Báo cáo lịch sử thế giới đấu trường La Mã nước Ý

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO
TRƯỜNG ĐẠI HỌC GIAO THÔNG VẬN TẢI
KHOA VẬN TẢI - KINH TẾ
——————    ——————

BÀI TIỂU LUẬN
MÔN HỌC: LỊCH SỬ VĂN MINH THẾ GIỚI

Đề tài: Giới thiệu cho du khách về Đấu trường Colosseum - Ý
Giảng viên hướng dẫn : T.S. Nguyễn Mạnh Tùng
Sinh viên : Nguyễn Thu Hà
Mã sinh viên : 203132682
Lớp : Quản trị Dịch vụ du lịch và lữ hành 1

Hà Nội - 2021
1


MỤC LỤC
PHẦN MỞ ĐẦU
1. Lý do chọn đề tài

3

2. Mục tiêu đề tài

3

3. Đối tượng, phạm vi nghiên cứu

4

4. Phương pháp nghiên cứu

4

PHẦN NỘI DUNG
CHƯƠNG I: TỔNG QUAN VỀ ĐẤU TRƯỜNG LA MÃ

4

CHƯƠNG II: ĐẤU TRƯỜNG LA MÃ VÀ LỊCH SỬ HUY HOÀNG
1. Xây dựng, khánh thành và cải tạo La Mã

7

2. Thời Trung cổ

9

3. Hiện đại

9

CHƯƠNG III: CƠNG TRÌNH KIẾN TRÚC
1. Cấu trúc và quy mô

11

2. Chỗ ngồi bên trong

15

3. Arena và Hypoguem

16

CHƯƠNG IV: ĐẤU TRƯỜNG LA MÃ
1. Công trình kiến trúc có một khơng hai

18

2. Q khứ kinh hồng

19

3. Nhân chứng lịch sử

21

4. Một số sự thật ít thú vị ít ai biết

22

CHƯƠNG V: BIỂU TƯỢNG CỦA NỀN VĂN MINH LA MÃ

23

CHƯƠNG VI: SỬ DỤNG VÀ HỒI PHỤC
1. Sử dụng

24

2. Hồi phục

26

PHẦN KẾT LUẬN
1. Đánh giá

26

2. Tài liệu tham khảo

27
2


PHẦN MỞ ĐẦU
1. Lý do chọn đề tài
Trong quá trình hình thành và phát triển lịch sử lồi người, con người đã
sáng tạo được ra những cơng trình mỹ thuật tuyệt vời. Từ những thời xa xưa đã
để lại những cơng trình kiến trúc, hội họa, điêu khắc và những hình trang trí có
giá trị nghê thuật trong các đồ dùng hàng ngày hay trong công cụ lao động sản
xuất. Cái vốn quý báu đó nói lên sức sáng tạo của con người là dùng để ohujc vụ
cho đời sống. Những cái vốn đó, khơng những cho ta được thưởng thức, chiêm
ngưỡng cái đẹp mà còn giúp ta hiểu biết hơn về sự phát triển của một xã hội, của
mỗi dân tộc trên thế giới.
Roma (thủ đô của nước Italia) là một trong số rất ít những thành phố cổ
kính nhất thế giới. Roma còn lưu giữ rất nhiều di tích kiến trúc hồnh tráng từ
thời cổ đại và trung đại. Thành phố cổ này giống như một bảo tàng lộ thiên

khổng lồ. Nơi đây nổi tiếng nhất là đấu trường Colosseum - được xem là biểu
tượng cho sự hùng cường và vĩ đại của đế chế La Mã, đồng thời nó cũng là cơng
trình tiêu biểu cho nghệ thuật và nếp sống của người La Mã cổ đại. Nó mang
đậm hơi thở lịch sử và nên văn hóa cổ đại Hy Lạp.
Việc tìm hiểu này giúp em và du khách nâng cao hiểu biết về Di sản thế
giới Đấu trường La Mã - Ý. Thơng qua việc tìm hiểu này, em và du khách sẽ
được biết rõ hơn địa điểm tham quan và xem có phù hợp đến du lịch hay không.
Từ những lý do trên và xuất phát từ sự u thích nước Ý cùng cơng trình kiến
trúc tuyệt vời Đấu trường La Mã, em đã quyết định chọn đề tài “Đấu trường
Colosseum (Đấu trường La Mã) - Ý” để làm tiểu luận kết thúc học phần lịch sử
văn minh thế giới.
2. Mục tiêu đề tài
 Hoàn thành bài thi kết thúc học phần môn Lịch sử văn minh thế giới.
 Củng cố lại những kiến thức đã học trong suốt học phần.

3


 Tăng thêm hiểu biết về cơng trình kiến trúc vĩ đại Đấu trường La Mã
và nền văn minh La Mã.
 Giúp du khách có cái nhìn rõ hơn về nước Ý và thấy được vẻ đẹp của
kiến trúc của Đấu trường.
3. Đối tượng nghiên cứu
 Đối tượng nghiên cứu: Đấu trường Colosseum (Đấu trường La Mã) - Ý.
 Phạm vi nghiên cứu: cơng trình kiến trúc Đấu trường La Mã, các giá trị
của đấu trường và nền văn minh La Mã.
4. Phương pháp nghiên cứu
Phương pháp nghiên cứu lịch sử: sử dụng phương phá nghiên cứu lịch sử
để trình bày về sự ra đời của đấu trường, tìm hiểu về kiến trúc và nền văn hóa La
Mã qua đó giúp du khách có thể hiểu rõ hơn về Đấu trường La Mã và nước Ý.

PHẦN NỘI DUNG
CHƯƠNG I: TỔNG QUAN VỀ ĐẤU TRƯỜNG LA MÃ
Đấu trường La Mã hay còn được biết đến với cái tên đầu tiên là
Amphitheatrum Flavium theo tiếng Latinh hoặc Anfitea tro Flavio tiếng Ý au
này gọi là Colosseum hay Colosseo là một cơng trình kiến trúc, một đấu trường
vĩ đại được hoàn thành dưới thời đại của Titus – một vị hoàng đế của đế chế La
Mã thần thành tại thành phố Roma.
Chỉ mất 5 năm để có thể hồn thành cơng trình kiến trúc lớn nhất được
xây dựng của đế chế La Mã này. Công suất chứa lúc mới xây xong là 50 000
khán giả. Những nghiên cứu cho rằng Colosseum bắt đầu được xây dựng từ

4


khoảng những năm 70-80 sau Công Nguyên dưới thời đại của hồng đế
Vespasian.Đây là cơng trình lớn nhất được xây ở Đế chế La Mã được hoàn
thành năm 80 sau Công Nguyên dưới thời Titus, với nhiều chỉnh sửa dưới thời
hoàng đế Domitian.

