b ỏ v ố n v à o đ ầ u tư v à x á c đ ịn h h iệ u q u ả d o h o ạ t đ ộ n g
đ ầ u t ư m a n g lạ i , c á c d o a n h n g h i ệ p p h ả i x e m x é t đ ế n g i á t r ị t h ờ i g i a n c ủ a v ố n .

T ó m l ạ i : T ừ n h ữ n g đ ặ c đ i ể m c ủ a v ố n c h o t h ấ y v ố n l à n g u ồ n lự c c ó h ạ n , là
c ơ s ở c h o v i ệ c h o ạ c h đ ị n h c ơ c h ế q u ả n lý n h ằ m n â n g c a o h i ệ u q u ả s ử d ụ n g v ố n c ủ a
d o a n h n g h iệ p . H ơ n n ữ a , v ố n là đ iề u k iệ n tiê n q u y ế t, c ó ý n g h ĩa q u y ế t đ ịn h tớ i c á c


6

b ư ớ c tiế p th e o c ủ a q u á tr ìn h s ả n x u ấ t k in h d o a n h .

1.1.2. Phân loại vốn kinh doanh
1.1.2.1. Căn cứ vào nội dung kinh tế và đặc điểm luân chuyển
C ă n c ứ v à o p h ư ơ n g th ứ c lu â n c h u y ể n c ủ a v ố n k h i th a m g ia v à o q u á trìn h s ả n
x u ấ t k i n h d o a n h t h ì v ố n k i n h d o a n h c ủ a d o a n h n g h i ệ p b a o g ồ m h a i l o ạ i v ố n là : v ố n
c ố đ ịn h v à v ố n lư u đ ộ n g .

a. Vốn cố định của doanh nghiệp
- V ố n c ố đ ị n h l à s ố v ố n đ ầ u t ư ứ n g t r ư ớ c đ ể m u a s ắ m , x â y d ự n g h a y lắ p đ ặ t
c á c T S C Đ c ủ a d o a n h n g h iệ p .

- Đ ó l à v ố n đ ầ u t ư ứ n g t r ư ớ c m à d o a n h n g h i ệ p b ỏ r a đ ể m u a s ắ m c á c y ế u tố
đ ầ u v à o c h o s ả n x u ấ t, d o a n h n g h iệ p s ẽ th u h ồ i đ ư ợ c s a u k h i tiê u th ụ c á c s ả n p h ẩ m ,
h à n g h ó a v à d ịc h v ụ c ủ a d o a n h n g h iệ p .
- V ố n c ố đ ịn h là v ố n ứ n g tr ư ớ c c h o đ ầ u tư T S C Đ n ê n q u y m ô c ủ a V C Đ s ẽ
q u y ế t đ ị n h q u y m ô c ủ a T S C Đ . N g ư ợ c l ạ i, n h ữ n g đ ặ c đ i ể m k ỹ t h u ậ t c ủ a T S C Đ c ũ n g
c ó ả n h h ư ở n g q u y ế t đ ịn h đ ế n đ ặ c đ iể m tu ầ n h o à n v à c h u c h u y ể n V C Đ . V ì v ậ y đ ể c ó
th ể h iể u c h i tiế t v ề V C Đ trư ớ c h ế t ta c ầ n tìm h iể u v ề T S C Đ .
- T S C Đ t r o n g c á c d o a n h n g h i ệ p là n h ữ n g t ư l i ệ u la o đ ộ n g c h ủ y ể u c ó g i á t r ị
l ớ n t h a m g i a v à o n h i ề u c h u k ỳ s ả n x u ấ t , c ò n g i á tr ị c ủ a n ó đ ư ợ c d ị c h c h u y ể n d ầ n
từ n g p h ầ n v à o g iá trị s ả n p h ẩ m tr o n g c á c c h u k ỳ s ả n x u ấ t. T h ô n g th ư ờ n g m ộ t tư liệ u
la o đ ộ n g đ ư ợ c c o i là T S C Đ p h ả i th ỏ a m ã n đ ồ n g th ờ i h a i tiê u c h u ẩ n :
+ M ộ t là : c ó t h ờ i g i a n s ử d ụ n g t ố i t h i ể u , t h ư ờ n g l à t ừ m ộ t n ă m t r ở lê n .
+ H a i là : p h ả i đ ạ t g i á t r ị t ố i t h i ể u ở m ộ t m ứ c q u y đ ị n h . T i ê u c h u ẩ n n a y đ ư ợ c
q u y đ ịn h r iê n g ở từ n g n ư ớ c v à c ó th ể đ ư ợ c đ iề u c h ỉn h c h o p h ù h ọ p g iá c ả c ủ a từ n g
th ờ i k ỳ .
Ở V iệ t N a m , th e o q u y ế t đ ịn h s ố Q Đ 4 5 /2 0 1 3 c ủ a B ộ T à i C h ín h b a n h à n h
n g à y 2 5 t h á n g 4 n ă m 2 0 1 3 , q u y đ ị n h g i á t r ị c ủ a T S C Đ p h ả i t ừ 3 0 t r i ệ u đ ồ n g t r ở lê n .
N g o à i h a i tiê u c h u ẩ n trê n , th e o c h u ẩ n m ự c k ế to á n v à Q Đ 2 0 6 th ì T S C Đ p h ả i
th ỏ a m ã n th ê m h a i đ iề u k iệ n sau :
+ C h ắ c c h ắ n t h u đ ư ợ c l ợ i í c h k i n h t ế t r o n g t ư ơ n g la i t ừ v i ệ c s ử d ụ n g t à i s ả n .


7

+ N g u y ê n g iá tà i s ả n p h ả i đ ư ợ c x á c đ ịn h m ộ t c á c h đ á n g tin c ậ y .
T r o n g đ i ề u k i ệ n n g à y n a y c ó n h ữ n g k h o ả n đ ầ u t ư c ủ a d o a n h n g h i ệ p c ó g i á tr ị
l ớ n v à c ó t á c d ụ n g t r o n g n h i ề u c h u k ỳ s ả n x u ấ t k i n h d o a n h n h ư n g k h ô n g t ạ o n ê n tà i
s ả n c ó h ìn h th á i v ậ t c h ấ t. T u y n h iê n đ ó là n h ữ n g y ế u tố tạ o r a c á c g iá trị g ia tă n g c ủ a
s ả n p h ẩ m m à d o a n h n g h i ệ p s ả n x u ấ t v à b á n r a t r ê n t h ị t r ư ờ n g , n h ư u y t ín , t h ư ơ n g
h iệ u , v ị th ế c ủ a s ả n p h ẩ m , c ủ a d o a n h n g h i ệ p ,...N h ữ n g y ế u tổ n à y đ ư ợ c g ọ i là T S C Đ

v ơ h ìn h c ủ a d o a n h n g h iệ p .
N h ư v ậ y , v ố n c ố đ ịn h là g iá trị tiề n tệ c ủ a tà i s ả n c ố đ ịn h h ữ u h ìn h v à v ô h ìn h
c ủ a d o a n h n g h iệ p đ ư ợ c s ử d ụ n g tro n g q u á trìn h S X K D c ủ a d o a n h n g h iệ p .
S ự v ậ n đ ộ n g c ủ a V C Đ tro n g q u á trìn h sả n x u ấ t k in h d o a n h c ó th ể đ ư ợ c k h á i
q u á t q u a h a i đ ặ c trư n g sau :
- V ố n c ố đ ịn h th a m g ia v à o n h iề u c h u k ỳ s ả n x u ấ t k in h d o a n h .
- V ố n c ố đ ị n h đ ư ợ c l u â n c h u y ể n d ầ n t ừ n g p h ầ n t r o n g c á c c h u k ỳ s ả n x u ấ t.
K h i th a m g ia v à o q u á tr ìn h s ả n x u ấ t, c h ỉ c ó m ộ t b ộ p h ậ n g iá trị c ủ a v ố n c ố
đ ịn h lu â n c h u y ể n v à o g iá trị s ả n p h ẩ m s ả n x u ấ t v à c ấ u th à n h c h i p h í s ả n x u ấ t k in h
d o a n h d ư ớ i h ìn h th ứ c c h i p h í k h ấ u h a o tư ơ n g ứ n g v ớ i g iá trị h a o m ò n c ủ a T S C Đ .
N h ư v ậ y , tr o n g q u á tr ìn h th a m g ia v à o s ả n x u ấ t, m ộ t b ộ p h ậ n g iá trị c ủ a V C Đ đ ư ợ c
r ú t r a k h ỏ i q u á t r ì n h s ả n x u ấ t v à đ ư ợ c t í c h l u ỹ lạ i d ư ớ i h ì n h t h ứ c q u ỹ k h ấ u h a o ,
tro n g k h i đ ó m ộ t b ộ p h ậ n g iá trị v ẫ n đ ư ợ c c ố đ ịn h tro n g h ìn h th á i c ủ a T S C Đ .
- S a u n h iề u c h u k ỳ s ả n x u ấ t V C Đ m ớ i h o à n th à n h m ộ t v ò n g lu â n c h u y ể n .
S a u m ỗ i c h u k ỳ s ả n x u ấ t , b ộ p h ậ n g i á tr ị h a o m ò n r ú t r a k h ỏ i q u á t r ì n h s ả n
x u ấ t t ă n g d ầ n , d o đ ó q u ỹ k h ấ u h a o t à i s ả n t ă n g d ầ n lê n c ò n b ộ p h ậ n c ố đ ị n h t r o n g
T S C Đ th ì

