luận văn thạc sĩ nghiên cứu đề xuất phương án quy hoạch sử dụng đất trong xây dựng nông thôn mới xã tân chi huyện tiên du tỉnh bắc ninh đến năm 2020

ĐẠI HỌC QUỐC GIA HÀ NỘI
TRƯỜNG ĐẠI HỌC KHOA HỌC TỰ NHIÊN
------------ ***------------

NGUYỄN ĐỨC NAM

NGHIÊN CỨU ĐỀ XUẤT PHƯƠNG ÁN QUY HOẠCH SỬ
DỤNG ĐẤT TRONG XÂY DỰNG NÔNG THÔN MỚI XÃ
TÂN CHI - HUYỆN TIÊN DU - TỈNH BẮC NINH ĐẾN NĂM 2020

LUẬN VĂN THẠC SĨ KHOA HỌC

HÀ NỘI, NĂM 2014

z


ĐẠI HỌC QUỐC GIA HÀ NỘI
TRƯỜNG ĐẠI HỌC KHOA HỌC TỰ NHIÊN
------------ ***------------

NGUYỄN ĐỨC NAM

NGHIÊN CỨU ĐỀ XUẤT PHƯƠNG ÁN QUY HOẠCH SỬ
DỤNG ĐẤT TRONG XÂY DỰNG NÔNG THÔN MỚI XÃ TÂN CHI HUYỆN TIÊN DU - TỈNH BẮC NINH ĐẾN NĂM 2020

CHUYÊN NGÀNH: QUẢN LÝ ĐẤT ĐAI
MÃ SỐ:60.85.01.03

LUẬN VĂN THẠC SĨ KHOA HỌC

NGƯỜI HƯỚNG DẪN KHOA HỌC:
TS. HOÀNG TUẤN HIỆP

HÀ NỘI, NĂM 2014

2

z


LỜI CAM ĐOAN
- Tôi xin cam đoan rằng, số liệu và kết quả nghiên cứu trong luận văn này là
trung thực và chưa hề được sử dụng để bảo vệ một học vị nào.
- Tôi xin cam đoan rằng, mọi sự giúp đỡ cho việc thực hiện luận văn này đã
được cảm ơn và các thơng tin trích dẫn trong luận văn đều đã được chỉ rõ nguồn
gốc.
Tác giả luận văn

Nguyễn Đức Nam

3

z


LỜI CẢM ƠN
Để hồn thành bản luận văn này, tơi đã nhận được sự giúp đỡ tận tình của:
- TS. Hồng Tuấn Hiệp, viện Quy hoạch và Thiết kế Nơng nghiệp - Bộ Nông
nghiệp và phát triển nông thôn - người đã trực tiếp hướng dẫn tôi trong suốt thời
gian thực hiện đề tài;

- Các thầy, cô giáo khoa Địa Lý, trường Đại học Khoa học tự nhiên – Đại
học Quốc gia Hà nội và các đồng nghiệp;
- UBND huyện Tiên Du, Phịng Tài ngun Mơi trường, Phịng Nơng
Nghiệp huyện Tiên Du và UBND xã Tân Chi, huyện Tiên Du, tỉnh Bắc Ninh.
Tôi xin chân thành cảm ơn tới các cá nhân, tập thể và cơ quan nêu trên đã
giúp đỡ, khích lệ và tạo những điều kiện tốt nhất cho tơi trong q trình thực hiện
đề tài này.
Một lần nữa tôi xin trân trọng cảm ơn!
Tác giả luận văn

Nguyễn Đức Nam

4

z


MỤC LỤC
Trang
Lời cảm ơn

4

Mục lục

5

Danh mục bảng

7

Danh mục hình

8

Danh sách chữ viết tắt

9

Mở đầu

10

Chương 1 Tổng quan nghiên cứu

13

1.1 Cơ sở lý thuyết

13

1.1.1 Vai trò, ý nghĩa của sử dụng đất

13

1.1.2 Khái niệm và đặc điểm của QHSDĐ

14

1.1.3 Phân loại QHSDĐ

20

1.1.4 Căn cứ, mục tiêu, nội dung của QHSDĐ

23

1.2 Quy hoạc NTM

25

1.2.1 Một số khái niệm cơ bản

25

1.2.2 Đặc trưng của NTM

26

1.3 Cơ sở pháp lý về xây dựng NTM

31

1.4 Kinh nghiệm xây dựng NTM ở một số nước và ở Việt Nam

33

Chương 2 Đánh giá điều kiện tự nhiên-KTXH xã Tân Chi
2.1 Điều kiện tự nhiên

44
44

2.1.1 Vị trí địa lý

44

2.1.2 Các nguồn tài nguyên

46

2.2 Thực trạng KTXH

48

2.3 Thực trạng phát triển các ngành kinh tế

48

2.4 Thực trạng Dân số, lao động, việc làm

50

2.5 Thực trạng phát triển

51

2.6 Đánh giá thực trạng phát triển KTXH

51

2.7 Hiện trạng sử dụng đất

54
5

z


2.8 Hiệu quả sử dụng đất

56

2.9 Tiềm năng sử dụng đất đai

57

Chương 3 Đánh giá hiện trạng và đề xuất phương án QHSDĐ xã Tân 60
Chi
3.1 Đánh giá hiện trạng theo tiêu chí NTM

60

3.2 Xây dựng phương án QHSDĐ

60

3.2.1 Các chỉ tiêu phát triển kinh tế

60

3.2.2 Dự báo tiềm năng, định hướng phát triển

61

3.2.3 Diện tích các loại đất phân bổ

66

3.2.4 Phương án QHSDĐ theo tiêu chí NTM xã Tân Chi đến năm 2020 68
3.2.5 Diện tích các loại đất phải thu hồi trong kỳ quy hoạch

76

3.2.6 Phân kỳ quy hoạch

76

3.2.7 Kế hoạch sử dụng đất hàng năm

80

3.2.8 Đánh giá hiệu quả

83

3.2.9 Các biện pháp và giải pháp

84

Kết luận và kiến nghị

86

Tài liệu tham khảo

88

Phụ lục

91

6

z


DANH MỤC BẢNG
Trang
Bảng 01:

Tổng hợp các chỉ tiêu kĩ thuật

33

Bảng 02:

Các tiêu chí nơng thơn mới

40

Bảng 03:

Tình hình phân bổ dân cư và đất ở

50

Bảng 04:

Hiện trạng một số kênh mương chính của xã Tân Chi

52

Bảng 05:

Hiện trạng sử dụng đất

54

Bảng 06:

Tổng hợp hiện trạng các cơng trình cơng cộng

56

Bảng 07:

Tổng hợp đánh giá theo tiêu chí nơng thơn mới của xã Tân Chi

60

Bảng 08:

Dự báo dân số

61

Bảng 09:

Chỉ tiêu sử dụng đất

62

Bảng 10:

Chỉ tiêu sử dụng đất cơng trình cơng cộng

63

Bảng 11:

Quy mơ diện tích cơng trình cơng cộng

64

Bảng 12:

Diện tích cơ cấu nơng nghiệp

66

Bảng 13:

Quy hoạch theo tiêu chí nơng thơn mới

68

Bảng 14:

Diện tích, cơ cấu đất nơng nghiệp đến năm 2015

77

7

z


luan.van.thac.si.nghien.cuu.de.xuat.phuong.an.quy.hoach.su.dung.dat.trong.xay.dung.nong.thon.moi.xa.tan.chi.huyen.tien.du.tinh.bac.ninh.den.nam.2020luan.van.thac.si.nghien.cuu.de.xuat.phuong.an.quy.hoach.su.dung.dat.trong.xay.dung.nong.thon.moi.xa.tan.chi.huyen.tien.du.tinh.bac.ninh.den.nam.2020luan.van.thac.si.nghien.cuu.de.xuat.phuong.an.quy.hoach.su.dung.dat.trong.xay.dung.nong.thon.moi.xa.tan.chi.huyen.tien.du.tinh.bac.ninh.den.nam.2020luan.van.thac.si.nghien.cuu.de.xuat.phuong.an.quy.hoach.su.dung.dat.trong.xay.dung.nong.thon.moi.xa.tan.chi.huyen.tien.du.tinh.bac.ninh.den.nam.2020