Đấu trường La Mã
Trong thời kỳ của đế chế La Mã, đấu trường Colosseum được sử dụng
làm nơi tổ chức các cuộc thi đấu dành cho các võ sĩ giác đấu và các nô lệ, tù
binh chiến tranh làm thứ tiêu khiển, mua vui cho người dân của thành phố Roma
và dưới cầm quyền, quy tộc của đế chế La Mã.
Đấu trường Colosseum vẫn được sử dụng gần 500 năm với những bằng
chứng ghi chép được về trận đấu thế kỷ 6 - rất lâu sau khi Đế chế La Mã sụp đổ
năm 476. Ngoài sử dụng làm nơi đấu của võ sỹ, nơi đây còn được dùng làm biểu
diễn công chúng, tập trận giả trên biển, săn thú, kịch cổ điển. Cơng trình này dần
5

dần khơng được sử dụng làm nơi giải trí nữa thời Trung Cổ. Sau này, đấu trường
được sử dụng làm nhà ở, cửa hàng, nhà thờ, pháp trường...
Dù hiện nay đã bị phá hủy tương đối nhiều do chiến tranh, động đất và
nạn cướp đá, Colosseum vẫn từ lâu được xem là biểu tượng của Đế chế La Mã
và là một trong những mẫu kiến trúc La Mã đẹp nhất cịn sót lại. Đây là điểm
tham quan hấp dẫn của Roma và vẫn còn nhiều liên hệ với Giáo hội Cơng giáo.
Ngồi ra nơi đây cịn là niềm cảm hứng bất tận dành cho những nhà làm phim
Hollywood với bộ phim nổi tiếng nhất đó chính là “Gladiator”

Bộ phim Gladiator lấy cảm hứng từ đấu trường La Mã
Hằng năm vào Thứ sáu Tuần Thánh, giáo hoàng vẫn chủ sự nghi lễ Đàng
Thánh Giá tại Colosseo.

6


CHƯƠNG II: ĐẤU TRƯỜNG LA MÃ VÀ LỊCH SỬ HUY HOÀNG.
1. Xây dựng, khánh thành và cải tạo
Địa điểm được chọn là một khu vực bằng phẳng trên nền của một thung
lũng thấp giữa Caelian, Esquiline và Đồi Palatine, qua đó một kênh rạch suối
chảy cũng như một hồ nước / đầm lầy nhân tạo. Đến thế kỷ thứ 2 trước Cơng
ngun, khu vực này đã có dân cư đơng đúc. Nó đã bị tàn phá bởi Ngọn lửa lớn
của Rome vào năm 64 SCN, sau đó Nero chiếm phần lớn khu vực để thêm vào
miền cá nhân của mình. Anh ấy đã xây dựng nên sự hoành tráng Domus
Aurea trên địa điểm, phía trước ơng đã tạo ra một hồ nước nhân tạo được bao
quanh bởi các gian hàng, khu vườn và hiên nhà. Hiện có Aqua Claudia máng
dẫn nước đã được mở rộng để cung cấp nước cho khu vực và đồng khổng
lồ Colossus of Nero đã được thiết lập gần đó tại lối vào Domus Aurea.

Mặc dù Colossus vẫn được bảo tồn, nhưng phần lớn Domus Aurea đã bị
phá bỏ. Hồ đã được lấp đầy và khu đất được tái sử dụng làm địa điểm cho Nhà
hát vòng tròn Flavian mới. Các trường đấu sĩ và các tịa nhà hỗ trợ khác đã được
xây dựng gần đó trong khu đất cũ của Domus Aurea. Quyết định của Vespasian
xây dựng Đấu trường La Mã trên địa điểm hồ Nero có thể được coi là một cử chỉ
dân túy nhằm trả lại cho người dân một khu vực của thành phố mà Nero đã
chiếm đoạt để sử dụng cho riêng mình. Trái ngược với nhiều giảng đường khác,
ở ngoại ô thành phố, Đấu trường La Mã được xây dựng ở trung tâm thành phố,
thực tế, đặt nó vừa mang tính biểu tượng vừa chính xác ở trung tâm của Rome.
Việc xây dựng được tài trợ bởi những chiến lợi phẩm sang trọng lấy
từ Đền Do Thái sau Chiến tranh Do Thái-La Mã lần thứ nhất vào năm 70 CN
dẫn đến Cuộc vây hãm Jerusalem. Theo một dòng chữ được tái tạo được tìm
thấy trên trang web, "hồng đế Vespasian đã ra lệnh cho dựng giảng đường
(amphitheatre) này từ chiến lợi phẩm của dân chúng của ông". Người ta cho
rằng điều này ám chỉ số lượng lớn gia tài mà những người La Mã đã cướp đoạt
được sau khi chiến thắng ở Đại cách mạng Do Thái năm 70 và các tù nhân chiến
7


tranh Do Thái đã được đưa trở lại La Mã đóng góp vào lực lượng lao động
khổng lồ cần thiết cho việc xây dựng giảng đường, nhưng khơng có bằng chứng
cổ xưa nào vì điều đó; dù sao, nó sẽ tương xứng với thông lệ của người La Mã là
gây thêm sự sỉ nhục cho dân chúng bị đánh bại. Cùng với nguồn lao động phổ
thơng miễn phí này, các đội thợ xây dựng, kỹ sư, nghệ sĩ, họa sĩ và nhà trang trí
La Mã chuyên nghiệp đã đảm nhận các nhiệm vụ chuyên biệt hơn cần thiết để
xây dựng Đấu trường La Mã. Đấu trường La Mã được xây dựng bằng một số vật
liệu khác nhau: gỗ, đá vôi, tuff, gạch, xi măng và vữa.
Việc xây dựng Đấu trường La Mã bắt đầu dưới sự cai trị của
Vespasian vào khoảng 70–72 SCN (73–75 SCN theo một số nguồn). Đấu trường
La Mã đã được hoàn thành đến câu chuyện thứ ba vào thời điểm Vespasian qua

