Bảo vệ tài sản chỉ dẫn địa lý cam vinh bền vững nhìn từ phía khoa học và quản lý pot

Bảo vệ tài sản chỉ dẫn địa lý cam vinh bền vững
nhìn từ phía khoa học và quản lý
Trong vòng nửa thế kỷ qua, Phủ Quỳ được coi là vùng chuyên canh cam lớn, tập
trung của ngành rau quả nước ta. Cam là cây trồng cho hiệu quả kinh tế cao, nhanh
thu lại vốn đầu tư, có lãi lớn chỉ sau 3 năm trồng, đặc biệt là ở chu kỳ đầu và trên
loại đất tốt. Các nông trường 19-5, Cờ Đỏ, Tây Hiếu là những địa điểm trồng cam
lớn. Tuy nhiên, trong những năm gần đây, cam trên đất đỏ bazan đã có chiều
hướng suy giảm cả về năng suất và chất lượng: có nhiều nguyên nhân như giống,
chế độ chăm sóc, tưới nước… nhưng trước hết phải kể đến môi trường đất. Chỉ
dẫn địa lý cam Vinh ra đời là một thuận lợi lớn để cây cam phát triển mạnh, trở
thành loại nông sản hàng hóa chất lượng cao của Nghệ An. Để bảo vệ
Trong vòng nửa thế kỷ qua, Phủ Quỳ được coi là vùng chuyên canh cam lớn, tập
trung của ngành rau quả nước ta. Cam là cây trồng cho hiệu quả kinh tế cao, nhanh
thu lại vốn đầu tư, có lãi lớn chỉ sau 3 năm trồng, đặc biệt là ở chu kỳ đầu và trên
loại đất tốt. Các nông trường 19-5, Cờ Đỏ, Tây Hiếu là những địa điểm trồng cam
lớn. Tuy nhiên, trong những năm gần đây, cam trên đất đỏ bazan đã có chiều hướng
suy giảm cả về năng suất và chất lượng: có nhiều nguyên nhân như giống, chế độ
chăm sóc, tưới nước… nhưng trước hết phải kể đến môi trường đất. Chỉ dẫn địa lý
cam Vinh ra đời là một thuận lợi lớn để cây cam phát triển mạnh, trở thành loại
nông sản hàng hóa chất lượng cao của Nghệ An. Để bảo vệ tài sản quý này, xin góp
một số ý kiến để góp phần vào sự phát triển bền vững chỉ dẫn địa lý cam Vinh bền
vững.
1. Về đất trồng: Trong vùng chỉ dẫn địa lý cam Vinh, đặc biệt là ở đất bazan,
cần quan tâm đến những vùng đã trồng cam quá lâu, cần xác định một số chỉ tiêu
cần thiết nhằm đánh giá lại chất lượng đất, nhất là chất hữu cơ, hàm lượng một số
các chất dễ tiêu, độ chua thủy phân…, xác định mức độ ô nhiễm đất và nguồn
nước tưới. Từ đó để có phương hướng cải tạo phục hồi lại môi trường trước khi
trồng lại cam.
2. Công tác giống: Vùng cam Phủ Quỳ vốn tồn tại từ lâu, do đó xảy ra tình
trạng lẫn và lai tạp giống. Nguyên nhân do việc khai thác mắt giống thường không
có vườn nhân, cây lấy mắt chưa phải là cây đầu dòng thực sự được tuyển chọn một

cách khoa học, bệnh vân vàng lá tiềm ẩn có điều kiện là bùng phát gây nên sự suy
thoái vườn cam. Về giống cam truyền thống thì hiện nay cam Vân Du quả trung là
giống có nhiều ưu điểm về mẫu mã và độ đồng đều của quả nên được nhiều người
tiêu dùng ưa thích, tạo được những vườn cam thuần giống sẽ làm tăng độ đồng
đều và thời điểm thu hái cũng rất thuận lợi. Bởi vậy, cần xây dựng một cơ sở nhân
giống đảm bảo chất lượng, có thương hiệu để cung cấp cho vùng chỉ dẫn địa lý
cam Vinh.
3. Gốc ghép: Trong thực tế sản xuất lâu nay, nhiều giống gốc ghép được người
trồng cam sử dụng theo cảm nhận riêng của mình, có thể là cam đắng, bưởi chua,
trấp, quýt Cleopatre… Cần phải xác định các tổ hợp mắt và gốc ghép phù hợp cho
mỗi vùng đất, có khả năng chống chịu với điều kiện bất thuận, không nên sử dụng
một loại giống gốc ghép chung cho mọi vùng đất đồi núi, chua mặn, đất cát hay có
mức nước ngầm cao… bởi sẽ làm ảnh hưởng đến chất lượng quả.
4. Việc phân tích chất lượng quả: Mỗi giống và thời điểm, phương pháp lấy
mẫu để phân tích sẽ rất khác nhau, kể cả việc bón phân không đúng cũng có thể làm
sai lệch kết quả phân tích. Nếu người sản xuất tự kiểm tra chất lượng sản phẩm rất
khó có thể đạt độ đồng đều của lô hàng. Do đó, cần có một bộ phận chuyên môn có
nghiệp vụ về vấn đề này.
5. Về quản lý: Tình trạng ăn theo các loại nông sản hàng hóa có uy tín, có
thương hiệu là khá phổ biến, không phải là không có chuyện rau không sạch gửi
vào cửa hàng rau sạch, giống bưởi khác lẫn trong bưởi Phúc Trạch ở ngay tại
Hương Khê. Việc gửi cam ngoài vùng vào vùng chỉ dẫn địa lý cam Vinh có thể
xảy ra, nhất là khi người tiêu dùng ít có điều kiện và cách nhận biết cam ngoài
vùng và cam trong vùng chỉ dẫn địa lý. Thiết nghĩ, ở mỗi tiểu vùng chỉ dẫn địa lý
cam Vinh cụ thể (như xã) phải có người chịu trách nhiệm về vấn đề này mới hy
vọng có thể bảo vệ chỉ dẫn địa lý cam Vinh một cách bền vững./.