THIẾT KẾ TRÒ CHƠI HỌC TẬP NHẰM HÌNH THÀNH SỰ ĐỊNH HƯỚNG THỜI GIAN CHO TRẺ 5 – 6 TUỔI - Full 10 điểm

TRƢỜNG ĐẠI HỌC QUẢNG NAM
KHOA TIỂU HỌC – MẦM NON – NGHỆ THUẬT

----------

HỒ THỊ MỚI

THIẾT KẾ TRÕ CHƠI HỌC TẬP NHẰM HÌNH THÀNH
SỰ ĐỊNH HƢỚNG THỜI GIAN CHO TRẺ 5 – 6 TUỔI

KHOÁ LUẬN TỐT NGHIỆP ĐẠI HỌC

Quảng Nam, tháng 5 năm 2019

TRƢỜNG ĐẠI HỌC QUẢNG NAM
KHOA TIỂU HỌC – MẦM NON – NGHỆ THUẬT

----------

KHÓA LUẬN TỐT NGHIỆP ĐẠI HỌC

THIẾT KẾ TRÕ CHƠI HỌC TẬP NHẰM HÌNH THÀNH
SỰ ĐỊNH HƢỚNG THỜI GIAN CHO TRẺ 5 – 6 TUỔI

Sinh viên thực hiện
HỒ THỊ MỚI

MSSV: 2115011243
CHUYÊN NGÀNH: GIÁO DỤC MẦM NON

KHÓA 2015 – 2019

Cán bộ hƣớng dẫn
ThS. HUỲNH THỊ TỈNH

MSCB: 1246

Quảng Nam, tháng 5 năm 2019

LỜI CẢM ƠN
Trên thực tế khơng có sự thành công nào mà không gắn liền với sự hỗ trợ, giúp
đỡ dù ít hay nhiều, dù trực tiếp hay gián tiếp của ngƣời khác. Để hồn thành đƣợc bài
khóa luận tốt nghiệp với đề tài “Thiết kế trò chơi học tập nhằm hình thành sự định
hƣớng thời gian cho trẻ 5 – 6 tuổi” bên cạnh sự nổ lực của bản thân đã vận dụng những
kiến thức tiếp thu đƣợc ở trƣờng, tìm tịi, học hỏi cũng nhƣ thu thập thơng tin số liệu
có liên quan đến đề tài, em luôn nhận đƣợc sự giúp đỡ, động viên, hƣớng dẫn tận tình
tự phía thầy cơ.
Với tình cảm chân thành nhất, em xin gửi lời cảm ơn sâu sắc đến Ban Giám
Hiệu trƣờng Đại học Quảng Nam, quý thầy cô trong khoa Tiểu học – Mầm non –
Nghệ thuật đã dành trí thức và tâm huyết của mình để truyền đạt vốn tri thức quý báu
cho chúng em trong suốt bảy kỳ học tập vừa rồi. Và đặc biệt, em xin chân thành cảm
ơn Th.s – GVHD Huỳnh Thị Tỉnh, ngƣời đã hƣớng dẫn em chu đáo, tận tình chỉ dạy,
giúp đỡ em trong suốt thời gian vừa qua để em có thể hồn thành tốt bài khóa luận tốt
nghiệp nay.
Bên cạnh đó em xin chân thành cảm ơn Trung tâm học liệu Đại học Quảng
Nam đã hỗ trợ về trang thiết bị (máy tính, sách tham khảo, báo chí…) cùng sự giúp đỡ
nhiệt tình của các thầy cô khi em đến làm bài nghiên cứu.
Em xin gửi lời cảm ơn đến Ban Giám Hiệu và giáo viên các lớp mẫu giáo
trƣờng Mẫu giáo Quế Minh – Quế Sơn – Quảng Nam, đã tạo điều kiện, hƣớng dẫn cho
em nhiều kinh nghiệm quý báo trong suốt thời gian tìm ghiểu và thực nghiệm tại
trƣờng.
Mặc dù đã có nhiều cố gắng và nỗ lực để hồn thành tốt bài khóa luận, nhƣng

nghiên cứu trong thời gian khá ngắn và trúng vào đợt thực tập bên cạnh đó,với kinh
nghiệm và năng lực của bản thân cịn hạn chế nên bài khóa luận của em khơng tránh
khỏi những thiếu sót. Vì vậy, em kính mong nhận đƣợc những ý kiến, nhận xét, đóng
góp của q thầy cơ giáo để bài khóa luận của em đƣợc hoàn thiện hơn.
Em xin chân thành cảm ơn!

Quảng Nam, tháng 5 năm 2019
Sinh viên thực hiện

Hồ Thị Mới

BẢNG DANH MỤC CÁC CHỮ CÁI VIẾT TẮT

TỪ VIẾT TẮT VIẾT TẮT
Ban giam hiệu BGH
BT
Biểu tƣợng BTTG
Biểu tƣợng thời gian ĐC
ĐHTG
Đối chứng LQVT
Định hƣớng thời gian MN
Làm quen với Toán MG
MĐĐH
Mầm non GD
Mẫu giáo GV
Mức độ định hƣớng GDMN
Giáo dục
Giáo viên GD&ĐT
Giáo dục mầm non PPDH
Giáo dục và đào tạo TCHT

Phƣơng pháp dạy học TB
Trò chơi học tập TG
Trung bình TN
Thời gian TBC
Thực nghiệm UBND
Trung bình cộng
Uỷ ban nhân dân

LỜI CAM ĐOAN

Tơi xin cam đoan khóa luận tốt nghiệp với đề tài “Thiết kế trị chơi học tập
nhằm hình thành sự định hướng thời gian cho trẻ 5-6 tuổi” là cơng trình nghiên cứu
của riêng tơi. Các số liệu sử dụng trong khóa luận của tơi là trung thực và chƣa từng
đƣợc cơng bố trong bất kì một cơng trình nào khác.

