Báo cáo nghiên cứu khoa học "Sản xuất, tiêu thụ lúa gạo ở Nghệ An: Những vấn đề cần quan tâm" ppt

Sản xuất, tiêu thụ lúa gạo ở Nghệ An: Những vấn đề cần quan tâm
Nghệ An có khoảng 104.000ha đất trồng lúa, diện tích gieo cấy hàng năm cả 3 vụ
khoảng 185.000ha, trong đó có 170.000ha lúa nước và 15.500ha lúa rẫy, diện tích
được tưới nước chủ động hàng năm khoảng 165.000ha. Một số năm gần đây
(2006-2010), năng suất lúa của tỉnh luôn đạt ổn định từ 59,55-62,82 tạ/ha (vụ
xuân), 36,38-42,30 tạ/ha (vụ mùa); tổng sản lượng bình quân đạt 900.000 tấn
thóc/năm. Theo đó, nếu cân đối lương thực (gạo) trên địa bàn nội tỉnh thì không
những tự túc đủ mà còn có lương thực làm hàng hóa. Tuy nhiên, việc tổ chức sản
xuất tiêu thụ gạo hàng hóa lâu nay vẫn chưa được đầu tư đúng mức và còn nhiều
vấn đề cần quan tâm.
Hiện nay, trên địa bàn tỉnh Nghệ An, ngoài Công ty TNHH Vĩnh Hòa (Yên
Thành) đã hình thành được hệ thống sản xuất thu mua lúa, chế biến tiêu thụ gạo
với quy mô khoảng vài nghìn tấn/năm thì sản lượng thóc dư thừa còn lại chủ yếu
được nông dân xay xát thủ công để bán ở chợ, hoặc bán thóc qua thương lái. Việc
chưa hình thành được các tổ chức (công ty, các liên doanh, liên kết) sản xuất, thu
mua, chế biến, tiêu thụ lúa gạo là một nguyên nhân làm ảnh hưởng lớn đến việc
đầu tư phát triển sản xuất.
Trên cơ sở kết quả sản xuất lúa gạo ổn định của một số năm gần đây và xu thế
nông nghiệp hàng hóa đang phát triển, có thể khẳng định rằng sản xuất lúa gạo
hàng hóa ở Nghệ An là một tiềm năng cần phải được khai thác để phát huy hiệu
quả của nghề trồng lúa. Muốn vậy, cần xác định rõ phương hướng sản xuất, định
hướng thị trường và các giải pháp tổ chức chỉ đạo thực hiện.
Về phương hướng sản xuất:Sản xuất lúa gạo hàng hóa phải nằm trong kế
hoạch sản xuất lúa và lương thực nói chung trong chương trình đảm bảo an ninh
lương thực, trong đó dành một phần để đầu tư sản xuất lúa chất lượng (và chất
lượng cao) và đầu tư trên những vùng có đủ điều kiện sản xuất lúa hàng hóa, ưu
tiên đầu tư vào những vùng đã dư thừa lương thực. Việc tổ chức sản xuất phải gắn
với thị trường, phải thực hiện tốt liên hoàn các biện pháp kỹ thuật cho từng giống
lúa và phải thực hiện quy trình sản xuất lúa gạo an toàn theo hướng Viet GAP,
Global GAP, đảm bảo cho việc đầu tư sản xuất lúa gạo hàng hóa đạt hiệu quả kinh
tế cao.

Về định hướng thị trường: Trước hết là chiếm lĩnh thị trường nội tỉnh, sau đó
mới vươn lên tham gia gia thị thường quốc tế (xuất khẩu). Nghệ An có khoảng gần
1 triệu người thuộc diện phi nông nghiệp, đây là một thị trường lớn cho lúa gạo
của tỉnh với nhu cầu gạo trên 100.000 tấn/năm (tương đương 200.000 tấn thóc).
Tuy nhiên, hiện nay khối dân cư này phần lớn tiêu thụ gạo từ ngoài vào, kể cả gạo
Thái Lan với giá tiêu thụ cao hơn giá địa phương từ 30-50%. Trước mắt phải tổ
chức khai thác tốt thị trường này sau đó mới có đủ điều kiện, rút kinh nghiệm
vươn ra thị trường quốc tế.
Về một số giải pháp tổ chức chỉ đạo sản xuất chủ yếu:
- Về quy hoạch: Quy hoạch sản xuất lúa hàng hóa phải gắn với quy hoạch sản
xuất lúa nước của tỉnh, phải chi tiết cho từng vùng và phải quản lý chặt chẽ để
hình thành vùng sản xuất tập trung, chuyên canh, ứng dụng công nghệ cao, thuận
lợi cho việc đầu tư cơ sở hạ tầng và đưa tiến bộ khoa học kỹ thuật vào sản xuất.
Vùng quy hoạch sản xuất lúa hàng hóa còn phải là vùng nông dân có kinh nghiệm
sản xuất, có kiến thức về kinh tế hàng hóa.
Để có sản lượng lúa hàng hóa phục vụ định hướng thị trường đã xác định, trước
mắt một năm cần gieo cấy khoảng 40.000ha lúa chất lượng (tương đương
20.000ha diện tích canh tác). Diện tích này nên bố trí tập trung ở huyện Yên
Thành, các xã vùng lúa huyện Diễn Châu, Quỳnh Lưu, Đô Lương và một ít ở
huyện Hưng Nguyên, Nam Đàn trên vùng đất 2 lúa ngoài đê.
- Sử dụng bộ giống tốt và xây dựng hệ thống sản xuất cung ứng giống lúa chất
lượng, đảm bảo đủ và chủ động cho nhu cầu sản xuất, quản lý tốt việc thực hiện cơ
cấu giống, chất lượng giống để ổn định sản xuất cho các vùng.
Hiện nay công tác khảo nghiệm đã xác định được 1 số giống lúa chất lượng, kể
cả lúa lai (Nghi Hương 2308, Syn6, BTE11 ) và lúa thuần (hương thơm 1, bắc
thơm 7, AC5, TL6, PC6 ) cho kết quả tốt và thực sự đã tham gia vào sản xuất lúa
hàng hóa có hiệu quả nhưng việc sản xuất, cung ứng giống còn bất cập, cơ cấu bố
trí tùy tiện. Ngành giống phải tiếp tục đẩy nhanh công tác khảo nghiệm để luôn có
giống ưu thế hơn, các địa phương phải xem xét thật kỹ để sử dụng giống chất
lượng bố trí sản xuất thành vùng tập trung để vừa dễ chỉ đạo vừa dễ quản lý sản