g iả m

d ầ n đ i c h o đ ế n k h i T S C Đ h ế t th ờ i h ạ n s ử d ụ n g , g iá trị c ủ a n ó

c h u y ể n d ịc h h ế t v à o g iá trị s ả n p h ẩ m th ì V C Đ m ớ i h o à n th à n h m ộ t v ò n g tu ầ n h o à n
c ò n g ọ i là m ộ t v ò n g l u â n c h u y ể n .
T ừ n h ữ n g đ ặ c đ i ể m lu â n c h u y ể n c ủ a V C Đ đ ã c h i p h ố i v i ệ c b ả o t o à n v ố n ở tấ t c ả
c á c k h â u t ừ k h â u m u a s ắ m đ ế n k h â u s ử d ụ n g , q u ả n lý T S C Đ tr o n g k in h d o a n h v à
p h ư ơ n g p h á p t ín h k h ấ u h a o đ ể t h u h ồ i v à s ử d ụ n g q u ỹ k h ấ u h a o . B ê n c ạ n h đ ó , v iệ c k in h
d o a n h k é m h i ệ u q u ả , s ả n p h ẩ m là m r a k h ô n g t iê u th ụ đ ư ợ c , g i á b á n th ấ p h ơ n g i á th à n h

8

n ê n t h u n h ậ p k h ô n g đ ủ b ù đ ắ p m ứ c h a o m ò n c ủ a T S C Đ . L ạ m p h á t c ũ n g là n g u y ê n n h â n
g â y t h ấ t t h o á t v ố n m à t r o n g c ô n g t á c b ả o to à n V C Đ d o a n h n g h iệ p p h ả i c h ú trọ n g .
N h ư v ậ y : v ố n c ố đ ị n h c ủ a d o a n h n g h i ệ p là t o à n b ộ v ố n đ ầ u t ư ứ n g t r ư ớ c v ề
T S C Đ m à đ ặ c đ iể m c ủ a n ó là lu â n c h u y ể n d ầ n từ n g p h ầ n tr o n g n h iề u c h u k ỳ s ả n
x u ấ t v à h o à n th à n h m ộ t v ò n g tu ầ n h o à n k h i T S C Đ h ế t th ờ i g ia n s ử d ụ n g .

b. Vốn lưu động (VLĐ) của doanh nghiệp
V L Đ c ủ a d o a n h n g h i ệ p l à s ố v ố n t i ề n t ệ ứ n g t r ư ớ c đ ể đ ầ u t ư , m u a s ắ m c á c tà i
s ả n lư u đ ộ n g ( T S L Đ ) c ủ a d o a n h n g h iệ p n h ằ m đ ả m b ả o c h o q u á trìn h S X K D đ ư ợ c
th ự c h iệ n th ư ờ n g x u y ê n liê n tụ c .
V L Đ l à b i ể u h i ệ n b ằ n g t i ề n c ủ a T S L Đ n ê n đ ặ c đ i ể m v ậ n đ ộ n g c ủ a V L Đ lu ô n
c h ịu s ự c h i p h ô i b ở i n h ữ n g đ ặ c d iê m c ủ a T S L Đ . T ro n g c á c d o a n h n g h iệ p n g ư ờ i ta
th ư ờ n g c h ia T S L Đ th à n h h a i lo ạ i: T S L Đ s ả n x u ấ t v à T S L Đ lư u th ô n g .
T S L Đ s ả n x u ấ t b a o g ồ m n h ữ n g tà i s ả n ở k h â u d ự tr ữ s ả n x u ấ t n h ư n g u y ê n
v ậ t liệ u c h ín h , v ậ t liệ u p h ụ , n h iê n l i ệ u ...v à tà i s ả n ở k h â u s ả n x u ấ t n h ư s ả n p h ẩ m
đ a n g c h ể tạ o , b á n th à n h p h ẩ m , c h i p h í c h ờ p h â n b ổ . T S L Đ lư u th ô n g c ủ a d o a n h
n g h iệ p b a o g ồ m : s ả n p h ẩ m h à n g h ó a c h ư a tiê u th ụ , v ố n b ằ n g tiề n v à k h o ả n p h ả i th u .
T S L Đ s ả n x u ấ t v à T S L Đ lư u th ô n g lu ô n v ậ n đ ộ n g , th a y th ế v à c h u y ể n h ó a
lẫ n n h a u , đ ả m b ả o c h o q u á trìn h s ả n x u ấ t k in h d o a n h đ ư ợ c tiế n h à n h liê n tụ c .
T ừ c á c h p h â n lo ạ i T S L Đ , V L Đ c ủ a d o a n h n g h iệ p đ ư ợ c c h ia là m c á c lo ạ i s a u :
- V L Đ t r o n g k h â u d ự t r ữ s ả n x u ấ t : g ồ m g i á tr ị c ủ a c á c k h o ả n n g u y ê n v ậ t l i ệ u
c h ín h , v ậ t liệ u p h ụ , n h iê n liệ u đ ộ n g lự c , p h ụ tù n g th a y th ế , c ô n g c ụ la o đ ộ n g n h ỏ ,
b a o b ì, v ậ t đ ó n g g ó i.
- V L Đ t r o n g k h â u s ả n x u ấ t : b a o g ồ m c á c k h o ả n g i á tr ị s ả n p h ẩ m d ở d a n g ,
b á n th à n h p h ẩ m , c á c k h o ả n ch i p h í c h ờ k ế t c h u y ể n .
- V L Đ t r o n g k h â u l ư u t h ô n g : g ồ m c á c k h o ả n g i á tr ị t h à n h p h ẩ m t r o n g k h o
c h ờ tiê u th ụ , v ố n b ằ n g tiề n , c á c k h o ả n đ ầ u tư n g ắ n h ạ n , c á c k h o ả n th ể c h ấ p , k ý
c ư ợ c , k ý q u ỹ n g ắ n h ạ n , c á c k h o ả n v ố n tr o n g th a n h to á n .