DANH MỤC HÌNH
Trang
Hình 01:

Vị trí địa lý xã Tân Chi

44

Bản đồ Hiện trạng sử dụng đất xã Tân Chi năm 2010
Bản đồ Quy hoạch sử dụng đất xã Tân Chi đến năm 2020

8

z
luan.van.thac.si.nghien.cuu.de.xuat.phuong.an.quy.hoach.su.dung.dat.trong.xay.dung.nong.thon.moi.xa.tan.chi.huyen.tien.du.tinh.bac.ninh.den.nam.2020luan.van.thac.si.nghien.cuu.de.xuat.phuong.an.quy.hoach.su.dung.dat.trong.xay.dung.nong.thon.moi.xa.tan.chi.huyen.tien.du.tinh.bac.ninh.den.nam.2020luan.van.thac.si.nghien.cuu.de.xuat.phuong.an.quy.hoach.su.dung.dat.trong.xay.dung.nong.thon.moi.xa.tan.chi.huyen.tien.du.tinh.bac.ninh.den.nam.2020luan.van.thac.si.nghien.cuu.de.xuat.phuong.an.quy.hoach.su.dung.dat.trong.xay.dung.nong.thon.moi.xa.tan.chi.huyen.tien.du.tinh.bac.ninh.den.nam.2020


luan.van.thac.si.nghien.cuu.de.xuat.phuong.an.quy.hoach.su.dung.dat.trong.xay.dung.nong.thon.moi.xa.tan.chi.huyen.tien.du.tinh.bac.ninh.den.nam.2020luan.van.thac.si.nghien.cuu.de.xuat.phuong.an.quy.hoach.su.dung.dat.trong.xay.dung.nong.thon.moi.xa.tan.chi.huyen.tien.du.tinh.bac.ninh.den.nam.2020luan.van.thac.si.nghien.cuu.de.xuat.phuong.an.quy.hoach.su.dung.dat.trong.xay.dung.nong.thon.moi.xa.tan.chi.huyen.tien.du.tinh.bac.ninh.den.nam.2020luan.van.thac.si.nghien.cuu.de.xuat.phuong.an.quy.hoach.su.dung.dat.trong.xay.dung.nong.thon.moi.xa.tan.chi.huyen.tien.du.tinh.bac.ninh.den.nam.2020

DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT

Chữ viết tắt

Chữ đầy đủ

CNH – HĐH

Cơng nghiệp hóa - Hiện đại hóa

UBND

Ủy ban nhân dân

HĐND

Hội đồng nhân dân

CTCC

Cơng trình cơng cộng

CN

Cơng nghiệp

NN

Nơng nghiệp

TTCN

Tiểu thủ công nghiệp

HTX

Hợp tác xã

TNMT

Tài nguyên và môi trường

NNPTNT

Nông nghiệp và phát triển nông thôn

NTM

Nông thôn mới

QHSDĐ

Quy hoạch sử dụng đất

9

z
luan.van.thac.si.nghien.cuu.de.xuat.phuong.an.quy.hoach.su.dung.dat.trong.xay.dung.nong.thon.moi.xa.tan.chi.huyen.tien.du.tinh.bac.ninh.den.nam.2020luan.van.thac.si.nghien.cuu.de.xuat.phuong.an.quy.hoach.su.dung.dat.trong.xay.dung.nong.thon.moi.xa.tan.chi.huyen.tien.du.tinh.bac.ninh.den.nam.2020luan.van.thac.si.nghien.cuu.de.xuat.phuong.an.quy.hoach.su.dung.dat.trong.xay.dung.nong.thon.moi.xa.tan.chi.huyen.tien.du.tinh.bac.ninh.den.nam.2020luan.van.thac.si.nghien.cuu.de.xuat.phuong.an.quy.hoach.su.dung.dat.trong.xay.dung.nong.thon.moi.xa.tan.chi.huyen.tien.du.tinh.bac.ninh.den.nam.2020


luan.van.thac.si.nghien.cuu.de.xuat.phuong.an.quy.hoach.su.dung.dat.trong.xay.dung.nong.thon.moi.xa.tan.chi.huyen.tien.du.tinh.bac.ninh.den.nam.2020luan.van.thac.si.nghien.cuu.de.xuat.phuong.an.quy.hoach.su.dung.dat.trong.xay.dung.nong.thon.moi.xa.tan.chi.huyen.tien.du.tinh.bac.ninh.den.nam.2020luan.van.thac.si.nghien.cuu.de.xuat.phuong.an.quy.hoach.su.dung.dat.trong.xay.dung.nong.thon.moi.xa.tan.chi.huyen.tien.du.tinh.bac.ninh.den.nam.2020luan.van.thac.si.nghien.cuu.de.xuat.phuong.an.quy.hoach.su.dung.dat.trong.xay.dung.nong.thon.moi.xa.tan.chi.huyen.tien.du.tinh.bac.ninh.den.nam.2020

MỞ ĐẦU
Nền kinh tế Việt Nam đang trên con đường đổi mới, hội nhập quốc tế và đã
có những thay đổi rõ rệt. Để phát triển kinh tế - xã hội của đất nước có nhiều vấn đề
cần thiết phải đặt ra, trong đó có vấn đề quy hoạch kế hoạch sử dụng đất.
Đặc biệt, Việt Nam đang trên đường phấn đấu thực hiện chủ trương xây
dựng thơn mới hồn thành đến năm 2020. Thực hiện Nghị quyết Hội nghị lần thứ 7
của Ban Chấp hành Trung ương khóa X về nông nghiệp, nông dân, nông thôn số
26-NQ/TW ngày 05/08/2008 đã nêu mục tiêu tổng quát về xây dựng nông thơn mới
là: “Xây dựng nơng thơn mới có kết cấu hạ tầng kinh tế - xã hội hiện đại; cơ cấu
kinh tế và các hình thức tổ chức sản xuất hợp lý, gắn nông nghiệp với phát triển
nhanh công nghiệp, dịch vụ, đô thị theo quy hoạch; xã hội nông thơn ổn định, giàu
bản sắc văn hóa dân tộc; dân trí được nâng cao, mơi trường sinh thái được bảo vệ;
hệ thống chính trị ở nơng thơn dưới sự lãnh đạo của Đảng được tăng cường”.
Theo Quyết định 491/QĐ-TTg ngày 16/4/2009 của Thủ tướng Chính phủ về
việc Ban hành bộ tiêu chí Quốc gia về nơng thơn mới thì cơng tác lập quy hoạch là
tiêu chí số 1 trong 19 tiêu chí về nơng thơn mới được ban hành.
Quy hoạch xây dựng nông thôn mới được phê duyệt là cơ sở để các cấp đảng,
chính quyền, nhân dân tổ chức thực hiện xây dựng nông thôn mới, CNH – HĐH
phù hợp với tiến trình phát triển của đất nước. Đây là việc làm hết sức cần thiết và

cấp bách làm cơ sở cho việc xây dựng xã Tân Chi - Huyện Tiên Du - tỉnh Bắc Ninh
sớm đạt các tiêu chí xã nơng thơn mới.
Với các mục tiêu: cụ thể hoá quy hoạch tổng thể phát triển kinh tế xã hội của
huyện Tiên Du nói riêng và của tỉnh Bắc Ninh nói chung, đáp ứng yêu cầu phát
triển kinh tế xã hội gắn với q trình hiện đại hố nơng thôn về sản xuất nông
nghiệp, công nghiệp, phát triển đô thị, dịch vụ; nâng cao, đầu tư xây dựng hệ thống
mới các cơng trình hạ tầng kỹ thuật, hạ tầng xã hội; phát triển các khu dân cư mới;
cải tạo, chỉnh trang làng xóm cũ, bảo đảm khơng gian cảnh quan; góp phần giữ gìn
các bản sắc văn hố; bảo vệ môi trường sinh thái của địa phương; phục vụ cho cơng
tác quản lý, kiểm sốt phát triển, tơi chọn và thực hiện đề tài “Nghiên cứu đề xuất
10