đời năm 79. Tầng cao nhất được hồn thành bởi con trai của ơng, Titus, trong
80, và các trò chơi đầu tiên được tổ chức vào năm 80 hoặc 81 sau Công
nguyên. Dio Cassius kể lại rằng hơn 9.000 động vật hoang dã đã bị giết trong trò
chơi khai mạc của giảng đường. Tiền đúc kỷ niệm đã được phát hành để kỷ
niệm lễ khánh thành. Tòa nhà được tu sửa thêm dưới thời con trai trẻ của
Vespasian, vị Hoàng đế mới được chỉ định Domitian, người đã xây
dựng hypogeum, một loạt đường hầm được sử dụng để giam giữ động vật và nô
lệ. Anh ấy cũng đã thêm một phòng trưng bày vào đầu Đấu trường La Mã để
tăng chỗ ngồi.
Năm 217, Đấu trường La Mã bị hư hại nặng do một trận hỏa hoạn lớn (do
sét gây ra, theo Dio Cassius) đã phá hủy các tầng trên bằng gỗ của bên trong
giảng đường. Nó khơng được sửa chữa đầy đủ cho đến khoảng năm 240 và được
sửa chữa thêm vào năm 250 hoặc 252 và một lần nữa vào năm
320. Honorius cấm thực hành các cuộc đấu đấu sĩ vào năm 399 và một lần nữa
vào năm 404. Các trận đấu đấu sĩ được đề cập lần cuối vào khoảng năm 435.
Một dòng chữ ghi lại việc khôi phục các phần khác nhau của Đấu trường La Mã
dưới Theodosius II và Valentinian III (trị vì 425–455), có thể để sửa chữa những
thiệt hại do trận động đất lớn gây ra vào năm 443; tiếp theo là nhiều công việc
8


hơn trong năm 484 và năm 508. Đấu trường tiếp tục được sử dụng cho các cuộc
thi vào thế kỷ thứ 6. Các cuộc săn bắt động vật tiếp tục cho đến ít nhất là 523,
khi Anicius Maximus kỷ niệm nhiệm kỳ của mình với một số venationes, bị chỉ
trích bởi King Theodoric Đại đế vì chi phí cao của chúng.
2. Thời trung cổ
Đấu trường La Mã đã có những sự thay đổi lớn trong thời kì Trung Cổ.
Đấu trường La Mã đã trải qua một số thay đổi sử dụng triệt để. Vào cuối thế kỷ
thứ 6, một nhà thờ nhỏ đã được xây dựng trong cấu trúc của giảng đường, mặc
dù điều này rõ ràng không mang lại ý nghĩa tơn giáo cụ thể nào cho tồn bộ tòa

nhà. Đấu trường được chuyển đổi thành nghĩa trang. Nhiều khơng gian mái vịm
trong các mái vịm dưới chỗ ngồi đã được sử dụng làm chỗ ở hoặc xưởng thủ
công, và người ta tiếp tục thuê nhà ở đó cho tới tận thế kỉ 12. Khoảng năm
1200 Họ Frangipani tiếp quản Đấu trường La Mã và củng cố nó, dường như sử
dụng nó như một lâu đài.
Thiệt hại nghiêm trọng đã gây ra cho Đấu trường La Mã do trận động đất
lớn năm 1349 gây ra, khiến mặt ngồi phía nam, nằm trên một nền kém ổn
định phù sa địa hình, để sụp đổ. Phần lớn đá đổ đã được tái sử dụng để xây cung
điện, nhà thờ, bệnh viện và các tòa nhà khác ở những nơi khác ở Rome. Một
dịng tu đã chuyển đến một phần ba phía bắc của Đấu trường La Mã vào giữa
thế kỷ 14 và tiếp tục sống ở đó cho đến cuối thế kỷ 19. Nội thất của giảng đường
đã bị tước nhiều đá và được tái sử dụng ở những nơi khác, hoặc (trong trường
hợp mặt tiền bằng đá cẩm thạch) được đốt cháy để làm vôi sống. Những chiếc
kẹp bằng đồng giữ các tác phẩm bằng đá với nhau đã bị cạy hoặc đục ra khỏi
tường, để lại nhiều vết rỗ mà ngày nay vẫn còn nguyên vết của tòa nhà.
3. Hiện đại
Trong suốt thế kỷ 16 và 17, các quan chức của Giáo hội đã tìm kiếm một
vai trị hữu ích cho Đấu trường La Mã. Giáo hoàng Pope Sixtus V (1585–1590)
dự định biến tòa nhà thành nhà máy để tạo việc làm cho những người thất
9


nghiệp ở Rome, mặc dù đề xuất này đã thất bại với cái chết sớm của ông. Năm
1671, Hồng y Altieri ủy quyền cho phép sử dụng nó cho đấu bị; nhưng gặp sự
phản đối kịch liệt của cơng chúng khiến ý tưởng này vội vàng bị từ bỏ.
Năm 1749, Giáo hoàng Benedict XIV tán thành quan điểm rằng Đấu
trường La Mã là một địa điểm linh thiêng, nơi những người theo đạo Thiên chúa
ban đầu đã đến tử vì đạo. Ông đã cấm việc sử dụng Đấu trường La Mã làm mỏ
khai thác đá và hiến tòa nhà cho Niềm đam mê của Christ và cài đặt Trạm điều
hành giao thơng, tun bố nó được thánh hóa bởi máu của Các vị tử đạo Cơ

