Quân vương

QUAN

VƯƠNG

Thuật triHước

NICCOLO

MAGHEAVELLI


Niecolò Machiaveltt

(1469-1527,

poor

Te eee

những bài học cho các vua
[19/7/1711 20077771
Cem crag rate riety
ee
NaS

re

aca)

"xẻ
bầu máu nóng và tính

ua

hoat

dong

Machiavelli

cách

da dua

thốt

khỏi

những cám đỗ lãng mạn
của học vấn nhân văn để
Sớm

bước

chính trị.

vào

trường


QUAN

THUAT

VUONG
TRI

NUOC


QUẦN VƯƠNG

! Thuật trị nước

Bạn tiếng Viết © 2005 Cơng ty Sách Alpha & Vũ Mạnh Hồng
Số 16, ngõ 4/2e Phương Mai, Hà Nội
Điền thoai/Fax: (84-4) 577 1479
Ensail saleeealpha-book.eons

http/pevew alpha-book com


NICCOLO

QUAN

THUAT

MACHIAVELLI

VUONG

TRI

NUOC

Vũ Mạnh Hồng và Nguyễn Hiển Chi dich
(Tái bản lần II)

NHÀ XUẤT BẢN TRI THỨC


đa quản cuony pike Fiét hoe esi Be bein

tach aia chet thi, bidet hit hops vie manh cia me
42 Ot Su toch rank sữa

cáo

tu hiv ve minh teakcds cum

Sie bb bing

thé

bby, adn edo thi

Lut bhing thE chirg lai ssi. U4 thé; odin plubt
43 ede df nhin 2a whiting cam bby va C3 se tb
HE chegce $050

Niccard

MACHIAVELLI


LỊI TỰA
N

iccolé

Machiavell.

(1469-1527)

la

mét

nhà

.
chính 1n thực tién, nha van, nhờ sử học, nhà tư
tưởng vi đơi người ltahœ
Với khối kiến thức đồ so đo thừa hướng

sự giáo

dục của mơi gid đình có nguồn góc q lóc, với mềm

đam mê trí thúc mănh liệt và nhân quan chính trị
nhạy bén, Machivaelh đứ viết lên nhiều cơng trình

chính ln sâu sốc vẻ nhờ nước, chính tn, phóớp
luột... Trong số đó, cuốn Qn vương (The Pance) la

cơng trình nốt tiếng nhớt.

Suốt my thế kỷ qua, dưới nhén ngôn ngử khác

nhau, (Quđn vương không ngừng thu bút sư quan tăm
của hởng triệu độc giờ trên thế giới, gây ra nhiều

tranh luan và thám chí có khi bị chỉ trích kịch hết, Cha
đến nơy, nhiều hướng tiếp căn đối vời tức phẩm Quan
vương cung như to&n bỏ di sửn của Machiavelh chuer
hẻ théa man nhu cau cua cơng chung trong viec tim
hiếu, nghiên cứu các giớ trí tư tưởng nhan van cia
ông và dường như van đang thách đố khả nang khám
pha va su sang suốt củơ các nhà nghiên cứu vừ đóng

đào độc gia.

Luận cứ căn bản trong cuốn Quản vương là mục

tiên biện minh cho tốt cử mọi phương tiện. Đối với
Machiavelh,

quyên

lục

chính

trí được

thể

hiện

ở


a

§

NICCOLO

MACHIAVELLI

quyên luc ca nhân. Ca nhan quan vuong biéu én
sưc mơnh của nhờ nước, của phớp luật, của chức
nang chinh tn.

Duoc sang tac vao nam 1513, Quan vương là mòt
trong những tac phẩm nỗi tiếng vẻ thuớt lãnh đao va

mức dù nô đã được viết cách đđy gán nùa thiên mén
kỷ, no uẫn cén là cucn sạch lới cuốn va day gi iri

thưc bến bởi chủ để của lúc phám lẻ vĩnh hằng va

xuyên suốt thơi dai. Mactuavelli khae sau tot chi bao
của óng vao ting tinh cach thet yéu của côn người
mỡ ông ta đả đưa ra tranh cửa ở mọi nơi mọi lúc,
ŠD0 năm sơu, người la tim thấy chính những triết

ly đy vấn cón ngun giớ tn trcng những van bởi
chinh tn nang ky, bay trong những ảnh hưởng của
nhùng quyét sách đã được đưa ra và cở nhúng quyết

sach da khong duoc dura ra.
Quản vương không phèn 1ä rót cuốn sứch đề doc,

nhưng lử mỏt cn sách đứng đọc cho những en thét
sự quan tớm đến chính tn va theo dõi nghiệm túc
những chuyền biến của chính tn thế giới ngày ngy.

