SKKN Lịch sử Tăng cường hứng thú của học sinh thông qua các ca khúc cách mạng trong dạy học lịch sử

MỤC LỤC

DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT.....................................................................2

MỞ ĐẦU..................................................................................................................3
1. Lý do chọn đề tài...................................................................................................3
2. Đối tượng, phạm vi nghiên cứu.............................................................................4

2.1. Đối tượng nghiên cứu.....................................................................................4
2.2. Phạm vi nghiên cứu.........................................................................................4
3. Mục đích và nhiệm vụ nghiên cứu........................................................................4
3.1. Mục đích nghiên cứu.......................................................................................4
3.2. Nhiệm vụ nghiên cứu......................................................................................5
4. Cơ sở phương pháp luận và phương pháp nghiên cứu..........................................5
4.1. Cơ sở phương pháp luận.................................................................................5
4.2. Phương pháp nghiên cứu.................................................................................5

Chương 1..................................................................................................................6

cơ sở lý luận và thực tiễn của việc sử ....................................................................6
1.1. Các khái niệm cơ bản......................................................................................6
1.1.1. Khái niệm âm nhạc cách mạng.................................................................6
1.1.2. Khái niệm tính tích cực của HS................................................................7
1.2. Vai trò, ý nghĩa của việc sử dụng âm nhạc cách mạng trong dạy học lịch sử 8

Chương 2................................................................................................................11

một số biện pháp sử dụng âm nhạc cách mạng trong........................................11
2.1. Vị trí, mục tiêu và nội dung của phần lịch sử việt nam lớp12......................11
2.1.1. Vị trí...........................................................................................................11
2.1.2. Mục tiêu..................................................................................................12

2.1.3. Nội dung..................................................................................................13
2.2. Nguyên tắc sử dụng âm nhạc cách mạng trong DHLS.................................14
2.2.1. Đảm bảo tính phù hợp với nội dung bài học..........................................14
2.2.2. Đảm bảo phát huy được tính tích cực của học sinh................................16

1

2.2.3. Đảm bảo tính cụ thể và truyền cảm........................................................17
2.2.4. Đảm bảo sử dụng đúng mức độ..............................................................19
2.3. Hệ thống các tác phẩm âm nhạc cách mạng được sử ...................................19
2.4. Một số biện pháp sử dụng âm nhạc cách mạng trong dạy ...........................23
2.4.1. Sử dụng âm nhạc cách mạng giúp HS nghiên cứu kiến thức bài mới....23
2.4.2. Sử dụng âm nhạc cách mạng để kiểm tra đánh giá kết quả học.............26
2.4.3. Sử dụng âm nhạc cách mạng hướng dẫn HS tự học...............................29
2.4.4. Sử dụng âm nhạc cách mạng trong hoạt động ngoại khóa.....................30
2.5. Kết quả khi sử dụng âm nhạc cách mạng trong dạy học ..............................34
KẾT LUẬN VÀ ĐỀ XUẤT..................................................................................36
TÀI LIỆU THAM KHẢO...................................................................................37

2

DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT

GD&ĐT Giáo dục và đào tạo
THPT Trung học phổ thông
SGK
PPDH Sách giáo khoa
NXB Phương pháp dạy học
DHLS
Nhà xuất bản

GV Dạy học lịch sử
HS
PPDHLS Giáo viên
Học sinh
Phương pháp dạy học lịch sử

3

MỞ ĐẦU

1. Lý do chọn đề tài
Lịch sử là những gì đang diễn ra trong quá khứ.
Môn lịch sử là một bộ mơn khoa học nghiên cứu về những gì đang diễn ra
trong quá khứ. Đặc biệt là những sự kiện liên quan đến con người.
Đối với bất cứ nước nào, môn Lịch sử đều có chức năng quan trọng trong
đào tạo năng lực của học sinh, đào tạo con người có bản sắc dân tộc, có tư duy độc
lập sáng tạo. Riêng đối với Việt nam, lịch sử càng giữ vai trò cực kì quan trọng
gắn với sự tồn vong của quốc gia - dân tộc. Năm 1941, khi về nước trực tiếp lãnh
đạo cách mạng Việt Nam, Chủ tịch Hồ Chí Minh đã biên soạn quyển "Lịch sử
nước ta" bằng thơ lục bát và mở đầu bằng 2 câu:

"...Dân ta phải biết sử ta
Cho tường gốc tích nước nhà Việt Nam..."
Biết để tường tận nguồn gốc mình mà đấu tranh giành độc lập dân tộc và
tiến bộ xã hội. Có thể khẳng định rằng, tác dụng của mơn lịch sử không chỉ cung
cấp kiến thức về quá khứ ("giáo dưỡng") mà cịn có tác dụng về tình cảm phẩm
chất, đạo đức, quan điểm chính trị ("giáo dục") nhận thức tư tưởng và khả năng
hành động ("phát triển").
Mơn Lịch sử có tầm quan trọng như vậy nhưng hiện nay môn lịch sử chưa
được coi trọng. Một số bộ phần xã hội phụ huynh và học sinh xem môn học này là