Tam Kỳ, ngày 03 tháng 5 năm 2019
Tác giả khóa luận

Hồ Thị Mới

DANH MỤC CÁC BẢNG

STT Tên Nội dung Trang

Nhận thức của giáo viên về tầm quan trọng của

1 Bảng 2.1 TCHT trong việc hình thành sự định hƣớng thời 29

gian cho trẻ 5 – 6 tuổi

2 Bảng 2.2 Nội dung dạy trẻ ĐHTG ở trƣờng mầm non 30

3 Bảng 2.3 Thực trạng việc thiết kế TCHT nhằm hình thành sự 31

định hƣớng thời gian cho trẻ 5 – 6 tuổi của GV

5 Bảng 2.4 Thực trạng mức độ thiết kế TCHT theo các nội 31

dung dạy trẻ 5-6 tuổi định hƣớng thời gian

Những khó khăn mà GV thƣờng gặp trong việc thiết

6 Bảng 2.5 kế và sử dụng TCHT nhằm hình thành sự ĐHTG 32

cho trẻ 5 – 6 tuổi.

7 Bảng 2.6 Thực trạng mức độ định hƣớng thời gian của trẻ 5 – 36

6 tuổi

8 Bảng 3.1 Mức độ ĐHTG của trẻ 5 – 6 tuổi ở 2 nhóm TN và 51

ĐC trƣớc thực nghiệm tác động

9 Bảng 3.2 Bảng so sánh mức độ định hƣớng thời gian của trẻ 5 53

– 6 tuổi ở 2 nhóm TN và ĐC sau thực nghiệm

10 Bảng 3.3 Mức độ ĐHTG của trẻ 5 – 6 tuổi ở nhóm TN trƣớc và 56

sau TN tác động

DANH MỤC CÁC BIỂU ĐỒ

STT Tên Nội dung Trang

1 Biểu đồ 3.1 Mức độ định hƣớng thời gian của trẻ 5 – 6 tuổi ở 2 52

nhóm TN và ĐC trƣớc thực nghiệm tác động

2 Biểu đồ 3.2 So sánh mức độ định hƣớng thời gian của trẻ 5 – 6 55

tuổi ở 2 nhóm TN và ĐC sau thực nghiệm

3 Biểu đồ 3.3 Biểu đồ thể hiện mức độ ĐHTG của trẻ 5 – 6 tuổi 57

nhóm TN trƣớc và sau TN tác động.

MỤC LỤC
MỞ ĐẦU .........................................................................................................................1
1. Lý do chọn đề tài .........................................................................................................1
2. Mục đích nghiên cứu ...................................................................................................2
3. Đối tƣợng và khách thể nghiên cứu.............................................................................2
3.1. Đối tƣợng nghiên cứu ...............................................................................................2
3.2. Khách thể nghiên cứu ...............................................................................................2
4. Phạm vi nghiên cứu .....................................................................................................2
5. Nhiệm vụ nghiên cứu ..................................................................................................2
6. Phƣơng pháp nghiên cứu .............................................................................................3
6.1. Phƣơng pháp nghiên cứu lí luận...............................................................................3
6.2. Phƣơng pháp nghiên cứu thực tiễn ...........................................................................3

6.2.1. Phƣơng pháp quan sát............................................................................................3
6.2.2. Phƣơng pháp đàm thoại .........................................................................................3
6.2.3. Phƣơng pháp điều tra.............................................................................................3
6.2.4. Phƣơng pháp thực nghiệm sƣ phạm ......................................................................3
6.3. Phƣơng pháp thống kê toán học ...............................................................................3
7. Lịch sử nghiên cứu ......................................................................................................3
8. Đóng góp đề tài............................................................................................................6
9. Cấu trúc đề tài..............................................................................................................7
NỘI DUNG......................................................................................................................8
CHƢƠNG 1. CƠ SỞ LÝ LUẬN CỦA VIỆC THIẾT KẾ TRỊ CHƠI HỌC TẬP
HÌNH THÀNH SỰ ĐỊNH HƢỚNG THỜI GIAN CHO TRẺ 5 – 6 TUỔI....................8
1.1. Một số khái niệm liên quan đến đề tài......................................................................8
1.1.1. Khái niệm thiết kế .................................................................................................8
1.1.2. Khái niệm thời gian ..............................................................................................8
1.1.3. Sự định hƣớng thời gian ........................................................................................9
1.1.4. Khái niệm về trò chơi học tập .............................................................................10
1.1.5 Khái niệm về thiết kế trò chơi học tập .................................................................11
1.2. Trò chơi học tập......................................................................................................11
1.2.1. Đặc điểm của TCHT............................................................................................11
1.2.2. Cấu trúc trò chơi học tập .....................................................................................11

1.2.3. Vai trò của TCHT đối với trẻ mầm non ..............................................................13
1.3. Sự định hƣớng thời gian của trẻ 5 - 6 tuổi..............................................................14
1.3.1. Đặc điểm về sự định hƣớng thời gian của trẻ mầm non nói chung và trẻ 5 – 6
tuổi nói riêng..................................................................................................................14
1.3.2. Nội dung dạy trẻ 5 – 6 tuổi định hƣớng thời gian ...............................................17
1.3.3. Quá trình hình thành sự định hƣớng thời gian cho trẻ 5 – 6 tuổi ........................18
1.4. Vai trị của TCHT đối với việc hình thành sự định hƣớng thời gian cho trẻ .........19
1.5. Yêu cầu thiết kế các trị chơi học tập nhằm hình thành sự định hƣớng thời gian cho
trẻ 5 – 6 tuổi...................................................................................................................20