K h á c v ớ i T S C Đ , tro n g q u á trìn h sả n x u ấ t T S L Đ c h ỉ th a m g ia v à o m ộ t c h u k ỳ
s ả n x u â t v à k h ô n g g iữ n g u y ê n h ìn h th á i v ậ t c h ấ t b a n đ ầ u , g iá trị c ủ a n ó đ ư ợ c c h u y ể n


9

d ịc h to à n b ộ m ộ t lầ n v à o g iá trị s ả n p h ẩ m . Đ ặ c đ iể m n à y đ ã q u y ế t đ ịn h đ ế n s ự v ậ n
đ ộ n g c h u c h u y ể n c ủ a v ố n l ư u đ ộ n g , đ ó là :
- V ố n l ư u đ ộ n g c h ỉ t h a m g i a v à o m ộ t c h u k ỳ s ả n x u ấ t.
- T r o n g q u á trìn h th a m g ia h o ạ t đ ộ n g s ả n x u ấ t k in h d o a n h , v ố n lư u đ ộ n g
th ư ờ n g x u y ê n v ậ n đ ộ n g v à c h u y ể n h ó a c á c h ìn h th á i b iể u h iệ n k h á c n h a u q u a c á c
g ia i đ o ạ n c ủ a c h u k ỳ k in h d o a n h .
K h ở i đ ầ u v ò n g tu ầ n h o à n , V L Đ ở h ìn h th á i tiề n tệ đ ư ợ c s ử d ụ n g đ ể m u a s ắ m
đ ổ i t ư ợ n g l a o đ ộ n g t r o n g k h â u d ự t r ữ s ả n x u ấ t n h ư n g u y ê n n h i ê n v ậ t l iê u , c ô n g c ụ
d ụ n g c ụ . . . Q u a g ia i đ o ạ n s ả n x u ấ t v ậ t tư đ ư ợ c đ ư a v à o c h ế tạ o s ả n x u ấ t th à n h b á n
th à n h p h ẩ m v à th à n h p h ẩ m . K ế t th ú c v ò n g tu ầ n h o à n , s a u k h i s ả n p h ẩ m đ ư ợ c tiê u
th ụ V L Đ tr ở lạ i h ìn h th á i b a n đ ầ u : h ìn h th á i tiề n tệ . C ứ n h ư th ế c á c c h u k ỳ s ả n x u ấ t
lặ p đ i lặ p lạ i, V L Đ liê n tụ c tu ầ n h o à n v à c h u c h u y ể n .
T ừ đ ặ c đ iể m , p h ư ơ n g th ứ c c h u y ể n d ịc h g iá trị v à v ậ n đ ộ n g c ủ a V L Đ m à
t r o n g c ô n g t á c q u ả n lý v ố n , d o a n h n g h i ệ p c ầ n q u a n t â m :
- P h ả i x á c đ ịn h đ ư ợ c V L Đ c ầ n th iế t c h o c h u k ỳ S X K D c ủ a d o a n h n g h iệ p .
Đ â y l à n h i ệ m v ụ t r ọ n g t â m c ủ a c ô n g t á c q u ả n lý v ố n , đ ả m b ả o đ ầ y đ ủ , k ị p t h ờ i V L Đ
c h o q u á tr ìn h S X K D đ ư ợ c liê n tụ c tr á n h ứ đ ọ n g v ố n .
- T ổ c h ứ c k h a i th á c c á c n g u ồ n tà i tr ợ V L Đ c ũ n g n h ư b ả o to à n v à p h á t triể n
V L Đ đ ế v iệ c s ử d ụ n g v ố n c ó h iệ u q u ả h ơ n .
N h ư v ậ y : v ố n l ư u đ ộ n g c ủ a d o a n h n g h i ệ p là t o à n b ộ s ố t i ề n ứ n g t r ư ớ c đ ể đ ầ u
tư , m u a s ắ m T S L Đ m à đ ặ c đ iể m c ủ a n ó là c h ỉ th a m g ia v à o m ộ t c h u k ỳ s ả n x u ấ t v à
th ư ờ n g x u y ê n v ậ n đ ộ n g , c h u y ể n h ó a c á c h ìn h th á i b iể u h iệ n q u a c á c g ia i đ o ạ n c ủ a
c h u k ỳ k in h d o a n h .

Tóm l ạ i : V iệ c p h â n c h ia th à n h V C Đ v à V L Đ c ó ý n g h ĩa h ế t s ứ c q u a n trọ n g
t r o n g q u ả n lý v à s ử d ụ n g đ ố i v ớ i m ỗ i l o ạ i . N ế u V C Đ p h ả n á n h t r ì n h đ ộ n ă n g lự c s ả n
x u ấ t c ủ a d o a n h n g h iệ p th ì V L Đ là đ iề u k iệ n đ ả m b ả o c h o q u á tr ìn h s ả n x u ấ t k in h
d o a n h d iễ n ra liê n tụ c v à ổ n đ ịn h . D o v ậ y d o a n h n g h iệ p p h ả i x á c đ ịn h c ơ c ấ u v à q u y
m ô m ỗ i lo ạ i v ố n m ộ t c á c h c h ín h x á c k h o a h ọ c d ự a tr ê n đ ịn h m ứ c k in h tế k ỹ th u ậ t
n h ằ m c h ủ đ ộ n g b ả o to à n v à p h á t triể n v ố n tro n g q u á trìn h sả n x u ấ t k in h d o a n h .


10

1.1.2.2. Cần cứ vào quan hệ sở hữu
C ă n c ứ v à o q u a n h ệ s ở h ữ u : v ố n k in h d o a n h c ủ a d o a n h n g h iệ p đ ư ợ c h ìn h
th à n h từ n g u ồ n v ố n c h ủ s ở h ữ u v à n ợ p h ả i trả .
- N g u ồ n v ố n c h ủ s ở h ữ u : là số v ố n th u ộ c s ở h ữ u c ủ a c h ủ d o a n h n g h iệ p g ồ m :
+ V ố n g ó p b a n đ ầ u : k h i d o a n h n g h iệ p th à n h lậ p b a n đ ầ u b a o g iờ c ũ n g có m ộ t
số v ố n g ó p b a n đ ầ u n h ấ t đ ịn h d o c á c th à n h v iê n c h ủ s ở h ữ u s á n g lậ p đ ó n g g ó p . T u y
n h iê n tu ỳ từ n g lo ạ i h ìn h p h á p lý tổ c h ứ c c ủ a d o a n h n g h iệ p m à q u y ế t đ ịn h tín h c h ấ t
v à h ìn h th ứ c tạ o n g u ồ n v ố n c ủ a b ả n th â n d o a n h n g h iệ p . Đ â y là n g u ồ n v ố n sử d ụ n g
lâ u d ài, ổ n đ ịn h p h ụ c v ụ c h o sả n x u ấ t k in h d o a n h c ủ a d o a n h n g h iệ p .
+ N g u ồ n v ố n từ lợi n h u ậ n k h ô n g c h ia đ ể lại: tro n g q u á trìn h h o ạ t đ ộ n g sản x u ấ t
k in h d o a n h c ủ a d o a n h n g h iệ p , n ế u d o a n h n g h iệ p h o ạ t đ ộ n g có h iệ u q u ả sẽ có đ iề u k iệ n
đ ể tă n g trư ở n g v ố n c ủ a d o a n h n g h iệ p . N g u ồ n tíc h luỹ lợi n h u ậ n k h ô n g c h ia củ a d o a n h
n g h iệ p là b ộ p h ậ n lợ i n h u ậ n đ ể tá i đ ầ u tư , m ở rộ n g h o ạ t đ ộ n g sản x u ấ t k in h d o a n h củ a
d o a n h n g h iệ p . Đ â y là n g u ồ n v ố n b ổ su n g rấ t h iệ u q u ả c h o v ố n k in h d o a n h củ a d o a n h
n g h iệ p , tu y n h iê n n g u ồ n v ố n n à y bị g iớ i h ạ n b ở i số lư ợ n g cũ n g n h ư th ờ i đ iể m sử d ụ n g
v ố n d o c h ịu tá c đ ộ n g b ở i k ế t q u ả sản x u ấ t k in h d o a n h c ủ a d o a n h n g h iệ p cũ n g n h ư
q u y ế t đ ịn h tỷ lệ v ố n đ ể lại để tái đ ầ u tư c ủ a c á c th à n h v iê n c ô n g ty.
+ P h á t h à n h c ổ p h iế u : đ ể h u y đ ộ n g tă n g v ố n c h ủ s ở h ữ u c ủ a d o a n h n g h iệ p ,
c á c c ô n g ty c ổ p h ầ n có th ể p h á t h à n h th ê m c ổ p h iế u đ ể th u h ú t c á c n h à đ ầ u tư b ê n
n g o à i. V iệ c p h á t h à n h c ổ p h iế u ra th ị trư ờ n g th ư ờ n g đ ư ợ c c á c d o a n h n g h iệ p c h ọ n

