Bài giảng Hình thành mô răng

PHƠI-MƠ HỌC RĂNG MIỆNG
ĐẠI CƯƠNG

§ HÌNH THÀNH
CÁC MƠ RĂNG
NGND. GS. BS. Hoàng Tử Hùng

www.hoangtuhung.com


MỤC TIÊU

1. Phát biểu và thảo luận được vai trò của nhú răng và
cảm ứng qua lại giữa nhú răng và cơ quan men
trong xác định hình thể răng
2. Mơ tả được quá trình thành lập nguyên bào men,
nguyên bào ngà và q trình chế tiết ngà men đầu
tiên.
3. Mơ tả được sự thành lập cơ quan tủy.
4. Trình bày được nguồn gốc, cấu tạo, vai trị của bao
biểu mơ Hertwig trong việc thành lập chân răng.


DÀN BÀI
• Mở đầu: nhắc lại sự hình thành, phát triển
và cấu trúc mầm răng.
• Vai trị của nhú răng và cảm ứng qua lại
với cơ quan men trong phát sinh hình thái
răng
• Hình thành ngun bào men, ngun bào
ngà và chế tiết ngà men đầu tiên

• Bao biểu mơ chân răng Hertwig và xác lập
chân răng


PHƠI-MƠ HỌC RĂNG MIỆNG
ĐẠI CƯƠNG
NHẮC LẠI SỰ HÌNH THÀNH, PHÁT TRIỂN
và CẤU TRÚC MẦM RĂNG


TÓM TẮT
Sinh học phát triển cá thể răng:
– Diễn ra trong thời kỳ phôi thai và cả sau khi đẻ;
– Di truyền quyết định đặc điểm hình thái răng,
nhưng có thể bị ảnh hưởng bởi môi trường;
– Mỗi răng phát triển độc lập với nhau, do hoạt động chế
tiết phối hợp giữa ngoại bì và ngoại trung mơ.

Ngun mầm răng phát triển từ biểu mô phát sinh
răng.
– Mỗi nguyên mầm phát triển thành một mầm răng,
– Mỗi mầm răng phát triển thành một cơ quan răng (gồm
răng và nha chu)


TÓM TẮT
Mầm răng:
– Ba giai đoạn phát triển: nụ - chỏm – chuông
– Cấu trúc ba thành phần: cơ quan men, nhú răng, bao răng.
Cơ quan men (nguồn gốc ngoại bì) có bốn tầng: biểu mơ men lớp

ngồi, tầng lưới, tầng trung gian, biểu mô men lớp trong. Biểu
mô men lớp trong biệt hóa thành nguyên bào men, chế tiết chất
căn bản men.
Nhú răng (nguồn gốc mô liên kết: ngoại trung mơ) tế bào lớp
ngồi cùng biệt hóa thành ngun bào ngà, chế tiết chất căn
bản ngà. Phần còn lại phát triển thành tủy răng.
Bao răng (nguồn gốc mô liên kết: ngoại trung mơ) lớp trong là bao
răng chính danh. Tế bào lớp trong cùng phát triển thành xê
măng, tế bào lớp giữa phát triển thành dây chằng, tế bào lớp
ngồi phát triển thành xương ổ chính danh.


VAI TRÒ QUYẾT ĐỊNH CỦA NHÚ RĂNG
1. Kết hợp của nhú ngoại trung mô với biểu mô hướng
đến sự phát triển một nguyên mầm răng/mầm răng
2. Nhú răng quyết định hình thể răng
Nhú răng cối

Chỏm răng cửa

Răng cối

3. Tín hiệu cảm ứng là đặc trưng sinh học tổng quát và
có hiệu quả, vượt qua cả hàng rào về loài.
Ngoại trung mơ
Răng chuột

Ngoại bì
phơi gà

Răng chuột


HÌNH THÀNH NGUYÊN BÀO MEN,
NGUYÊN BÀO NGÀ,
chế tiết ngà, men đầu tiên
Tế bào ngoại vi nhú răng

1 Dẫn dắt biệt hóa

Biểu mơ men lớp trong

Tiền ngun bào men
4

Ngun bào men

Màng đáy

Tiền nguyên bào ngà

Nguyên bào ngà non
Điều hòa phân cực
&Biệt hóa

Ngun bào ngà 2

3

Tổng hợp khn men

Tiền ngà

Khn ngà

Khống hóa


Tiền nguyên bào men
Nguyên bào men

Tiền ngà
Nguyên bào ngà


CƠ QUAN MEN XÁC LẬP HÌNH THỂ
ĐẶC TRƯNG CỦA RĂNG
Biểu mơ men lớp ngồi
Lưới tế bào sao

Tầng trung gian
Ngun bào men

Nguyên bào ngà
Mao mạch

Biểu mô men lớp trong
Nhú răng

CƠ QUAN MEN XÁC LẬP HÌNH THỂ
ĐẶC TRƯNG CỦA RĂNG

Cơ quan men tiếp tục tăng trưởng đến khi đạt kích thước thân răng

a: thai 4-5 tháng
b: thai 6-7 tháng
c : khi sinh

So sánh kích thước tương đối của cơ quan men (răng cửa sữa dưới)


CƠ QUAN MEN XÁC LẬP HÌNH THỂ
ĐẶC TRƯNG CỦA RĂNG
Hình thành men, ngà bắt đầu ở rìa cắn, đỉnh múi
Men, ngà được tạo thành từng lớp


BAO BIỂU MƠ CHÂN RĂNG HERTWIG
HÌNH THÀNH CHÂN RĂNG
1

2
3

4
5

a

6

b

Vành cổ: nơi biểu
mơ men lớp trong
và lớp ngồi gặp
nhau khi men thân
răng hồn thành.
Biểu mơ tiếp tục
tăng sinh
 Bao biểu mơ
kép (2 lớp): bao
biểu mơ Hertwig
Bao bọc phần nhú
răng hồnh BM


BAO BIỂU MƠ CHÂN RĂNG HERTWIG,
HÌNH THÀNH CHÂN RĂNG
Tế bào lớp ngồi

Nhú răng
1

Ngun bào ngà

Thúc đẩy biệt hóa

Biểu mơ men lớp trong

Tách ra
Đi về phía bao răng

3

2

(nếu dừng lại ở dây chằng:
Biểu mơ sót Malassez)

Khn ngà

Khống hóa

 Ngà chân răng

Tế bào bao răng

4

Đi về phía chân răng
Biệt hóa thành ngun bào xê măng


HÌNH THÀNH CHÂN RĂNG
1
2
4

3

5
6

7
8
9
A

10

12

11

B

9


HÌNH THÀNH CHÂN RĂNG
Răng một chân

Răng nhiều chân

a

1

2

3

6

1
2

5

3

4