z
luan.van.thac.si.nghien.cuu.de.xuat.phuong.an.quy.hoach.su.dung.dat.trong.xay.dung.nong.thon.moi.xa.tan.chi.huyen.tien.du.tinh.bac.ninh.den.nam.2020luan.van.thac.si.nghien.cuu.de.xuat.phuong.an.quy.hoach.su.dung.dat.trong.xay.dung.nong.thon.moi.xa.tan.chi.huyen.tien.du.tinh.bac.ninh.den.nam.2020luan.van.thac.si.nghien.cuu.de.xuat.phuong.an.quy.hoach.su.dung.dat.trong.xay.dung.nong.thon.moi.xa.tan.chi.huyen.tien.du.tinh.bac.ninh.den.nam.2020luan.van.thac.si.nghien.cuu.de.xuat.phuong.an.quy.hoach.su.dung.dat.trong.xay.dung.nong.thon.moi.xa.tan.chi.huyen.tien.du.tinh.bac.ninh.den.nam.2020


luan.van.thac.si.nghien.cuu.de.xuat.phuong.an.quy.hoach.su.dung.dat.trong.xay.dung.nong.thon.moi.xa.tan.chi.huyen.tien.du.tinh.bac.ninh.den.nam.2020luan.van.thac.si.nghien.cuu.de.xuat.phuong.an.quy.hoach.su.dung.dat.trong.xay.dung.nong.thon.moi.xa.tan.chi.huyen.tien.du.tinh.bac.ninh.den.nam.2020luan.van.thac.si.nghien.cuu.de.xuat.phuong.an.quy.hoach.su.dung.dat.trong.xay.dung.nong.thon.moi.xa.tan.chi.huyen.tien.du.tinh.bac.ninh.den.nam.2020luan.van.thac.si.nghien.cuu.de.xuat.phuong.an.quy.hoach.su.dung.dat.trong.xay.dung.nong.thon.moi.xa.tan.chi.huyen.tien.du.tinh.bac.ninh.den.nam.2020

phương án quy hoạch sử dụng đất trong xây dựng nông thôn mới xã Tân Chi huyện Tiên Du – tỉnh Bắc Ninh đến năm 2020”
1. Mục đích, yêu cầu của đề tài
1.1. Mục đích
- Nghiên cứu cơ sở lý luận và thực tiễn về quy hoạch xây dựng nông thôn mới;
- Đánh giá thực trạng nông thôn theo tiêu chí nơng thơn mới xã Tân Chi huyện Tiên Du;
- Nghiên cứu xây dựng quy hoạch nông thôn mới xã Tân Chi đáp ứng các tiêu
chí về nơng thơn mới được Chính phủ ban hành; trong đó tập trung vào quy hoạch
sử dụng đất nhằm đáp ứng yêu cầu các tiêu chí về nơng thơn mới.
1.2. u cầu
- Tn thủ các văn bản pháp quy hiện hành về quy hoạch nông thôn mới;
- Tuân thủ các quy định pháp lý có liên quan về bảo vệ các cơng trình kỹ thuật, cơng
trình quốc phịng, di tích lịch sử, văn hố, danh lam thắng cảnh và bảo vệ môi trường;

- Phù hợp với quy hoạch tổng thể phát triển kinh tế - xã hội và các quy hoạch
ngành của huyện, xã đã được phê duyệt.
2. Phương pháp nghiên cứu
2.1. Phương pháp kế thừa
Kế thừa các nguồn tư liệu, tài liệu của các cơ quan, tổ chức cá nhân đã nghiên cứu
có liên quan đến địa bàn.
2..2. Phương pháp điều tra ngoại nghiệp
Khảo sát thực địa về thực trạng tự nhiên – kinh tế - xã hội, thực trạng tiêu chí
nơng thơn mới tại khu vực nghiên cứu. Đối chiếu với kết quả nghiên cứu của công
tác điều tra nội nghiệp, đồng thời xử lý những sai lệch nhằm nâng cao độ chính xác
của các số liệu thu được.
2.3. Phương pháp thống kê, xử lý số liệu
Sau khi thu thập đầy đủ các tài liệu, số liệu về điều kiện tự nhiên - kinh tế - xã hội,
thực trạng tiêu chí nơng thơn mới khu vực nghiên cứu thì tiến hành thống kê, phân loại

11

z
luan.van.thac.si.nghien.cuu.de.xuat.phuong.an.quy.hoach.su.dung.dat.trong.xay.dung.nong.thon.moi.xa.tan.chi.huyen.tien.du.tinh.bac.ninh.den.nam.2020luan.van.thac.si.nghien.cuu.de.xuat.phuong.an.quy.hoach.su.dung.dat.trong.xay.dung.nong.thon.moi.xa.tan.chi.huyen.tien.du.tinh.bac.ninh.den.nam.2020luan.van.thac.si.nghien.cuu.de.xuat.phuong.an.quy.hoach.su.dung.dat.trong.xay.dung.nong.thon.moi.xa.tan.chi.huyen.tien.du.tinh.bac.ninh.den.nam.2020luan.van.thac.si.nghien.cuu.de.xuat.phuong.an.quy.hoach.su.dung.dat.trong.xay.dung.nong.thon.moi.xa.tan.chi.huyen.tien.du.tinh.bac.ninh.den.nam.2020


luan.van.thac.si.nghien.cuu.de.xuat.phuong.an.quy.hoach.su.dung.dat.trong.xay.dung.nong.thon.moi.xa.tan.chi.huyen.tien.du.tinh.bac.ninh.den.nam.2020luan.van.thac.si.nghien.cuu.de.xuat.phuong.an.quy.hoach.su.dung.dat.trong.xay.dung.nong.thon.moi.xa.tan.chi.huyen.tien.du.tinh.bac.ninh.den.nam.2020luan.van.thac.si.nghien.cuu.de.xuat.phuong.an.quy.hoach.su.dung.dat.trong.xay.dung.nong.thon.moi.xa.tan.chi.huyen.tien.du.tinh.bac.ninh.den.nam.2020luan.van.thac.si.nghien.cuu.de.xuat.phuong.an.quy.hoach.su.dung.dat.trong.xay.dung.nong.thon.moi.xa.tan.chi.huyen.tien.du.tinh.bac.ninh.den.nam.2020

tài liệu, số liệu theo từng nội dung. Tổng hợp dữ liệu phục vụ cho xây dựng báo cáo tổng
hợp.
2.4. Phương pháp minh họa bằng bản đồ
Đây là phương pháp đặc thù của công tác quy hoạch. Các thông tin cần thiết
được biểu diễn trên bản đồ tỷ lệ 1/5000, tạo thành tập bản đồ gồm: Bản đồ hiện
trạng sử dụng đất năm 2010, bản đồ quy hoạch sử dụng đất đến năm 2020
2.5. Phương pháp tính tốn theo định mức

Sử dụng phương pháp này dự tính sự phát triển dân số, số hộ, cơ cấu dân số,
lao động trong những năm của giai đoạn quy hoạch và nhu cầu đất ở mới. Ngồi ra,
phương pháp này dùng để tính toán nhu cầu phân bổ đất cho khu vực sản xuất và
các cơng trình chun dùng.
2.6. Phương pháp chun gia
Phỏng vấn và tham khảo ý kiến các nhà quy hoạch sử dụng đất, xây dựng kiến
trúc, kinh tế trong quá trình đánh giá thực trạng tiêu chí nơng thơn mới và xây dựng
quy hoạch nông thôn mới xã Tân Chi - huyện Tiên Du - tỉnh Bắc Ninh.

