i
LỜI CAM ĐOAN
Tôi đã đọc và hiểu về các hành vi vi phạm sự trung thực trong học thuật. Tôi
xin cam đoan rằng nghiên cứu này do tôi tự thực hiện và không vi phạm yêu cầu về
sự trung thực trong học thuật.
Hà Nội, ngày
tháng
Tác giả
năm 2021
ii
LỜI CẢM ƠN
Tôi xin chân thành cảm ơn Ban giám hiệu trường .................... cùng các thầy
cô đã giúp đỡ và tạo điều kiện cho tơi hồn thành chương trình học tập và hồn
thành luận văn của mình.
Đặc biệt, tơi xin gửi lời cảm ơn sâu sắc tới ..................... người đã tận tình chỉ
bảo, hướng dẫn tơi trong suốt q trình nghiên cứu và thực hiện luận văn này.
Tôi xin chân thành cảm ơn!
Hà Nội, ngày tháng
Tác giả
năm 2021
iii
MỤC LỤC
LỜI CAM ĐOAN.......................................................................................................i
LỜI CẢM ƠN...........................................................................................................ii
DANH MỤC VIẾT TẮT.........................................................................................iv
DANH MỤC HÌNH...................................................................................................v
DANH MỤC BẢNG.................................................................................................vi
CHƯƠNG 1. PHẦN MỞ ĐẦU................................................................................7
1.1. Lý do chọn đề tài.................................................................................................7
1.2. Mục tiêu nghiên cứu..........................................................................................8
1.3. Câu hỏi nghiên cứu............................................................................................8
1.4. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu.....................................................................8
1.4.1. Đối tuợng nghiên cứu...............................................................................8
1.4.2. Phạm vi nghiên cứu...................................................................................8
1.5. Phương pháp nghiên cứu...................................................................................8
1.6. Bố cục luận văn..................................................................................................9
CHƯƠNG 2. CƠ SỞ LÝ THUYẾT......................................................................10
iv
DANH MỤC VIẾT TẮT
STT Từ viết tắt
Viết đầy đủ
Nghĩa tiếng việt
1.
BCKQHDKD Báo cáo kết quả hoạt động Báo cáo kết quả hoạt động
2.
BCĐKT
kinh doanh
Bảng cân đồi kế toán
kinh doanh
Bảng cân đồi kế toán
3.
BCLCTT
Báo cáo lưu chuyển tiền tệ
Báo cáo lưu chuyển tiền tệ
4.
CP
Cổ phẩn
Cổ phẩn
5.
CN
Chi nhánh
Chi nhánh
6.
HĐQT
Hội đồng quản trị
Hội đồng quản trị
7.
ISO
Intenational Organization for
Tổ chức tiêu chuẩn hóa quốc
8.
LNST
Standardization
Lợi nhuận sau thuế
tế nhuận sau thuế
Lợi
9.
NLĐ
Người lao động
Người lao động
ROE
Return On Equity
Lợi nhuận trên vốn chủ sở
11.
ROA
Return On Assets
hữu
Tỷ suất thu nhập trên tài sản
12.
SXKD
Sản xuất kinh doanh
Sản xuất kinh doanh
13.
TSCĐ
Tài sản cố định
TSCĐ
14.
TSDH
Tài sản dài hạn
TSDH
15.
TSNH
Tài sản ngắn hạn
Tài sản ngắn hạn
16.
TGĐ
Tổng giám đốc
Tổng giám đốc
17.
VCSH
Vốn chủ sở hữu
Vốn chủ sở hữu
18.
VCĐ
Vốn cố định
Vốn cố định
19.
VCSH
Vốn chủ sở hữu
Vốn chủ sở hữu
v
DANH MỤC HÌNH
Hình 1. 1. Hình vẽ...........................................................................................................
Hình 2. 1Hình vẽ.............................................................................................................
Hình 3. 1Hình vẽ.............................................................................................................
Hình 4. 1. Hình vẽ...........................................................................................................
Hình 5. 1. Hình vẽ...........................................................................................................
vi
DANH MỤC BẢNG
Bảng 2. 1Bảng.................................................................................................................