môn học phụ Do học sinh ngày càng khơng u thích bộ môn lịch sử nên chất
lượng bài thi của bộ môn lịch bao giờ cũng thấp hơn rất nhiều so với các bộ mơn
văn hóa khác. Điều này đã trở thành một vấn đề nhức nhối nóng bỏng được tồn
hội quan tâm, làm cho những giáo viên trực tiếp dạy bộ môn lịch sử phải trăn trở.
Bởi những lỗ hổng lớn về kiến thức lịch sử của giới trẻ đang rung lên những hồi
chuông cảnh bảo về nguy cơ lịch sử vẻ vang của một dân tộc anh hùng có thể sẽ bị
chôn vùi trong dĩ vãng.
Lịch sử là tất cả những gì đã diễn ra trong quá khứ, dã bị dòng chảy của thời
gian che khuất. Vì vậy muốn làm cho học sinh u thích bộ mơn lịch sử thì chỉ có
một cách là người giáo viên dạy bộ môn lịch sử phải làm cho những sự kiện,
những nhân vật lịch sử của quá khứ trở nên có hơn sống lại trước mắt các em học
sinh.
PPDHLS ở trường phổ thông là một yếu tố cơ bản có vai trị quan trọng nhất
của q trình dạy học. Trong những năm gần đây, cùng với các bộ môn khác, bộ
môn Lịch sử cũng đã chú trọng vào đổi mới PPDH. Bởi chỉ có đổi mới căn bản
PPDH thì chúng ta mới có thể tạo được sự đổi mới thực sự trong giáo dục, mới có
thể đào tạo được lớp người năng động, sáng tạo, có tiềm năng cạnh tranh trí tuệ
trong bối cảnh nhiều nước trên thế giới đang hướng tới nền kinh tế tri thức.Âm
nhạc là một mơn nghệ thuật dùng âm thanh để diễn đạt tình cảm của con người. Nó
có những đặc thù riêng mà nhiều mơn khoa học khác khơng có tính thời gian, tính

4

trực giác, tính khái quát cao… Đối với việc dạy học lịch sử, âm nhạc là một trong
những phương tiện hiệu quả nhằm hình thành sự hứng thú, giúp giờ học Lịch sử
trở nên sinh động, lôi cuốn và truyền cảm, góp phần phát huy tính tích cực học tập
của HS.

Trong nội dung mơn Lịch sử chương trình lớp 12 nói chung và nội dung
phần Lịch sử Việt Nam giai đoạn 1919 - 1954, HS phải tiếp cận với nhiều sự kiện,

hiện tượng, khái niệm lịch sử dài, khó nhớ. Vì vậy, HS thường cảm thấy “nặng nề”
và nhàm chán khi học những nội dung này.

Xuất phát từ những lí do trên, tơi quyết định lựa chọn đề tài: “Tăng cường
hứng thú của học sinh thông qua các ca khúc cách mạng trong dạy học lịch sử việt
nam lớp 12 giai đoạn 1919-1954 tại trường THCS-THPT Thạnh An.” làm đề tài
nghiên cứu của mình.

Tơi tin rằng những hình ảnh, mầu sắc, âm thanh trong những ca khúc cách
mạng sẽ là một trong những phương pháp hữu hiệu nhất để lơi cuốn các em học
sinh, tạo cho các em có cảm giác như đang được sống cùng những nhân vật và sự
kiện lịch sử.

Theo phân phối chương trình mơn lịch sử lớp 12 cả năm có 52 tiết. Với dễ
tài sáng kiến này, tôi sẽ dùng để dạy 19 tiết học của phần lịch sử Việt Nam giai
đoạn 1919 - 1954, tử bài 12 đến bài 20.Với việc nghiên cứu đề tài này. Tôi mong
muốn được trao dồi kinh nghiệm dạy học môn lịch sử với đồng nghiệp nhằm nâng
cao chất lượng dạy và học môn lịch sử.

2. Đối tượng, phạm vi nghiên cứu
2.1. Đối tượng nghiên cứu
Quá trình ở DHLS trường THPT với việc sử dụng âm nhạc cách mạng nhằm
phát huy tính tích cực của HS.
2.2. Phạm vi nghiên cứu
- Nội dung: Phần Lịch sử Việt Nam giai đoạn 1919 – 1954, SGK Lịch sử
lớp 12 (Chương trình Chuẩn).
Địa bàn, phạm vi khảo sát: Trường THCS-THPT Thạnh An tại hai lớp 12/1
và 12/2.

3. Mục đích và nhiệm vụ nghiên cứu

3.1. Mục đích nghiên cứu
Nghiên cứu thực trạng sử dụng âm nhạc cách mạng trong DHLS áp dụng
phần Lịch sử Việt Nam giai đoạn 1919 – 1954, SGK Lịch sử lớp 12 (Chương trình
Chuẩn) nhằm đề xuất các biện pháp sử dụng âm nhạc cách mạng trong DHLS góp
phần phát huy tính tích cực của HS.

5

3.2. Nhiệm vụ nghiên cứu
Hệ thống hóa một số vấn đề cơ bản về cơ sở lý luận của việc sử dụng âm
nhạc cách mạng trong DHLS.Tiến hành điều tra cơ bản đối với GV và HS ở một
số trường THPT để đánh giá thực trạng việc sử dụng âm nhạc cách mạng trong
DHLS.
Sưu tầm, chọn lựa các tác phẩm âm nhạc cách mạng có thời gian sáng tác và
có nội dung Lịch sử gắn với giai đoạn Lịch sử Việt Nam 1919 - 1954.
Đề xuất một số biện pháp sử dụng hiệu quả các tác phẩm âm nhạc cách
mạng vào DHLS tiêu biểu phần Lịch sử Việt Nam 1919 - 1954, SGK Lịch sử lớp
12.
4. Cơ sở phương pháp luận và phương pháp nghiên cứu
4.1. Cơ sở phương pháp luận
Dựa trên những quan điểm của chủ nghĩa Mác Lênin, tư tưởng Hồ Chí
Minh, quan điểm đường lối của Đảng và Nhà nước ta về lịch sử, giáo dục.
4.2. Phương pháp nghiên cứu
Phương pháp nghiên cứu lí luận: Sưu tầm những bài ca đi cùng năm tháng,
tổng hợp, phân tích hệ thống, khái qt hóa những tài liệu từ sách, báo, tạp chí…
về lí luận PPDH, đổi mới PPDH đặc biệt các tài liệu âm nhạc được sáng tác vào
giai đoạn 1919 -1954 để áp dụng trong DHLS và các tài liệu liên quan đến bộ môn
Lịch sử lớp 12.
Phương pháp nghiên cứu thực tiễn gồm có: Phương pháp điều tra bằng
phiếu hỏi và phương pháp thực nghiệm.