12

z
luan.van.thac.si.nghien.cuu.de.xuat.phuong.an.quy.hoach.su.dung.dat.trong.xay.dung.nong.thon.moi.xa.tan.chi.huyen.tien.du.tinh.bac.ninh.den.nam.2020luan.van.thac.si.nghien.cuu.de.xuat.phuong.an.quy.hoach.su.dung.dat.trong.xay.dung.nong.thon.moi.xa.tan.chi.huyen.tien.du.tinh.bac.ninh.den.nam.2020luan.van.thac.si.nghien.cuu.de.xuat.phuong.an.quy.hoach.su.dung.dat.trong.xay.dung.nong.thon.moi.xa.tan.chi.huyen.tien.du.tinh.bac.ninh.den.nam.2020luan.van.thac.si.nghien.cuu.de.xuat.phuong.an.quy.hoach.su.dung.dat.trong.xay.dung.nong.thon.moi.xa.tan.chi.huyen.tien.du.tinh.bac.ninh.den.nam.2020


luan.van.thac.si.nghien.cuu.de.xuat.phuong.an.quy.hoach.su.dung.dat.trong.xay.dung.nong.thon.moi.xa.tan.chi.huyen.tien.du.tinh.bac.ninh.den.nam.2020luan.van.thac.si.nghien.cuu.de.xuat.phuong.an.quy.hoach.su.dung.dat.trong.xay.dung.nong.thon.moi.xa.tan.chi.huyen.tien.du.tinh.bac.ninh.den.nam.2020luan.van.thac.si.nghien.cuu.de.xuat.phuong.an.quy.hoach.su.dung.dat.trong.xay.dung.nong.thon.moi.xa.tan.chi.huyen.tien.du.tinh.bac.ninh.den.nam.2020luan.van.thac.si.nghien.cuu.de.xuat.phuong.an.quy.hoach.su.dung.dat.trong.xay.dung.nong.thon.moi.xa.tan.chi.huyen.tien.du.tinh.bac.ninh.den.nam.2020

CHƯƠNG 1
TỔNG QUAN TÀI LIỆU NGHIÊN CỨU
1.1 Cơ sở lý luận
1.1.1 Vai trò và ý nghĩa của sử dụng đất đai:
Đất đai về mặt thuật ngữ khoa học được hiểu theo nghĩa rộng như sau: “Đất đai là
một diện tích cụ thể của bề mặt trái đất, bao gồm tất cả các cấu thành của môi trường
sinh thái ngay trên vỏ bề mặt đó bao gồm: khí hậu, bề mặt, thổ nhưỡng, dánh địa hình,
mặt nước…các lớp trầm tích sát bề mặt cùng với nước ngầm và khoáng sản trong lịng
đất, tập đồn thực vật và động vật, trạng thái định cư của con người, những kết quả của
con người trong quá khứ và hiện tại để lại (san nền, hồ chứa nước hay hệ thống tiêu
thoát nước, đường xá..).
Như vậy, đất đai là khoảng khơng gian có giới hạn, theo chiều thẳng đứng
(gồm khí hậu của bầu khí quyển, lớp phủ bề mặt, thảm thực vật, động vật, diện tích

nước, tài ngun nước ngầm và khống sản trong lịng đất), theo chiều ngang của
mặt đất (là sự kết hợp giữa thổ nhưỡng, địa hình, thuỷ văn, thảm thực vật cùng các
thành phần khác) giữ vai trò quan trọng và có ý nghĩa to lớn đối với hoạt động sản
xuất cũng như cuộc sống của xã hội loài người.
Đất đai là tài sản phẩm của tự nhiên, có trước lao động và cùng với quá trình
sự phát triển kinh tế - xã hội, đất đai là điều kiện lao động. Đất đai đóng vai trị
quyết định cho sự tồn tại và phát triển của xã hội lồi người. Nếu khơng có đất đai
thì rõ ràng khơng có bất kỳ một ngành sản xuất nào, cũng như khơng có thể sự tồn
tại của loài người. Đất đai là một trong những tài nguyên vô cùng quý giá của con
người, điều kiện sống cho động vật, thực vật và con người trên trái đất.
Đất đai tham gia vào tất cả các hoạt động của đời sống kinh tế, xã hội. Đất đai
là địa điểm, là cơ sở của các thành phố, làng mạc các cơng trình cơng nghiệp, giao
thơng thuỷ lợi và các cơng trình thuỷ lợi khác. Đất đai cung cấp ngun liệu cho
ngành cơng nghiệp, xây dựng như gạch ngói, xi măng, gốm sứ…
Đất đai là nguồn của cải, là tài sản cố định hoặc đầu tư cố định, là thước đo sự
giàu có của một quốc gia. Đất đai còn là sự bảo hiểm của cuộc sống, bảo hiểm về tài
13

z
luan.van.thac.si.nghien.cuu.de.xuat.phuong.an.quy.hoach.su.dung.dat.trong.xay.dung.nong.thon.moi.xa.tan.chi.huyen.tien.du.tinh.bac.ninh.den.nam.2020luan.van.thac.si.nghien.cuu.de.xuat.phuong.an.quy.hoach.su.dung.dat.trong.xay.dung.nong.thon.moi.xa.tan.chi.huyen.tien.du.tinh.bac.ninh.den.nam.2020luan.van.thac.si.nghien.cuu.de.xuat.phuong.an.quy.hoach.su.dung.dat.trong.xay.dung.nong.thon.moi.xa.tan.chi.huyen.tien.du.tinh.bac.ninh.den.nam.2020luan.van.thac.si.nghien.cuu.de.xuat.phuong.an.quy.hoach.su.dung.dat.trong.xay.dung.nong.thon.moi.xa.tan.chi.huyen.tien.du.tinh.bac.ninh.den.nam.2020


luan.van.thac.si.nghien.cuu.de.xuat.phuong.an.quy.hoach.su.dung.dat.trong.xay.dung.nong.thon.moi.xa.tan.chi.huyen.tien.du.tinh.bac.ninh.den.nam.2020luan.van.thac.si.nghien.cuu.de.xuat.phuong.an.quy.hoach.su.dung.dat.trong.xay.dung.nong.thon.moi.xa.tan.chi.huyen.tien.du.tinh.bac.ninh.den.nam.2020luan.van.thac.si.nghien.cuu.de.xuat.phuong.an.quy.hoach.su.dung.dat.trong.xay.dung.nong.thon.moi.xa.tan.chi.huyen.tien.du.tinh.bac.ninh.den.nam.2020luan.van.thac.si.nghien.cuu.de.xuat.phuong.an.quy.hoach.su.dung.dat.trong.xay.dung.nong.thon.moi.xa.tan.chi.huyen.tien.du.tinh.bac.ninh.den.nam.2020

chính, như là sự chuyển nhượng của cải qua các thế hệ và như là một nguồn lực cho
các mục đích tiêu dùng.
Thực vậy, trong các điều kiện vật chất cần thiết, đất đai giữ vị trí và ý nghĩa
đặc biệt quan trọng – là điều kiện đầu tiên, là cơ sở thiên nhiên của mọi quá trình
sản xuất, là nơi tìm được cơng cụ lao động, là ngun liệu lao động và nơi sinh tồn
của xã hội loài người.

