TIẾT 116 :MÙA XUÂN NHO NHỎ docx

TIẾT 116 : MÙA XUÂN NHO NHỎ
- Thanh Hải -
A. Mục tiêu cần đạt
- HS cảm nhận được những xúc cảm của tác giả trước mùa xuân của thiên nhiên
đất nước và khát vọng đẹp đẽ của tác giả muốn làm “Một mùa xuân nho nhỏ” dâng hiến
cho cuộc đời. Từ đó mở ra những suy nghĩ về ýa nghĩa, giá trị của cuộc sống của một cá
nhân là sống có ích, cống hiến cho cuộc đời chung
- Rèn luyện kĩ năng cảm thụ, phân tích hình ảnh thơ trong mạch vận động của tứ
thơ
B. Chuẩn bị
- GV soạn bài
- Ảnh chân dung Thanh Hải
C. Khởi động
1. Kiểm tra : - Đọc TL diễn cảm một đoạn thơ trong bài “Con cò”
- Ý nghĩa biểu tượng con cò được bổ sung biến đổi ntn qua các đoạn thơ.
- Cảm nhận về 2 câu thơ: “ Con ngủ yên thì cò cũng ngủ
Cánh của cò, hai đứa đắp chung đôi ”
2. Giới thiệu: Mùa xuân là một đề tài phổ biến của thơ ca: Mùa xuân chín của Hàn
Mạc Tử, Mùa xuân xanh của Nguyễn Bính, Mùa xuân mới của Tố Hữu
D. Tiến trình hoạt động
Hoạt động 1
? Dựa vào SGK nêu một vài nét về nhà thơ
Thanh Hảo?
- Gắn bó với 2 cuộc kháng chiến của dân tộc
? Bài thơ ra đời trong hoàn cảnh nào? hoàn cảnh
đó khiến em suy nghĩ gì? => Ta càng thấu hiểu
càng trân trọng tình cảm tư tưởng của tác giả

GV đọc bài thơ
? Nhận xét về âm hưởng chung và mạch cảm
xúc của bài thơ, bố cục bài thơ

Hoạt động 2
HS đọc 3 khổ thơ đầu. Nêu nội dung?
(4) mùa xuân ở khổ thơ đầu được ding với ý
nghĩa gì? hình ảnh mùa xuân của thiên nhiên
I . Tìm hiểu chung
1. Tác giả
- Quê hương xứ Huế
- Thơ đôn hậu và bình dị
2. Tác phẩm
* Hoàn cảnh sáng tác: (11/1980) không bao
lâu trước khi nhà thơ qua đời (12/1980)
* Mạch cảm xúc:
Mùa xuân của thiên nhiên, đất nước => mùa
xuân của mỗi con người khát vọng dân hiến
* Bố cục
Khổ 1. Mùa xuân của thiên nhiên
Khổ 2. 3. Mùa xuân của đất nước
Khổ 4. 5. Ước nguyện của tác giả
Khổ 6. Lời ngợi ca quê hương đất nước
II. Phân tích
1. Cảm xúc trước mùa xuân

- Dù hiểu theo cách nào 2 câu thơ vẫn biểu
được phác hoạ ntn?
(5) Cảm xúc của tác giả trước mùa xuân ấy được
thể hiện trong 2 câu: “Từng giọt long lanh rơi

Tôi đưa tay tôi hứng”
Có ý kiến cho rằng “Giọt” ở đây là giọt mưa
xuân song lại có ý kiến cho đó là giọt âm thanh
tiếng chim. ý kiến của em ntn?
.
(6) HS đọc khổ 2. 3.
Tác giả đã vẽ ra bức tranh xuân của đất nước
ntn?
.
HS đọc 2 khổ thơ tiếp
(7) Điều tâm niệm của nhà thơ là gì? tâm niệm
ấy được thể hiện qua những hình ảnh nào và nét
đắc sắc của những hình ảnh ấy là gì?
+ Điều tâm niệm ấy được thể hiện một cách chân
thành trong những hình ảnh tự nhiên, giản dị và
đẹp. “Ta làm con chim hót - cành hoa - nốt trầm
xao xuyến”
hiện được niềm say sưa, ngây ngất của nhà
thơ và sự trân trọng nâng niu trước vẻ đẹp của
thiên nhiên đất trời.
* Chuyển: Mùa xuân thật đẹp nhưng Thanh
Hải không thể cảm nhận hết được vẻ đẹp đó
nếu như ông không có những cảm nhận sâu
sắc về con người và đất nước của mình

- Say sưa, ngây ngất hoà tâm hồn mình vào
cảnh vật xung quanh.

