Chuyen Đề Ngoại Khóa.doc

A. ĐẶT VẤN ĐỀ
B. NỘI DUNG CHUYÊN ĐỀ
Vấn đề 1 : Những thay đổi ở tuổi dậy thì
I.
Những thay đổi sinh lý của tuổi dậy thì:
Tuổi dậy thì là giai đoạn chuyển tiếp từ trẻ em thành người lớn. Trong giai đoạn này có rất
nhiều sự thay đổi về mặt thể chất và sinh lý. Tuổi dậy thì thường ở trong khoảng 9 đến 17 tuổi.
Kinh nguyệt ở bạn gái và mộng tinh ở bạn trai là dấu hiệu chính của dậy thì.
Hoocmon là những chất sinh hóa đặc biệt mang các tín hiệu thơng tin xuất phát từ não.
Có hai loại hoocmon chính tác động đến những thay đổi của tuổi dậy thì, đó là: hoocmon tăng
trưởng (Somatotropin) và hoocmon giới tính (estrogen; testosterone).
Các cơ quan tiếp nhận hoocmon nằm rải rác khắp nơi trên cơ thể như: bộ phận sinh dục,
xương, các bắp cơ, da và não.
Cơ thể có những biến đổi bất ngờ ( biến đổi trên cơ thể của Nam và nữ)
* Các thay đổi về cơ thể và sinh lý ở bạn gái
- Cơ thể phát triển nhanh, đặc biệt là chiều cao, vai rộng ra
- Mọc ria mép, lông mu và lông nách
- Giọng nói thay đổi, tiếng nói trở nên ồm ồm (thường gọi là vỡ tiếng),
- Tuyến mồ hôi sẽ bắt đầu sản xuất mùi hương đặc trưng của cơ thể ,xuất hiện mụn
trứng cá trên mặt
- Dương vật và tinh hoàn lớn dần lên, bắt đầu mộng tinh khi ngủ,
- Cơ bắp phát triển
- Những đặc điểm này hoàn thiện về giới tính với những đặc thù riêng của nam
* Các thay đổi về cơ thể và sinh lý ở bạn gái
- Ngực phát triển, mông nở, các đường cong của cơ thể bắt đầu hình thành
- Mọc lơng mu và lông nách
- Nổi mụn trứng cá ở mặt
- Tuyến mồ hôi sẽ bắt đầu sản xuất mùi hương đặc trưng của cơ thể
- Âm đạo bắt đầu tiết dịch, bắt đầu có kinh nguyệt và có khả năng có thai
- Trứng bắt đầu được phóng thích trong cơ thể bạn, nghĩa là bạn có khả năng mang thai
khi quan hệ tình dục khơng an tồn vì thế bạn cần thận trọng

- Cơ thể phát triển đầy đặn hơn
Kinh nguyệt là gì?
Mỗi tháng, trứng rụng từ buồng trứng sẽ đi vào ống dẫn trứng và rơi xuống tử cung. Tử
cung đón nhận trứng, hình thành bào thai trong trường hợp được tinh trùng thụ tinh. Nếu trứng
không được thụ tinh, niêm mạc tử cung sẽ bong ra và rơi xuống âm đạo dẫn đến hành kinh
(kinh nguyệt).
Kinh nguyệt thường bắt đầu ở tuổi 11 đến 16 nhưng cũng có thể đến sớm hơn hoặc muộn
hơn đối với một số bạn gái.
Hành kinh được lặp đi lặp lại trong vòng khoảng từ 24 đến 35 ngày. Khi bạn gái mới thấy
kinh thì chu kỳ thường khơng đều có thể thất thường, tuy nhiên bạn đừng lo lắng, vài năm sau
chu kỳ kinh nguyệt sẽ ổn định.
Mọi người có phản ứng với kinh nguyệt theo cách khác nhau. Cho dù phản ứng đầu tiên của
bạn là gì, thì chu kỳ kinh nguyệt là bình thường và là một phần giá trị của cuộc sống do vậy
bạn khơng phải hổ thẹn vì điều đó. Máu trong cơ thể bạn là sạch sẽ, vì vậy việc có kinh là
khơng phải là việc bẩn thỉu.