1.6. Quy trình thiết kế các TCHT nhằm hình thành sự định hƣớng thời gian cho trẻ
5-6 tuổi...........................................................................................................................21
Tiểu kết chƣơng 1 ..........................................................................................................23
CHƢƠNG 2. CƠ SƠ THỰC TIỄN CỦA VIỆC THIẾT KẾ TRỊ CHƠI HỌC TẬP
NHẰM HÌNH THÀNH SỰ ĐỊNH HƢỚNG THỜI GIAN CHO TRẺ 5 – 6 TUỔI.....24
2.1. Vài nét về trƣờng mẫu giáo xã Quế Minh – huyện Quế Sơn – tỉnh Quảng Nam.....24
2.1.1. Cơ sở vật chất ......................................................................................................25
2.1.2. Số lƣợng trẻ ở trong nhà trƣờng ..........................................................................26
2.1.3. Đội ngũ cán bộ, giáo viên, nhân viên của nhà trƣờng .........................................26
2.1.4. Những thành tựu của nhà trƣờng.........................................................................26
2.2. Cơ sở thực tiễn của việc thiết kế TCHT nhằm hình thành sự định hƣớng thời gian
cho trẻ 5 – 6 tuổi ............................................................................................................27
2.2.1. Mục đích điều tra.................................................................................................27
2.2.2. Địa bàn và khách thể điều tra ..............................................................................27
2.2.2.1. Địa bàn điều tra ................................................................................................27
2.2.2.2. Khách thể điều tra.............................................................................................27
2.2.3. Nội dung điều tra .................................................................................................27
2.2.4. Phƣơng pháp điều tra...........................................................................................28
2.2.4.1. Phƣơng pháp điều tra bằng phiếu An ket .........................................................28
2.2.4.2. Phƣơng pháp quan sát.......................................................................................28
2.2.4.3. Phƣơng pháp đàm thoại, trò chuyện với giáo viên và trẻ.................................28
2.2.4.4. Phƣơng pháp xử lý số liệu thống kê .................................................................28
2.2.5. Kết quả điều tra ...................................................................................................28

2.2.5.1. Nhận thức của giáo viên về tầm quan trọng của TCHT nhằm hình thành sự
định hƣớng thời gian cho trẻ 5 – 6 tuổi .........................................................................28
2.2.5.2. Nhận thức của GV về nội dung hình thành sự định hƣớng thời gian cho trẻ 5 –
6 tuổi ..............................................................................................................................29
2.2.5.3. Thực trạng việc thiết kế TCHT nhằm hình thành sự định hƣớng thời gian cho
trẻ 5 – 6 tuổi...................................................................................................................30

2.2.5.4. Những khó khăn mà giáo viên thƣờng gặp khi thiết kế các TCHT nhằm hình
thành sự định hƣớng thời gian cho trẻ 5 – 6 tuổi...........................................................32
2.2.6. Đánh giá thực trạng .............................................................................................33
2.2.6.1.Thuận lợi............................................................................................................33
2.2.6.2. Khó khăn...........................................................................................................33
2.2.7. Nguyên nhân thực trạng ......................................................................................33
2.2.8. Thực trạng mức độ định hƣớng thời gian của trẻ 5 – 6 tuổi................................34
Tiểu kết chƣơng 2 ..........................................................................................................37
CHƢƠNG 3. THIẾT KẾ VÀ THỰC NGHIỆM TRÒ CHƠI HỌC TẬP NHẰM HÌNH
THÀNH SỰ ĐỊNH HƢỚNG THỜI GIAN CHO TRẺ 5 – 6 TUỔI.............................38
3.1. Nguyên tắc thiết kế TCHT nhằm hình thành sự định hƣớng thời gian cho trẻ 5-6
tuổi .................................................................................................................................38
3.1.1. Đảm bảo mục tiêu giáo dục và nội dung chƣơng trình hình thành sự định hƣớng
thời gian .........................................................................................................................38
3.1.2. Nguyên tắc đảm bảo nhận thức của trẻ ...............................................................38
3.1.3. Nguyên tắc đảm bảo tính đa dạng .......................................................................39
3.1.4. Nguyên tắc đảm bảo tính hấp dẫn .......................................................................39
3.1.5. Nguyên tắc đảm bảo sự phù hợp với đặc điểm tâm sinh lý của trẻ 5 – 6 tuổi. ...39
3.2. Thiết kế TCHT nhằm hình thành sự định hƣớng thời gian cho trẻ 5-6 tuổi ..........40
3.2.1. Nhóm 1: TCHT nhằm ơn luyện việc nhận biết trình tự và gọi tên các buổi trong
ngày (sáng, trƣa, chiều, tối) ...........................................................................................40
3.2.2. Nhóm 2: TCHT nhằm dạy trẻ nhận biết các ngày trong tuần. ............................42
3.2.3. Nhóm 3: TCHT nhằm thành biểu tƣợng hôm qua, hôm nay, ngày mai..............44
3.2.4. TCHT nhận biết về các mùa trong năm ............................................................45
3.2.5. TCHT nhận biết thời gian trên đồng hồ. .............................................................46

3.3. Thực nghiệm một số TCHT đã đƣợc thiết kế nhằm hình thành sự định hƣớng thời
gian cho trẻ 5 – 6 tuổi ....................................................................................................47
3.3.1. Mục đích thực nghiệm.........................................................................................47
3.3.2. Nội dung thực nghiệm .........................................................................................47