Phương pháp điều tra bằng phiếu hỏi: Tìm hiểu thực trạng sử dụng âm nhạc
cách mạng trong DHLS của GV ở trường THPT.
Phương pháp thực nghiệm: Thực hiện sử dụng âm nhạc cách mạng trong
DHLS nhằm phát huy tính tích cực của HS (Áp dụng phần Lịch sử Việt Nam giai
đoạn 1919-1954, SGK Lịch sử lớp 12 (Chương trình Chuẩn).

6

CHƯƠNG 1
CƠ SỞ LÝ LUẬN VÀ THỰC TIỄN CỦA VIỆC SỬ DỤNG ÂM NHẠC

CÁCH MẠNG TRONG DẠY HỌC LỊCH SỬ NHẰM PHÁT
HUY TÍNH TÍCH CỰC CỦA HỌC SINH

1.1. Các khái niệm cơ bản

1.1.1. Khái niệm âm nhạc cách mạng
Âm nhạc là một môn nghệ thuật phối hợp âm thanh theo những quy luật nhất
định. Âm nhạc bắt nguồn từ những âm thanh trong cuộc sống, nó phản ánh những
tình cảm của con người.
Âm nhạc là nghệ thuật lấy âm thanh làm phương tiện biểu hiện, khắc họa
cuộc sống và thể hiện tư tưởng tình cảm con người. Âm nhạc có tính trừu tượng nó
khơng thể hiện đầy đủ các chi tiết thực chỉ mô tả chung nhưng tạo cho ta cảm giác,
hứng thú mạnh mẽ và sự liên tưởng phong phú. Tính trừu tượng của âm nhạc gắn
với trí tưởng tượng của con người.
Âm nhạc là tiếng nói tình cảm sâu sắc, nó đi thẳng trực tiếp vào trái tim con
người và không thể diễn tả bằng lời. Nghệ thuật âm nhạc có khả năng lớn tác động
đến vần đề giáo dục tình cảm. Thể hiện được những tư tưởng tiến bộ của thời đại.
Nó góp phần tích cực thúc đẩy xã hội phát triển.
Âm nhạc cách mạng (hay cịn có tên gọi là nhạc đỏ) là một dòng của tân nhạc

Việt Nam, được sáng tác trong thời kỳ kháng chiến chống Pháp, ở miền Bắc trong
thời kỳ chiến tranh Việt Nam và thậm chí cả sau năm 1975 khi Việt Nam thống
nhất với những cây đại thụ như Lưu Hữu Phước, Đỗ Nhuận, Huy Du, Phan Huỳnh
Điểu, Hoàng Việt, Hoàng Vân... Âm nhạc cách mạng là hình ảnh hào hùng của cả
một dân tộc, ý chí quật cường của cả một thế hệ, và là hào khí của cả một thời đại -
cái mà chỉ có thể biết, có thể u chứ khơng thể hiểu hết nổi những câu chuyện mà
thế giới thường hay gọi là “điều kỳ diệu Việt Nam”.
Một số đặc điểm của âm nhạc cách mạng để phân biệt với các dòng nhạc
khác:
- Nhạc cách mạng gắn liền với một thời kỳ lịch sử của đất nước. Đó là những
giai điệu mạnh mẽ của đoàn quân ra trận, là cảm xúc lưu luyến nhớ nhung của
người ở hậu phương với người đang chiến đấu ngoài mặt trận, là tinh thần chiến
đấu và khát khao độc lập, hạnh phúc...
- Đề tài chủ yếu ở các ca khúc cách mạng là tình yêu Tổ quốc, về tình yêu
quê hương, ca khúc cách mạng cũng đề cập tới tình u đơi lứa nhưng gắn liền với
tình u đất nướcc hay nói cách khác nhạc đỏ thường liên kết tình u đơi lứa, gia
đình trong tình yêu đất nước, yêu lý tưởng cộng sản và nhiệm vụ bảo vệ, xây dựng
đất nước.
Thể hiện tính đấu tranh giai cấp hoặc phân biệt địch-ta và thể hiện tinh thần
"ta thắng địch thua" rất rõ ràng.

7

Luôn luôn thể hiện tinh thần lạc quan, ngay cả trong chiến tranh. Khơng có
tinh thần chủ bại hoặc yếu thế.

Đa số ca khúc đều được sáng tác từ cảm hứng cá nhân của các tác giả.
Trong thời kỳ đất nước hịa bình, dịng nhạc đỏ giống như một dịng tài liệu
chính thống cùng với các trang sách, hồi ký giúp các thế hệ sau tìm hiểu về các
chặng đường lịch sử của đất nước.

Sử dụng âm nhạc cách mạng trong DHLS là có giá trị thực tiễn, bồi đắp kiến
thức, tâm hồn cho các em. Bài học Lịch sử sẽ trở nên có khơng khí lịch sử, hấp dẫn,
tạo được biểu tượng… khi GV biết cách đưa âm nhạc vào trong bài học một cách
hiệu quả, nghe nhạc sẽ giúp HS dễ nhớ, có dấu ấn khi tìm hiểu bài học.