II.Những thay đổi về tâm lý ở tuổi dậy thì
Đặc điểm tâm lý nổi bật của tuổi này là các em thích làm người lớn, thích học tập những
gì mà các em cho rằng thuộc về người lớn. Đây là lứa tuổi mà thực chất các em khơng cịn là
trẻ con nhưng cũng chưa phải là người lớn, đó là lứa tuổi được mô tả là “Ăn chưa no mà lo
chưa tới”. Các em thích học hỏi nhưng lại khơng biết mình nên học cái gì.
Các em có nghĩ rằng mình hiểu rõ tâm lý của chính mình khơng ? Khi tìm hiểu về nó
các em sẽ thấy có những điều thật mới mẻ nhưng lại rất quen thuộc . Bởi đó chính là các đặc
điểm tâm lý của “tuổi dậy thì” , của chính các em.
Cách tốt nhất để tự khẳng định mình là làm cho cha mẹ tin tưởng và thấy mình đã lớn .
Hãy cho cha mẹ thấy rằng các em có trách nhiệm hơn với cả nhà , là chỗ dựa của bạn bè , là nơi
tin cậy của các em nhỏ , là niềm tự hào của thầy cơ giáo .
Tích cực tham gia các hoạt động tập thể , hoạt động xã hội chính là điều kiện để làm người lớn
một cách tốt nhất .

Các em nên tránh :
Đừng tỏ ra là người sành điệu bằng cách đua đòi ăn diện , “cặp kè” với các bạn trai ( bạn
gái ) quán cà phê , hoặc đi chơi khuya nơi vắng vẻ với người khác giới .
Đừng tập uống rượu , hút thuốc lá kể cả khi vui vẻ với bạn bè trong các dịp sinh nhật . Khi
say rượu các em sẽ không làm chủ được bản thân và rất dễ phạm sai lầm gây hậu quả nghiêm
trọng
Đừng bao giờ nghe lời rủ rê của bạn bè xem sách báo, băng hình đồi trụy . Những thứ đó
làm cho mình trở nên thấp hèn và dễ sa ngã.
Vấn đề số 2:Giáo dục sức khỏe sinh sản cho lứa tuổi dạy thì nói riêng và tuổi vị thành
niên nói chung
* Ở bạn gái
Máu kinh nguyệt là sạch nhưng sau khi tiếp xúc với môi trường thì dễ bị nhiễm khuẩn và có
mùi khó chịu, vì thế các em phải thay băng vệ sinh 4 tiếng 1 lần. Việc vài tháng mới có kinh 1
lần là chuyện bình thường, sau 2, 3 năm sẽ dần ổn định.
Những khó chịu, mệt mỏi trước và trong thời kỳ kinh nguyệt, các em hồn tồn có thể sinh
hoạt bình thường, trừ các hoạt động quá mạnh.
Cần phải giữ gìn vệ sinh bằng cách tắm rửa hàng ngày ( không được kiêng tắm)
Không làm việc nặng, vận động mạnh như chơi TDTT, hoặc những việc mà phải ngâm
mình trong nước quá lâu hoặc làm việc ngoài nắng.
Khi máu kinh nguyệt ra quá nhiều hoặc quá ít cần phải đi khám bác sĩ.
Khơng mặc quần áo lót q chật sẽ làm ảnh hưởng đến sự phát triển bình thường của cơ thể
Lưu ý
Các bạn gái có nhiều cách để thấm máu kinh. Hiện đại có băng vệ sinh đóng gói sẵn như:
Diana, Kotex, Whisper, Sotina.....Bạn hãy chọn cho mình loại băng phù hợp dựa theo độ dày,
mỏng. Loại dùng cho ban ngày, loại dùng cho ban đêm, có cánh hoặc khơng có cánh. Bạn có
thể mua chúng dễ dàng ở hiệu tạp hoá trong chợ hoặc trong siêu thị.
Máu kinh trong cơ thể rất sạch, nhưng khi ra ngoài lại là môi trường tốt cho vi khuẩn, đôi
khi bạn ngứa ở âm hộ khi hành kinh là vì thế. Cho nên bạn cần thay băng vệ sinh ít nhất 4 lần
một ngày (khi bạn thức dậy buổi sáng, vào buổi trưa, lúc chập tối và trước khi đi ngủ). Nếu bạn
ra nhiều máu kinh bạn nên thay nhiều lần hơn. Mỗi lần thay băng, cần rửa sạch bên ngoài bằng

nước sạch rồi lau khơ (có thể sử dụng xà phịng tắm hoặc nước rửa vệ sinh phụ nữ). Tuyệt đối
không được thụt rửa bên trong âm đạo để tránh gây viêm nhiễm.