Thực tế cho thấy trong quá trình phát triển xã hội lồi người, sự hình thành và
phát triển của mọi nền văn minh vật chất – văn minh tinh thần, các thành tựu kỹ
thuật vật chất – văn hoá khoa học đều được xây dựng trên nền tảng cơ bản - sử dụng
đất đai.
Trong giai đoạn phát triển kinh tế xã hội, khi mức sống của con người cịn
thấp, cơng năng chủ yếu của đất đai là tập trung vào sản xuất vật chất, đặc biệt trong
sản xuất nông nghiệp. Thời kỳ cuộc sống xã hội phát triển ở mức cao, công năng
của đất đai từng bước được mở rộng, sử dụng đất đai cũng phức tạp hơn. Điều này
có ý nghĩa đất đai đã cung cấp cho con người tư liệu vật chất để sinh tồn và phát
triển, cũng như cung cấp điều kiện cần thiết về hưởng thụ và đáp ứng nhu cầu cuộc
sống của nhân loại. Mục đích sử dụng đất nêu trên được biểu lộ càng rõ nét trong
các khu vực kinh tế phát triển.
Kinh tế xã hội phát triển mạnh, cùng với sự tăng dân số nhanh đã làm cho mối
quan hệ giữa người và đất ngày càng căng thẳng những sai lầm liên tục của con
người trong quá trình sử dụng đất dẫn đến huỷ hoại mơi trường đất, một số cơng
năng nào đó của đất đai bị yếu đi, vấn đề sử dụng đất đai càng trở nên quan trọng và
mang tính tồn cầu.
1.1.2. Khái niệm và đặc điểm của quy hoạch sử dụng đất đai
1.1.2.1 Khái niệm về quy hoạch sử dụng đất đai:
Quy hoạch – ta có thể hiểu là việc xác định một trật tự nhất định bằng những
hoạt động như phân bố: sắp xếp, bố trí tổ chức…
Đất đai là một phần lãnh thổ nhất định ( vùng đất, khoanh đất, vạc đất, mảnh
đất, miếng đất..) có vị trí, hình thể, diện tích với những tính chất tự nhiên hoặc mới
14

z
luan.van.thac.si.nghien.cuu.de.xuat.phuong.an.quy.hoach.su.dung.dat.trong.xay.dung.nong.thon.moi.xa.tan.chi.huyen.tien.du.tinh.bac.ninh.den.nam.2020luan.van.thac.si.nghien.cuu.de.xuat.phuong.an.quy.hoach.su.dung.dat.trong.xay.dung.nong.thon.moi.xa.tan.chi.huyen.tien.du.tinh.bac.ninh.den.nam.2020luan.van.thac.si.nghien.cuu.de.xuat.phuong.an.quy.hoach.su.dung.dat.trong.xay.dung.nong.thon.moi.xa.tan.chi.huyen.tien.du.tinh.bac.ninh.den.nam.2020luan.van.thac.si.nghien.cuu.de.xuat.phuong.an.quy.hoach.su.dung.dat.trong.xay.dung.nong.thon.moi.xa.tan.chi.huyen.tien.du.tinh.bac.ninh.den.nam.2020


luan.van.thac.si.nghien.cuu.de.xuat.phuong.an.quy.hoach.su.dung.dat.trong.xay.dung.nong.thon.moi.xa.tan.chi.huyen.tien.du.tinh.bac.ninh.den.nam.2020luan.van.thac.si.nghien.cuu.de.xuat.phuong.an.quy.hoach.su.dung.dat.trong.xay.dung.nong.thon.moi.xa.tan.chi.huyen.tien.du.tinh.bac.ninh.den.nam.2020luan.van.thac.si.nghien.cuu.de.xuat.phuong.an.quy.hoach.su.dung.dat.trong.xay.dung.nong.thon.moi.xa.tan.chi.huyen.tien.du.tinh.bac.ninh.den.nam.2020luan.van.thac.si.nghien.cuu.de.xuat.phuong.an.quy.hoach.su.dung.dat.trong.xay.dung.nong.thon.moi.xa.tan.chi.huyen.tien.du.tinh.bac.ninh.den.nam.2020

được tạo thành (đặc tính thổ nhưỡng, điều kiện địa hình, địa chất, thuỷ văn, chế độ
nước, nhiệt độ ánh sáng, thảm thực vật, các tính chất lý hố tính..) tạo ra những điều
kiện nhất định cho việc sử dụng đất và các mục đích khác. Như vậy, để sử dụng đất
cần phải làm quy hoạch – đây là quá trình nghiên cứu, lao động sáng tạo nhằm thực
xác định ý nghĩa mục đích của từng phần lãnh thổ và đề xuất những phương hướng
sử dụng đất đai hợp lý, hiệu quả và tiết kiệm nhất.
Đất đai là tư liệu sản xuất đặc biệt, là đối tượng cảu các mối quan hệ sản xuất
trong các lĩnh vực sử dụng đất đai. Nó giữ vai trị rất quan trọng trong phát triển
kinh tế xã hội, nó gắn chặt với q trình phát triển kinh tế xã hội. Đất đai là địa
điểm, là nền tảng, là cơ sở cho mọi hoạt động phát triển kinh tế xã hội của đất nước.
Vì vậy, quy hoạch sử dụng đất đai sẽ là một hiện tượng kinh tế xã hội thể hiện đồng
thời ở tính chất: kinh tế (bằng hiệu quả sử dụng đất), kỹ thuật (các tác nghiệp
chuyên môn kỹ thuật: điều tra, khảo sát, xây dựng bản đồ, khoan định, sử lý số
liệu..) và pháp chế (xác nhận tính pháp lý về mục đích và quyền sử dụng đất nhằm
đảm bảo sử dụng và quản lý đất đai theo pháp luật).
Qua phân tích, ta có thể định nghĩa: Quy hoạch sử dụng đất đai là hệ thống
các biện pháp của nhà nước (thể hiện được đồng thời ba tính chất kinh tế, kĩ thuật
và pháp chế) về tổ chức sử dụng đất đai phải hợp lý, đầy đủ và tiết kiệm nhất, thông
qua việc phân bổ quỹ đất đai (khoanh định cho các mục đích và các ngành) và tổ
chức sử dụng đất như tư liệu sản xuất của xã hội, tạo điều kiện bảo vệ đất đai môi
trường (Nguyễn Hữu Ngữ, 2010).
Như vậy, về thực chất quy hoạch sử dụng đất là quá trình hình thành các
quyết định nhằm tạo điều kiện đưa đất đai vào sử dụng bền vững để mang lại lợi ích
cao nhất, thực hiện đồng hố hai chức năng: điều chỉ các mối quan hệ đất đai và tổ
chức sử dụng như tư liệu sản xuất đặc biệt với mục đích nâng cao hiệu quả sản xuất
của xã hội kết hợp bảo vệ đất và mơi trường.
Từ đó, ta thấy việc lập quy hoạch, kế hoạch, sử dụng đất đai có ý nghĩa đặc
biệt quan trọng khơng chỉ cho trước mắt mà cả lâu dài. Căn cứ vào đặc điểm, điều
kiện tự nhiên, phương hướng, nhiệm vụ và mục tiêu phát triển kinh tế xã hội của

15

z
luan.van.thac.si.nghien.cuu.de.xuat.phuong.an.quy.hoach.su.dung.dat.trong.xay.dung.nong.thon.moi.xa.tan.chi.huyen.tien.du.tinh.bac.ninh.den.nam.2020luan.van.thac.si.nghien.cuu.de.xuat.phuong.an.quy.hoach.su.dung.dat.trong.xay.dung.nong.thon.moi.xa.tan.chi.huyen.tien.du.tinh.bac.ninh.den.nam.2020luan.van.thac.si.nghien.cuu.de.xuat.phuong.an.quy.hoach.su.dung.dat.trong.xay.dung.nong.thon.moi.xa.tan.chi.huyen.tien.du.tinh.bac.ninh.den.nam.2020luan.van.thac.si.nghien.cuu.de.xuat.phuong.an.quy.hoach.su.dung.dat.trong.xay.dung.nong.thon.moi.xa.tan.chi.huyen.tien.du.tinh.bac.ninh.den.nam.2020


luan.van.thac.si.nghien.cuu.de.xuat.phuong.an.quy.hoach.su.dung.dat.trong.xay.dung.nong.thon.moi.xa.tan.chi.huyen.tien.du.tinh.bac.ninh.den.nam.2020luan.van.thac.si.nghien.cuu.de.xuat.phuong.an.quy.hoach.su.dung.dat.trong.xay.dung.nong.thon.moi.xa.tan.chi.huyen.tien.du.tinh.bac.ninh.den.nam.2020luan.van.thac.si.nghien.cuu.de.xuat.phuong.an.quy.hoach.su.dung.dat.trong.xay.dung.nong.thon.moi.xa.tan.chi.huyen.tien.du.tinh.bac.ninh.den.nam.2020luan.van.thac.si.nghien.cuu.de.xuat.phuong.an.quy.hoach.su.dung.dat.trong.xay.dung.nong.thon.moi.xa.tan.chi.huyen.tien.du.tinh.bac.ninh.den.nam.2020