th ờ i đ iể m s a u k h i c ó sự tă n g g iá c ổ p h iế u c ủ a d o a n h n g h iệ p . V iệ c th u h ú t v ố n th ô n g
q u a p h á t h à n h c ổ p h iế u m a n g lại h iệ u q u ả c a o tu y n h iê n c ó h ạ n c h ế là c h ia sẻ lợ i íc h
v à q u y ề n q u ả n lý c h o c á c th à n h v iê n k h á c b ê n n g o à i d o a n h n g h iệ p .
+ N ợ p h ả i trả : là c á c k h o ả n n ợ p h á t s in h tro n g q u á trìn h s ả n x u ấ t k in h d o a n h
m à d o a n h n g h iệ p c ó trá c h n h iệ m th a n h to á n c h o c á c tá c n h â n k in h tế . B a o g ồ m : v a y
n g a n h ạ n , v a y d à i h ạ n , th u ế v à c á c k h o ả n p h ả i n ộ p c h o n g â n s á c h N h à n ư ớ c , p h ả i trả
c h o c ô n g n h â n v iê n , p h ả i trả n ộ i b ộ . ..
+ V ố n v a y n g ắ n h ạ n v à v a y d à i h ạ n : b a o g ồ m c á c k h o ả n tín d ụ n g . C á c n g u ồ n
tà i tr ợ v ố n v a y th ư ờ n g là tín d ụ n g n g â n h à n g , tín d ụ n g n h à c u n g c ấ p , b a o g ồ m :


11

* P h ả i tr ả c h o n g ư ờ i b á n (tín d ụ n g n h à c u n g c ấ p ):

đ â y có th ể c o i là n g u ồ n

v ố n v a y n g ắ n h ạ n . N g u ồ n v ố n n à y đ ư ợ c k h a i th á c tự n h iê n tro n g q u a n h ệ m u a b á n
c h ịu , m u a b á n trả c h ậ m h a y trả g ó p . T ín d ụ n g n h à c u n g c ấ p là p h ư ơ n g th ứ c tà i trợ
lin h h o ạ t v à tiệ n lợ i tro n g k in h d o a n h . T u y n h iê n n ó c h ỉ là k h o ả n v ố n tà i trợ n h ỏ lẻ,
th ờ i h ạ n n g ắ n , b ê n c ạ n h đ ó d o a n h n g h iệ p v ẫ n p h ả i tr ả c h i p h í sử d ụ n g v ố n th ô n g
q u a g iá b á n c h ịu c ủ a n h à c u n g cấp .
* T ín d ụ n g n g â n h à n g : là h ìn h th ứ c h u y đ ộ n g v ố n th ô n g q u a c á c k h o ả n v a y
c ủ a n g â n h à n g th ư ơ n g m ạ i. N g u ồ n v ố n v a y q u a tín d ụ n g n g â n h à n g c ó th ể là n g u ồ n
v ố n n g ắ n h ạ n c ũ n g c ó th ể là n g u ồ n v ố n d ài h ạ n tù y th e o m ụ c đ íc h v à n h u c ầ u sử
d ụ n g v ố n v a y c ủ a d o a n h n g h iệ p . T u y n h iê n k h i sử d ụ n g n g u ồ n v ố n n à y d o a n h
n g h iệ p sẽ tr ả c h o n g â n h à n g m ộ t k h o ả n p h í g ọ i là lã i tiề n v a y (c h i p h í s ử d ụ n g v ố n
v a y ) v à có trá c h n h iệ m h o à n tr ả th e o đ ú n g th ờ i h ạ n đ ã c a m k ết. D o v ậ y k h i s ử d ụ n g
n g u ồ n v ố n n à y d o a n h n g h iệ p p h ả i tín h to á n v à x á c đ ịn h số lư ợ n g v ố n v a y c ũ n g n h ư
th ờ i h ạ n s ử d ụ n g v ố n sa o c h o p h ù h ọ p v ớ i tìn h h ìn h c ủ a d o a n h n g h iệ p c ũ n g n h ư

h iệ u q u ả s ử d ụ n g v ố n đ ể đ ả m b ả o h o à n trả đ ú n g h ạ n c h o n g â n h à n g .
* T h u ê tà i c h ín h : đ â y là n g u ồ n v ố n v a y d à i h ạ n đ ể đ á p ứ n g đ ư ợ c n h u c ầ u v ề
v ố n c h o h o ạ t đ ộ n g s ả n x u ấ t k in h d o a n h c ũ n g n h ư tậ n d ụ n g c ơ h ộ i tiế p c ậ n c ô n g
n g h ệ h iệ n đ ạ i c á c d o a n h n g h iệ p c ó th ể tiế p c ậ n n g u ồ n tà i trợ b ằ n g c á c h s ử d ụ n g
h ìn h th ứ c th u ê tà i c h ín h .
T h u ê tà i c h ín h (fin a n c e le a se ) h a y c ò n g ọ i là th u ê v ố n là p h ư ơ n g th ứ c tín
d ụ n g tru n g v à d ài h ạ n . T h e o p h ư ơ n g th ứ c n à y , n g ư ờ i c h o th u ê c a m k ế t m u a tà i sản ,
th iế t bị th e o y ê u c ầ u c ủ a n g ư ờ i th u ê v à n ắ m g iữ q u y ề n s ở h ữ u đ ố i v ớ i tà i sả n c h o
th u ê . N g ư ờ i th u ê n ắ m g iữ tà i sả n th u ê v à th a n h to á n tiề n th u ê tro n g s u ố t th ờ i h ạ n đ ã
đ ư ợ c th o ả th u ậ n v à k h ô n g đ ư ợ c h u ỷ b ỏ h ợ p đ ồ n g trư ớ c h ạ n . K h i k ế t th ú c th ờ i h ạ n
th u ê , b ê n th u ê đ ư ợ c c h u y ể n q u y ề n s ở h ữ u , m u a lại h o ặ c tiế p tụ c th u ê tà i sả n đ ó th e o
c á c đ iề u k iệ n đ ã th o ả th u ậ n tro n g h ọ p đ ồ n g th u ê .
T h u ê tà i c h ín h là c ơ n g cụ tà i c h ín h g iú p c h o d o a n h n g h iệ p có th ê m v ố n tru n g
v à d ài h ạ n đ ế m ở r ộ n g h o ạ t đ ộ n g s ả n x u ấ t k in h d o a n h , đ iề u n à y đ ư ợ c th ể h iệ n ở
n h ữ n g k h ía c ạ n h sau :


12

S ử d ụ n g th u ê tà i c h ín h g iú p d o a n h n g h iệ p k h ô n g p h ả i tậ p tru n g tứ c th ờ i m ộ t
lư ợ n g v ố n lớ n đ ể m u a tà i sả n m à v ẫ n c ó k h ả n ă n g m ở r ộ n g sả n x u ấ t k in h d o a n h .
S ử d ụ n g th u ê tà i c h ín h g iú p d o a n h n g h iệ p d ễ d à n g h ơ n tro n g v iệ c h u y đ ộ n g
v ố n . B ở i lẽ d o a n h n g h iệ p k h ô n g c ầ n th ế c h ấ p tà i s ả n c ũ n g c ó c ơ h ộ i sử d ụ n g m ộ t
lư ợ n g v ố n lớ n từ c ô n g ty c h o th u ê tà i c h ín h .
+ T h u ế v à k h á c k h o ả n p h ả i n ộ p c h o n g â n s á c h N h à n ư ớ c : đ â y là k h o ả n tiề n
d o a n h n g h iệ p c ò n n ợ c h ư a n ộ p c h o n g â n s á c h N h à n ư ớ c , n ó là n g u ồ n v ổ n tà i trợ
n g ắ n h ạ n c ủ a d o a n h n g h iệ p .
+ P h ả i tr ả c ô n g n h â n v iê n , tr ả n ộ i b ộ: đ â y là c á c k h o ả n tiề n c ô n g , tiề n lư ơ n g ,
tiề n t h ư ở n g ... c ủ a c ô n g n h â n m à d o a n h n g h iệ p c h ư a trả c h o n g ư ờ i la o đ ộ n g . N g u ồ n
v ố n tà i trợ n à y k h ô n g th ư ờ n g x u y ê n , k h ô n g p h ả i trả c h i p h í sử d ụ n g v ố n . T u y n h iê n

n ó ả n h h ư ở n g k h ô n g tố t đ ế n h o ạ t đ ộ n g sả n x u ấ t k in h d o a n h c ủ a d o a n h n g h iệ p d o
d o a n h n g h iệ p c h ậ m lư ơ n g , t h ư ở n g ... c ủ a c ô n g n h â n sẽ ả n h h ư ở n g đ ế n tâ m lý n g ư ờ i
la o đ ộ n g từ đ ó ả n h h ư ở n g đ e n n ă n g s u ấ t v à k ế t q u ả sả n x u ấ t k in h d o a n h c ủ a d o a n h
n g h iệ p . D o v ậ y đ â y là h ìn h th ứ c tà i tr ợ v ố n m à d o a n h n g h iệ p k h ô n g n ê n s ử d ụ n g .