Có một vấn đề "tế nhị " mà bạn gái nên chú ý đó là: Khơng được vứt băng vệ sinh bừa bãi
tại nơi công cộng hoặc nhà vệ sinh. Khi băng vệ sinh đã dùng rồi bạn nên gói chúng vào giấy
hoặc cho chúng vào túi đựng rác màu đen (để tránh lộ) trước khi bỏ vào thùng rác bạn nhé!
Vùng kín của các bạn gái là nơi rất dễ bị nhiễm khuẩn, gây viêm vì thế để tránh viêm nhiễm
phụ khoa và giữ cho cơ thể bạn gái luôn sạch sẽ, thơm tho các bạn cần biết giữ vệ sinh bằng
cách tắm rửa thường xuyên cơ thể và bộ phận sinh dục hàng ngày bằng nước sạch, thay quần
áo thường xuyên, mặc quần áo, đồ lót rộng rãi, thống khí, tốt nhất bằng vải cotton.
* Ở bạn trai
Ở nam cấu tạo bộ phận sinh dục có đơn giản hơn song cũng cần lưu ý giữ gìn vệ sinh ở bộ
phận sinh dục.
Tắm rửa thường xuyên.
Không mặc quần áo lót quá chật sẽ làm ảnh hưởng đến sự phát triển bình thường của cơ
thể.
Khi luyện tập TDTT cần giữ gìn khơng để cho bộ phận sinh dục bị tổn thương.
Rửa ráy cơ quan sinh dục thường xuyên hàng ngày.
* Lưu ý ở cả bạn trai và bạn gái
Cần phải có chế độ ăn uống đủ chất và làm việc, nghỉ ngơi hợp lí để cơ thể phát triển khỏe
mạnh và cân đối vì đây là giai đoạn phát triển nhanh và mạnh của cơ thể
Chúng ta đã biết tuổi dậy thì là lứa tuổi bắt dầu có khả năng sinh sản vì buồng trứng ( ở nữ)
có khả năng sinh trứng. Tinh hồn (ở nam ) có khả năng sinh tinh trùng. Nếu trong độ tuổi này
có quan hệ tình dục thì hồn tồn có khả năng sinh con. Chúng ta có thể tìm hiểu một số vấn đề
liên quan đến việc mang thai và sinh con
Vấn đề 3 : Giáo dục về tình bạn và tình yêu ở giai đoạn tuổi dậy thì
Đến tuổi này, ý thức của các em về giới tính trở nên rõ rệt hơn trước. Các em khơng cịn
là một cậu bé, cơ bé nữa, mà các em là một nam thanh nữ tú rồi!. Do đó quan hệ giữa các bạn
nam và nữ đã có sự thay đổi

Bạn chú ý hơn đến cách ăn mặc, kiểu đầu tóc sao cho đẹp trai, đẹp gái…
Ghép đơi người này với người khác là trị đùa phổ biến, và khi thấy đối tượng bối rối
hoặc tức giận thì vui lắm .
Giữa đám đơng bạn bè có 1 bạn nào đó trở thành đối tượng mà bạn hay nghĩ tới, thích
nhìn lén, thích đến gần….Từ đó bắt đầu bạn lên kế hoạch hồn thiện mình để đẹp hơn trong
mắt của “ người ấy”.
Đó là những rung động rất trong sáng của buổi ban đầu sẽ làm cho bạn xúc động, băn
khoăn. Hãy tin rằng tình cảm này chỉ là cảm tính và nó cũng sẽ nhanh qua một cách tự nhiên
như lúc nó đến với bạn vậy.
- Nhóm 1: Tại sao các em cần có bạn ?
- Nhóm 2: Tình bạn khác giới là gì? Em có suy nghĩ gì về tình bạn khác giới?
- Nhóm 3: Trong quan hệ với bạn khác giới cần tránh những điều gì?
a.Tình bạn là gì?
- Tình bạn là một loại tình cảm gắn bó giữa hai hoặc một nhóm người vì hợp nhau về tính tình,
giống nhau về sở thích có chung một quan điểm sống lý tưởng, ước mơ …….
- Tình bạn có vai trị lớn trong đời sống của mỗi người đặc biệt là với thanh thiếu niên.