Ta cảm nhận được gì qua bức tranh xuân ấy?
+ Người cầm súng, người ra đồng => biểu

trưng cho 2 lực lượng 2 nhiệm vụ chiến đấu
và lao động xây dựng đất nước.
+ Lộc dắt quanh lưng, lộc trải dài => Mùa
xuân của đất trời đọng lại trong hònh ảnh lộc
non đã theo mùa xuân về hay chính họ đã đem
mùa xuân đến mọi nơi trên đất nước.
+ Nhịp điệu hối hả, hình ảnh so sánh “Đất
+ Cách cấu tứ lặp đi lặp lại tạo sự đối ứng chặt
chẽ.
+ ý nghĩa: Niềm mong muốn được sống có ích,
sống cống hiến cho đời - như là một lẽ tự nhiên
(Tự nguyện) giống như con chim mang tiếng
hót, bông hoa toả hương sắc cho đời. So với
“Một khúc ca xuân ” của Tố Hữu
“Nếu là con chim, chiếc lá
Thì con chim phải hót, chiếc lá phải xanh
Lẽ nào vay mà không có trả
Sống là cho, đâu chỉ nhận riêng mình”
(8) Tại sao trong muôn ngàn điều ước lớn lao,
Nhân vật trữ tình:
- Tôi: cảm xúc cá nhân
- Ta: ước nguyện của nhiều người
- Mùa xuân nho nhỏ: khát vọng của một
thời đại, một thế hệ
(10) Đoạn thơ gợi cho em suy nghĩ gì về ý nghĩa
cuộc sống của mỗi con người trong cuộc đời.
HS tự bộc lộ
nước như vì sao …” => Sức sống của mùa
xuân, đất nước vào xuân đầy kiêu hãnh bong
sáng, vừa mạnh mẽ đạp bằng bất chấp mọi

gian lao => thể hiện niềm tin của Thanh Hải
về con người và đất nước của mình.
* Chuyển: Mùa xuân của thiên nhiên đất nước
con người cứ hoà quện xốn xang trong nhà
thơ. Quên đi nỗi đau đớn của căn bệnh hiểm
nghèo, thơ của ông vẫn bừng lên tình yêu
cuộc sống

- Niềm tin tưởng mãnh liệt vào con người và
đất nước.

2.Ước nguyện trước mùa xuân
+ Đó là khát vọng được hoà nhập vào cuộc
sống đất nước được cống hiến phần tốt đẹp dù
là rất nhỏ bé của mình cho cuộc đời chung
cho đất nước.

Chuyển: Và bài thơ đã kết thúc bằng lời hát xứ
Huế tha thiết. GV đọc khổ cuối
(11) Điệu hát dân ca “ Câu nam ai, nam bình” đã
gợi cho em điều gì?

Hoạt động 3
(12) Cảm nhận về giá trị nghệ thuật, nội dung
của bài thơ.

(13) Em hiểu gì về nhan đề bài thơ?
- 1 người mới ở tuổi thanh xuân mà đã từ chối
mùa xuân
Ta có chờ đâu có đợi đâu

Đem chi xuân đến để thêm sầu (Chế Lan
Viên)
- Một người đã qua lâu lắm rồi tuôit thanh xuân
mà vẫn khát khao mùa xuân
Mạc vị xuân tàn hoa lạc tận
Đình tiền tạc dạ nhất chi mai (Thiền Sư Mãn
Giác)


- Được cống hiến cho cuộc đời


III. Tổng kết
1. Nghệ thuật
- Thể thơ 5 chữ, âm hưởng nhẹ nhàng thiết tha

- Kết hợp hình ảnh tự nhiên với hình ảnh giàu
ý nghĩa biểu tượng
- Cấu tứ chặt chẽ
- Giọng điệu biến đổi linh hoạt phù hợp từng
đoạn.
2. Nội dung
- Nhân sinh quan:
Lối sống đẹp




- Thanh Hải trên giường bệnh khao khát cống
hiến => Khái quát vấn đề: quan niệm về một lối

sống đẹp.





E. Củng cố - dặn dò :
- Làm bài tập SGK