1.1.2. Khái niệm tính tích cực của HS
Tính tích cực là một phẩm chất của con người trong đời sống xã hội. Hình
thành và phát triển tính tích cực là một trong các nhiệm vụ chủ yếu của giáo dục
nhằm đào tạo những con người lao động, thích ứng và góp phần phát triển cộng
đồng. Tính tích cực là điều kiện, đồng thời là kết quả của sự phát triển nhân cách
trong quá trình giáo dục.
“Tính tích cực của HS là những gì diễn ra bên trong người học. Qúa trình
học tập tích cực nói đến những hoạt động chủ động của chủ thể - về thực chất là
tích cực nhận thức, đặc trưng ở khát vọng hiểu biết, cố gắng trí tuệ và nghị lực cao
trong q trình chiếm lĩnh tri thức”.
Tính tích cực của HS biểu hiện ở những dấu hiệu sau: Tập trung chú ý theo
dõi những vấn đề đang học, tích cực phát biểu ý kiến, nhận xét, bổ sung các câu trả
lời của bạn; luôn đào sâu suy nghĩ, hay nêu thắc mắc, địi hỏi được giải thích cặn kẽ
những vấn đề chưa rõ, hứng thú trong học tập, có nhiều biểu hiện sáng tạo trong
học tập; chủ động vận dụng các kiến thức, kỹ năng đã học để nhận thức những vấn
đề mới trong học tập và thực tiến cuộc sống...
Việc phát huy tính tích cực học tập cho HS có vai trị quan trọng trong q
trình dạy học, đặc biệt, trong tình hình hiện nay, việc dạy học lấy HS làm trung
tâm đòi hỏi ở người HS yêu cầu cao là phải tích cực, độc lập, tự giác. Tính tích
cực, tự giác, độc lập giúp HS tự tin, chủ động trong hoạt động học tập, giúp HS
không những nắm vững các kiến thức Lịch sử mà còn giúp các em hiểu rõ bản chất
của Lịch sử thông qua hệ thống các sự kiện có liên quan mật thiết với nhau. Do
vậy, để đáp ứng được với yêu cầu đổi mới phương pháp trong dạy học nói chung
và DHLS nói riêng thì việc áp dụng PPDH nhằm phát huy tính tích cực, độc lập tự
giác, sáng tạo của HS trong q trình học tập là điều vơ cần thiết và quan trọng góp

phần nâng cao hiệu quả dạy học.
Từ đó, chúng ta thấy được việc đổi mới PPDH là điều hết sức cần thiết,
phương pháp giáo dục phổ thơng phải phát huy tính tích cực, tự giác chủ động
sáng tạo của HS, phù hợp với đặc điểm của từng lớp học, môn học, bồi dưỡng
phương pháp tự học, rèn luyện kỹ năng vận dụng kiến thức vào thực tiễn, tác động
đến tình cảm, đem lại niềm vui, hứng thú học tập cho HS.

8

1.2. Vai trò, ý nghĩa của việc sử dụng âm nhạc cách mạng trong dạy học
lịch sử

Tiếp cận với lịch sử hào hùng của dân tộc có khá nhiều con đường khác
nhau, phong phú và đa dạng. Trong đó, âm nhạc là một loại hình nghệ thuật phản
ánh Lịch sử một cách rất đặc trưng.

Âm nhạc làm vui tai con người, làm cho cuộc sống thêm tươi đẹp, nên ngày
nay, các nhà sáng chế phát minh đã không ngừng tìm cách đưa âm nhạc vào nhiều
mặt sinh hoạt khác của con người. Âm nhạc có nhiều vai trị trong đời sống xã hội,
có sức ảnh hưởng lớn. Như Sơ-xta-cơ-vits viết “Âm nhạc nâng con người lên, làm
cho con người cao quý, củng cố phẩm chất, niềm tin vào sức mạnh bên trong của
bản thân”

Trong DHLS âm nhạc là một trong những nguồn tài liệu tham khảo rất cần
thiết cho việc nâng cao hiệu quả dạy và học bộ môn Lịch sử ở trường phổ thơng,
nhằm phát huy tính tích cực, tư duy độc lập sáng tạo của HS. Như Mác Tuyên viết:
“Âm nhạc làm cho những sự kiện lịch sử và những mốc năm tháng của thời gian
trở nên sinh động. Mặt khác các em rạng rỡ, mắt các em bừng sáng, con tim các em
rung động, sự hào hứng tăng lên gấp bội, cho dù tiết học lịch sử thường được xếp
vào những tiết cuối cùng của buổi học” (trích “Âm nhạc nhịp cầu tâm linh với lịch

sử” ).

Việc sử dụng âm nhạc cách mạng trong DHLS nhằm phát huy tính tích cực
của HS có vai trị, ý nghĩa quan trọng trong việc thực hiện nhiệm vụ của bộ môn
trên cả ba mặt: giáo dưỡng, giáo dục và phát triển.

* Về giáo dưỡng
Việc sử dụng âm nhạc cách mạng trong DHLS giúp đảm bảo tính tồn diện
trong DHLS ở trươờng phổ thông. Âm nhạc qua kênh truyền âm thanh, với sự
truyền tải chọn lọc đã trở thành thanh khí, có tác dụng cảm hóa và rung động rất
mạnh. Âm nhạc đi thẳng đến tâm linh, khiến người ta dễ hòa nhập và cuốn hút. Qua
âm nhạc các em hiểu được lịch sử dân tộc ta là lịch sử đấu tranh giải phóng dân tộc
gắn liền với q trình lao động và sáng tạo ra văn hóa, nghệ thuật.
Phát huy tính tích cực của HS giúp các em tái hiện lại bức tranh lịch sử của
dân tộc một cách say sưa ,sinh động, cụ thể đặc biệt là có thể giúp HS tạo ra các
biểu tượng lịch sử. Từ việc tạo biểu tượng, sẽ giúp các em hiểu được bản chất của
sự kiện, hiện tượng lịch sử, các mối quan hệ, sự tác động qua lại giữa hoàn cảnh
lịch sử với lĩnh vực nghệ thuật - âm nhạc.
* Về giáo dục
Phát huy tính tích cực giúp HS có thái độ đúng đắn trước những vấn đề lịch
sử.
Giáo dục HS lòng biết ơn và ý thức học tập, noi gương các anh hùng dân tộc.
Bồi dưỡng cho các em niềm tự hào và ý thức giữ gìn, bảo vệ, phát huy các
giá trị lịch sử, truyền thống văn hóa lâu đời của dân tộc…

9

Giúp HS có thêm cơ sở để nắm vững bản chất các sự kiện, hình thành khái
niệm, hiểu rõ những quy luật, bài học quan trọng của lịch sử, rèn luyện cho HS say
mê tìm hiểu lịch sử, phát triển tư duy lịch sử cho các em.