3.3.3. Đối tƣợng thực nghiệm........................................................................................48
3.3.4. Thời gian thực nghiệm ........................................................................................49
3.3.5. Điều kiện để tiến hành thực nghiệm....................................................................49
3.3.6. Các thang điểm đánh giá .....................................................................................49
3.3.7. Quy trình thực nghiệm.........................................................................................50
3.3.8. Tổ chức thực nghiệm...........................................................................................50
3.3.8.1. Thực nghiệm khảo sát ......................................................................................50
3.3.8.2. Tổ chức thực nghiệm hình thành ......................................................................51
3.3.8.3. Thực nghiệm kiểm chứng.................................................................................51
3.3.9. Phân tích kết quả thực nghiệm ............................................................................51
3.3.9.1.Kết quả điều tra trƣớc khi tiến hành thực nghiệm .............................................51
3.3.9.2. Kết quả điều tra sau thực nghiệm .....................................................................53
3.3.9.3. Mức độ ĐHTG của trẻ 5 – 6 tuổi ở nhóm TN trƣớc và sau TN tác động .......55
Tiểu kết chƣơng 3 ..........................................................................................................58
KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ .......................................................................................59
1. Kết luận......................................................................................................................59
2. Kiến nghị ...................................................................................................................59
TÀI LIỆU THAM KHẢO .............................................................................................61

MỤC LỤC PHỤ LỤC
PHẦN 5. PHỤ LỤC ........................................................................................................1
PHỤ LỤC 1: PHIẾU TRƢNG CẦU Ý KIẾN VỀ TÌNH HÌNH THIẾT KẾ TRỊ CHƠI
HỌC TẬP NHẰM HÌNH SỰ ĐỊNH HƢỚNG THỜI GIAN CHO TRẺ 5-6 TUỔI TẠI
TRƢỜNG MẪU GIÁO QUẾ MINH – QUẾ SƠN- QUẢNG NAM. ............................1
PHỤ LỤC 2: BÀI TẬP KHẢO SÁT DÀNH CHO TRẺ................................................4
PHỤ LỤC 2.1. HỆ THỐNG BÀI TẬP KHẢO SÁT MỨC ĐỘ HÌNH THÀNH SỰ
ĐHTG CHO TRẺ 5 – 6 TUỔI KHẢO SÁT THỰC TRẠNG VÀ TRƢỚC THỰC
NGHIỆM .........................................................................................................................4
PHỤ LỤC 2.2. HỆ THỐNG BÀI TẬP KHẢO SÁT MỨC ĐỘ HÌNH THÀNH ĐHTG
CHO TRẺ 5 – 6 TUỔI SAU THỰC NGHIỆM .............................................................8

PHỤ LỤC 3: HỆ THỐNG CÁC TRÒ CHƠI HỌC TẬP NHẰM HÌNH THÀNH SỰ
ĐỊNH HƢỚNG THỜI GIAN CHO TRẺ 5 – 6 TUỔI. .................................................13
PHỤ LỤC 4: GIÁO ÁN ĐỐI CHỨNG.........................................................................20
PHỤ LỤC 5: GIÁO ÁN THỰC NGHIỆM ...................................................................25
PHỤ LỤC 6: KẾT QUẢ KHẢO SÁT MỨC ĐỘ HÌNH THÀNH BIỂU TƢỢNG SỐ
LƢỢNG CỦA TRẺ 5 – 6 TUỔI ...................................................................................36
PHỤ LỤC 7: MỘT SỐ HÌNH ẢNH THỰC NGHIỆM ................................................40

MỞ ĐẦU
1. Lý do chọn đề tài

Giáo dục mầm non là mắc xích đầu tiên trong hệ thống giáo dục quốc dân, có
một vị trí rất quan trọng đặt nền móng cho sự phát triển tồn diện nhân cách của con
ngƣời. Mục tiêu của giáo dục mầm non là ni dạy chăm sóc và giáo dục trẻ phát triển
toàn diện trên 5 lĩnh vực về đạo đức, trí tuệ, thể chất, thẫm mỹ và tình cảm xã hội hình
thành những yếu tố đầu tiên về nhân cách, chuẩn bị cho trẻ vào lớp một.

Thời gian có một ý nghĩa to lớn đối với sự phát triển của xã hội lồi ngƣời, nó
là nhân tố khơng chỉ điều khiển các dạng hoạt động khác nhau của con ngƣời mà còn
điều khiển các mối quan hệ xã hội của con ngƣời. Khả năng định hƣớng thời gian là
một phần quan trọng của khả năng hoạt động, nó giúp con ngƣời sử dụng hợp lý thời
gian trong quá trình hoạt động để tổ chức cuộc sống sinh hoạt, học tập, lao động một
cách thích ứng với nhịp điệu của cuộc sống xã hội.

Để đáp ứng những yêu cầu của công cuộc công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất
nƣớc, việc đào tạo và rèn luyện ra những thế hệ con ngƣời mới với tác phong sinh
hoạt, lao động có nề nếp, khẩn trƣơng có kế hoạch và mang tính chính xác, những con
ngƣời biết quý trọng và sử dụng thời gian một cách hợp lý, biết lấy thời gian làm
thƣớc đo cho năng suất và chất lƣợng của cuộc sống, đáp ứng mọi yêu cầu của nền sản
xuất hiện đại là một việc làm cần thiết và cấp bách. Việc làm này cần phải tiến hành

ngay từ lứa tuổi mẫu giáo.