Tóm lại: N g u ồ n

v ố n c h ủ s ở h ữ u v à n ợ p h ả i tr ả đ ề u có n h ữ n g ư u đ iể m v à

n h ư ợ c đ iể m riê n g . T ro n g q u á trìn h h o ạ t đ ộ n g S X K D th ì d o a n h n g h iệ p n ê n k ế t h ợ p
h ài h ò a h a i n g u ồ n v ố n n à y đ ể tạ o ra h iệ u q u ả c a o n h ấ t c h o d o a n h n g h iệ p .

1.1.2.3. Căn cứ vào thời gian huy động
N e u c ă n c ứ v à o th ờ i g ia n h u y đ ộ n g v ố n v à s ử d ụ n g v ố n th ì c ó th ể c h ia n g u ồ n v ố n
c ủ a d o a n h n g h iệ p th à n h : n g u ồ n v ố n th ư ờ n g x u y ê n v à n g u ồ n v ổ n tạ m th ờ i.
- N g u ồ n v ố n th ư ờ n g x u y ê n : là n g u ồ n v ố n m à d o a n h n g h iệ p s ử d ụ n g có tín h
c h ấ t ổ n đ ịn h v à lâ u d ài tro n g S X K D g ồ m : v ố n c h ủ s ở h ữ u v à c á c k h o ả n v a y d à i h ạ n .
Đ â y là n g u ồ n v ố n lâ u d à i, đ ư ợ c d ù n g đ ể đ ầ u tư , m u a s ắ m T S C Đ v à m ộ t b ộ p h ậ n
T S L Đ tố i th iể u th ư ờ n g x u y ê n c ầ n th iế t c h o h o ạ t đ ộ n g S X K D c ủ a d o a n h n g h iệ p .
- N g u ồ n v ố n tạ m th ờ i: là n g u ồ n v ố n có tín h c h ấ t n g ắ n h ạ n (d ư ớ i m ộ t n ă m )
m à d o a n h n g h iệ p c ó th ể s ử d ụ n g đ ể đ á p ứ n g c á c n h u c ầ u c ó tín h c h ấ t tạ m th ờ i n h ư :
cá c k h o ả n v a y n g ắ n h ạ n n g â n h à n g v à c á c tổ c h ứ c tín d ụ n g k h á c , c á c k h o ả n p h ả i trả
n h ư n g c h ư a đ ế n h ạ n trả .


13

V iệ c p h â n lo ạ i n à y g iú p c h o c á c n h à q u ả n lý d o a n h n g h iệ p x e m x é t h u y đ ộ n g
c á c n g u ồ n v ố n p h ù h ợ p v ớ i th ờ i g ia n s ử d ụ n g , đ á p ứ n g k ịp th ờ i v ố n c h o S X K D v ớ i
c h i sử d ụ n g v ố n h ợ p lý , n â n g c a o h iệ u q u ả s ử d ụ n g v ố n .

1.1.2.4. Căn cứ vào hình thức biểu hiện của vốn
C ă n c ứ v à o h ìn h th á i b iể u h iệ n c ủ a v ố n , v ố n đ ư ợ c c h ia th à n h : v ố n h ữ u h ìn h
v à v ố n v ơ h ìn h .
V ố n h ữ u h ìn h g ồ m tiề n , c á c g iấ y tờ c ó g iá trị v à n h ữ n g tà i sả n b iể u h iệ n b ằ n g
h iệ n v ậ t n h ư m á y m ó c th iế t b ị, n h à c ử a , n g u y ê n v ậ t l i ệ u ...
V ố n v ơ h ìn h g ồ m n h ữ n g g iá trị tà i s ả n v ơ h ìn h n h ư th ư ơ n g h iệ u , n h ã n h iệ u ,
b ả n q u y ề n , s á n g c h ế p h á t m in h .

Tóm lại:

V iệ c n h ậ n th ứ c đ ú n g đ ắ n đ ầ y đ ủ v ề h ìn h th ứ c tồ n tạ i c ủ a v ố n sẽ

g iú p íc h c h o v iệ c q u ả n lý, k h a i th á c tr iệ t đ ể v ố n c ũ n g n h ư g iú p c h o v iệ c p h á t triể n
n h ữ n g tiề m n ă n g v ề v ố n đ ặ c b iệ t là p h á t triể n v ố n v ô h ìn h v ì đ â y là lợ i th ế riê n g có,
v ố n v ô h ìn h đ ư ợ c s ử d ụ n g tố t sẽ là m ộ t lợ i th ể c ạ n h tra n h tro n g h o ạ t đ ộ n g k in h
d o a n h , đ ồ n g th ờ i g iú p c h o v iệ c đ á n h g iá c h ín h x á c g iá trị c ủ a v ố n , là m c ơ s ở g ó p
v o n k in h d o a n h , k ê u g ọ i h ọ p tá c đ ầ u tư .

1.1.2.5. Căn cứ theo phạm vi huy động vốn
N e u c ă n c ứ v à o p h ạ m v i h u y đ ộ n g th ì n g u ồ n v ố n k in h d o a n h đ ư ợ c c h ia
th à n h 2 lo ạ i là: n g u ồ n v ố n b ê n tro n g v à n g u ồ n v ố n b ê n n g o à i d o a n h n g h iệ p .
N g u ồ n v ố n b ê n tro n g : là n g u ồ n v ố n có th ể h u y đ ộ n g đ ư ợ c từ c h ủ s ở h ữ u
d o a n h n g h iệ p v à đ ư ợ c h ìn h th à n h từ k ế t q u ả h o ạ t đ ộ n g k in h d o a n h , đ ó là lợ i n h u ậ n
đ ể lại, từ tiề n k h ấ u h a o T S C Đ , từ c á c q u ỹ c ủ a d o a n h n g h iệ p (q u ỹ k h u y ế n k h íc h p h á t
triể n sả n x u ấ t, q u ỹ d ự p h ò n g tà i c h ín h ) v à c á c k h o ả n th u từ th a n h lý , n h ư ợ n g b á n
T S C Đ . Đ â y là n g u ồ n v ố n đ ả m b ả o v ữ n g m ạ n h v ề tà i c h ín h c ủ a d o a n h n g h iệ p .
N g u ồ n v ố n b ê n n g o à i d o a n h n g h iệ p : là n g u ồ n v ố n m à d o a n h n g h iệ p có th ể
h u y đ ộ n g từ b ê n n g o à i đ ể đ á p ứ n g c h o n h u c ầ u th iể u v ố n S X K D c ủ a m ìn h . N g u ồ n
v ố n n à y b a o g ồ m : v ố n liê n d o a n h , liê n k ế t, v ổ n v a y n g â n h à n g h o ặ c c á c tổ c h ứ c tín

d ụ n g , v ố n h u y đ ộ n g d o p h á t h à n h trá i p h iế u v à c á c k h o ả n n ợ k h á c . Đ â y là n g u ồ n
v ố n k h á q u a n trọ n g b ổ s u n g v ố n c h o h o ạ t đ ộ n g k in h d o a n h c ủ a d o a n h n g h iệ p .