đốc ai đã chết ở đó (xem Tầm quan trọng trong Cơ đốc giáo). Tuy nhiên, khơng
có bằng chứng lịch sử nào chứng minh tun bố của Benedict, thậm chí khơng
có bằng chứng nào cho thấy bất kỳ ai trước thế kỷ 16 cho rằng có thể là trường
hợp này; các Bách khoa tồn thư Cơng giáo kết luận rằng khơng có cơ sở lịch sử
cho giả thuyết, ngồi phỏng đốn hợp lý hợp lý rằng một số trong số rất nhiều
liệt sĩ có thể đã từng.
Các giáo hồng sau đó đã khởi xướng các dự án ổn định và phục hồi khác
nhau, loại bỏ các thảm thực vật rộng lớn đã phát triển quá mức của cấu trúc và
đe dọa làm hư hại thêm. Mặt tiền được gia cố bằng gạch hình tam giác vào năm
1807 và 1827, và nội thất được sửa chữa vào năm 1831, 1846 và những năm
1930. Cấu trúc phụ của đấu trường đã được khai quật một phần vào năm 1810–
1814 đếm năm 1874 và đã lộ ra toàn bộ dưới Benito Mussolini Vào những năm
1930.
Đấu trường La Mã ngày nay là một trong những điểm du lịch nổi tiếng
nhất của Rome, hàng năm đón hàng triệu lượt du khách. Ảnh hưởng của ô nhiễm
và sự xuống cấp chung theo thời gian đã thúc đẩy một chương trình trùng tu lớn
được thực hiện từ năm 1993 đến năm 2000, với chi phí 40 tỷ Lire Ý ($ 19,3 triệu
/ € 20,6 triệu với giá 2000).
Trong những năm gần đây, Đấu trường La Mã đã trở thành biểu tượng
của chiến dịch quốc tế chống lại hình phạt tử hình, đã bị bãi bỏ ở Ý vào năm

10


1948. Một số cuộc biểu tình chống án tử hình đã diễn ra trước Đấu trường La
Mã vào năm 2000. Kể từ thời điểm đó, như một động thái chống lại tử hình,
chính quyền địa phương của Rome thay đổi màu ánh sáng ban đêm của Đấu
trường La Mã từ trắng sang vàng bất cứ khi nào một người bị kết án tử hình ở
bất kỳ nơi nào trên thế giới được giảm án hoặc được thả, hoặc nếu một cơ quan
tài phán bãi bỏ án tử hình. Gần đây nhất, Đấu trường La Mã được chiếu sáng

bằng vàng vào tháng 11 năm 2012 sau khi bãi bỏ hình phạt tử hình ở bang Hoa
Kỳ Connecticut vào tháng 4 năm 2012.
Do tình trạng đổ nát của bên trong, việc sử dụng Đấu trường La Mã để tổ
chức các sự kiện lớn là khơng thực tế; chỉ có vài trăm khán giả được xếp chỗ
ngồi tạm bợ. Tuy nhiên, các buổi hòa nhạc lớn hơn nhiều đã được tổ chức ngay
bên ngoài, sử dụng Đấu trường La Mã làm bối cảnh. Những người biểu diễn đã
chơi tại Đấu trường La Mã trong những năm gần đây đã bao gồm:
 Ray Charles (Tháng 5 năm 2002)
 Paul McCartney (Tháng 5 năm 2003)
 Elton John (Tháng 9 năm 2005)
 Billy Joel (Tháng 7 năm 2006).
CHƯƠNG III: CƠNG TRÌNH KIẾN TRÚC
1. Cấu trúc và quy mô
Không giống như các nhà hát Hy Lạp trước đó được xây dựng trên sườn
đồi, Đấu trường La Mã là một cơng trình kiến trúc hồn tồn độc lập trên một
địa hình bằng phẳng. Nó bắt nguồn từ kiến trúc bên ngồi và bên trong cơ bản
của nó từ hai Nhà hát La Mã trở lại để trở lại. Đấu trường Colosseum có mặt
bằng hình e líp, được xây bằng đá và bê tơng, là một cơng trình có khán đài lớn
nhất thế giới, một trong những cơng trình vĩ đại nhất về kiến trúc và kỹ thuật

11


xây dựng thời bấy giờ.

Cấu trúc XD Đấu trường Colosseum, Trung tâm lịch sử thành phố Rome, Ý
Cấu trúc không gian của cơng trình tạo bởi hai khơng gian chính: Khối
khán đài và sân thi đấu.
 Khối khán đài gồm:
 Lớp ngồi cùng được hình thành từ hai dãy cột, có chu vi

hình e líp với kích thước dài 189m, rộng 156m với diện tích
cơ cở là 24.000m2; cao 48m, tương đương với 5 tầng nhà.
 Lớp bên trong là đấu trường trung tâm có hình bầu dục có
chu vi dài 87m và rộng 55m, vách tường cao 5m.

12


 Giữa của hai lớp không gian này hệ thống các lớp vách
tường đỡ sàn và bậc khán đài.
 Đấu trường chính:
 Dài 83m, rộng 48m, bề mặt là sàn gỗ được phủ cát màu đỏ
dày 15cm.
 Phía dưới đấu trường là hệ thống tầng hầm, nơi chuẩn bị cho
đấu sỹ và động vật thi đấu. Tại đây còn phát hiện các cỗ máy
sử dụng ròng rọc để nâng lên hạ xuống phong cảnh, đạo cụ,
lồng chứa động vật thi đấu...
Bức tường bên ngồi ước tính cần hơn 100.000 mét khối đá travertine (đá
vơi) khơng có vữa; chúng được giữ với nhau bằng 300 tấn kẹp sắt. Tuy nhiên,
nó đã bị hư hại nặng trong nhiều thế kỷ, với các mảng lớn đã bị sụp đổ sau các
trận động đất. Phía bắc của bức tường chu vi vẫn cịn đứng; các nêm gạch hình
tam giác đặc biệt ở mỗi đầu là sự bổ sung hiện đại, đã được xây dựng vào đầu
thế kỷ 19 để đắp lên tường. Phần còn lại của bên ngoài Đấu trường La Mã ngày
nay trên thực tế là bức tường bên trong nguyên bản.
Nhìn từ bên ngồi, cơng trình như một tịa nhà hình trịn to lớn cao 5 tầng.
3 tầng dưới được bao quanh bằng hệ thống cửa vịm tạo nhịp điệu mang tính ổn
định và hài hòa trên mặt đứng. Hai bên vòm là các hàng cột Doric,
Ionic, Corinthian...và các bức tượng, phù điêu tôn vinh các vị thần và các nhân
vật khác từ Thần thoại cổ điển. Tầng 4 và 5 là mảng tường với các hàng cột
trang trí cao 2 tầng, giữa hàng cột là các ô cửa nhỏ.