Đặc biệt việc sử dụng âm nhạc cách mạng trong DHLS góp phần quan trọng
làm cho bài giảng lịch sử mềm mại, hấp dẫn, sinh động gây hứng thú học tập cho
HS. Điều này lại có tác dụng to lớn trong việc giáo dục tư tưởng tình cảm cho HS
trong DHLS.

- Giúp các em sẽ có những đánh giá đúng về vai trị của quần chúng nhân dân
và các anh hùng dân tộc, những người chiến sĩ đồng thời là những người nhạc sĩ
trong thời kì cách mạng.

- Giúp các em thấy được ý thức trách nhiệm của mình đối với bản thân, gia
đình và đất nước, xác định cho mình động cơ, thái độ học tập đúng đắn để đạt được
kết quả cao.

Âm nhạc có ảnh hưởng mạnh tới tâm trạng của con người, giúp bồi dưỡng
những trạng thái tích cực như sự hăng hái, phấn khởi và lạc quan yêu đời. Đồng
thời âm nhạc cũng giúp cho HS giảm những trạng thái tiêu cực như lo âu, buồn rầu,
chán nản, căng thẳng, tức giận… Do đó, nếu như GV thể hiện nội dung bài học
thông qua các bài hát hoặc đoạn nhạc sinh động thì rất dễ dàng tác động vào tư
tưởng HS, hình thành thái độ cảm xúc đúng đắn cho HS. Nhưng ngược lại, nếu như
GV không thể hiện được xúc cảm khi thể hiện một ca khúc hoặc mở một bài hát
hoặc đoạn nhạc không đúng nội dung liên quan đến bài học trong DHLS thì mục
tiêu bài học sẽ khơng đạt được đầy đủ, làm cho HS thấy nhàm chán, căng thẳng.

* Về phát triển
Việc sử dụng âm nhạc cách mạng trong DHLS hướng đến mục tiêu phát triển
kĩ năng tư duy, phân tích, so sánh, đánh giá, liên hệ các sự kiện với thực tế; rèn
luyện kỹ năng khai thác thơng tin về diễn biến, nhân vật, tính chất, ý nghĩa của các
cuộc chiến tranh và cách mạng... qua các tác phẩm âm nhạc.
Sử dụng âm nhạc cách mạng trong DHLS cũng góp phần quan trọng vào việc

phát triển kĩ năng thực hành cũng như năng lực nhận thức của HS. Qua các đoạn
nhạc và bài hát có chọn lọc, HS phải huy động tri giác, trí tưởng tượng hình dung ra
các sự kiện mà đoạn nhạc và bài hát nói tới. Sau đó, HS phải vận dụng tư duy để
phân tích, rút ra mối liên hệ giữa các sự kiện, hiện tượng lịch sử mà âm nhạc đã
phản ánh. Do đó, âm nhạc góp phần phát triển tồn diện HS.
Như vậy, việc sử dụng âm nhạc cách mạng trong DHLS nhằm phát huy tính
tích cực của HS có vai trị, ý nghĩa rất quan trọng trên cả ba mặt giáo dưỡng, giáo
dục và phát triển. Nó giúp cho HS khơng chỉ “biết” mà cịn “hiểu” về Lịch sử Việt
Nam thơng qua các tác phẩm âm nhạc cách mạng, đồng thời giúp các em phát triển
cảm xúc, phát triển tình cảm, trí tuệ, nhận thức sự phát triển của xã hội một cách
thống nhất, có mối liên hệ hữu cơ giữa các lĩnh vực của đời sống xã hội, hiểu được
tính tồn diện của lịch sử. Sử dụng âm nhạc cách mạng trong môn học góp phần
vào việc phát huy tính tích cực chủ động học tập của các em vì các em phải huy

10

động kiến thức đã học các môn khác để hiểu sâu sắc sự kiện lịch sử, giúp các em
vận dụng một cách thông minh, sáng tạo trong học tập.

11

CHƯƠNG 2
MỘT SỐ BIỆN PHÁP SỬ DỤNG ÂM NHẠC CÁCH MẠNG TRONG

DẠY HỌC LỊCH SỬ NHẰM PHÁT HUY TÍNH TÍCH CỰC
CỦA HỌC SINH

2.1. Vị trí, mục tiêu và nội dung của phần lịch sử việt nam lớp12

2.1.1. Vị trí

Trong chương trình Lịch sử lớp 12 (chương trình Chuẩn), HS được tìm hiểu
khái quát Lịch sử thế giới hiện đại và Lịch sử Việt Nam từ năm 1919 đến năm
2000. Những kiến thức Lịch sử Việt Nam giai đoạn 1919 – 1954 là nội dung có vị
trí quan trọng thể hiện ở phần II: Lịch sử Việt Nam (1919 – 2000) chiếm 19/30 tiết
chủ yếu ở các chương: Chương I – Việt Nam từ năm 1919 đến năm 1930, chương
II – Việt Nam từ năm 1930 đên năm 1945, chương III – Việt Nam từ năm 1945
đến năm 1954.
Chương trình Lịch sử Việt Nam giai đoạn 1919 – 1954 ở SGK Lịch sử lớp
12 (Chương trình Chuẩn) gồm 09 bài, được bố cục theo phân phối chương trình
của Bộ Giáo dục và Đào tạo, khối lượng kiến thức lịch sử Việt Nam giai đoạn
1919 – 1954 sẽ được giảng dạy trong thời gian 19 tiết, trong đó:

Cấu trúc chương trình Số tiết
Chủ đề: Phong trào dân tộc dân chủ ở Việt Nam từ năm 1919-1930 4
Bài 14. Phong trào cách mạng 1930 – 1935 1
Bài 15: Phong trào dân chủ 1936 – 1939 1
Bài 16: Phong trào giải phóng dân tộc và Tổng khởi nghia tháng Tám 3
(1939 – 1945). Nước Việt Nam Dân chủ Cộng hòa ra đời
Bài 17: Nước Việt Nam Dân Chủ Cộng hòa sau ngày 2 – 9 – 1945 đến 2
trước ngày 19 – 12 – 1946
Bài 18: Những năm đầu của cuộc kháng chiến toàn quốc chống thực 2
dân Pháp (1946 – 1950)
Bài 19. Bước phát triển của cuộc kháng chiến toàn quốc chống thực 1
dân Pháp (1951-1953)
Bài 20. Cuộc kháng chiến tòan quốc chống thực dân pháp kết thúc 1
(1953- 1954)

12

2.1.2. Mục tiêu

Sau khi học xong nội dung chương trình Lịch sử Việt Nam giai đoạn 1919 –
1954, HS có khả năng:
*Về kiến thức
Trình bày được chính sách khai thác thuộc địa lần thứ hai của thực dân
Pháp.
Trình bày được hoạt động của lãnh tụ Nguyễn Ái Quốc giai đoạn 1919-
1925.
Giải thích được những nguyên nhân thất bại của khởi nghĩa Yên Bái và Việt
Nam Quốc dân đảng.
Trình bày được hồn cảnh ra đời của Đảng cộng sản Việt Nam.
Phân tích được ý nghĩa lịch sử của việc thành lập Đảng cộng sản Việt Nam
và vai trò lãnh tụ Nguyễn Ái Quốc trong việc thành lập Đảng.
Trình bày được diễn biến chính của phong trào cách mạng 1930-1931 mà
đỉnh cao là Xô Viết - Nghệ Tĩnh.
Trình bày được bối cảnh Việt Nam trong những năm 1936-1939.
Trình bày được diễn biến chính của các cuộc khởi nghĩa tiêu biểu mở đầu
thời kỳ giải phóng dân tộc: Khởi nghĩa Bắc Sơn, Khởi nghĩa Nam Kỳ, Binh biến
Đô Lương.
Phân tích được nguyên nhân thất bại và ý nghĩa của các cuộc khởi nghĩa.
Trình bày được diễn biến chính cuộc khởi nghĩa ở Hà Nội, Huế, Sài Gòn.
Phân tích được ý nghĩa lịch sử và nguyên nhân thắng lợi của Cách mạng
tháng Tám năm 1945.
Trình bày được những diễn biến chính của cơng cuộc chống ngoại xâm, nội
phản, bảo vệ chính quyền cách mạng.
Phân tích hồn cảnh dẫn đến việc Chủ tịch Hồ Chí Minh ra Lời kêu gọi tồn
quốc kháng chiến; đường lối kháng chiến của Đảng.
Trình bày được cuộc chiến đấu anh dũng của quân dân thủ đô Hà Nội và các
đô thị từ vĩ tuyến 16 trở ra Bắc.
Trình bày được nét chính của chiến dịch Điện Biên Phủ và Hiệp định
Giơnevơ 1954 về Đông Dương.

Chứng minh được chiến thắng Điện Biên Phủ là thắng lợi quân sự lớn nhất
của ta trong cuộc kháng chiến chống Pháp và là thắng lợi quyết định buộc thực dân
Pháp phải kí Hiệp định Giơnevơ năm 1954 chấm dứt chiến tranh xâm lược ở Đông
Dương.

Phân tích được ý nghĩa và nguyên nhân thắng lợi của cuộc kháng chiến
chống Pháp.

*Về kĩ năng
Rèn luyện kỹ năng tư duy, phân tích, so sánh, đánh giá, liên hệ các sự kiện
với thực tiễn.
Rèn luyện kỹ năng phân tích, trình bày tài liệu, khai thác thơng tin về diễn
biến, sự kiện, nhân vật, tính chất, ý nghĩa của các cuộc chiến tranh và cách mạng
qua âm nhạc.
* Về thái độ
Biết trân trọng, giữ gìn và phát huy truyền thống quý báu của dân tộc, truyền
thống yêu nuớc, kiên quyết đấu tranh chống giặc ngoại xâm bảo vệ nền độc lập dân
tộc; có ý thức bảo vệ, giữ gìn các di sản văn hố dân tộc.
Nhận thức được sự phi nghĩa của chiến tranh và ý nghĩa của hòa bình đối với
hạnh phúc của mọi người.
Định hướng phát triển năng lực:
Năng lực chung: Năng lực tự học, giải quyết vấn đề, sử dụng ngôn ngữ,
năng lực tư duy sáng tạo.
Năng lực chuyên biệt: Tái hiện sự kiện, nhân vật lịch sử, xác định mối liên
hệ giữa các sự kiện hiện tượng lịch sử, liên hệ giữa kiến thức lịch sử với âm nhạc.

2.1.3. Nội dung
Tổng quan Lịch sử Việt Nam từ 1919 - 1954 có thể được phân kì thành 3
giai đoạn lớn:

Giai đoạn 1919 - 1930: Thời kì vận động thành lập Đảng.
Giai đoạn 1930 - 1945: Đấu tranh giành chính quyền.
Giai đoạn 1945 - 1954: Bảo vệ chính quyền và tiến hành kháng chiến chống
thực dân Pháp xâm lược.
Trong từng giai đoạn, chúng ta lại phải xác định các nội dung chính:
Trong giai đoạn 1919 - 1930: Thời kì vận động thành lập Đảng.
Chính sách khai thác thuộc địa lần thứ II của thực dân Pháp