Việc hình thành biểu tƣợng thời gian cho trẻ là một việc làm cần thiết, nó đóng
vai trị quan trọng trong việc giúp trẻ nhận biết khía cạnh định vị, định lƣợng của thời
gian. Nhận biết thời gian giúp trẻ biết đƣợc các thời điểm trong ngày qua đó trẻ biết
đƣợc các các sự kiện diễn ra, hiện tƣợng trong cuộc sống quanh trẻ, giúp trẻ dễ dàng
thực hiện các hoạt động của mình cũng nhƣ điều chỉnh chúng theo thời gian. Biết định
hƣớng vào thời gian là một trong những điều kiện cơ bản để hình thành nhân cách trẻ
và là cơ sở để hình thành ở trẻ những phẩm chất quý báu của nhân cách nhƣ: tính tổ
chức, chính xác, nhanh nhẹn, có định hƣớng…là điều kiện quan trọng cho việc lĩnh hội
kiến thức, kỹ năng, kỹ xảo và sự phát triển trí tuệ của trẻ trong bất cứ dạng hoạt động
nào ở trƣờng phổ thông.

Hiệu quả của việc nhận biết về thời gian không chỉ phụ thuộc vào việc xây
dựng các hệ thống về chuẩn của thời gian cho trẻ mà còn phụ thuộc vào các hình thức

1

tổ chức các hoạt động dạy học của giáo viên giúp trẻ nhận biết chính xác hơn các dấu
hiệu đặc trƣng của thời gian.

Tuy nhiên trong thực tế hiện nay giáo viên mầm non chƣa quan tâm và chú ý
đến việc thiết kế các trò chơi đặc biệt là TCHT để củng cố biểu tƣợng tốn nói chung
và trị chơi để hình thành sự định hƣớng thời gian cho trẻ nói riêng. Việc hình thành và
phát triển khả năng định hƣớng thời gian còn nhiều bất cập do trò chơi học tập còn
nghèo nàn, chƣa hấp dẫn, chƣa đáp ứng đƣợc mục tiêu đã đề ra, giáo viên cịn làm theo
cảm tính mà khơng chú ý đến tính chủ động cũng nhƣ tính tích cực của trẻ trong khi
chơi. Dẫn đến hậu quả nhiều trẻ cịn chậm khi chƣa xác định chính xác thời điểm diễn
ra các sự vật, hiện tƣợng xung quanh trẻ, tổ chức các hoạt động nhằm hình thành sự
định hƣớng thời gian cho trẻ, ảnh hƣởng đến sự phát triển các năng lực tƣ duy và sáng

tạo của trẻ.

Do vậy, việc thiết kế các trò chơi học tập sao cho phù hợp với trẻ và có hiệu quả
cao nhằm hình thành sự định hƣớng về thời gian cho trẻ là việc làm cần thiết. Với
những lý do trên, chúng tôi chọn đề tài “Thiết kế trò chơi học tập nhằm hình thành
sự định hướng thời gian cho trẻ 5-6 tuổi” để làm đề tài nghiên cứu.
2. Mục đích nghiên cứu

Nghiên cứu cơ sở lý luận và thực tiễn, từ đó thiết kế một số trị chơi học tập
hình thành sự định hƣớng thời gian cho trẻ 5-6 tuổi nhằm nâng cao hiệu quả dạy và
học ở trƣờng mầm non hiện nay.
3. Đối tƣợng và khách thể nghiên cứu
3.1. Đối tượng nghiên cứu

Trò chơi học tập nhằm hình thành sự định hƣớng thời gian cho trẻ 5 - 6 tuổi.
3.2. Khách thể nghiên cứu

Quá trình hình thành sự định hƣớng thời gian cho trẻ 5-6 tuổi tại trƣờng mẫu
giáo Quế Minh - Quế Sơn - Quảng Nam.
4. Phạm vi nghiên cứu

Thiết kế TCHT nhằm hình thành sự định hƣớng thời gian cho trẻ 5-6 tuổi tại
trƣờng mẫu giáo Quế Minh - Quế Sơn - Quảng Nam.
5. Nhiệm vụ nghiên cứu

- Nghiên cứu cơ sở lí luận của việc thiết kế trị chơi học tập nhằm hình thành sự
định hƣớng thời gian cho trẻ 5-6 tuổi tại trƣờng mẫu giáo Quế Minh - Quế Sơn -

2

Quảng Nam.
- Điều tra thực trạng về việc thiết kế trò chơi học tập nhằm hình thành sự định

hƣớng thời gian cho trẻ 5 - 6 tuổi tại trƣờng mẫu giáo Quế Minh - Quế Sơn - Quảng Nam.
- Thiết kế và thực nghiệm trị chơi học tập nhằm hình thành sự định hƣớng thời

gian cho trẻ 5 - 6 tuổi tại trƣờng mẫu giáo Quế Minh - Quế Sơn - Quảng Nam.
6. Phƣơng pháp nghiên cứu
6.1. Phƣơng pháp nghiên cứu lí luận

Thu thập tài liệu, nghiên cứu, so sánh, phân tích, tổng hợp, khái quát hóa, hệ
thống hóa những tài liệu có liên quan đến đề tài nghiên cứu.
6.2. Phƣơng pháp nghiên cứu thực tiễn
6.2.1. Phương pháp quan sát

Quan sát cách thức tổ chức hoạt động cho trẻ làm quen với tốn có sử dụng các
trị chơi nhằm hình thành sự định hƣớng thời gian cho trẻ 5 – 6 tuổi.
6.2.2. Phương pháp đàm thoại

Trao đổi, trò chuyện với giáo viên về cách thiết kế trò chơi học tập nhằm hình
thành sự định hƣớng thời gian cho trẻ 5 – 6 tuổi.
6.2.3. Phương pháp điều tra

Sử dụng phiếu điều tra (Anket) cho giáo viên mầm non nhằm tìm hiểu về nhận
thức, thái độ của giáo viên về thiết kế trò chơi học tập nhằm hình thành sự định hƣớng
thời gian cho trẻ 5 – 6 tuổi.
6.2.4. Phương pháp thực nghiệm sư phạm

Nhằm kiểm nghiệm và đánh giá tính khả thi của trị chơi nhằm hình thành sự
định hƣớng thời gian cho trẻ 5 – 6 tuổi.

