Tức cảnh Pác Bó( Hồ Chí Minh ) pdf

Tiết 81.
Tức cảnh Pác Bó
( Hồ Chí Minh )
A. Mục tiêu:
1/. Kiến thức :
Cảm nhận được niềm thích thú thực sự của Hồ Chí Minh trong những ngày
gian khổ ở Pác Bó qua đó thấy được vẻ đẹp tâm hồn của Bác, vừa là một chiến sĩ
say mê cách mạng, vừa là một khách lâm truyền ung dung sống hoà đồng với
thiên nhiên.
Hiểu được giá trị nghệ thuật độc đáo của bài thơ.
2/. Kĩ năng:
- Đọc diễn cảm, phân tích thơ.
3/. Thái độ:
- Giáo dục HS biết quý trọng, cảm phục tinh thần cách mạng trong tinh thần
của Bác.
B. Các hoạt động dạy học:
- Kiểm tra bài cũ: đọc thuộc lòng bài thơ "Khi con tu hút" phân tích tâm trạng của
người tù cách mạng khi nghe tiếng tu hú kêu ở đoạn đầu và cuối bài thơ.
- Bài mới: vào bài
GV HS Nội dung cần đạt
?Em biết bài thơ "Tức
cảnh Pác Bó" được ra
đời trong hoàn cảnh
như thế nào ?
- Giáo viên dựa theo
phần "Những điều
đáng lưu ý" bổ sung
thêm để học sinh hình
dung được rõ hơn
hoàn cảnh Bác sáng
tác bài thơ - hiểu rõ

nội dung tư tưởng của
bài.
Trình bày ý kiến
cá nhân (Dựa
theo
I. Tiếp xúc văn bản.
1. Hoàn cảnh ra đời của bài thơ
(SGK tr.25).
- Tháng 2 - 1941, khi Bác sống và
làm việc trong hoàn cảnh hết sức
gian khổ: ở trong hang Pác Bó, ăn
cháo ngô, măng rừng thay cơm,
bàn làm việc là một phiến đá bên
bờ suối cạnh hang (thuộc huyện
Hà Quảng - Cao Bằng)
- Giáo viên đọc mẫu 1
lần
1 học sinh đọc 2. Đọc - chú thích:
a.Đọc: lưu ý ngắt nhịp đúng,
giọng điệu thoải mái, thể hiện tâm
trạng sảng khoái.
b. Chú thích:
?Cảm nhận chung của Nêu ý kiến cá 3. Thể thơ:
em khi đọc bài thơ này
như thế nào? (thể thơ,
giọng điệu thơ toát lên
điều gì?
nhân - Thể thơ thất ngôn tứ tuyệt với
niệm luật rất chỉnh nhưng vẫn toát
lên một cái gì thật phóng khoáng,

mới mẻ.
Bốn câu thơ tự nhiên, bình dị, pha
chút vui đùa hóm hỉnh, giọng
điệu thoải mái cho thấy một cảm
giác vui thích, sảng khoái.
- Giáo viên giải thích:
lâm - rừng tuyền -
suối. "Thú lâm tuyền"
- niềm thích thú trong
cuộc sống chốn "non
xanh nước biếc" (nơi
có rừng có suối).
? Tâm tr
ạng của Bác
Hồ ở Pác Bó được
biểu hiện như thế nào
qua bài thơ?
(Gợi ý: Nhận xét về
II. Tìm hiểu bài thơ:
1. "Thú lâm tuyền" của Bác Hồ
(tâm trạng của Bác Hồ ở Pác Bó)

- "Sáng ra bờ suối/tối vào hang"
- Giọng điệu thoải mái, phơi phới
cho thấy Bác Hồ sống thật ung
dung, hoà điệu với nhịp sống mưc
rừng. Nhịp 3/4 tạo 2 vế sóng đôi
trong câu thơ toát lên cảm giác về
sự nhịp nhàng, nề nếp.
Tiếp theo mạch cảm xúc đó, câu

giọng điệu, nhịp của
câu đầu? câu thứ hai
khiến em hiểu điều
gì?)
Giáo viên giảng thêm
và liên hệ tới bài
"Cảnh rừng Việt Bắc"
của Bác - với Bác,
được sống giữa núi
rừng, có suối có hang
có vượn hót chim kêu,
non xanh nước biếc
thật là thích thú, cần gì
có nấy.
thứ hai "cháo bẹ rau măng vẫn
sẵn sàng" có thêm nét vui đùa:
lương thực thực phẩm ở đây thật
đủ, dư thừa, luôn có sẵn.
Câu thứ nhất nói về việc câu thứ
hai nói về việc ăn, câu thứ ba nói
về làm việc. Cả 3 câu đều thuật tả
sinh hoạt của nhân vật trữ tình ở
Pác Bó, đều toát lên cảm giác
thích thú, bằng lòng.
Song em hiểu sự thực
cuộc sống, hoàn cảnh
sinh hoạt của Bác lúc
này như thế nào?
Trình bày cá
nhân