Hai trăm bốn mươi cột buồm được đặt xung quanh đỉnh của gác mái. Ban
đầu họ đã hỗ trợ một mái hiên, được gọi là velarium, điều đó khiến khán giả
tránh nắng và mưa. Nó bao gồm một cấu trúc giống như lưới, được che phủ
bằng vải bạt làm bằng dây thừng, với một lỗ ở giữa. Nó bao phủ hai phần ba nhà

13


thi đấu, và dốc xuống trung tâm để đón gió và mang lại làn gió cho khán giả.
Các thủy thủ, được đặc cách nhập ngũ từ trụ sở hải quân La Mã tại Misenum và
được đặt ở gần đó Castra Misenatium, được sử dụng để làm việc velarium.
Sức chứa đám đông khổng lồ của Đấu trường La Mã khiến cho địa điểm
phải được lấp đầy hoặc sơ tán nhanh chóng. Nhà hát được bao quanh bởi tám
mươi lối vào ở tầng trệt, 76 trong số đó được sử dụng bởi khán giả bình
thường. Mỗi lối vào và lối ra đều được đánh số, mỗi cầu thang cũng vậy. Lối
vào chính phía bắc được dành cho Hồng đế La Mã và các phụ tá của ông, trong
khi ba lối vào trục khác rất có thể được giới thượng lưu sử dụng. Tất cả bốn lối
vào trục đều được trang trí bằng sơn vữa phù điêu, trong đó vẫn cịn các mảnh
cịn sót lại đã được tìm thấy. Nhiều lối vào bên ngoài ban đầu đã biến mất với sự
sụp đổ của bức tường vành đai, nhưng lối vào XXIII (23) đến LIIII (54) vẫn tồn
tại.

Lối vào LII của Đấu trường La Mã, với Số la mã vẫn có thể nhìn thấy

14


Điểm nhấn của đấu trường là Hypogeum, một phần của mạng lưới ngầm những đường hầm dưới lòng đất, nơi các đấu sĩ tôi luyện trước khi đối mặt với
đám đơng và bên trên là sàn đấu.

Tầng hầm phía dưới sân thi đấu, Đấu trường Colosseum, Trung tâm lịch sử
thành phố Rome, Ý
Bên cạnh Đấu trường La Mã là hệ thống các cơng trình phục vụ cho việc
tổ chức thi đấu, trường đào tạo, trạm y tế, nhà xác…
2. Chỗ ngồi bên trong
Theo Codex - Calendar of 354 Đấu trường La Mã có thể chứa 87.000
người, mặc dù các ước tính hiện đại đưa ra con số khoảng 50.000 người.
Họ được sắp xếp chỗ ngồi theo tầng phản ánh bản chất phân tầng khắt khe
của xã hội La Mã:
→ Các chỗ đặc biệt được cung cấp ở đầu phía bắc và phía nam
tương ứng cho Hồng đế và Trinh nữ Vestal, cung cấp những

15


góc nhìn tốt nhất về đấu trường. Xếp chúng ở cùng một cấp là
một nền tảng rộng hoặc bục giảng cho thượng nghị sĩ lớp,
những người được phép mang ghế của riêng mình
→ Maenianum primum: bị chiếm đóng bởi tầng lớp quý tộc hoặc
hiệp

sĩ

không

thuộc

triều

đại.

Lần

tăng

cấp

tiếp

theo, maenianum secundum, ban đầu được dành cho cơng dân
La Mã bình thường và được chia thành hai phần. Phần dưới
dành cho những cơng dân giàu có, trong khi phần trên dành cho
những công dân nghèo. Các lĩnh vực cụ thể đã được cung cấp
cho các nhóm xã hội khác. Chỗ ngồi bằng đá (và sau đó là đá
cẩm thạch) được cung cấp cho công dân và quý tộc, những
người có lẽ đã mang theo đệm của riêng họ. Chữ khắc xác định
các khu vực dành riêng cho các nhóm cụ thể.
→ Maenianum secundum ở Legneis, đã được thêm vào ở trên cùng
của tòa nhà trong thời trị vì của Domitian. Đây là một phịng
trưng bày cho người nghèo bình thường, nơ lệ và phụ nữ. Nó sẽ
chỉ là phịng đứng, hoặc sẽ có những chiếc ghế dài bằng gỗ rất
dốc. Một số nhóm đã bị cấm hoàn toàn khỏi Đấu trường La Mã,
đặc biệt là những người bốc mộ, diễn viên và cựu đấu sĩ.
Mỗi cấp được chia thành các phần bởi những lối đi cong và những bức
tường thấp (praecinctiones hoặc là baltei), và được chia thành hình nêm, hoặc
nêm, bằng các bậc thang và lối đi từ bãi nôn. Từng hàng (gradus) của các ghế đã
được đánh số, cho phép từng ghế riêng biệt được chỉ định chính xác theo gradus,
cuneus và số của nó.
3. Arena và Hypoguem
Đấu trường chính nó là 83 mét x 48 mét. Nó bao gồm một sàn gỗ được

bao phủ bởi cát (từ tiếng Latin có nghĩa là harena hoặc là đấu trường), bao gồm

16


một cấu trúc phức tạp dưới lòng đất được gọi là hypogeum (nghĩa đen là "dưới
lịng đất").

Arena và hypogeum
Hypgeum khơng phải là một phần của cơng trình ban đầu nhưng được
lệnh xây dựng bởi Hồng đế Domitian. Bây giờ ít còn lại của sàn đấu trường ban
đầu, nhưng hypogeum vẫn có thể nhìn thấy rõ ràng. Nó bao gồm một mạng lưới
ngầm hai cấp gồm các đường hầm và lồng bên dưới đấu trường, nơi các đấu sĩ
và động vật được tổ chức trước khi các cuộc thi bắt đầu. Tám mươi trục thẳng
đứng cung cấp khả năng tiếp cận tức thì đến đấu trường cho động vật trong lồng
và các mảnh phong cảnh được giấu bên dưới; nền tảng bản lề lớn hơn, được gọi
là dấu ấn, cung cấp đường đi lên sàn đấu cho voi và những động vật khác. Nó đã
được tái cấu trúc trong nhiều trường hợp; có thể thấy ít nhất mười hai giai đoạn
xây dựng khác nhau.
Các hypogeum được kết nối bằng đường hầm với một số điểm bên ngoài
Đấu trường La Mã. Động vật và người biểu diễn được đưa qua đường hầm từ
các chuồng gần đó, với doanh trại của các đấu sĩ ở Ludus Magnus về phía đơng
cũng được kết nối bằng các đường hầm. Các đường hầm riêng biệt được cung

17


cấp cho Hoàng đế và Trinh nữ Vestal cho phép họ ra vào Đấu trường La Mã mà
không cần đi qua đám đông.