6.3. Phƣơng pháp thống kê toán học

Sử dụng các cơng thức thống kê tốn học cần thiết để xử lý số liệu
7. Lịch sử nghiên cứu

* Các nghiên cứu ở nƣớc ngoài
BTTG xuất hiện ở trẻ tƣơng đối muộn, đƣợc hình thành trong một quá trình
phức tạp và lâu dài. Các nhà tâm lý học nhƣ: X.L. Rubinxtein, A.A. Liublinxkaia, Dz.
Ytroy đã chỉ ra rằng, sự phát triển BTTG ở trẻ diễn ra tƣơng đối muộn và rất khó khăn.
Điều này xuất phát từ tính luân chuyển của thời gian và thời gian ln gắn liền với sự
chuyển động, vì thế ta khơng thể tri giác cùng lúc toàn bộ đơn vị thời gian bất kỳ.

3

Tác giả Đỗ Thị Minh Liên cũng đã đi sâu nghiên cứu về những cơng trình của
các nhà giáo dục lỗi lạc nhƣ G.Budroy, Mukhina, A.A. Luiblinxkaia, A.M. Leusina,
X.L. Rubinxtein, Dz.Ytroy... đã đƣa ra đặc điểm phát triển biểu tƣợng về từng phạm
trù TG nhƣ: đặc điểm phát triển biểu tƣợng về ngày, tuần lễ, tháng, mùa ở trẻ các độ
tuổi khác nhau; họ cũng đề cập đến đặc điểm phát triển vốn từ chỉ TG của trẻ MN và
cho rằng: trẻ nhỏ nắm tố nhất các từ chỉ tốc độ và thời diễm diễn ra các sự vật, hiện
tƣợng và nắm rất kém các từ biểu thị độ dài và tính trình tự của TG. Các tác giả cịn
chỉ ra đặc điểm tri giác TG của trẻ mẫu giáo, vạch rõ nguồn gốc và đặc điểm những
kiến thức TG ở trẻ “bởi tất cả những biểu tƣợng ở trẻ có tính cụ thể, cần tạo khả năng
nhận biết TG thông qua các dấu hiệu này hay dấu hiệu khác” [11,13]. Bên cạnh đó,
những yếu tố nhƣ nội dung hoạt động, cảm xúc, sự chú ý, tâm thế, động cơ cũng ảnh
hƣởng đến khả năng nhận thức về TG của trẻ.

Những kết quả nghiên cứu của X.L.Rubinxtein, G.IaGrosin, A.A. Luiblinxkaia,
Dz.Ytroy… cũng nhƣ quan sát thực tiễn cho thấy trẻ nhỏ rất hứng thú với sự thay đổi
của của các ngày đƣợc ngƣời lớn diễn đạt bằng các từ: hôm nay, hôm qua, ngày mai,

nhƣng thậm chí cả trẻ 5 tuổi cũng hay nhầm lẫn những biểu tƣợng này với nhau. Tuy
nhiên, các nhà GD đều đánh giá cao vai trò tác động của ngƣời lớn nhằm giúp trẻ lĩnh
hội các từ đó trên cơ sở dạy trẻ nắm đƣợc tính luân chuyển và thay đổi của các ngày.

Hình thành BTTG cho trẻ rất quan trọng và nó đƣợc phản ánh qua các chƣơng
trình GDMN ở nhiều nƣớc trên thế giới. Trong đó, vào những năm 70 của thế kỷ XX,
chƣơng trình GDMN ở Liên Xơ đã bắt đầu đƣa ra nội dung hình thành BTTG cho trẻ
tìm hiểu. Cho đến năm 1986, chƣơng trình đƣợc bổ sung và khái quát thành những nội
dung cho trẻ khám phá đó là: hình thành biểu tƣợng về ngày và các buổi trong ngày;
biểu tƣợng về tuần lễ và các ngày trong tuần lễ; biểu tƣợng về tháng và các mùa trong
năm; dạy trẻ đo TG bằng lịch và đồng hồ cát, phát triển cảm giác TG cho trẻ [11,18].

Chƣơng trình này khuyến khích trẻ dựa vào các dấu hiệu thiên nhiên cũng nhƣ
cuộc sống xã hội để nhận thức TG thông qua các PPDH đa dạng nhƣ: đàm thoại, quan
sát, bài luyện tập, trị chơi... Chƣơng trình GDMN của Úc cũng khuyến khích trẻ tham
gia đa dạng các hoạt động xã hội nhằm giúp trẻ chiếm lĩnh và tiếp thu có hệ thống các
BT về TG nhƣ: hôm qua, hôm nay, ngày mai; xem xét tính luân chuyển của TG nhƣ:
sáng, trƣa, chiều, tối; hoặc sự ĐHTG có sự thay đổi nhƣ: nhanh, chậm, bây giờ, bắt
đầu, sau đó; nhanh - nhanh hơn; chậm - chậm hơn... Ở Úc, ngƣời ta đặc biệt chú trọng

4

đến các hoạt động xã hội và tổ chứcr đa dạng các hoạt động này để giúp trẻ nhận thức
về TG nhƣ hoạt động sinh nhật, Tết, Lễ hội...thông qua đó, trẻ dần dần nhận biết và
nhận thức đƣợc TG tƣơng ứng với mỗi một hoạt động.