Cơng ty Sách Alphg vớ Nhà xuốt bản Trí Thúc

trăn trọng giới thiệu lực phám

Quớa

vương tới bạn

đọc với bản dịch của hại dịch giả Vũ Monh Hảng và

Nguyễn Hiền Chỉ,

Bát mong nhận được những ý kiến đóng góp phê
binh cia ban doc.

CONG TY SACH ALPHA


GIỚI THIỆU
TÁC GIÁ TÁC PHẨM

M

qchiavelli là người bạn, la người cùng thôi với
Leonardo da Vinci. Nếu như ngay từ thể kỹ

XVI.

thien

nguyên

ta: Leonardo

tắc cơ sở của

da

Viner

mởy

4a

đưc

ra những

bay trực thang va tau

ngẻm thì Machiavelh cón nghĩ ra những ngun léc
cơ sở của thứ vũ khi nguy hiểm hơn gặp bói - vú khi
chính trị, với lạc phổm nổi hếng nhỏi của ơng la

Quan vương.
Quan vương chủ yêu
ihuat hung quéc, la cam

nói về thuối tn nước và
nang dé nha cam quyén

củng cé dia vị, quyén Ine von van dé trung tam la
ban

vé thu doan

chinh

tn. Day

le cudn

sách

kinh

điển, chuyên luan ban vé nha nuoc, phẩm chết và
cac thi thuat chinh. tri cha nhing

ngu&

dung dau

nhờ nước. Có thể nói, Qn vương Ìa tac pham déu
tiên đới nén tàng cho ngành chính trì học hiền đơi.
Quan vương là kết quả của những đếm lạnh lêo,
Niccolo Machiavelli ngét suy tu miét mai va hy vong
đến vao đỏ nồi niềm của mỏi con người có lỏng yếu

nước nóng nhiệt với mong ước thống nhớt nước ltahd
và xây dung mot quốc œa hung mạnh. Suy nghị của


10

1 NICCOLƠ MACHIAVYLTI

óng lä suy nghỉ của một con ngướa có lonh nghiệm
ihuc su, la két qué cua việc đọc vơ số các tác phẩm
chính trì vớ lịch sử.

Sóng trang Thời kỳ khì trát tự chính trì cũ ký của

chéu Au dang tan vớ, những vốn đề mdi dang nảy

sinh và nhiều biến đóng mạnh mé dang dén ra
trong xã hội, Machizvelh cõ gàng lý giởi ý nghĩa

Jagic của các sự kiến để dự đoứn những điều không

thể tranh khỏi và để bình thành những luới lẻ chỉ
phổi mọi hoại đóng chính trì đang diễn ra trong bối
cảnh hình thành một quốc gu.

Bằng những nó lực đổy trí t của cdc dich gid tac
phẩm nay, chúng tôi hy vọng rằng độc giữ Việt Nam.
sẽ cảm

Thấy thích thú khi biết đến từ tưởng củ

con

người la hiến than của tình thớn nhân van cao ca

cua thor dai Phuc Hung của thế ký XV-XVI. Qua tac
phám nay, déc gia sé nghi suy vé thuc trang xuo, nay
dé roy ¢é thé se it nhdm

lên hơn

khí dé: mat vor

nhưng gi thuốc vé đương đai.

Hụ Nội, tháng Ì năm 2005

Tién
sy Navrén

Ncoc

DAo


MUC LUC
“LẺ tắt giả tà tác phẩm............. is
'Để tặng,...........