14

1.1.3. Vai trò của vốn kinh doanh
T ro n g c ơ c h ế th ị trư ờ n g , V K D c ó tầ m q u a n trọ n g đ ặ c b iệ t. Đ ồ n g th ờ i n ề n
k in h tế th ị trư ờ n g là m ô i tr ư ờ n g đ ể c h o V K D b ộ c lộ v à p h á t h u y v a i trị c ủ a nó .
- T ro n g q u á trìn h s ả n x u ấ t k in h d o a n h v ố n đ ó n g v à i tr ò đ ả m b ả o c h o h o ạ t
đ ộ n g s ả n x u ấ t k in h d o a n h đ ư ợ c tiế n h à n h th u ậ n lợ i th e o m ụ c tiê u đ ã đ ịn h . N ó là m ộ t
tro n g c á c y ế u tố đ ầ u v à o c ơ b ả n c ủ a sả n x u ấ t: v ố n , sứ c la o đ ộ n g , tà i n g u y ê n v à k ỳ
th u ậ t c ô n g n g h ệ . T u y n h iê n k h i c ó v ố n d o a n h n g h iệ p có th ể sử d ụ n g đ ể m u a tà i
n g u y ê n v à c ô n g n g h ệ , th u ê la o đ ộ n g . V ì v ậ y v ố n đ ư ợ c c o i là y ế u tố q u a n trọ n g n h ấ t
đ ể tiế n h à n h sả n x u ấ t k in h d o a n h .
- V ố n k in h d o a n h g iú p c á c d o a n h n g h iệ p h o ạ t đ ộ n g liê n tụ c , có h iệ u q u ả.
T ư ơ n g ứ n g v ớ i m ỗ i q u y m ô s ả n x u ấ t k in h d o a n h đò i h ỏ i p h ả i c ó m ộ t lư ợ n g v ố n n h ấ t
đ ịn h . L ư ợ n g v ố n n à y th ể h iệ n n h u c ầ u th ư ờ n g x u y ê n m à d o a n h n g h iệ p c ầ n có để
đ ả m b ả o c h o h o ạ t đ ộ n g sả n x u ấ t k in h d o a n h d iễ n ra liê n tụ c , trá n h g iá n đ o ạ n . N ế u
d o a n h n g h iệ p th iế u v ố n tro n g q u á trìn h sả n x u ấ t sẽ b ị đ ìn h trệ , k h ơ n g đ ả m b ả o đ ư ợ c
h ọ p đ ồ n g đ ã k ý v ớ i k h á c h h à n g ...d ẫ n đ ế n b ị m ấ t th ị p h ầ n , m ấ t k h á c h h à n g , d o a n h
th u v à lợ i n h u ậ n g iả m s ú t v à c á c m ụ c tiê u k h á c đ ề ra k h ô n g th ự c h iệ n đ ư ợ c .
- B ấ t k ỳ d o a n h n g h iệ p n à o c ũ n g c ó tiề m n ă n g , lợi th ế riê n g có c ủ a m ìn h .
N h ư n g d ù có lợ i th ể n à o đi c h ă n g n ữ a n h ư n g k h ơ n g c ó v ố n , th iế u v ố n th ì d o a n h
n g h iệ p k h ô n g th ể s ử d ụ n g v à p h á t h u y tố i đ a tiề m n ă n g lợ i th ế đ ó đ ể p h ụ c v ụ c h o
v iệ c p h á t triể n s ả n x u ấ t k in h d o a n h . C h ín h v ì v ậ y , V K D có v a i trị n h ư đ ò n b ả y ,
th ú c đ ẩ y h o ạ t đ ộ n g sả n x u ấ t k in h d o a n h c ủ a d o a n h n g h iệ p p h á t triể n , là đ iề u k iệ n để
tạ o lợ i th ế c ạ n h tra n h , k h ắ n g đ ịn h c h ỗ đ ứ n g c ủ a d o a n h n g h iệ p tr ê n th ị trư ờ n g .
- V ố n k in h d o a n h c ò n là c ô n g c ụ p h ả n á n h v à đ á n h g iá q u á trìn h v ậ n đ ộ n g
c ủ a tà i sả n , k iế m tra , g iá m s á t q u á trìn h sả n x u ấ t k in h d o a n h c ủ a d o a n h n g h iệ p

th ô n g q u a c á c ch ỉ tiê u tà i c h ín h n h ư h iệ u q u ả s ử d ụ n g v ố n , h ệ số th a n h to á n , h ệ số
s in h l ờ i . . .th ô n g q u a đ ó c á c n h à q u ả n trị d o a n h n g h iệ p b iế t đ ư ợ c th ự c trạ n g c ủ a k h â u
s ả n x u ấ t, đ á n h g iá h iệ u q u ả sả n x u ấ t k in h d o a n h , p h á t h iệ n đ ư ợ c c á c tồ n tạ i, tìm ra
n g u y ê n n h â n v à đ ư a ra c á c b iệ n p h á p k h ắ c p h ụ c .
V a i trò c ủ a v ố n ch ỉ đ ư ợ c p h á t h u y trê n c ơ s ở th ự c h iệ n c á c c h ứ c n ă n g tà i


15

c h ín h v à th ự c h iệ n y ê u c ầ u h ạ c h to á n k in h d o a n h . Đ iề u n à y c ó n g h ĩa là d o a n h
n g h iệ p s ử d ụ n g tiế t k iệ m v ố n , h iệ u q u ả v à đ ả m b ả o v ố n p h ả i s in h lời.

1.1.4. Các hình thức huy động vốn
1.1.4.1. Các hình thức huy động vốn trong ngắn hạn
- N ợ p h ả i trả có tín h c h ấ t c h u k ỳ : Đ â y là n h ữ n g k h o ả n n ợ p h á t sin h th ư ờ n g
x u y ê n tr o n g h o ạ t đ ộ n g s ả n x u ấ t k in h d o a n h n h ư n g c h ư a đ ế n k ỳ th a n h to á n . N h ữ n g
k h o ả n n à y b a o g ồ m : T iê n lư ơ n g , tiề n c ô n g p h ả i trả c h o n g ư ờ i la o đ ộ n g n h ư n g c h ư a
đ ế n k ỳ trả ; c á c k h o ả n th u ế v à b ả o h iể m x ã h ộ i p h ả i n ộ p n h ư n g c h ư a đ ế n k ỳ n ộ p .
N h ữ n g k h o ả n n ợ c ó tín h c h ấ t th ư ờ n g x u y ê n n à y p h á t s in h n h ư m ộ t k h o ả n tà i trợ
n g ắ n h ạ n m à d o a n h n g h iệ p tậ n d ụ n g trư ớ c n h ư n g k h ô n g p h ả i tr ả c h i ph í.
- T ín d ụ n g n h à c u n g cấ p : V iệ c m u a c h ịu , b á n c h ịu g iữ a c á c d o a n h n g h iệ p đã
x u ấ t h iệ n từ lâ u , h ìn h th ứ c tín d ụ n g n à y c h iế m v a i trò q u a n trọ n g tro n g c á c n g u ồ n tà i
trợ n g ắ n h ạ n c ủ a d o a n h n g h iệ p , n h ấ t là c á c d o a n h n g h iệ p m ớ i h ìn h th à n h h o ặ c
d o a n h n g h iệ p n h ỏ , q u y m ô v ố n c ò n h ạ n c h ế . T ín d ụ n g n h à c u n g c ấ p k h ơ n g p h ả i là
h ìn h th ứ c tín d ụ n g m iễ n p h í, d o đ ó d o a n h n g h iệ p c ầ n x e m x é t c h i p h í th ư ơ n g m ạ i
c h o c á c k h o ả n tín d ụ n g n à y .
- T ín d ụ n g n g â n h à n g : N g u ồ n v ố n c ủ a n g â n h à n g th ư ơ n g m ạ i là m ộ t n g u ồ n
tà i trợ đ ặ c b iệ t c h o d o a n h n g h iệ p . C á c tổ c h ứ c tín d ụ n g c ó th ể c h o d o a n h n g h iệ p v a y
tố i đ a 12 th á n g . T u y n h iê n đ ể v a y đ ư ợ c n g u ồ n v ố n n à y , d o a n h n g h iệ p p h ả i h ộ i tụ
đ ầ y đủ m ộ t số đ iề u k iệ n c ủ a tín d ụ n g n g â n h à n g .