Bảng 3. 1Bảng.................................................................................................................
Bảng 4. 1Bảng.................................................................................................................
7
CHƯƠNG 1.PHẦN MỞ ĐẦU
1.1. Lý do chọn đề tài
Ngân sách nhà nước là toàn bộ các khoản thu chi ngân sách trong dự tốn đã
được cơ quan Nhà nước có thẩm quyền quyết định và thực hiện trong một năm để
đảm bảo thực hiện các chức năng và nhiệm vụ của Nhà nước, như điều tiết kinh tế
vĩ mô, ổn định trật tự, an sinh xã hội và hoạt động đối ngoại của đất nước. Các hoạt
động thu chi của NSNN luôn luôn gắn chặt với quyền lực kinh tế - chính trị của nhà
nước, được nhà nước tiến hành trên cơ sở những luật lệ nhất định. Vì ngân sách nhà
nước có vai trị quan trọng như vậy nên chính quyền các cấp rất quan tâm đến cơng
tác quản lý ngân sách. Ngân sách nhà nước cấp quận là một trong bốn cấp ngân
sách. Sự phân cấp về quản lý ngân sách phù hợp với sự phân cấp của bộ máy chính
quyền nhằm giúp cho việc phát triển tồn diện trên các lĩnh vực của địa phương.
Hiện nay, Thành phố Hồ Chí Minh đang thực hiện thí điểm Nghị quyết số
54/2017/QH14 của Quốc hội về thí điểm cơ chế, chính sách đặc thù phát triển
Thành phố Hồ Chí Minh, từ đó đặt ra yêu cầu ccho thành phố nói chung và quận
Tân Bình nói riêng phải hồn thiện về cơng tác quản lý ngân sách. Quận Tân Bình
là một trong 24 đơn vị hành chính của Thành phố Hồ Chí Minh, có 15 phường với
117 khu phố. Tổng diện tích 22,38 km 2, trong đó sân bay Tân Sơn Nhất chiếm diện
tích 8,44km2, dân số khoảng trên 430.559 người. Trong những năm qua việc quản lý
ngân sách tại địa phương bên cạnh những việc làm được như: các chỉ tiêu về thu –
chi ngân sách của quận đa số đều đạt và vượt dự toán do Thành phố giao nhưng
cũng có khơng ít các khó khăn, thách thức: như là: sử dụng chưa hiệu quả nguồn
kinh phí được phân bổ, chưa có sự phối hợp nhịp nhàng giữa các cơ quan, đơn vị
trong thực hiện nhiệm vụ thu – chi ngân sách, trình độ và năng lực của người làm
công tác chuyên môn về quản lý ngân sách. Để tháo gỡ những khó khăn trên và tìm
ra các giải pháp để hồn thiện cơng tác quản lý ngân sách của địa phương từ đó thúc
đẩy việc phát triển kinh tế - xã hội của quận. Đó chính là lý do tơi chọn đề tài
“Hồn thiện cơng tác quản lý thu, chi ngân sách tại quận Tân Bình, Thành phố
Hồ Chí Minh.”
8
1.2. Mục tiêu nghiên cứu
Xác định các yếu tố ảnh huởng đến công tác quản lý thu, chi ngân sách nhà
nuớc tại quận Tân Bình, Thành phố Hồ Chí Minh. Từ đó đưa ra các giải pháp, kiến
nghị giúp quận Tân Bình, Thành phố Hồ Chí Minh có chính sách cụ thể để nâng cao
hiệu quả quản lý ngân sách.
1.3. Câu hỏi nghiên cứu
Quản lý ngân sách nhà nước chịu sự ảnh huởng bởi các nhân tố nào?
Các nhân tố trên có tác động như thế nào đến việc quản lý ngân sách tại quận
Tân Bình, Thành phố Hồ Chí Minh.
1.4. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu
1.4.1. Đối tuợng nghiên cứu
Đối tuợng nghiên cứu: các nhân tố ảnh hưởng đến quản lý ngân sách tại quận
Tân Bình, Thành phố Hồ Chí Minh.