mỗi vùng lãnh thổ, quy hoạch sử dụng đất đai được tiến hành nhằm định hướng cho
các cấp, các ngành trên địa bàn lập quy hoạch và kế hoạch sử dụng đất chi tiết cho
mình; xác lập ổn định về mặt pháp lý cho công tác quản lý nhà nước về đất đai; làm
cơ sở để tiến hành giao cấp đất và đầu tư để phát triển sản xuất, đảm bảo an ninh
lương thực; phục vụ nhu cầu dân sinh, văn hoá – xã hội.
Mặt khác, quy hoạch sử dụng đất đai còn là biện pháp hữu hiệu của nhà nước
nhằm tổ chức lại việc sử dụng đất đai, hạn chế sự chồng chéo gây lãng phí đất đai,
tránh tình trạng chuyển đổi mục đích tuỳ tiện, làm giảm sút nghiêm trọng quỹ đất (
đặc biệt là đất trồng lúa, chuyên canh..), ngăn ngừa được các hiện tượng tiêu cực,
tranh chấp, lấn chiếm, huỷ hoại đất, phá vỡ môi trường sinh thái, gây ôi nhiễm môi
trường dẫn đến những tổn thất hoặc kìm hãm sản xuất, phát triển kinh tế xã hội và
rất nhiều các hiện tượng gây ra các hiệu quả khó lường về tình hình bất ổn chính trị,
an ninh quốc phòng ở từng địa phương, đặc biệt là trong những năm gần đây khi
nhà nước hướng nền kinh tế thị trường. Một cơ chế vô cũng phức tạp.
Quy hoạch sử dụng đất đai còn tạo điều kiện để sử dụng đất đai hiệu quả hơn.
Trên cơ sở phân hạng đất đai, bố trí sắp xếp các loại đất đai quy hoạch sử dụng đất
đai tạo ra cái khung bắt các đối tượng quản lý và sử dụng đất đai theo cái khung đó.
Điều đó cho phép việc sử dụng đất đai sẽ hợp lý, tiết kiệm và hiệu quả hơn. Bởi vì,
khi các đối tượng sử dụng đất đai hiểu rõ phạm vi ranh giới và chủ quyền về các
loại đất thì họ yên tâm đầu tư khai thác phần đất đai của mình, do vậy hiệu quả sử
dụng sẽ cao hơn.
Quy hoạch sử dụng đất đai có ý nghĩa rất quan trọng cho các ngành, các lĩnh

vực hoạt động trong xã hội. Nó định hướng sử dụng đất đai cho các ngành, chỉ rõ
các địa điểm để phát triển các ngành, giúp cho các ngành yên tâm trong đầu tư phát
triển. Vì vậy, quy hoạch sử dụng đất đai cũng góp một phần rất lớn thưc đẩy phát
triển kinh tế - xã hội của đất nước.
Khi nghiên cứu về quy hoạch sử dụng đất có rất nhiều cách nhận thức khác
nhau. Có quan điểm cho rằng quy hoạch sử dụng đất chỉ đơn thuần là biện pháp kĩ
thuật nhằm thực hiện việc đo đạc, vẽ bản đồ đất đai, phân chia diện tích đất, giao
16

z
luan.van.thac.si.nghien.cuu.de.xuat.phuong.an.quy.hoach.su.dung.dat.trong.xay.dung.nong.thon.moi.xa.tan.chi.huyen.tien.du.tinh.bac.ninh.den.nam.2020luan.van.thac.si.nghien.cuu.de.xuat.phuong.an.quy.hoach.su.dung.dat.trong.xay.dung.nong.thon.moi.xa.tan.chi.huyen.tien.du.tinh.bac.ninh.den.nam.2020luan.van.thac.si.nghien.cuu.de.xuat.phuong.an.quy.hoach.su.dung.dat.trong.xay.dung.nong.thon.moi.xa.tan.chi.huyen.tien.du.tinh.bac.ninh.den.nam.2020luan.van.thac.si.nghien.cuu.de.xuat.phuong.an.quy.hoach.su.dung.dat.trong.xay.dung.nong.thon.moi.xa.tan.chi.huyen.tien.du.tinh.bac.ninh.den.nam.2020


luan.van.thac.si.nghien.cuu.de.xuat.phuong.an.quy.hoach.su.dung.dat.trong.xay.dung.nong.thon.moi.xa.tan.chi.huyen.tien.du.tinh.bac.ninh.den.nam.2020luan.van.thac.si.nghien.cuu.de.xuat.phuong.an.quy.hoach.su.dung.dat.trong.xay.dung.nong.thon.moi.xa.tan.chi.huyen.tien.du.tinh.bac.ninh.den.nam.2020luan.van.thac.si.nghien.cuu.de.xuat.phuong.an.quy.hoach.su.dung.dat.trong.xay.dung.nong.thon.moi.xa.tan.chi.huyen.tien.du.tinh.bac.ninh.den.nam.2020luan.van.thac.si.nghien.cuu.de.xuat.phuong.an.quy.hoach.su.dung.dat.trong.xay.dung.nong.thon.moi.xa.tan.chi.huyen.tien.du.tinh.bac.ninh.den.nam.2020

đất cho các ngành và thiết kế xây dựng đồng ruộng…Bên cạnh đó, có quan điểm lại
cho rằng quy hoạch sử dụng đất được xây dựng trên các quy phạm của nhà nước
nhằm nhấn mạnh tính pháp chế của quy hoạch sử dụng đất. Tuy nhiên, đối với cả
hai cách nhận thức trên bản chất của quy hoạch sử dụng đất khơng được thể hiện
đúng và đầy đủ vì bản thân quy hoạch sử dụng đất không nằm trong kĩ thuật đo đạc
và cũng khơng thuộc về hình thức pháp lý mà nó nằm bên trọng việc tổ chức sử
dụng đất như một tư liệu sản xuất đặc biệt, coi đất như đối tượng của các mối quan
hệ xã hội trong sản xuất. Như vậy quy hoạch sử dụng đất sẽ là một hoạt động vừa
mang tính kĩ thuật, tính kinh tế và tính pháp lý . Cụ thể:
- Tính kĩ thuật: trong quy hoạch sử dụng đất sẽ sử dụng các công tác chuyên
môn như điều tra, khảo sát, đo đạc, xây dựng bản đồ, khoanh định, xử lý số
liệu….để tính tốn và thống kê diện tích đất đai, thiết kế , phân chia khoảnh thửa.
Từ đó tạo điều kiện tổ chức sử dụng đất hợp lý trên cơ sở tiến bộ của khoa học kĩ
thuật.
- Tính pháp chế: biểu hiện của tính pháp chế thể hiện ở chỗ đất đai được nhà

nước giao cho các tổ chức, hộ gia đình, cá nhân sử dụng vào các mục đích cụ thể đã
được xác định theo phương án quy hoạch sử dụng đất.
- Tính kinh tế: khi giao đất, thơng qua phương án quy hoạch sử dụng đất nhà
nước đã xác định rõ mục đích sử dụng của diện tích được giao. Đây chính là biện
pháp quan trọng nhất nhằm khai thác triệt để và có hiệu quả tiềm năng đất đai. Ở
đây đã thể hiện rõ tính kinh tế của quy hoạch sử dụng đất. Song, điều này chỉ đạt
được khi tiến hành đồng bộ cùng với biện pháp kĩ thuật và pháp chế.
Từ đó ta có thể rút ra khái niệm quy hoạch sử dụng đất như sau:
Quy hoạch sử dụng đất là một hệ thống các biện pháp kinh tế, kĩ thuật và pháp
chế của nhà nước về tổ chức và sử dụng đất đầy đủ, hợp lý, khoa học và có hiệu quả
cao nhất thơng qua việc phân phối và tái phân phối quỹ đất cả nước, tổ chức sử
dụng đất như một tư liệu sản xuất cùng với các tư liệu sản