- C h iế t k h ấ u th ư ơ n g p h iế u : C á c d o a n h n g h iệ p c ó h o ạ t đ ộ n g x u ấ t k h ẩ u có th ể
s ử d ụ n g th ư ơ n g p h iế u đ ể c h iế t k h ấ u trê n th ị trư ờ n g tiề n tệ đ ể đ á p ứ n g n h u c ầ u v a y
n g ă n h ạn .
- B á n n ợ : C ơ c h ế m u a b á n n ợ đ ư ợ c h ìn h th à n h tro n g n ề n k in h tế th ị trư ờ n g .
D o a n h n g h iệ p c ó th ể b á n n ợ p h ả i th u từ k h á c h h à n g b a o g ồ m c ả n ợ p h ả i th u n g ắ n
h ạ n , n ợ k h ó đ ò i c h o tổ c h ứ c m u a b á n n ợ th ô n g q u a h ọ p đ ồ n g m u a b á n nợ.
- C á c n g u ồ n h u y đ ộ n g n g ắ n h ạ n k h á c : D o a n h n g h iệ p c ó th ể s ử d ụ n g cá c
k h o ả n tiề n đ ặ t c ọ c , tiề n ứ n g trư ớ c c ủ a k h á c h h à n g ...đ ể tà i tr ợ c h o n h u c ầ u v ố n lư u
đ ộ n g c ủ a d o a n h n g h iệ p .


16

Đ iể m lợ i c ủ a v iệ c h u y đ ộ n g n g u ồ n tà i tr ợ n g ắ n h ạ n là g iú p c h o d o a n h n g h iệ p
d ễ d à n g h u y đ ộ n g , c á c đ iề u k iệ n v a y đ ơ n g iả n , n h a n h c h ó n g , c h i p h í sử d ụ n g v ố n
th ấ p h ơ n so v ớ i n g u ồ n tà i tr ợ d ài h ạ n . N g o à i ra c ò n g iú p c h o d o a n h n g h iệ p d ễ d à n g
c h u y ể n đ ổ i c ơ c ấ u n g u ồ n v ố n c ủ a m ìn h .
T u y n h iê n , h u y đ ộ n g v ố n n g ắ n h ạ n c ũ n g c ó n h ữ n g đ iể m b ấ t lợ i. Đ ó là d o a n h
n g h iệ p p h ả i c h ịu rủ i ro v ề lã i s u ấ t c a o h ơ n so v ớ i h u y đ ộ n g n g u ồ n v ố n d ài h ạ n . M ặ t
k h á c d o a n h n g h iệ p c h ịu n h iề u sứ c ép v ề k h ả n ă n g th a n h to á n v ì n g u ồ n tà i tr ợ n g ắ n
h ạ n đ ò i h ỏ i d o a n h n g h iệ p p h ả i h o à n tr ả tro n g n g ắ n h ạ n .

1.1.4.2. Các hình thức huy động vốn trong dài hạn
- N g u ồ n v ố n b ê n tr o n g d o a n h n g h iệ p : L à n g u ồ n v ố n có th ể h u y đ ộ n g từ
c h ín h b ả n th â n d o a n h n g h iệ p , b a o g ồ m : L ợ i n h u ậ n đ ể lại tá i đ ầ u tư , k h ấ u h a o
T S C Đ . H à n g n ă m , c á c d o a n h n g h iệ p có th ể s ử d ụ n g m ộ t p h ầ n lợ i n h u ậ n s a u th u ế để
b ổ su n g n g u ồ n v ố n k in h d o a n h , tự đ á p ứ n g n h u c ầ u tă n g trư ở n g c ủ a d o a n h n g h iệ p .
K h o ả n tríc h k h ấ u h a o T S C Đ c ũ n g là m ộ t n g u ồ n tà i tr ợ đ á n g k ể c h o n h u c ầ u v ố n d ài
h ạ n c ủ a d o a n h n g h iệ p .
- P h á t h à n h cổ p h iế u : Đ ố i v ớ i c ô n g ty cổ p h ầ n n g u ồ n h ìn h th à n h v ố n đ iề u lệ

v à b ổ su n g n g u ồ n v ố n c h ủ s ở h ữ u c h ủ y ế u là từ v iệ c p h á t h à n h cổ p h iế u . H o ạ t đ ộ n g
n à y g iú p d o a n h n g h iệ p tă n g đ ư ợ c v ố n đ ầ u tư tro n g d ài h ạ n n h ư n g k h ô n g b ắ t b u ộ c
tr ả cổ tứ c c ố đ ịn h n h ư v iệ c s ử d ụ n g v ố n v a y . B ê n c ạ n h đó , v iệ c p h á t h à n h cổ p h iế u
r a c ô n g c h ú n g là m tă n g n g u ồ n v ố n c h ủ s ở h ữ u , là m g iả m h ệ sổ n ợ v à tă n g th ê m
m ứ c đ ộ v ữ n g c h ắ c v ề tà i c h ín h c h o c ô n g ty .
- V a y d à i h ạ n : V a y d à i h ạ n c ủ a d o a n h n g h iệ p th ư ờ n g đ ư ợ c th ự c h iệ n th ô n g
q u a h ai h ìn h th ứ c là v a y d à i h ạ n tạ i c á c tổ c h ứ c tín d ụ n g v à p h á t h à n h trá i p h iế u .
V a y tín d ụ n g d à i h ạ n là m ộ t th o ả ư ớ c tín d ụ n g d ư ớ i d ạ n g h ợ p đ ồ n g g iữ a d o a n h
n g h iệ p v à c á c tổ c h ứ c tín d ụ n g v ề v iệ c d o a n h n g h iệ p đ ư ợ c sử d ụ n g m ộ t k h o ả n tiề n
v a y n h ấ t đ ịn h tro n g m ộ t k h o ả n g th ờ i g ia n n h ấ t đ ịn h v à p h ả i h o à n trả g ố c v à lãi.
T h ô n g q u a v iệ c p h á t h à n h trá i p h iế u , d o a n h n g h iệ p c ó th ể v a y v ố n tru n g v à d à i h ạ n
q u a th ị tr ư ờ n g v ố n v ớ i k h ố i lư ợ n g lớ n , c ó th ể đ á p ứ n g đ ư ợ c n h u c ầ u v ổ n d à i h ạ n .
- T h u ê tà i c h ín h : L à h ìn h th ứ c tà i tr ợ tín d ụ n g tru n g v à d ài h ạ n k h ô n g th ể h u ỷ


H Ọ C V IỆ N N G Â N H À N G

17

TRUNG TÂM THÔNG TIN - THƯ
SỐ

VIỀN

........

n g a n g . T h e o p h ư o n g th ứ c n à y , c á c c ô n g ty c h o th u ê tà i c h ín h sẽ m u a tà i sản , th iế t bị
th e o y ê u c ầ u c ủ a d o a n h n g h iệ p đi th u ê v à n ắ m q u y ề n s ở h ữ u đ ố i v ớ i tà i s ả n c h o
th u ê . D o a n h n g h iệ p c ó th ể s ử d ụ n g tà i sả n th u ê v à th a n h to á n tiề n th u ê tro n g s u ố t
th ờ i g ia n th u ê đ ã đ ư ợ c th o ả th u ậ n tro n g h ọ p đ ồ n g v à k h ô n g đ ư ợ c h u ỷ n g a n g h ọ p

đ ồ n g . K h i k ế t th ú c th ờ i h ạ n th u ê , d o a n h n g h iệ p có th ể đ ư ợ c c h u y ể n g ia o q u y ề n sở
h ữ u tà i sả n h o ặ c tiế p tụ c th u ê tà i s ả n đ ó th e o đ iề u k iệ n đ ã th o ả th u ậ n .
- T rá i p h iế u c h u y ể n đ ổ i v à trá i p h iế u có q u y ề n m u a c ổ p h iế u : T rá i p h iế u
c h u y ể n đ ổ i là trá i p h iế u c ó th ể c h u y ể n đ ổ i th à n h cổ p h iế u th ư ờ n g th e o m ộ t tỷ lệ n h ấ t
đ ịn h , tu ỳ th e o sự th o ả th u ậ n c ủ a c ô n g ty k h i p h á t h à n h trá i p h iế u . K h i m u a trá i p h iế u
c h u y ể n đ ổ i, trá i c h ủ n h ậ n đ ư ợ c trá i p h iế u k è m th e o q u y ề n c h u y ể n đ ổ i trá i p h iế u
th à n h c ổ p h iế u . T rá i p h iế u có q u y ề n m u a c ổ p h iế u là trá i p h iế u c ó k è m th e o c h ứ n g
q u y ề n c h o p h é p trá i c h ủ có q u y ề n m u a m ộ t lư ợ n g cổ p h iế u n h ấ t đ ịn h c ủ a c ô n g ty
v ớ i g iá x á c đ ịn h tạ i m ộ t th ờ i đ iể m n h ấ t đ ịn h . Đ â y c ũ n g là m ộ t h ìn h th ứ c h u y đ ộ n g
v ố n tro n g d à i h ạ n c ủ a d o a n h n g h iệ p .