+

Trong quan hệ bạn bè mỗi người có thể tự đánh giá, tự tìm hiểu bản thân mình qua tương

tác với những người bạn đồng thời dựa vào sự góp ý của bạn bè mà tự phấn đấu giáo dục mình
tiến bộ, tự hồn thiện.
+

Tình bạn là một sức mạnh tinh thần to lớn động viên mỗi người trong tập thể cùng nhau

hoạt động, gánh vác chia sẻ, trong việc vươn tới ước mơ, hồi bão lý tưởng của mình.
+

Tuy nhiên tình bạn lệch lạc có thể dẫn tới hành động xấu: bao che khuyết điểm cho bạn

bè, phái, chơi bời lêu lổng,….
- Cuối cùng giáo viên nêu lên những đặc điểm cơ bản của tình bạn tốt.
+

Có trách nhiệm lẫn nhau và giúp đỡ cùng nhau tiến bộ

+

Bình đẳng và tôn trọng nhau

+

Chân thành tin cậy

+
Thông cảm, đồng cảm sâu sắc với nhau.
* HƯỚNG TÍCH CỰC:
Lập thành nhóm bạn: bạn gần nhà, nhóm học tập, nhóm đá bóng, hội âm nhạc: giúp các
bạn hịa mình vào tập thể, học tập những đức tính tốt của nhau, học cách ứng xử tốt đẹp với
mọi người, cùng xẻ chia buồn vui, giúp nhau tự tin trước tập thể.
Dạng nhóm bạn cùng chơi, cùng học này đóng vai trị quan trọng trên bước đường trưởng thành
của mỗi bạn trẻ
* HƯỚNG TIÊU CỰC:
Khi “tinh thần hội” trở thành cục đoan,phát triển thành hiện tượng “bè phái”, coi thường
nhóm khác và những người khác ngồi nhóm một cách vơ lý, gây đố kỵ,xơ xát.
Một số nhóm nam sinh cịn có lời lẽ , hành vi quấy nhiễu bạn gái bằng những lời nói, hành vi
xấu: chặn đường đi, chọc ghẹo với lời lẽ thiếu văn hóa mà ngay cả những bạn nam khác cịn

cảm thấy bất bình.
=> Vì vậy:
Muốn có “nam tính” trước hết phải có lịng nhân hậu, hãy biết ân hận vì những hành vi
xấu để sau này bạn sẽ biết cách sống đẹp với người khác giới và có cuộc sống lứa đơi hạnh
phúc.
Hãy học tính tốt bụng và thương u người thân, bạn bè xung quanh, điều đó mang lại cho bạn
một vẻ đẹp tâm hồn khơng dễ gì mua được.
b.Tình bạn khác giới:
-Tình bạn khác giới là tình bạn giữa nam và nữ ( hoặc giữa nữ và nam)
- Tình bạn khác giới làm cho mỗi người tự hồn thiện mình, làm tơn vẻ đẹp của mỗi giới song
khơng nhất thiết mọi tình bạn khác giới đèu chuyển thành tình yêu.
- Trong quan hệ bạn bè khác giới cần tránh:
+

Đối xử với nhau xuồng sã, thiếu tế nhị


+

Gán ghép lẫn nhau.

+

Ghen ghét nói xấu hay đối xử thơ bạo.

+

Ngộ nhận tình bạn khác giới là tình u.

+

Gây cho bạn khác giới hiểu nhầm là tình yêu.