xuất, quản lý sản phẩm. Một vùng tập trung chỉ nên sử dụng không quá 2 giống.
Tỉnh đang tiếp tục thực hiện chương trình giống cây trồng (đã phê duyệt đến 2015)
ưu tiên đầu tư cho việc khảo nghiệm, sản xuất giống chất lượng và chất lượng cao.
- Ưu tiên đầu tư nâng cấp cơ sở hạ tầng cho các vùng sản xuất lúa chất lượng và
chất lượng cao, nhất là hệ thống tưới tiêu, đường giao thông và đưa cơ giới vào
sản xuất.
- Việc tăng cường đầu tư thâm canh cần kết hợp chặt chẽ việc thực hiện các
biện pháp sản xuất lúa gạo an toàn theo hướng Viet GAP, Global GAP để nâng
cao chất lượng gạo.
- Tổ chức tốt hệ thống khép kín sản xuất - thu mua lúa - chế biến gạo - tiêu thụ
để xây dựng thương hiệu gạo Nghệ An. Thiết nghĩ đây là hình thức tổ chức sản
xuất rất hiệu quả giúp nông dân có thu nhập ổn định, yên tâm đầu tư sản xuất. Cần
có sự đầu tư của các doanh nghiệp trong dựng phương án tiêu thụ ổn định trên cơ
sở đó đầu tư hỗ trợ nông dân sản xuất theo phương thức liên doanh, liên kết với cơ
chế thu mua sản phẩm hợp lý cũng như đầu tư các dây chuyền xay xát, đánh bóng,
tuyển gạo tiến tiến (khoảng 200.000tấn/năm cho toàn tỉnh) để nâng cao giá trị lúa
gạo.
- Nhà nước cần có chính sách hỗ trợ sản xuất lúa gạo hàng hóa, không nên quan
niệm đây là đầu tư hỗ trợ sản xuất kinh doanh mà thực chất là đầu tư hỗ trợ nông
dân, góp phần giải quyết việc làm, an sinh xã hội. Việc đầu tư nên hướng vào các
mục tiêu xây dựng hệ thống nghiên cứu, khảo nghiệm giống cây trồng, nâng cấp
cải tạo cơ sở hạ tầng vùng sản xuất lúa chất lượng cao, tập huấn đào tạo tay nghề
cho nông dân. Đồng thời, các ngân hàng cũng cần có chính sách cho vay hợp lý,
tạo điều kiện thuận lợi cho nông dân và các doanh nghiệp vay vốn đầu tư phát
triển sản xuất với quan điểm là phát triển một nghề mới.
Sản xuất lúa gạo hàng hóa ở Nghệ An là một tiềm năng cần được khai thác.
Đây là hướng phát huy hiệu quả nghề trồng lúa, trước mắt là sản xuất lúa gạo chất
lượng phục vụ nhu cầu nội tỉnh và tiếp theo là vươn lên tham gia xuất khẩu. Việc
đầu tư phát triển sản xuất trước hết phải huy động nguồn lực từ các doanh nghiệp
kinh doanh buôn bán lúa gạo, sự hỗ trợ của nhà nước và sự nỗ lực của nông dân.

Tổ chức tốt việc sản xuất lúa gạo hàng hóa Nghệ An hàng năm sẽ giúp giảm được
một nguồn tiền lớn chi cho việc nhập khẩu gạo, nông dân có thêm việc làm và thu
nhập, hình thành một nghề sản xuất mới đem lại hiệu quả kinh tế - xã hội lớn./.