- 17 - xuất khác gắn

liền với đất nhằm nâng cao hiệu quả sản xuất xã hội, tạo điều kiện bảo vệ đất và bảo
vệ môi trường.
17

z
luan.van.thac.si.nghien.cuu.de.xuat.phuong.an.quy.hoach.su.dung.dat.trong.xay.dung.nong.thon.moi.xa.tan.chi.huyen.tien.du.tinh.bac.ninh.den.nam.2020luan.van.thac.si.nghien.cuu.de.xuat.phuong.an.quy.hoach.su.dung.dat.trong.xay.dung.nong.thon.moi.xa.tan.chi.huyen.tien.du.tinh.bac.ninh.den.nam.2020luan.van.thac.si.nghien.cuu.de.xuat.phuong.an.quy.hoach.su.dung.dat.trong.xay.dung.nong.thon.moi.xa.tan.chi.huyen.tien.du.tinh.bac.ninh.den.nam.2020luan.van.thac.si.nghien.cuu.de.xuat.phuong.an.quy.hoach.su.dung.dat.trong.xay.dung.nong.thon.moi.xa.tan.chi.huyen.tien.du.tinh.bac.ninh.den.nam.2020


luan.van.thac.si.nghien.cuu.de.xuat.phuong.an.quy.hoach.su.dung.dat.trong.xay.dung.nong.thon.moi.xa.tan.chi.huyen.tien.du.tinh.bac.ninh.den.nam.2020luan.van.thac.si.nghien.cuu.de.xuat.phuong.an.quy.hoach.su.dung.dat.trong.xay.dung.nong.thon.moi.xa.tan.chi.huyen.tien.du.tinh.bac.ninh.den.nam.2020luan.van.thac.si.nghien.cuu.de.xuat.phuong.an.quy.hoach.su.dung.dat.trong.xay.dung.nong.thon.moi.xa.tan.chi.huyen.tien.du.tinh.bac.ninh.den.nam.2020luan.van.thac.si.nghien.cuu.de.xuat.phuong.an.quy.hoach.su.dung.dat.trong.xay.dung.nong.thon.moi.xa.tan.chi.huyen.tien.du.tinh.bac.ninh.den.nam.2020

Việc lập quy hoạch sử dụng đất có ý nghĩa đặc biệt quan trọng không chỉ cho
trước mắt mà cả lâu dài. Căn cứ vào đặc điểm tự nhiên, phương hướng, nhiệm vụ vì
mục tiêu phát triển kinh tế xã hội của mỗi vùng lãnh thổ, quy hoạch sử dụng đất
được tiến hành nhằm định hướng cho các cấp, các ngành trên địa bàn lập quy hoạch
và kế hoạch sử dụng đất chi tiết của mình, từ đó xác lập sự ổn định về mặt pháp lý

cho công tác quản lý nhà nước về đất đai, làm cơ sở để giao đất và đầu tư để phát
triển sản xuất, đảm bảo an ninh lương thực và phục vụ các nhu cầu dân sinh, nhu
cầu văn hoá xã hội.
Mặt khác, quy hoạch sử dụng đất còn là biện pháp hữu hiệu của nhà nước
nhằm tổ chức lại việc sử dụng đất đai theo đúng mục đích hạn chế sự chồng chéo
gây lãng phí đất đai, tránh tình trạng chuyển mục đích tuỳ tiện, làm giảm sút
nghiêm trọng quỹ đất nông lâm nghiệp. Ngăn chặn các hiện tượng tiêu cực tranh
chấp, lấn chiếm huỷ hoại đất, phá vỡ cân bằng sinh thái, gây ôi nhiễm môi trường
dẫn đến những tổn thất hoặc kìm hãm sản xuất, phát triển xã hội và các hậu quả khó
lường về bất ổn chính trị, an ninh quốc phòng ở từng địa phương, đặc biệt là trong
giai đoạn chuyển dần sang nền kinh tế thị trường.
1.1.2.2 Đặc điểm của quy hoạch sử dụng đất
Quy hoạch sử dụng đất thuộc loại quy hoạch có tính lịch sử xã hội, tính khống
chế vĩ mơ, tính chỉ đạo, tính tổng hợp trung và dài hạn, là bộ phận hợp thành quan
trọng của hệ thống kế hoạch phát triển xã hội và kinh tế quốc dân. Cụ thể:
- Tính lịch sử xã hội: Trong quy hoạch sử dụng đất luôn nảy sinh quan hệ giữa
người với đất đai - yếu tố tự nhiên cũng như quan hệ giữa người với ngươi và nó thể
hiện đồng thời hai yếu tố: thúc đẩy lực lượng sản xuất phát triển và thúc đẩy sự phát
triển của các mối quan hệ sản xuất. Do vậy, quy hoạch sử dụng đất luôn là một bộ
phận của phương thức sản xuất xã hội và lịch sử phát triển của xã hội chính là lịch
sử phát triển của quy hoạch sử dụng đất. Nói cách khác quy hoạch sử dụng đất có
tính lịch sử xã hội. Tính chất lịch sử của quy hoạch sử dụng đất xác nhận vai trị lịch
sử của nó trong từng thời kỳ xây dựng và hoàn thiện phương thức sản xuất xã hội,

18

z
luan.van.thac.si.nghien.cuu.de.xuat.phuong.an.quy.hoach.su.dung.dat.trong.xay.dung.nong.thon.moi.xa.tan.chi.huyen.tien.du.tinh.bac.ninh.den.nam.2020luan.van.thac.si.nghien.cuu.de.xuat.phuong.an.quy.hoach.su.dung.dat.trong.xay.dung.nong.thon.moi.xa.tan.chi.huyen.tien.du.tinh.bac.ninh.den.nam.2020luan.van.thac.si.nghien.cuu.de.xuat.phuong.an.quy.hoach.su.dung.dat.trong.xay.dung.nong.thon.moi.xa.tan.chi.huyen.tien.du.tinh.bac.ninh.den.nam.2020luan.van.thac.si.nghien.cuu.de.xuat.phuong.an.quy.hoach.su.dung.dat.trong.xay.dung.nong.thon.moi.xa.tan.chi.huyen.tien.du.tinh.bac.ninh.den.nam.2020

luan.van.thac.si.nghien.cuu.de.xuat.phuong.an.quy.hoach.su.dung.dat.trong.xay.dung.nong.thon.moi.xa.tan.chi.huyen.tien.du.tinh.bac.ninh.den.nam.2020luan.van.thac.si.nghien.cuu.de.xuat.phuong.an.quy.hoach.su.dung.dat.trong.xay.dung.nong.thon.moi.xa.tan.chi.huyen.tien.du.tinh.bac.ninh.den.nam.2020luan.van.thac.si.nghien.cuu.de.xuat.phuong.an.quy.hoach.su.dung.dat.trong.xay.dung.nong.thon.moi.xa.tan.chi.huyen.tien.du.tinh.bac.ninh.den.nam.2020luan.van.thac.si.nghien.cuu.de.xuat.phuong.an.quy.hoach.su.dung.dat.trong.xay.dung.nong.thon.moi.xa.tan.chi.huyen.tien.du.tinh.bac.ninh.den.nam.2020