1

Các link thức quốc gia uà

pliuøng thúc fink tiànÄ,..........39
2

Cức quốc gia quân chu thé tdy

3
4
Tai sao dé chéBa Tu cia vua Darius

Áhông nổi loạn chống Ígi nhing nguci
Kế tì Aexander (Dại đễ............. 38

$

‘Phuong thc cat tri nhing vuong quốc,
thanh Bang đầ từng có cÍti qun............. 6


13

+

NICCOLO

MACHIAVELLI

6
Phuong fhaie cai tr nhting vuang quéc moi gianh được
bang bink fic va tdi trv eda ban than,

66

7
Phuang thúc cai trí các tương quốc gianh được
bang binh buc cia nguii Ride va
tận may của bản thân...

-Ö3

8

(Những người Lrõ thánh quân vuong

đằng tơt ác..............87

9
Cac vueng quot đân sư.
10

Đính gia súc manh củu tác ương quốc............. 101

11
Các uương quốc tđc Giáa liội............105

12

Các loat quản đội vd fink danh thuê............ 110

13

Quan déi quéc gia, ngoat bink
cả quản liễn hạp............. 19

14

Quan cuang ud các Uấn để quân sự.............125


QUAN VUONG

1 13

15

Su ngorcavd pie piiaiz

đổi tới quản trương,............ 129

16
Jiao phong va Ítgo Kụtt............. 132

17
Tan bao vd bao dung:
tâm cđo đân u hay làm cÍto đân sợ.............136

18

Chữ tín của quấn cương............. 142
49
Tranh 6t KƒnnÍt miệt tả thù giế.............. 147
20
“ảo đài tả các phương tức phịng thủ KÍác:

có tcÍt Í@ycó Íiat2............. 162

21

“Dé gidnh duac long Kinh trong... 170

22
Các GÌ 4n Sth.
23

Cam thé nav đề trán: nÍtõng

176

xu meHÍ,..........179


14

|

NICCOLO

MACHIAVELLI

24

Ly do cde Quan vuang Italia
midi vuong quéc............. 183

25

Vai tra cia 36 phan vd các đương đầu

WE GO PRA coer 186
26

Loi Kệu gọt giái phóng TtafliA............. 192

VỀ TÁC GIÁ VÀ TÁC PHẨM
N

iccolò Machiavelli

sinh ngày 3 tháng 5 năm

1469 tại thành phố Florence, Italia. Người ta

biết rất ít về thời niên thiếu của Machiavelh nhưng
một điều chắc chấn là ông đã được thừa hưởng nẻn
pảo đục về văn hóa, lịch sử Hy lap va La Ma

Khi Machiavelli can tré, Italia dang chia thanh 5

vương quức lớn Vương quốc Naples ở phía Nam,
Cơng quốc Milan ở Tây Nam, nhà nước cơng hịa
Venicc ở Tây Bắc, Cơng hịa Florenee và nhà nước của

giáo hội ở miền Trung, Khi đó, Florence đang trong
giai đoạn huy hoàng đưới sự cai trị của gia đình

Medict đầy uy quyền với người đứng đầu là Lorenzo

de Medici. Khí đó, Florence lá một thành phố giàu có,

soi động, là trung tâm của nghệ thuật và trí thức, cịn
Lorenzo như thể một mạnh thường qn.

Nhưng đến năm 1494 gia đình Medici bị lật đổ,

và bị thay bằng một chính quyền cộng hịa chịu
nhiều

ảnh

hưởng

của Girolamo

Savonarola,

mét

giáo sĩ dịng tu Đa Minh mới gây được uy tín.

Năm

1498,

chính

quyền

chịu

ảnh

hưởng

của

Savonarola lai sup đổ và một chính quyển cộng hịa
mới

ra

đời

ở

Plorence,

cịn

Machiavelli

được

bổ


16

|

NICCOLO

MACHIAVLLLL

nhiệm vào chức vụ bộ trưởng ngoại giao khi mới 29

tuổi, Trí tuế tuyết vời vả lịng nhiệt huyết của
Machiavelli đã thư hút được sự quan tâm đặc biệt

cửa các chính khách Flerence lúc bấy giờ. Chỉ sau đó
một tháng, áng dã dược bầu làm thư ký Iiội đồng
quân sự và ngoại giao. Với vai trị như một sứ thần,

ơng đã ch khắp các vương quốc trên lãnh thé Italia

cũng như các đế chế lớn của châu Âu để thương thảo
với các đồng mính tiểm năng, thu thấp tháng tín va

đồng

thời là người phát ngơn của liơi đồng vẻ

những chính sách đối ngoại của Florence.
Trong

suốt

l$ năm

phụng

sư nén

cộng

hịa

Florenee, Machiavelli đã có địp tiếp xúc nhiều chính

khách nổi tiếng và chứng kiến nhiều sự kiện lịch sử.
Ông đã tiếp kiến nd Ba tude Caterina Sforza (nim
1499,

Vua

Louis

XỈI

nước

Phạp

(trong

các nam

1500, 1504, 1510 va 1511), Cesare Borgia (vao cdc
nam 1502 va 1503), Pandolto Petrucci (vao cac nam

1503 và 1504), Giao hoàng Julius Il (vao cac nam
1503 và 1506) và Hoàng

dé Maximilian

II (từ năm.