Đối tượng khảo sát: Cán bộ, cơng chức cơng tác, làm việc tại phịng ban chun
mơn trực thuộc Ủy ban nhân dân quận Tân Bình thuộc lĩnh vực về ngân sách
Các biến ảnh huởng bao gồm:
Biến phụ thuộc: Quản lý ngân sách hiệu quả
Các biến độc lập gồm: Hệ thống văn bản pháp luật, tổ chức bộ máy quản lý
ngân sách địa phương, thông tin và công nghệ thông tin.
1.4.2. Phạm vi nghiên cứu
Luận văn nghiên cứu về quản lý thu ngân sách nhà nước của quận Tân Bình,
Thành phố Hồ Chí Minh giai đoạn 2018 - 2020.
1.5. Phương pháp nghiên cứu
Phương pháp nghiên cứu được sử dụng trong đề tài là kết hợp phương pháp
nghiên cứu định tính và phương pháp nghiên cứu định lượng. Phương pháp nghiên
cứu định tính giúp khái quát hệ thống lý thuyết và xác định các nhân tố ảnh hưởng
đến quản lý ngân sách hiệu quả. Phương pháp nghiên cứu định lượng bằng cách thu
thập thông tin trực tiếp từ việc phát bảng câu hỏi cho đối tượng được khảo sát. Sau
đó dùng phần mềm SPSS để kiểm định đánh giá độ tin cậy của thang đo qua hệ số
9
Cronbach’s Alpha để loại bỏ biến không phù hợp, kiểm định mơ hình nghiên cứu
bằng phân tích nhân tố khám phá EFA và phân tích hồi quy tuyến tính bội. Ngoài
ra, trong đề tài cũng sử dụng thêm kiểm định bằng T-Test và Anova để phân tích
ảnh hưởng của các biến độc lập đối với biến phụ thuộc cần nghiên cứu và cuốu
cùng sử dụng phương pháp thống kê mô tả để đo lường mức độ, làm rõ thêm hiện
trạng các yếu tố tác động đến đối tượng nghiên cứu.
1.6. Bố cục luận văn
Luận văn bao gồm 5 chương:
Chương 1: Phần mở đầu.
Chương 2: Cơ sở lý thuyết
Chương 3: Thiết kế nghiên cứu
Chương 4: Phân tích các yếu tố ảnh hưởng đến quản lý ngân sách.
Chương 5: Kết luận, hàm ý và chính sách
10
CHƯƠNG 2. CƠ SỞ LÝ THUYẾT
2.1 Các khái niệm
2.1.1 Tổng quan về NSNN
Theo Luật Ngân sách Nhà nước năm 2015, Ngân sách Nhà nước được
định nghĩa là: toàn bộ các khoản thu, chi của Nhà nước được dự toán và thực hiện
trong một khoảng thời gian nhất định do cơ quan nhà nước có thẩm quyền quyết
định để bảo đảm thực hiện các chức năng, nhiệm vụ của Nhà nước. Ngân sách nhà
nước gồm hai loại đó là: Ngân sách địa phương: là các khoản thu ngân sách nhà
nước phân cấp cho cấp địa phương hưởng, thu bổ sung từ ngân sách trung ương cho
ngân sách địa phương và các khoản chi ngân sách nhà nước thuộc nhiệm vụ chi của
cấp địa phương và Ngân sách trung ương: là các khoản thu ngân sách nhà nước
phân cấp cho cấp trung ương hưởng và các khoản chi ngân sách nhà nước thuộc
nhiệm vụ chi của cấp trung ương.
2.1.2 Khái niệm, vai trò của NSNN cấp quận
a) Khái niệm
Theo Luật NSNN số 83/2015/QH13 Ngân sách Nhà nước cấp quận thực hiện
vai trò, chức năng nhiệm vụ của NSNN trên phạm vi địa bàn quận; đó là các mối
quan hệ giữa ngân sách với các tổ chức, đơn vị trong quá trình phân bổ, sử dụng các
nguồn lực kinh tế của quận.
b) Vai trò
Theo Luật NSNN số 83/2015/QH13 Ngân sách Nhà nước cấp quận có vai trị
quan trọng trong hoạt động kinh tế - xã hội, an ninh, quốc phòng của quận. Ngân
sách quận là cơng cụ quan trọng của chính quyền cấp quận trong việc ổn định, phát
triển kinh tế - xã hội trên địa bàn quận.