1.1.5. Phương pháp xác định nhu cầu vốn kinh doanh của doanh nghiệp
1.1.5.1. Xác định nhu cầu VCĐ
K h a i th á c v à tạ o lập n g u ồ n v ố n cổ đ ịn h đ á p ứ n g n h u c ầ u đ ầ u tư tà i sả n cố
đ ịn h là k h â u đ ầ u tiê n tro n g q u ả n trị v ố n c ố đ ịn h c ủ a d o a n h n g h iệ p . Đ ể đ ịn h h ư ớ n g
c h o v iệ c k h a i th á c v à tạ o lập n g u ồ n v ổ n cố đ ịn h đ á p ứ n g y ê u c ầ u đ ầ u tư c ủ a cá c
d o a n h n g h iệ p p h ả i x á c đ ịn h đ ư ợ c n h u c ầ u v ố n đ ầ u tư v à o tà i s ả n c ố đ ịn h tro n g
n h ữ n g n ă m trư ớ c m ắ t v à lâ u d ài. C ă n c ứ v à o c á c d ự án đ ầ u tư tà i sả n cố đ ịn h đ ã
đ ư ợ c th ẩ m đ ịn h đ ể lự a c h ọ n v à k h a i th á c c á c n g u ồ n v ố n đ ầ u tư p h ù h ợ p .
T ro n g đ iề u k iệ n n ề n k in h tế th ị trư ờ n g , d o a n h n g h iệ p có th ể k h a i th á c n g u ồ n
v ố n đ ầ u tư v à o tà i sả n c ố đ ịn h từ n h iề u n g u ồ n k h á c n h a u n h ư từ lợ i n h u ậ n đ ể lạ i tá i
đ ầ u tư , từ n g u ồ n v ố n liê n d o a n h liê n k ế t, từ n g â n s á c h N h à n ư ớ c , tà i trợ , từ v ố n v a y
d à i h ạ n n g â n h à n g .... M ỗ i n g u ồ n v ố n trê n có ư u đ iể m , n h ư ợ c đ iể m riê n g v à đ iề u
k iệ n th ự c h iệ n k h á c n h a u , ch i p h í s ử d ụ n g k h á c n h a u . V ì th ế tro n g k h a i th á c , tạ o lập
c á c n g u ồ n v ố n c ổ đ ịn h , c á c d o a n h n g h iệ p v ừ a p h ả i c h ú ý đ a d ạ n g h o á c á c n g u ồ n tà i
trợ , c â n n h ắ c k ỹ c á c ư u n h ư ợ c đ iể m từ n g n g u ồ n v ố n đ ể lự a c h ọ n c ơ c ấ u n g u ồ n tài


18

tr ợ v ố n c ố đ ịn h h ọ p lý v à c ó lợ i n h ấ t c h o d o a n h n g h iệ p . N h ữ n g đ ịn h h ư ớ n g c ơ b ả n
c h o v iệ c k h a i th á c , tạ o lậ p c á c n g u ồ n v ố n c ố đ ịn h c h o c á c d o a n h n g h iệ p là p h ả i đ ả m
b ả o k h ả n ă n g tự c h ủ c ủ a d o a n h n g h iệ p tro n g sả n x u ấ t k in h d o a n h , h ạ n c h ế v à p h â n
tá n rủ i ro , p h á t h u y tô i đ a n h ữ n g ư u đ iể m c ủ a c á c n g u ồ n v ố n đ ư ợ c h u y đ ộ n g . Đ iề u
n à y đ ò i h ỏ i k h ô n g c h ỉ ở s ự n ă n g đ ộ n g , n h ạ y b é n c ủ a từ n g d o a n h n g h iệ p m à c ò n ở
v iệ c đ ổ i m ớ i c á c c h ín h s á c h , c ơ c h ế tà i c h ín h c ủ a N h à n ư ớ c ở tầ m v ĩ m ô đ ể tạ o đ iề u
k iệ n c h o d o a n h n g h iệ p c ó th ể k h a i th á c , h u y đ ộ n g c á c n g u ồ n v ố n c ầ n th iế t.
Đ e d ự b á o c á c n g u ồ n v ố n đ ầ u tư v à o tà i sả n cố đ ịn h c á c d o a n h n g h iệ p có th ể
dự a v ào các căn cứ sau đ ây :
- Q u y m ô v à k h ả n ă n g s ử d ụ n g q u ỹ đ ầ u tư p h á t triể n h o ặ c q u ỳ k h ấ u h a o đ ầ u
tư m u a s ắ m T à i sả n c ố đ ịn h h iệ n tạ i v à c á c n ă m tiế p th e o .
- K h ả n ă n g k ý k ế t c á c h ọ p đ ồ n g liê n d o a n h v ớ i c á c d o a n h n g h iệ p k h á c để
h u y đ ộ n g n g u ồ n v ố n g ó p liê n d o a n h .
- K h ả n ă n g h u y đ ộ n g v ố n v a y d à i h ạ n từ c á c n g â n h à n g th ư ơ n g m ạ i h o ặ c
p h á t h à n h trá i p h iế u D N trê n th ị tr ư ờ n g v ố n .
- C á c d ự án đ ầ u tư tà i sả n c ố đ ịn h tiề n k h ả th i v à k h ả th i đ ư ợ c c ấ p th ẩ m
q u y ề n p h ê d u y ệ t.

1.1.5.2. Xác định nliu cầu VLĐ
V iệ c x á c đ ịn h n h u c ầ u V L Đ th ư ờ n g x u y ê n c ủ a d o a n h n g h iệ p là m ộ t v ấ n đ ề
p h ứ c tạ p . T ù y th e o đ ặ c đ iể m k in h d o a n h v à đ iề u k iệ n cụ th ể c ủ a d o a n h n g h iệ p tro n g
từ n g th ờ i k ỳ m à có th ể lự a c h ọ n c á c p h ư ơ n g p h á p k h á c n h a u đ ể x á c đ ịn h n h u c ầ u
V L Đ . H iệ n n a y có h a i p h ư ơ n g p h á p c h ủ y ế u là p h ư ơ n g p h á p trự c tiế p v à p h ư ơ n g
p h á p g iá n tiế p .
•

P h ư ơ n g p h á p trự c tiế p

T h e o p h ư ơ n g p h á p n à y p h ả i tín h to á n n h u c ầ u v ố n d ự trữ h à n g tồ n k h o , d ự
k iế n c á c k h o ả n p h ả i th u v à c á c k h o ả n p h ả i trả . T rê n c ơ s ở tín h to á n n à y , n h u c ầ u

V L Đ x á c đ ịn h th e o c ô n g th ứ c sau :
N h u c ầ u V L Đ = M ứ c d ự trữ h à n g tồ n k h o + C á c k h o ả n p h ả i th u từ k h á c h h à n g k h o ả n p h ả i trả n h à c u n g c ấ p v à c á c k h o ả n p h ả i trả k h á c có tín h c h ấ t c h u kỳ.