1507 tới 1508). Các sư mệnh ngoại giao nay cung với
kinh nghiệm vẻ chính sách đi

goại đã hình thành

nên nhiều ngun lý mà ơng đã thể hiện trong lác
phẩm Quán vượng, còn những nhân vật nói tiếng,
ơng được tiếp xúc đã trở thành những tấm gương:

và bắt học trong tac pham nay.
Ơng
Soderim,
(nsưoi

củng

nó

ngĩới
đứng

thành

được

đán

người

bê nhiệm

chính

phú

bạn
làm

của

Piero

/22kiere

llorence}

vàn

năm


QUAN
1502.

Do qua chan

nan

trde

VUONG

su kém

1 17

cỏi của đội

quin danh thué ma chinh pha Florence su dung,

ông đã thuyết phục Soderini hậu thuần việc xây
dựng quân đối quốc gia của Florence bat chap

những ý kiến phản đối của giơi quý tộc Florence.
Machiavell: đã đứng ra tuyển chân, đảo tao va tap
luyện chà dội quân nay.

Vào năm

1509, sự sáng suốt

của ông đã được mình chang khi quan coi Florence
giảnh được quyền Kiếm sốt thành phố láng giêng
Pisa sau mot cude chiến kẻo dat suốt 15 năm, Thành
công nà đánh dau mot bược tiến trong sự nghiệp

cua Ma: mavelli.

Tả một đồng minh trung than cua nude Phap,
Florence da doi dau wii Giao hoàng Julins ]Ï - người

dang tim cách đánh đuổi quản Pháp ra khối dat
1abia, Giáo hoang Julius TH đã kêu moi sự trở lực của
đồng mình Tây Bạn Nha để lát để chính quyền của

Sadetini, Năm L512, quản đội quốc gia Florence của
Machravelli bi dé: quan Tây Ban Nha thiến chiến
đánh bại tại thành phơ Drato và Sadermi buộc phải

từ chức,

Giá đình Medici trở lại nấm quyền ở

Rorence va Soderini by tếng giam. Vì la người ứng
hộ chính quyền của Soderimi, Machiavelli bị bãi

chức và ị cảm rời khỏi lãnh thé Florence
Vài tháng sau, hai thanh niên bất mãn Với chính

quyền bị bắt cùng với danh sách những kẻ âm mưu

chống lại gia dình Medici, trong do có tên của
Machiavelli. Du khong co dau hiéu nao chung 16
ông cả liên quan. nhưng Machiavelli vẫn bị tống


18

| NICCOLO MACHIAVELLI

giam và tra tấn. Từ trong tù, ông đã viết hai bai thơ
xone gửi Giuliano de Mcdici để xin can thiệp nhưng

không cô kết quả. Tuy nhiên, nhân đợt ân xá khi
ngudi chi cua Giuliano ta Giovanni dude bau lam
Gido

hoang

Leo

X

vào

tháng

Ba

nam

1513,

Machavelh được tha và ông lui về sống tại một
trang trại nhỏ ở quê nhà. Trong thời gian nay, ông
viết nhiều thư cho người bạn Khân là Erancesco
Vettori, một nhà ngoại giao Florenec được bổ nhiêm

giữ chức đại sử tại thanh Rome dé nam bit thong tin
của thể giới bên ngồi và hy vịng Vettori có thể tiến
cu dng cho nha Medici. Trong hean canh bie bach
đó, ơng đã viết cuốn

Quán

vướng (71 Principe). Tác

phẩm nay chất lọc những nhìn nhận của ông về bản

tỉnh con người, nghệ thuật lãnh đạo cùng như chính

sach ngoại

giao. Ơng

dang

tang nha

Medici

tac

phẩm

này nhằm chứng tỏ sự tận tâm của mình

nhưng

khơng

thành

cơng.