Chi tiết về hypogeum
Số lượng đáng kể máy móc cũng tồn tại trong hypogeum. Thang máy và
rịng rọc nâng và hạ khung cảnh và đạo cụ, cũng như nâng động vật trong lồng
lên mặt nước để thả. Có bằng chứng cho sự tồn tại của chính thủy lực cơ chế và
theo các tài liệu cổ xưa, có thể khiến đấu trường bị ngập nhanh chóng, có lẽ là
do kết nối với một hệ thống dẫn nước gần đó. Tuy nhiên, việc xây dựng
hypogeum theo lệnh của Domitian đã chấm dứt tình trạng lũ lụt, và do đó cũng
dẫn đến các trận hải chiến, ngay từ thời kỳ đầu tồn tại của Đấu trường La Mã.
CHƯƠNG IV: ĐẤU TRƯỜNG LA MÃ
1. Cơng trình kiến trúc có một khơng hai
Đấu trường La Mã tại Italia là cơng trình có quy mô đồ sộ tại thời điểm
mới xuất hiện, song thời gian xây dựng Colosseum diễn ra rất nhanh chóng, chỉ

18


kéo dài chưa tới 5 năm, từ năm 75 tới năm 80 sau cơng ngun dưới thời Titus.
Dưới thời Hồng đế Domitian, cơng trình được chỉnh sửa khá nhiều.
Là một cơng trình kiến trúc nặng ký thực sự, thường được coi là một
trong bảy kỳ quan "hiện đại" của thế giới. Cho đến tận ngày nay, nó vẫn ln
mang đến một cảm giác ngưỡng mộ đến sửng sốt cho bất cứ ai đã một lần được
chiêm ngưỡng cơng trình kiến trúc tuyệt vời này của thời Đế Chế La Mã.
Đấu trường La Mã - Colosseum - cơng trình kiến trúc lịch sử vĩ đại của
con người ngay từ thời xa xưa.
Cho đến tận ngày nay thì đấu trường La Mã vẫn là biểu tượng về nghệ
thuật xây dựng thời cổ đại. Đây được coi là một trong những cơng trình kiến
trúc đỉnh cao của đế chế La Mã được các kiến trúc sư ca ngợi..
2. Quá khứ kinh hoàng
Trong thời cổ đại, nơi này được ví như con đường đến địa ngục. Đấu
trường sử dụng cho các võ sỹ giác đấu và nơ lệ có nguồn gốc tù binh chiến tranh

thi đấu. Theo ước tính, hơn 500 nghìn người và hơn 1 triệu động vật chết khi
tham gia các trò chơi sinh tử đẫm máu ở đấu trường La Mã nhằm mua vui cho
mọi người.
→ Đấu trường La Mã (Colosseum) nằm ở Rome, Italy từng là nơi
diễn ra những trận chiến khốc liệt của võ sĩ giác đấu với nhau hay
với thú dữ như hổ, báo, sư tử…
→ Các võ sĩ giác đấu được trang bị vũ khí để tham gia vào cuộc
chiến sinh tử trên đấu trường với các đấu sĩ khác hay dã thú để
mua vui cho khán giả. Những võ sĩ giành chiến thắng thường
được trả tự do, nhận được khoản tiền thưởng lớn và được khán giả
tung hô.
→ Ngược lại, những võ sĩ thua trong trận chiến sinh tử thì sẽ chờ đợi
phán quyết từ khán giả. Nếu người dân La Mã muốn võ sĩ bại trận
19


phải chết thì những người này sẽ bị đối thủ giết không khoan
nhượng.
→ Bị chặt đầu là một trong những kiểu chết rùng rợn và phổ biến
nhất tại đấu trường La Mã.
→ Thay vì thương xót, khán giả sẽ hị reo khi thấy võ sĩ bại trận chết.
→ Ngoài ra, đấu sĩ thua cuộc phải chịu đựng kiểu chết đau đớn khác
xảy ra trên đấu trường La Mã
→ Một kiểu xử tử tàn khốc khác dành cho đấu sĩ La Mã bại trận là bị
voi giày đến chết.
→ Theo đó, những con voi to lớn nặng hàng trăm kilogam được đưa
vào đấu trường để hành hình kẻ bại trận
→ Thậm chí, đấu sĩ La Mã thua cuộc sẽ bị thiêu sống ngay giữa đấu
trường - nơi hàng ngàn khán giả theo dõi và xem kết cục của kẻ
bại trận.

→ Vào năm 86 sau Công nguyên, đấu trường La Mã được đổ đầy
nước để tổ chức một trận hải chiến với quy mơ giống như thật.
Theo đó, hàng ngàn người tham gia trận chiến chia làm 2 phe. Chỉ
khi một bên tiêu diệt tồn bộ qn số đối thủ thì trận chiến mới
kết thúc.
→ Nếu một đấu sĩ sống sót qua các cuộc chiến cho tới khi đủ tuổi
nghỉ hưu thì họ sẽ được tặng một thanh gươm gỗ gọi là rudis như
một vật kỷ niệm ngày chia tay.
→ Người La Mã từng tổ chức những cuộc săn bắn và các trận đánh
khủng khiếp tại đây, khiến hàng ngàn con vật phải bỏ mạng. Lịch