thể hiện ở mục đích, yêu cầu, nội dung và sự hoàn thiện của phương án quy hoạch
sử dụng đất.
- Tính tổng hợp: Tính tổng hợp của quy hoạch sử dụng đất biểu hiện chủ yếu ở
hai mặt: Mặt thứ nhất, đối với của quy hoạch sử dụng đất là khai thác, sử dụng, cải
tạo, bảo vệ tài nguyên đất đai cho nhu cầu toàn bộ nền kinh tế (trong quy hoạch
thường đụng chạm đến việc sử dụng của tất cả các loại đất chính); mặt thứ hai, quy
hoạch sử dụng đất đề cập đến nhiều lĩnh vực khoa học, kinh tế, xã hội như khoa học
tự nhiên, khoa học xã hội, dân số….môi trường và sinh thái. Với đặc điểm này, quy
hoạch sử dụng đất lãnh trách nhiệm tổng hợp toàn bộ nhu cầu sử dụng đất, điều hoà
các mâu thuẫn về đất đai của các ngành, lĩnh vực, xác định và điều phối phương
hướng, phương thức phân phối sử dụng đất phù hợp với mục tiêu kinh tế xã hội,
đảm bảo cho nền kinh tế quốc dân luôn phát triển bền vững.
- Tính dài hạn: Tính dài hạn của quy hoạch sử dụng đất thể hiện ở chỗ thời hạn
của quy hoạch sử dụng đất là 10 năm hoặc lâu hơn. Tính dài hạn của quy hoạch sử
dụng đất phụ thuộc và dự báo xu thế biến động dài hạn của các yếu tố kinh tế xã hội
quan trọng như sự thay đổi về nhân khẩu, tiến bộ khoa học kĩ thuật, q trình đơ thị
hố, hiện đại hố nơng nghiệp nơng thơn. Quy hoạch dài hạn nhằm đáp ứng nhu cầu
đất để phát triển lâu dài kinh tế xã hội. Cơ cấu và phương thức sử dụng đất được
điều chỉnh từng bước trong thời gian dài (cùng với phương thức sử dụng đất được
điều chỉnh từng bước trong thời gian dài ( cùng với quá trình phát triển kinh tế xã
hội) cho đến khi đạt được mục tiêu dự kiến.
- Tính Chiến lược và chỉ đạo vĩ mơ: Với đặc tính dài hạn quy hoạch sử dụng
đất chỉ dự kiến được các xu thế thay đổi phương thức, mục tiêu, cơ cấu và phân bố
sử dụng đất với tính đại thể chứ khơng dự kiến được các hình thức và nội dung cụ
thể, chi tiết của sự thay đổi. Do khoảng thời gian dự báo là tương đối dài nhưng lại
phải chịu ảnh hưởng của nhiều nhân tố kinh tế xã hội khó xác định, nên chỉ tiêu quy
hoạch thường là không cụ thể và chi tiết như trong kế hoạch ngắn và trung hạn do
vậy nó chỉ có thể là một quy hoạch mang tính chiến lược vĩ mô. Các chỉ tiêu quy

hoạch càng khái lược hoá quy hoạch càng ổn định.
19

z
luan.van.thac.si.nghien.cuu.de.xuat.phuong.an.quy.hoach.su.dung.dat.trong.xay.dung.nong.thon.moi.xa.tan.chi.huyen.tien.du.tinh.bac.ninh.den.nam.2020luan.van.thac.si.nghien.cuu.de.xuat.phuong.an.quy.hoach.su.dung.dat.trong.xay.dung.nong.thon.moi.xa.tan.chi.huyen.tien.du.tinh.bac.ninh.den.nam.2020luan.van.thac.si.nghien.cuu.de.xuat.phuong.an.quy.hoach.su.dung.dat.trong.xay.dung.nong.thon.moi.xa.tan.chi.huyen.tien.du.tinh.bac.ninh.den.nam.2020luan.van.thac.si.nghien.cuu.de.xuat.phuong.an.quy.hoach.su.dung.dat.trong.xay.dung.nong.thon.moi.xa.tan.chi.huyen.tien.du.tinh.bac.ninh.den.nam.2020


luan.van.thac.si.nghien.cuu.de.xuat.phuong.an.quy.hoach.su.dung.dat.trong.xay.dung.nong.thon.moi.xa.tan.chi.huyen.tien.du.tinh.bac.ninh.den.nam.2020luan.van.thac.si.nghien.cuu.de.xuat.phuong.an.quy.hoach.su.dung.dat.trong.xay.dung.nong.thon.moi.xa.tan.chi.huyen.tien.du.tinh.bac.ninh.den.nam.2020luan.van.thac.si.nghien.cuu.de.xuat.phuong.an.quy.hoach.su.dung.dat.trong.xay.dung.nong.thon.moi.xa.tan.chi.huyen.tien.du.tinh.bac.ninh.den.nam.2020luan.van.thac.si.nghien.cuu.de.xuat.phuong.an.quy.hoach.su.dung.dat.trong.xay.dung.nong.thon.moi.xa.tan.chi.huyen.tien.du.tinh.bac.ninh.den.nam.2020

- Tính chính sách: Quy hoạch sử dụng đất thể hiện rất rõ đặc tính chính trị và
chính sách xã hội. Khi xây dựng phương án phải quán triệt các chính sách và quy
định có liên quan đến đất đai của Đảng và Nhà nước, đảm bảo thực hiện cụ thể trên
mặt bằng đất đai các mục tiêu phát triển nền kinh tế quốc dân, phát triển ổn định kế
hoạch kinh tế xã hội, tuân thủ các quy định, các chỉ tiêu khống chế về dân số, đất
đai và môi trường sinh thái.
- Tính khả biến: Dưới sự tác động của nhiều nhân tố khó dự đốn trước, theo
nhiều phương diện khác nhau, quy hoạch sử dụng đất đai chỉ là một trong những
giải pháp biến đổi hiện trạng sử dụng đất sang trạng thái mới thích hợp hơn cho việc
phát triển kinh tế xã hội trong một thời kỳ nhất định. Khi xã hội phát triển, khoa học
kĩ thuật ngày càng tiến bộ, chính sách và tình hình kinh tế thay đổi. Các dự kiến của
quy hoạch sử dụng đất khơng cịn phù hợp thì việc chỉnh sửa, bổ sung hoàn thiện
quy hoạch và điều chỉnh biện pháp thực hiện là cần thiết. Điều này thể hiện tính khả
biến của quy hoạch. Quy hoạch sử dụng đất luôn là quy hoạch động, một quá trình
lặp lại theo chu kỳ quy hoạch - thực hiện – quy hoạch lại hoặc chỉnh lý - tiếp tục
thực hiện. Với chất lượng, mức độ hồn thiện và tính phù hợp ngày càng cao.
1.1.3 Phân loại quy hoạch sử dụng đất đai
Đối với nước ta, luật đất đai đã quy định rõ: quy hoạch sử dụng đất được tiến
hành theo lãnh thổ và theo ngành.
* Quy hoạch sử dụng đất theo lãnh thổ hành chính:
Mục đích chung của quy hoạch sử dụng đất theo lãnh thổ hành chính bao gồm:

đáp ứng nhu cầu đất đai cho hiện tại và cho tương lai một cách tiết kiệm, khoa học
hợp lý và có hiệu quả để phát triển ngành kinh tế quốc dân; cụ thể hoá một bước
quy hoạch sử dụng đất của các ngành và các đơn vị hành chính cấp cao hơn; làm
căn cứ, cơ sở để các ngành cùng cấp và các đơn vị hành chính cấp dưới triển khai
quy hoạch sử dụng đất của ngành và địa phương mình; làm cơ sở để lập kế hoạch 5
năm và hàng năm (căn cứ để giao đất, thu hồi đất theo thẩm quyền được quy định
trong luật đất đai); phục vụ cho công tác quản lý nhà nước về đất đai.
Quy hoạch sử dụng đất theo lãnh thổ hành chính có những dạng sau:
20

z
luan.van.thac.si.nghien.cuu.de.xuat.phuong.an.quy.hoach.su.dung.dat.trong.xay.dung.nong.thon.moi.xa.tan.chi.huyen.tien.du.tinh.bac.ninh.den.nam.2020luan.van.thac.si.nghien.cuu.de.xuat.phuong.an.quy.hoach.su.dung.dat.trong.xay.dung.nong.thon.moi.xa.tan.chi.huyen.tien.du.tinh.bac.ninh.den.nam.2020luan.van.thac.si.nghien.cuu.de.xuat.phuong.an.quy.hoach.su.dung.dat.trong.xay.dung.nong.thon.moi.xa.tan.chi.huyen.tien.du.tinh.bac.ninh.den.nam.2020luan.van.thac.si.nghien.cuu.de.xuat.phuong.an.quy.hoach.su.dung.dat.trong.xay.dung.nong.thon.moi.xa.tan.chi.huyen.tien.du.tinh.bac.ninh.den.nam.2020