Phong trào dân tộc dân chủ ở Việt Nam
Phong trào yêu nước theo khuynh hướng vô sản gắn liền với vai trò của
Nguyễn Ái Quốc.
Hội nghị hợp nhất thành lập Đảng.
Giai đoạn 1930 – 1945: Đấu tranh giành chính quyền
Tác động của cuộc khủng hoảng kinh tế thế giới (1929 – 1933) và đỉnh cao
Xô viết Nghệ - Tĩnh dưới sự lãnh đạo của Đảng trong những năm 1930 – 1931.
Chủ nghĩa phát xít xuất hiện, đe dọa hịa bình thế giới và phong trào đấu
tranh cơng khai đòi tự do, dân sinh, dân chủ dưới sự lãnh đạo của Đảng (1936 –
1939).
Cuộc chiến tranh thế giới thứ hai (1939 – 1945). Cách mạng nước ta và
nhiều nước tiến lên giải phóng dân tộc.
Nguyễn Ái Quốc về nước trực tiếp lãnh đạo cách mạng.
Cách mạng tháng Tám thắng lợi.
Giai đoạn 1945 – 1954: Bảo vệ chính quyền và tiến hành kháng chiến chống
thực dân Pháp xâm lược.
Tình hình nước Việt Nam Dân chủ Cộng hòa sau khi được thành lập.
Cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp (1945 – 1954). Hai nhiệm vụ chiến
lược của cách mạng nước ta trong thời kì này: Kháng chiến và kiến quốc.

2.2. Nguyên tắc sử dụng âm nhạc cách mạng trong DHLS

2.2.1. Đảm bảo tính phù hợp với nội dung bài học
Đây là nguyên tắc quan trọng đầu tiên và không thể thiếu khi sử dụng âm
nhạc cách mạng trong DHLS.
Âm nhạc được sinh ra từ cuộc sống, từ thực tiễn nó dùng để bày tỏ cảm xúc
và chia sẻ. Đó là cây cầu nối giữa quá khứ và hiện tại, là mối liên kết giữa người
với người, là sự đồng cảm… giữa các thời đại khác nhau trong suốt chiều dài của
lịch sử.
Cơ sở của việc lựa chọn các bài hát cách mạng tiêu biểu phải căn cứ vào
mục tiêu và nội dung bài học. Các tác phẩm âm nhạc cách mạng được lựa chọn đều
phải hướng đến các mục tiêu về kiến thức, thái độ, tư tưởng, tình cảm, kĩ năng tuy
nhiên ở những mức độ khác nhau.
Ví dụ, khi dạy bài 16. Phong trào giải phóng dân tộc và tổng khởi nghĩa
tháng Tám (1939 – 1945). Nước Việt Nam dân chủ cộng hòa ra đời, cần làm cho

HS thấy được khơng khí sơi sục, tinh thần đấu tranh của toàn thể dân tộc Việt Nam
trong cuộc cách mạng tháng Tám diễn ra như thế nào? Quân và dân ta đã hưởng
ứng lời kêu gọi của chủ tịch Hồ Chí Minh: “Giờ quyết định cho vận mệnh dân tộc
ta đã đến. Toàn thể đồng bào ta hãy đứng dậy đem sức ta mà giải phóng cho ta”
ra sao? Nước Việt Nam dân chủ cộng hòa ra đời như thế nào? GV mở đoạn bài
hát “19 tháng 8” của Xuân Oanh:

“… Toàn dân Việt Nam đứng đều lên góp sức một ngày.
Thề đem xương máu quyết lòng chiến đấu cho tương lai.
Mười chín tháng Tám, khi quốc dân căm hờn kêu thét.
Tiến lên cùng hô: "Mau diệt tan hết quân thù chung!".
Mười chín tháng Tám.
Ánh sao tự do đưa tới.
Cờ bay nơi nơi, muôn ánh sao vàng.
Máu pha tươi hồng trên lá cờ bay khắp chốn giang
sơn. Người Việt Nam đều thống nhất reo vang lời thề,

Mười chín tháng Tám
Chớ quên là ngày khởi nghĩa
Hạnh phúc sáng tỏ, non sông Việt Nam”.
Sau đó GV đặt câu hỏi: Qua lời bài hát em cảm nhận như thế nào về cuộc
kháng chiến và tinh thần đấu tranh của nhân dân ta? Hình ảnh của một dân tộc
cùng thống nhất được thể hiện trong lời bài hát ra sao? Ý nghĩa lịch sử trong lời
bài hát. Mục đích của việc cung cấp đoạn tư liệu trên và đặt câu hỏi là hướng vào
việc tạo tình cảm, thái độ nhìn nhận sự việc đúng đắn, hình thành niềm tin vào sự
lãnh đạo của Đảng cho HS.
Việc sử dụng bài hát phù hợp với nội dung bài học còn đòi hỏi việc lựa chọn
và kết hợp giữa âm nhạc (giai điệu, lời bài hát) sao cho thích hợp theo hướng dùng
kiến thức có trong lời bài hát để làm sáng tỏ thêm kiến thức lịch sử. GV cần biết
cách chọn lọc những kiến thức có trong lời bài hát để hứớng dẫn các em HS tự tìm
hiểu và say mê kiến thức Lịch sử một cách tích cực, hứng thú, tránh rơi vào tình
trạng lạm dụng tài liệu âm nhạc cả về liều lượng cũng như phương pháp khai thác,
dễ rơi vào tình trạng dạy nhạc chứ khơng phải dạy Sử.

2.2.2. Đảm bảo phát huy được tính tích cực của học sinh
Việc phát huy tính tích cực của người học trong quá trình dạy học từ lâu đã
được những nhà giáo dục coi là một trong những điều kiện cơ bản nhất để đạt kết

quả trong quá trình dạy học. Ngay từ thời cổ đại, các nhà giáo dục đã chú ý đến
việc tìm tịi các biện pháp để phát huy tính tích cực nhận thức của người học.
Socrate (469-399 TCN) là một triết gia và cũng là một nhà giáo dục nổi tiếng.
Phương pháp nổi bật của ông trong giáo dục là dùng đàm thoại để tiến hành giáo
dục. Ông thường đặt câu hỏi để mơn đệ phải tìm tịi, suy nghĩ trả lời, thấy được cái
sai, cái đúng. Khổng tử (551 - 479 TCN) cũng cho rằng trong giảng dạy người thầy
chỉ “gợi lên một mối”, rồi để cho người học tự mình suy nghĩ mà hiểu điều đó.
Phương pháp này đã tạo điều kiện cho người học phát huy khả năng suy luận và
năng lực phát hiện, lý giải vấn đề, phát huy tính tích cực nhận thức của mình.