20


sử từng ghi lại có khoảng 9000 con vật bị giết trong ngày hội khai
mạc của đấu trường.
Tại cơng trình kiến trúc cổ đại này, đã có rất nhiều những câu chuyện bi
thương được người ta kể lại với những tình tiết kinh hồng đầy máu và nước
mắt. Có nhiều lời đồn đại rằng, nó kinh hồng đến nỗi nhiều năm sau khi kết
thúc trận chiến, vẫn còn nghe đâu đó tiếng gào thét thảm thương và vơ cùng đau
đớn về phút giây giành lại sự sống sinh tồn của những sinh mạng đã bỏ lại nơi
này. Nhiều bộ phim mà các đạo diễn tài ba tái hiện lại cảnh chết chóc nhưng so
với truyền thuyết thì vẫn chưa thể thấm với thực tế.
3. Nhân chứng lịch sử
Việc xây dựng Đấu trường Colosseum bắt đầu dưới thời Hoàng
đế Vespasian vào khoảng năm 70-72, và hoàn thành vào năm 80 dưới
thời Titus. Cơng trình liên tiếp được điều chỉnh dưới triều vua Domitian. Sau
trận đại hỏa hoạn thành Roma vào năm 64 sau Công nguyên, khu đất xây dựng
đấu trường bị bỏ hoang và được hoàng đế Nero cho xây dựng cơng trình Domus
Aurea tại địa điểm này. Sau bao nhiêu năm xây dựng và sụp đổ do động đất và

chiến tranh, những thay đổi ít nhiều đã được tạo ra và hình thành một đấu trường
Colosseum như ngày nay.
Điều làm nên dấu ấn lịch sử của nơi này đó chính là “cơng dụng” của nó.
Được xây dựng ra với mục đích tổ chức các cuộc chiến giữa các võ sĩ giác đấu,
các lồi mãnh thú. Ước tính các “trị chơi” đậm tính lịch sử, sinh tử và đẫm máu
diễn ra ở nơi này là của hơn 500.000 người và hơn 1.000.000 động vật. Sau này
đấu trường được đưa vào sử dụng với nhiều hình thức đa dạng hơn: biểu diễn
cơng chúng, tập trận giả trên biển, săn thú, kịch cổ đại, nhiều lễ hội… Tất cả vẫn
lưu giữ những nét đặc trưng của nền văn minh La Mã cổ xưa.
Qua hơn 2000 năm, sau bao nhiêu thăng trầm của lịch sử, những thay đổi
ít nhiều đã được tạo ra và hình thành một đấu trường La Mã - Colosseum như
ngày nay. Nó xứng đáng với danh hiệu “Chứng nhân lịch sử” của mình.
21


4. Một sự thật thú vị ít ai biết
 Ban đầu, đấu trường La Mã được đặt tên là Amphitheatrum Flavium theo
tiếng Latinh hoặc Anfiteatro Flavio tiếng Italy. Mãi sau này, kiệt tác kiến
trúc này được gọi là Colosseum hay Colosseo. Đây là cơng trình lớn nhất
của đế chế La Mã
 Các chuyên gia đã phát hiện 684 loài thực vật tại đấu trường La Mã.
Trong số này nhiều loại hạt giống được đưa đến đấu trường thông qua
phân của các loài động vật ở những vùng lãnh thổ xa xơi.
 Lồi voi Bắc Phi bị tuyệt chủng do người La Mã cổ đại sử dụng chúng
trong các cuộc chiến đẫm máu tại đấu trường La Mã.
 Người La Mã thời cổ đại còn tổ chức các màn "ân ái" kỳ quái của con
người với động vật ở đấu trường La Mã. Trong số này nổi tiếng là việc
con người "mây mưa" với một con bị tót trước sự theo dõi của hàng
ngàn khán giả.
 Người dân La Mã không phải trả bất cứ khoản tiền nào để có thể vào sân

xem thi đấu hay các sự kiện tại đấu trường La Mã. Thêm vào đó, họ cịn
được cung cấp thức ăn miễn phí.
 Nhiều lễ hội được tổ chức tại đấu trường La Mã kéo dài tới 100 ngày. Đôi
khi người La Mã khiến đấu trường La Mã trở nên ngập nước để biến nơi
đây trở thành địa điểm diễn ra những trận hải chiến thú vị nhằm mua vui
cho mọi người.
 Hơn 60.000 nô lệ người Do Thái đã ngày đêm xây dựng trong 9 năm để
hoàn thành đấu trường La Mã.
 Có cả phụ nữ tham gia các trận đấu ở đấu trường, họ được gọi là các
Gladiatrice trong khi các đấu sĩ nam được gọi là Gladiator
 Có hẳn một hệ thống dẫn nước dài tới 3 km dành cho đấu trường
 Không chỉ là một nơi đẫm máu, một di tích lịch sử đấu trường La Mã còn
từng được sử dụng để tổ chức các lớp học miến phí

22


 Nếu một đấu sĩ sống sót qua các cuộc chiến cho tới khi đủ tuổi nghỉ hưu
thì họ sẽ được tặng một thanh gươm gỗ gọi là rudis như một vật kỷ niệm
ngày chia tay.
CHƯƠNG V: BIỂU TƯỢNG CỦA NỀN VĂN MINH LA MÃ
Đế chế La Mã đã đạt đến mức phát triển đỉnh điểm của nó vào thế kỉ II
sau Công nguyên, cả về lãnh thổ, lẫn sự giàu có, thịnh vượng. Đây là khoảng
thời gian mà tầng lớp thống trị ra sức hưởng thụ số của cải vật chất dồi dào từ
khắp mọi miền của đế chế ùn ùn đổ về Roma. Tất cả điều kiện đều thuận lợi về
nguồn nhân lực, vật liệu xây dựng, kĩ thuật kết cấu, nghệ thuật tổ hợp… đã cho
phép người La Mã lúc bấy giờ thực hiện ước vọng của mình là biến Roma “từ
một thành phố làm bằng đất sét thành một thành phố cẩm thạch” (lời hoàng đế
Augustus). Từ sự giàu có của đế chế, người La Mã cổ đại đã dựng lên rất nhiều
cơng trình kiến trúc nằm rải rác trên khắp cả đế quốc. Những công trình này đã