Sự thật, hoàn cảnh sinh hoạt của
Bác ở Pác Bó khi đó hết sức gian
khổ. Bài thơ cũng nói đến sự thật
đó (ngủ trong hang đá, ăn nhiều
khi chỉ có cháo bẹ rau măng, bàn
làm việc chỉ là tảng đá biến thành
một sự thật khác hẳn không phải
là nghèo khổ, thiếu thốn mà là
giàu có, dư thừa, sang trọng. Cách
nói khoa trương nhưng niềm vui
thích của Bác ở đây là rất thật,
không chút gượng gạo,"lên gân".
- Trong "bài ca côn
sơn" Nguyễn Trãi
cũng từng ca ngợi "thú
lâm tuyền". Theo em,
"thú lâm tuyền" ở NT
và Bác Hồ có gì giống
và khác nhau?
Thảo luận nhóm.
Đại diện nhóm
trình bày - Nhận
xét
2. Cái "sang" của cuộc đời cách
mạng.
- Giống: Thích thú, hài lòng với
cuộc sống chốn lâm tuyền.
Khác: - Bác không chỉ vui vì
được thoả mãn "thú lâm tuyền"
mà còn có niềm vui vô hạn của

người chiến sĩ yêu nước vĩ đại sau
30 năm xa nước nay được trở về
sống giữa lòng đất nước, trực tiếp
lãnh đạo cách mạng để cứu nước,
cứu dân.
- Bác vui vì tin chắc rằng thời cơ
giải phóng dân tộc đang tới gần,
điều Bác phấn đấu suốt đời sắp
thành hiện thực - những gian khổ
trong sinh hoạt không có nghĩa lý
gì thậm chí Bác còn cảm thấy
sang trọng vì đó là cuộc đời cách
mạng.
"Thú lâm tuyền" của Bác rất khác
người xưa: Người xưa muốn
"Lánh đục về trong" tự an ủi bằng
lối sống "an bần lạc đạo", tuy
thanh cao, khí tiết, song vẫn có
phần tiêu cực. Còn Bác sống hoà
nhịp với thiên nhiên nhưng vẫn
nguyên vẹn cốt cách của người
chiến sĩ. Nhân vật trữ tình của
bài thơ có dáng vẻ ẩn sĩ nhưng
thực chất vẫn là chiến sĩ.
Em có cảm nghĩ gì
khi đọc 2 câu cuối bài
thơ?
Suy nghĩ nêu ý
kiến cá nhân
Câu thơ thứ 3 hình tượng người

chiến sĩ bỗng nổi bật, được đặc tả
bằng những nét khoẻ, đậm.
- GV nhận xét và định
hướng.


Trong thơ tứ tuyệt ,
câu thơ thứ ba thường
có vị trí nổi bật,
thường là hình ảnh
trung tâm của bài thơ.
GV: Bác đang dịch LS
Đảng cộng sản Liên
xô làm tài liệu huấn
luyện cán bộ, đồng
thời chính là đang
xoay chuyển lịch sử
VN nơi "đầu nguồn"
GV chốt: Yêu cầu học
sinh đọc ghi nhớ.
"Bàn đá chông chênh lịch sử
Đảng"
- Từ láy "chông chênh" rất tạo
hình và gợi cảm.
- Ba chữ "Lịch sử đảng" toàn vần
trắc toát lên cái khoẻ khoắn, mạnh
mẽ, gân guốc trung tâm bức tranh
Pác Bó là hình tượng người chiến
sĩ được khắc hoạ vừa chân thực,
sinh động, vừa có tầm vóc lớn

lao.
Cảnh ấy, cuộc sống cách mạng ấy
thật là đẹp, thật là sang. Chữ
"sang" kết thúc bài thơ có thể coi
là chữ "thần" đã kết tinh, toả sáng
toàn bài.
III. Tổng kết - ghi nhớ:
(SGK - tr.30)
.

Dặn dò: - Học thuộc bài thơ. Học ghi nhớ.
- Đọc lại bài học.
- Soạn bài tiếp theo