Chƣơng trình GDMN tại Nhật Bản luôn đƣợc đánh giá cao với cách dạy trẻ rất
độc đáo khác biệt phát huy hết đƣợc năng lực riêng của trẻ. Ở độ tuổi mầm non, trẻ em
không cần phải lo học chữ hay số nhƣ những nƣớc khác mà đƣợc giáo dục về nhân cách
và đạo đức là chủ yếu giúp trẻ phát triển tốt nhất sau này. Trong đó, họ rất chú trọng đến

việc cho trẻ nhận biết và định hƣớng thời gian, chú trọng đến việc cho trẻ đƣợc giao lƣu,
giao tiếp thông qua các ngày lễ hội và các hoạt động đặc biệt khác trong tuần, từ đó
hƣớng trẻ em biết cách sắp xếp và tổ chức cuộc sống một cách phù hợp.

* Các nghiên cứu trong nƣớc
Quá trình hình thành BTTG và sự ĐHTG là một quá trình tâm lý - giáo dục nên
nó trở thành đối tƣợng nghiên cứu của tâm lý học và giáo dục học. Khi nghiên cứu về
sự phát triển của trẻ, các nhà tâm lý - giáo dục học trong nƣớc nhƣ: Nguyễn Ánh
Tuyết, Đào Thanh Âm, Trịnh Dân, Đỗ Thị Minh Liên, Nguyễn Thị Nhƣ Mai, Đặng
Hồng Phƣơng...đã có những kết luận quan trọng cho việc GD và phát triển BTTG trên
cơ sở đó dạy trẻ ĐHTG.
Tác giả Nguyễn Ánh Tuyết, Nguyễn Thị Nhƣ Mai, Đinh Thị Kim Thoa trong
cuốn “Tâm lý học trẻ em lứa tuổi mầm non từ lọt lòng đến 6 tuổi” cho rằng: Sự ĐHTG
cũng là tự nhận thức, tự ý thức. Sự định hƣớng đƣợc vào thời 11 gian, biết đâu là quá
khứ, đâu là hiện tại, đâu là tƣơng lai là đặc điểm quan trọng của loài ngƣời (sự định
hƣớng này khơng có ở động vật), khơng những giúp cho mỗi ngƣời tự hồn thiện
mình, vƣơn tới những điểu tốt đẹp trong tƣơng lai mà còn biết nhận thức xã hội về mặt
lịch sử để xây dựng xã hội đàng hoàng hơn bằng hoài bão, ƣớc mơ của mình” [22,40].
Tác giả Đào Thanh Âm trong cuốn “Giáo dục học Mầm non” cũng đã khẳng
định vai trò của khả năng ĐHTG đối với sự phát triển của trẻ, tác giả cho rằng: “Sự
định hƣớng không gian và thời gian là một biểu hiện của sự phát triển trí tuệ. Nó
khơng chỉ giúp cho trẻ thích ứng với mơi trƣờng sống mà còn là điều kiện cần thiết để
trẻ tiếp thu, lĩnh hội chƣơng trình học tập ở trƣờng phổ thơng... Khả năng ĐHTG giúp
trẻ lĩnh hội đƣợc diễn biến vận động, phát triển của sự vật, hiện tƣợng trong không
gian và thời gian [5,141].

5

Tác giả Nguyễn Thị Hòa trong cuốn “Giáo dục học mầm non” cũng đã chỉ ra
rằng: Chế độ sinh hoạt hằng ngày hình thành cho trẻ khả năng tuân thủ theo những yêu

cầu của ngƣời lớn cũng nhƣ khả năng định hƣớng về thời gian [23,138]. Tác giả khẳng
định, một thời gian biểu cân đối và hợp lý ở trƣờng mầm non sẽ giúp trẻ đƣợc hoạt
động và nghỉ ngơi hợp lí, tạo cho trẻ nếp sống, thói quen tốt giờ nào việc nấy và giúp
trẻ dễ dàng chuyển từ hoạt động này sang hoạt động khác.

Tác giả Đặng Hồng Phƣơng khi nghiên cứu về quá trình vận động của trẻ em
lứa tuổi mầm non cũng đã khẳng định: “Vận động giúp trẻ phát triển khả năng định
hƣớng về TG nhƣ sự lâu dài - kéo dài của việc thực hiện vận động, tính thứ tự của
những giai đoạn riêng biệt của vận động, thực hiện vận động theo nhịp điệu cho sẵn
hay theo nhịp điệu cá nhân” [4,67].