 Lưu ý
Tình cảm học trị rất đáng q, bạn hãy nâng niu nó và hãy chờ đợi những tình cảm thật sâu
sắc , chín muồi khi bạn thật sự hiểu rõ về tình cảm khác giới của những người trưởng thành về
mọi phương diện trong cuộc sống.
Lời khuyên hàng đầu đối với tuổi mới lớn là đừng vội yêu và nhất thiết khơng nên quan hệ
tình dục.
Cần xây dựng cho mình một nhân cách tốt, không ngừng trau dồi tri thức. Bổ sung
những kiến thức về tình dục an tồn khơng hề làm mất đi sự hồn nhiên trong trắng của tâm hồn
bạn mà hiểu biết chính là để chuẩn bị tốt cho tương lai.
Thật sự là có nhiều bạn vội vàng trong yêu đương, kết quả là chểnh mảng việc học hành,
gây phân tán tư tưởng làm ảnh hưởng đến học tập, tự đánh mất mình vì ln “chiều” theo ý
người yêu, bị lạm dụng, hoặc có nguy cơ mang thai ngoài ý muốn, làm mẹ sớm hoặc bị lây
nhiễm các bệnh lây truyền qua đường tình dục (trong đó có cả HIV/AIDS)…. Vì vậy đa số
những mối tình “sớm” này thường rất dễ tan vỡ hoặc gặp nhiều rắc rối, đau khổ. những sự cố
phá thai hoặc sinh con trong tuổi vị thành niên rất đau lịng.
Có nhiều bạn mắc bệnh mà cố giấu , không chữa trị dẫn đến những hậu quả khó lường.
Vấn đề 4 : Hậu quả của việc có thai ngồi ý muốn
+ Tình huống 1: Em Hoàng Thị B (học sinh lớp 9) và em Phạm gVăn A ( học sinh lớp 8) có
“ yêu” nhau. Trong một lần đi chơi vào tối ngày Noel, do khơng kiểm sốt tình cảm và hành
động của mình, em B có thai. Vì lo sợ, em giấu bố mẹ và phải nghỉ học khi thai lớn. Em A cũng
phải nghỉ học và làm đám cưới với B. Em có nhận xét gì về sự việc trên? Theo em B sẽ gặp
những khó khăn gì khi mang thai sớm?
+ Tình huống 2: Em Nguyễn Thị S đang học lớp 8. Tuy nhiên, bố mẹ bắt em phải nghỉ học
để cưới chồng – là một người S mới gặp một lần. Nếu là S, em sẽ làm gì trong tình huống trên?
+ Tình huống 1: A và B hành động nông nổi, thiếu suy nghĩ . Mặt khác, giấu chuyện xảy ra
với người lớn dẫn đến hậu quả nghiêm trọng. Những khó khăn B phải gặp khi mang thai sớm:
phải nghỉ học; bản thân ở trong tâm trạng hoang mang, căng thẳng, lo lắng; tương lai bị ảnh

hưởng; dễ bị gia đìnhvà/ hoặc xã hội phân biệt đối xử; dễ kết hơn vội vàng và có nguy cơ thất
bại, dễ bị sảy thai, sức khỏe suy yếu; sau khi sinh con khó xin việc làm,…. Đối với đứa con:
nguy cơ bị gia đình và xã hội phân biệt đối xử trước mắt và trong tương lai do bị gia đình
ruồng bỏ, con bị suy dinh dưỡng, tuổi thơ bất hạnh,…


+ Tình huống 2: Nếu em là S: cần xác định rõ: Việc cưới chồng sớm theo ý bố mẹ sẽ ảnh
hưởng đến học tập và tương lai, vi phạm pháp luật Hơn nhân và gia đình (tảo hơn). S cần phân
tích cho bố mẹ thấy những điều sai và hậu quả của hành động đó. Nếu bố mẹ vẫn khơng thay
đổi ý kiến cần nói với thầy cơ, chính quyền xã để vận động. Đây là một hủ tục cần xóa bỏ ở địa
phương
* VỀ SỨC KHỎE
Trẻ vị thành niên nữ chưa phát triển toàn diện về thể chất, xương chậu nhỏ, gây đẻ khó, con bị
ngạt, dễ bị mất máu, nhiễm trùng hoặc gây tử vong cho mẹ hoặc con, đôi khi cả hai.
Nguy cơ sẩy thai, đẻ non, nhiễm độc thai nghén, ảnh hưởng đến tính mạng
Con của các bà mẹ vị thành niên thường thiếu cân, khó ni, dễ tử vong.
Nạo phá thai gây ra tổn thương thể xác lẫn tinh thần. Nếu phá thai to có thể dẫn đến nguy cơ tử
vong hoặc để lại những hậu quả nghiêm trọng: thủng tử cung, vô sinh vĩnh viễn ……
Trẻ sơ sinh bị bỏ rơi hoặc vứt ở nơi hoang vắng, trong thùng rác,thả trôi sông…rất đáng
thương.
Theo thống kê của BV Từ Dũ
Năm 2009, tổng số ca phá thai là 28470 ca trong đó phá thai to là 2921 (10,26%)
Năm 2010, tổng số ca phá thai là 28723 ca , trong đó phá thai to là 3050 (hơn 10,6%).
Điều đáng chú ý là trong tổng số các ca phá thai to hơn 60% là những thai phụ dưới 18 tuổi. Tỉ
lệ này rất cao so với nhiều năm trước đây.
Nguyên nhân là do nhiều trẻ vị thành niên thiếu kiến thức về sức khỏe sinh sản, có người chu
kỳ kinh nguyệt chưa đều .. Nên không nhận biết được các triệu chứng thai nghén. Nhiều em sợ
cha mẹ biết nên cố giấu, đến khi không giấu nổi, gia đình đưa đi giải quyết thì thai đã quá to..
Một cơ bé 17 tuổi được gia đình đưa đến cấp cứu tại Bệnh viện Từ Dũ dọ bị xuất huyết
ồ ạt sau khi phá bào thai 15 tuần ở một phòng khám tư nhân.