làm cho người đời nay phải thán phục trước vẻ đồ sộ, bền vững và tính ích lợi
của chúng. Đấu trường Colosseum được xem là tiêu biểu nhất cho nền văn minh
La Mã.
Đầu tiên cơng trình này mang tên Amphitheatium Flavium, nghĩa là đại hí
viện của triều đại Flavius. Tên gọi Amphitheatium đã nói lên cơng dụng của nó
là dùng trong việc giải trí. Tuy nhiên, ngồi mục tiêu giải trí, kiến trúc cịn muốn
thể hiện một mục đích khác: Là biểu tượng cho sự hùng mạnh, tính vĩ đại của
thành Roma thời ấy. Về sau, kiến trúc mới có tên là Colosseum nghĩa là một bức
tường khổng lồ hoặc một đại hí viện, và danh xưng này tồn tại cho đến ngày nay.
Sự ra đời của đấu trường Colosseum thể hiện rõ nét đặc trưng của người
La Mã cổ đại. Họ là một dân tộc có đầu óc thực dụng, thích sự bề thế đồ sộ, nên
khi thiết kế cơng trình kiến trúc, thường để ý đến cơng năng sử dụng của nó hơn
là tìm kiếm sự hài hịa, cân đối giữa mơi trường xung quanh. Đối với họ cái đẹp,
cái tinh tế, cái chất thơ mà người ta thường thấy ở các cơng trình kiến trúc khác

23


phải nhường chỗ cho cái hùng vĩ, đồ sộ, nguy nga. Vả chăng đây cũng là cách
người La Mã muốn chứng tỏ cho các dân tộc bị khuất phục thấy sự vĩ đại, tráng
lệ và giàu có của đế chế họ. Mặt khác, nếu chúng ta nhìn lại quá trình hình thành
nên đế chế La Mã quả là một quá trình gây chiến quyết liệt, khơng ngừng chống
các dân tộc bé nhỏ hơn. Điều đó đã ảnh hưởng khơng nhỏ đến tư tưởng và nếp
sống sinh hoạt của người La Mã. Họ đặc biệt thích các trị giải trí tạo cảm giác
mạnh, kể cả cảm giác này có được bằng sinh mệnh con người. Những thú vui
này đối với người La Mã cổ đại là một nhu cầu cần thiết khơng kém gì thức ăn,
nước uống hằng ngày. Vì vậy có rất nhiều hí trường dựng lên. Và đấu trường
Colosseum là cơng trình cỡ lớn được xây dựng khơng nằm ngồi mục đích phục
vụ cho những trị giải trí bạo lực ấy.
CHƯƠNG VI: SỬ DỤNG VÀ PHỤC HỒI

1. Sử dụng
Colosseum hiện là một điểm du lịch chính ở Roma với hàng ngàn du
khách mỗi năm vào xem bên trong đấu trường, mặc dù phí vào cổng cho cơng
dân châu Âu được trợ cấp một phần, và miễn phí vào cổng cho công dân châu
Âu nhỏ hơn 18 và lớn hơn 65.[8] Hiện có một bảo tàng dành riêng cho Eros nằm
ở tầng trên của tường ngồi cơng trình. Một phần nền của sàn đấu đã được lót lại.
Bên dưới Colosseum, một mạng lưới lối đi ngầm từng được sử dụng để di
chuyển súc vật và đấu sĩ đến sàn đấu được mở cửa tham quan vào mùa hè năm
2010.
Trong những ngày đầu của Đấu trường La Mã, các nhà văn cổ ghi lại rằng
tòa nhà được sử dụng để naumachiae (được gọi đúng hơn là Navyia proelia)
hoặc các trận chiến mơ phỏng trên biển. Các tường thuật về các trị chơi khai
mạc do Titus tổ chức vào năm 80 sau Cơng ngun mơ tả nó được đổ đầy nước
để trưng bày những con ngựa và bò đực được huấn luyện đặc biệt. Ngồi ra cịn
có câu chuyện tái hiện lại trận chiến nổi tiếng trên biển giữa Corcyrean (Corfiot)

24


Người Hy Lạp và Corinthians. Đây là chủ đề của một số cuộc tranh luận giữa
các nhà sử học; mặc dù việc cung cấp nước sẽ không thành vấn đề, nhưng vẫn
chưa rõ bằng cách nào mà đấu trường có thể được chống thấm nước, cũng như
khơng có đủ khơng gian trong đấu trường cho các tàu chiến di chuyển. Có ý kiến
cho rằng các báo cáo có vị trí sai, hoặc Đấu trường La Mã ban đầu có một kênh
rộng có thể ngập được xuống trục trung tâm của nó (sau này đã được thay thế
bằng hypogeum).
Sylvea hoặc tái tạo cảnh thiên nhiên cũng được tổ chức tại đấu trường.
Các họa sĩ, kỹ thuật viên và kiến trúc sư sẽ xây dựng mô phỏng một khu rừng
với những cây và bụi cây thật được trồng trên sàn của nhà thi đấu, và sau đó
động vật sẽ được giới thiệu. Những cảnh như vậy có thể được sử dụng đơn giản

để hiển thị môi trường tự nhiên cho người dân thành thị, hoặc có thể được sử
dụng làm bối cảnh cho các cuộc săn lùng hoặc phim truyền hình mơ tả các tập từ
thần thoại. Đôi khi chúng cũng được sử dụng cho các vụ hành quyết trong đó
anh hùng của câu chuyện - do một người bị kết án thủ vai - bị giết bằng một
trong những cách ghê rợn nhưng có thật về mặt thần thoại, chẳng hạn như bị thú
dữ hoặc thiêu chết.
Đấu trường La Mã ngày nay là một điểm thu hút khách du lịch lớn ở
Rome với hàng nghìn du khách mỗi năm vào xem đấu trường bên trong. Hiện có
một bảo tàng dành riêng cho Aeros ở tầng trên của bức tường bên ngoài của tòa
nhà. Một phần của sàn đấu trường đã được lát lại sàn. Bên dưới Đấu trường La
Mã, một mạng lưới các lối đi dưới lòng đất từng được sử dụng để vận chuyển
động vật hoang dã và đấu sĩ đến đấu trường đã mở cửa cho công chúng vào mùa
hè năm 2010.
Đấu trường La Mã cũng là nơi tổ chức các nghi lễ của Công giáo La Mã
trong thế kỷ 20 và 21. Ví dụ, Giáo hồng Benedict XVI dẫn đầu Trạm điều hành
giao thông được gọi là Con đường Thánh giá trong Kinh thánh (đòi hỏi thiền
nhiều hơn) tại Đấu trường La Mã trên Thứ sáu tốt lành.

25