Đặc biệt, tác giả Đỗ Thị Minh Liên đã có một q trình đi sâu nghiên cứu về vai
trò của việc dạy trẻ ĐHTG trong sự phát triển và giáo dục trẻ. Trong cuốn “Phƣơng
pháp dạy trẻ mẫu giáo định hƣớng thời gian”, tác giả nhấn mạnh: “Sự ĐHTG là một
trong những điều kiện để hình thành nhân cách con ngƣời, nó có tác dụng giáo dục con
ngƣời trở nên có tổ chức, gọn gàng, kỷ luật, biết quý trọng và biết sử dụng thời gian
hợp lý. Thời gian không chỉ là nhân tố điều khiền các dạng hoạt động khác nhau của
con ngƣời, mà còn là nhân tố điều khiển cả các mối quan hệ xã hội của con ngƣời, thúc
đẩy xã hội phát triển”[15,5]. Tác giả nhấn mạnh việc dạy trẻ ĐHTG - không gian là
yếu tố điều khiển cuộc sống và hoạt động học tập của học sinh bắt đầu từ lớp một, là
điều kiện quan trọng để lĩnh hội kiến thức, kĩ năng, kĩ xảo và sự phát triển trí tuệ trong
bất cứ dạng hoạt động nào diễn ra ở trƣờng phổ thơng. Vì vậy, khi cịn ở trƣờng mẫu
giáo, trẻ khơng chỉ đƣợc làm quen với thế giới xung quanh, mà còn biết định hƣớng
vào khơng gian và thời gian. Đó là những kiến thức, kĩ năng tối thiểu để chuẩn bị cho
trẻ học tốt ở trƣờng phổ thông sau này. Hơn nữa, sự ĐHTG cịn góp phần hình thành
cho trẻ một phong cách sống phù hợp với sự phát triển của xã hội.
8. Đóng góp đề tài

- Về lý luận: Hệ thống hóa cơ sở lý luận của việc thiết kế trò chơi học tập nhằm
hình thành sự định hƣớng thời gian cho trẻ 5-6 tuổi.

- Về thực tiễn:
+ Đánh giá thực trạng việc thiết kế trò chơi học tập nhằm hình thành sự định
hƣớng thời gian cho trẻ 5-6 tuổi.

6

+ Thiết kế trị chơi học tập nhằm hình thành sự định hƣớng thời gian cho trẻ
5 - 6 tuổi.

- Bƣớc đầu kiểm nghiệm tính khả thi của đề tài.
9. Cấu trúc đề tài

Ngoài trang viết tắc, mục lục, phần mới đầu, tài liệu tham khảo và phần phụ lục
thì khóa luận gồm có 3 chƣơng:

+ Chƣơng 1. Cơ sở lý luận của việc thiết kế trò chơi học tập nhằm hình thành sự
định hƣớng thời gian cho trẻ 5 – 6 tuổi.

+ Chƣơng 2. Cơ sở thực tiễn của việc thiết kế trị chơi học tập nhằm hình thành
sự định hƣớng thời gian cho trẻ 5 – 6 tuổi.

+ Chƣơng 3. Thiết kế và thực nghiệm trò chơi học tập nhằm hình thành sự định
hƣớng thời gian cho trẻ 5 – 6 tuổi.

7

NỘI DUNG
CHƢƠNG 1. CƠ SỞ LÝ LUẬN CỦA VIỆC THIẾT KẾ TRÕ CHƠI HỌC TẬP

HÌNH THÀNH SỰ ĐỊNH HƢỚNG THỜI GIAN CHO TRẺ 5 – 6 TUỔI
1.1. Một số khái niệm liên quan đến đề tài
1.1.1. Khái niệm thiết kế

Thiết kế là việc tạo ra một kế hoạch hoặc quy ƣớc cho việc xây dựng một đối
tƣợng hoặc một hệ thống (nhƣ trong bản thiết kế kiến trúc, bản vẽ kỹ thuật, quy trình
kinh doanh, sơ đồ mạch và các mẫu may). Thiết kế có ý nghĩa khác nhau trong các
lĩnh vực khác nhau. Trong một số trƣờng hợp, việc xây dựng trực tiếp của một đối
tƣợng (nhƣ trong đồ gốm, kỹ thuật, quản lý, lập trình và thiết kế đồ họa) cũng đƣợc coi
là thiết kế.

Chính thức hơn thiết kế đƣợc định nghĩa nhƣ sau:
- Hiểu theo nghĩa thiết kế là danh từ: Thiết kế là một đặc điểm kỹ thuật của một
đối tƣợng, nhằm thực hiện mục tiêu, trong một môi trƣờng đặc biệt, sử dụng một tập
hợp các thành phần nguyên thủy, đáp ứng đƣợc các yêu cầu, chịu ràng buộc.
- Hiểu theo nghĩa thiết kế là ngoại động từ: Để tạo ra một thiết kế, trong một
môi trƣờng (nơi mà các nhà thiết kế hoạt động) [4,123]
Một định nghĩa khác cho thiết kế là một lộ trình hoặc một cách tiếp cận chiến
lƣợc cho một ngƣời nào đó để đạt đƣợc một kết quả duy nhất. Nó định nghĩa các thơng
số kỹ thuật, kế hoạch, chi phí, hoạt động, quy trình và cách thức phải làm gì trong
những ràng buộc pháp lý, chính trị, xã hội, mơi trƣờng, an tồn và kinh tế trong việc
đạt đƣợc mục tiêu đó [4,67]
Có thể hiểu thiết kế là việc tạo ra một kế hoạch cho việc xây dựng một đối
tượng để đi đến mục đích cần đạt tới.
1.1.2. Khái niệm thời gian
* Quan điểm duy tâm về khái niệm thời gian
Nhà sinh vật nổi tiếng ngƣời Nga I.M.Xetrenov đã viết: “Thật khó hiểu rằng chỉ
một khái niệm quen thuộc nhƣ khái niệm thời gian mà thật khó định nghĩa nó. Nhà
triết học vĩ đại Arisxtot đã khẳng định rằng: “Khi đã có trƣớc và có sau, khi đó chúng
ta nói về thời gian. Bởi vì thời gian khơng là cái gì khác mà là số lƣợng chuyển động

của các quan hệ giữa trƣớc và sau” [1,34]
Triết học duy tâm xem xét thời gian nhƣ một sự nhìn nhận trống rỗng, khơng là

8