Một trường hợp khác là một cô công nhân đi phá bào thai 16 tuần ở một phịng khám tư
ở Tân Bình.
Cơ này bị thủng tử cung, thủng ruột vì các can thiệp nặng nề và sai phương pháp, được đưa đến
bệnh viện Từ Dũ trong tình trạng nhiễm trùng huyết nặng dẫn đến suy đa cơ quan.
Rất may là các bác sĩ đã giữ được mạng sống cho cô gáitrẻ sau nhiều cuộc phẫu thuật cắt bỏ tử
cung, nối ruột…..tuy nhiên, lầm lỡ lần này đã để lại nhiều di chứng nặng nề. Hiện nay cô phải
thường xuyên chạy thận nhân tạo, tử cung đã bị cắt bỏ nên thiên chức làm mẹ cũng mất vĩnh
viễn
VỀ KINH TẾ XÃ HỘI:
Bị hạn chế cơ hội học tập.
Ít cơ hội phát triển nghề nghiệp.
Khó tìm việc làm.
Là gánh nặng kinh tế của gia đình.
Bản thân tự ti, mặc cảm, tuyệt vọng, mất niềm tin vào bản thân và người khác.
Đứa trẻ sau này lớn lên phải gánh chịu những khó khăn về kinh tế, tâm lý, xã hội
C. KẾT LUẬN


- Ở lứa tuổi dậy thì các em đang trải qua những biến đổi về cơ thể, tâm lý tình cảm sâu sắc.
Tình bạn khác giới đem lại cho các em những cảm xúc, suy nghĩ, sự mong nhớ niềm vui đồng
thời băn khoăn lo lắng.
- Đối với các em chưa yêu, các em cần chuẩn bị trước tâm lý và kiến thức để có khả năng nhận
biết tình cảm của mình, có quyết định đúng đắn. Các em nhớ rằng việc quan trọng nhất của các
em trong giai đoạn này là học tập để chuẩn bị cho tương lai, tình u có thể gây ảnh hưởng rất
lớn đến việc học.
- Đối với các em đã có bạn khác giới, các em cần tỉnh táo, sáng suốt chú tâm học tập, biết tôn
trọng và nghĩ đến tương lai của cả hai, cần tránh những tình huống gây mát kiểm sốt: đi chơi
riêng ở những nơi vắng vẻ, vào buổi tối, …
- Các em cũng có rất nhiều thắc mắc khơng biết hỏi ai, không dám hỏi. Hoặc khi hỏi, các em
thường bị la rầy, hoặc người lớn né tránh không muốn trả lời và cho rằng các em còn nhỏ, chưa

cần biết. Các em có thể bị sợ la rầy cho nên giữ im lặng không muốn hỏi. Điều này về lâu dài
sẽ có hại cho các em.
- Các em cần nhớ rằng khi có thắc mắc, lo lắng, các em nên tìm người chia sẻ và giúp đỡ. Các
em cần được cung cấp các thông tin cần thiết để các em có thể tự bảo vệ mình