Cho

tới nam

1515,

nhà

Medici vẫn khóng để mnắt tới ông và sự nghiệp
ngoại piao của ông đã chám dứt.
Trong

suốt mười

năm

sau

đó,

vì khơng

được

tham gia chinh su, Machiavelli chuyển hướng sang,

sáng tác. Irong giai doan nảy, ông đã viết một tác
phẩm về nghệ thuật chiến tranh, đúc rút từ kính
nghiệm của một người tổ chức lực lượng quân đội
và một cuốn bình luận về tac phẩm của nhà sử học

La Ma cé dai Livy. Thông qua việc xem xét các ghi

chép của Livv vẻ nên cơng hịa La Mã, Machiavelli
đã luận ban chi tiết khái niệm chính phủ cộng hịa.

Trái ngược với cuốn Quán vương, một tác phẩm


QN

VNG

¡

19

Ủng hộ nến qn chủ và thâm chí là qn chủ
chuyên chế, cuốn ¿uận bản về L/vy thường được

trích dẫn như một bằng chứng về sự nhiệt thành của

Machiavelli đối với thể chế cộng hòa. ng cũng

sang tác the ca và ba vớ hải kịch.

Cac tac phẩm của ông đã thụ hút được sự chú ý

của Hồng y Giáo chủ Giuho de Medici, người đã
nắm quyền ữ Florence một vài năm vã nhờ đó, ơng

đã đượ‹ giao nhiệm vụ viết về lịch sử của Florenee.

Ong wiét cadn Lich si” Florence tit nam 1520 tai nam
1524. Năm

1523, Gualio due

bau lam Gido hoang

Clement V1) va Machiavelli dé trình cuốn

Florence cho gido hoang vao nam 1

Lich su

họa với nhà Medici đã giúp Machiavell được tham

gia chính sự trong một thời gian ngắn. Ơng được
giao nhiệm vụ phụ trách các ván để quản sự tại
Florence cho Giáo hoàng. Tuy nhiên, Giáo hoàng,

Clement mac mura ké tha va thanh Rome bi quan
đối T lành của Dức cướp pha. Sur cd nay đã khiến

cho người dan Florence lam cuộc lật đổ nha Medici

vao năm 1527. Machiavelli, người suốt đời ủng hộ
va bao ve nén cong hoa Florence, lại một lần nữa
không gặp may vú bị những, ngưới cộng hòa nghỉ
ngờ là câu kết với tha Medici. Tuy nhiên, ông

không phải tiếp tục chứng kiến định mệnh trớ trêu
của mình bởi ơng qua đởi sau mặt trận ốm vào

tháng 6 năm 1527,

Quần vượng là tác phẩm nổi tiếng nhất của
Machiavelli nhưng khóng được xuất bản khi ơng


200!

NICCOLO

MACHIAVELLI

cỒn sống mặc đủ được lưu hành rộng rãi dưới hình

thức các bản chép tay. Quán vương được xuất bản
lần đầu tiến vao năm 1532, với sự cho phép của

Giao hoang Clement VỊI Trong vịng 20 năm sau

đó, tác phẩm này đã được tải bản bằng tiếng ltalia
tái 7 lần, Nhưng đến năm 1559, tất cả các tíc phẩm
cus Machiavelli by dua vao “Danh mục sách cảm”

của Giáo hội Ca Đốc giáo vì lì coi la tà giáo. Diều
đo khơng lắm ảnh hưởng tơi sự lan truyền của
xuân sách và Quản

vương dã sớm được dịch sang

tất cả các thứ tiếng quan trong của châu Âu. Ngày

nay, Machiavelli tép luc được cơng nhận là một
trong những nhà từ tường chính trị hiện đại và là

một nhà bình luận sắc sáo về tàm lý học và nghề
thuật lãnh đạo.

TÊN TUỔI VÀ ẢNH HƯỚNG
CUA MACHIAVELLI
Các tạc phẩm của Machiavelli, đặc biệt là cuốn

Cuốn vương, dã nổi tiếng trong suốt gần nắm thế
kỷ và thám chi, lên tuổi của Machiavelli đà trở nên
quen thuốc với hàng triệu người chưa từng đọc các

tác phẩm của ơng, Nhưng đói với cất nhiều người,

ơng là chỉ trích là mọi kẻ rao giảng, loại chính trị vơ
đao đức vá là đồng lòa của quý đữ.

Lrancis Bacon (1561-1626) đã nhân xét, "Chúng ta
chur on Machiavelli và những tac gid da viel về

nhưmy điều mà con người lắm chứ không phải điểu
cấp người nến làm” Sự nhìn nhận dung dan về