2.1.3 Quản lý Ngân sách, nguyên tắc quản lý quản lý ngân sách
Quản lý ngân sách Nhà nước là hoạt động của các chủ thể quản lý ngân sách Nhà
nước thơng qua việc sử dụng có chủ định các phương pháp quản lý và các công cụ
11
quản lý để tác động và điều khiển hoạt động của ngân sách Nhà nước nhằm đạt
được các mục tiêu đã định.
Nguyên tắc quản lý ngân sách nhà nước đó là: thống nhất, cân đối ngân sách, dân
chủ, công khai, minh bạch và quy trách nhiệm.
2.2 Các nghiên cứu trước
2.2.1 Nghiên cứu nước ngồi
Otto Eckstein (1989) đã sử dụng mơ hình tốn để nghiên cứu mơ hình tài chính
cơng và quỹ tài chính. Ơng cho rằng một trong những điểm quan trọng đối với việc
quản lý tài chính cơng chính là quản lý thu chi ngân sách chính phủ. Trốn thuế tỷ lệ
thuận với sự lỏng lẽo trong quản lý tài chính cơng, ngun nhân chính là do sự sơ
hở của pháp luật. Tác giả đã đánh giá cao vai trò của pháp luật trong việc quản lý
ngân sách.
Wolfgang Streeek and Daniel Mertens (2011) về tài chính thắt chặt và đầu tư
cơng. Ơng đã đưa ra nhận định quan trọng về quản lý đầu tư công và nhấn mạnh
việc công khai minh bạch trong các quyết định đầu tư công của cơ quan quản lý nhà
nước. Ông coi đây là yếu tố bắt buộc của quản lý ngân sách trung ương và địa
phương.
2.2.2 Các nghiên cứu trong nước
Phạm Thị Xuân Hà (2012) “Nâng cao hiệu quả quản lý ngân sách nhà nước
cấp quận tại quận 6, Thành phố Hồ Chí Minh đến năm 2015”, Luận văn thạc sĩ
kinh tế, Trường Đại học Kinh tế Thành phố Hồ Chí Minh. Tác giả đã đưa ra các tiêu
chí đánh giá hiệu quả quản lý ngân sách áp dụng cụ thể vào địa phương.
Phạm Văn Cang (2015) “Hoàn thiện quản lý ngân sách huyện: Trường hợp
huyện Đầm Dơi, tỉnh Cà Mau”, Luận văn thạc sĩ kinh tế, Trường Đại học Kinh tế
Thành phố Hồ Chí Minh. Tác giả đã nghiên cứu về cơ cấu thu, chi ngân sách huyện
với chính sách phát triển kinh tế - xã hội để làm rõ mức độ phù hợp với quy mô chi
tiêu công giai đoạn từ 2007 – 2014 ở địa phương.
12
Lộ Nhật Thu (2020) “Các nhân tố ảnh hưởng đến quản lý ngân sách hiệu
quả: Nghiên cứu trường hợp trên địa bàn Quận 2, Thành phố Hồ Chí Minh”. Luận
văn thạc sĩ kinh tế, Trường Đại học Kinh tế Thành phố Hồ Chí Minh. Kết quả
nghiên cứu, tác giả đã chỉ ra rằng các nhân tố ảnh hưởng đến thu – chi ngân sách là:
hệ thống văn bản pháp luật, tổ chức bộ máy thu – chi ngân sách nhà nước tại địa
phương, thông tin và công nghệ thông tin.
Mô hình nghiên cứu đề xuất
Dựa trên các nghiên cứu trước, tác giả nhận thấy mơ hình nghiên cứu của
Lộ Nhật Thu phù hợp với nội dung nghiên cứu nên đề xuất mơ hình nghiên cứu như
sau:
Hệ thống
pháp luật
Tổ chức bộ
máy thu –
chi NSNN
Thông tin và
công nghệ
thông tin
Quản lý NSNN
hiệu quả