Để có thể làm được điều này, trước hết GV cần chú ý đến việc lựa chọn
nguồn tài liệu cũng như các tác phẩm âm nhạc cách mạng. Có những bài hát hay
đoạn nhạc liên quan đến nội dung lịch sử đang học nhưng chỉ cần GV phát nhạc
(hoặc là hát) là HS hiểu ngay vì nó được trình bày đơn giản. Những tài liệu như
vậy chỉ mang tính chất minh họa mà khơng phát huy được sự hứng thú và sáng tạo
của HS. Do vậy, GV cần lựa chọn những tác phẩm âm nhạc cách mạng mà khi
cung cấp cho HS tạo nên “tình huống có vấn đề” hay nói cách khác là các em sẽ
nảy sinh sự tò mò, hứng thú muốn được GV giải thích hay làm sáng tỏ. Điều này
phù hợp với việc dẫn dắt HS vào tìm hiểu bài mới, bởi: Ngay từ phần mở đầu bài
học người GV đã lơi cuốn các em vào những dịng âm thanh và lời hát đầy hơi thở
lịch sử, các em như được sống lại những năm tháng hào hùng của lịch sử dân tộc,
nhưng chưa hiểu đó là thời kì nào? Và gắn với những sự kiện quan trọng nào?
Chính vì vậy sẽ kích thích được các em mong muốn được biết và được tìm hiểu nội
dung bài học góp phần nâng cao hiệu quả bài học hơn. Hoặc cũng có thể sử dụng ở
phần kết thúc bài học, GV mở (hoặc hát) cho các em nghe để các em có sự lưu
luyến và cảm thấy lắng đọng sau mỗi bài học điều đó giúp bồi dưỡng lịng u Sử
và ham mê học Sử hơn.

Ngoài ra, để có thể phát huy được tích tích cực học tập của HS phụ thuộc rất
nhiều vào cách sử dụng phương pháp của GV chứ không phải là phụ thuộc vào bản
thân phương pháp đó. GV cần biết lựa chọn và vận dụng PPDH như thế nào để
người học được hoạt động tích cực về mặt nhận thức cũng như về mặt thực hành
để các em tự khám phá ra tri thức mới. Nhưng nếu GV chỉ vận dụng phương pháp
này một cách đơn thuần là cho các em nghe và khơng có sự hướng dẫn cũng như
đặt các câu hỏi nhằm kích thích tư duy của HS thì hiệu quả đem lại là rất thấp.

Bởi vậy, trong DHLS, muốn phát huy được tính tích cực của HS, người GV
phải quan tâm đến hứng thú học tập trong từng yếu tố của quá trình dạy học: Nội
dung bài hát phải hấp dẫn, phương pháp cần linh hoạt, phương tiện phong phú…

Nói cách khác là phải hấp dẫn, thu hút được HS vào bài giảng.

Ví dụ: Khi dạy bài 20: “Cuộc kháng chiến toàn quốc chống thực dân Pháp
kết thúc (1953 – 1954)”, để phát huy được tính tích cực của HS ngay từ đầu bài
học, GV có thể sử dụng đoạn nhạc trong bài hát “Chiến thắng Điện Biên” của nhạc
sĩ Đỗ Nhuận:

“Giải phóng Điện Biên bộ đội ta tiến quân trở về.
Giữa mùa này hoa nở miền Tây Bắc tưng bừng vui.
Bản mường xưa nương lúa mới trồng.
Kìa đàn em bé giữa đồng nắm tay xòe hoa.
Dọc đường chiến thắng ta tiến về
Đồn dân cơng tiền tuyến vẫy chào pháo binh vượt qua.
Súng đại bác quấn lá ngụy trang
Từng đàn bươm bướm trắng rỡn lá
ngụy trang Xiết bao sướng vui từ ngày lên
Tây Bắc Đồng bào nao nức mong đón ta
trở về.
Giờ chiến thắng ta đã về vui mừng đón
chúng ta tiến về Núi sông bừng lên.
Đất nước ta sáng ngời cánh đồng Điện Biên.
Cờ chiến thắng tưng bừng trên trời…”
Sau đó yêu cầu HS trả lời câu hỏi: Em hãy cho biết tên bài hát? Chiến thắng
trong bài hát là chiến thắng nào? Từ đó dẫn dắt HS vào bài mới một cách hào
hứng, sôi nổi đông thời giúp các em chẳng những nhớ, hiểu sự kiện mà còn trang
bị thêm cho các em về kiến thức âm nhạc.

2.2.3. Đảm bảo tính cụ thể và truyền cảm
Đây vốn là đặc trưng và ưu thế của phương pháp sử dụng âm nhạc cách
mạng trong DHLS.

Trước hết là ở tính cụ thể: Mỗi một loại hình nghệ thuật thì lại phản ánh lịch
sử một cách đặc trưng. Đối với âm nhạc lịch sử được phản ánh một cách chân thực
và cụ thể, các ca khúc cách mạng ln ln có mặt kịp thời và phản ánh những gì
sơi động, nóng bỏng nhất của xã hội, lịch sử. Diện mạo ca khúc cách mạng trong
hai cuộc kháng chiến, có thể thấy được bức tranh sinh hoạt của nhân dân ở mọi
vùng, miền trên đất nước, phong trào kháng chiến chống giặc ngoại xâm và cả sự
dũng của những người lính cụ Hồ. Những bài hát viết về một con người cụ thể
hoặc viết về một tập thể, một miền quê, người nghe dễ dàng nhận ra tính cụ thể

cũng như thời sự qua nội dung, thời điểm câu chuyện xảy ra, qua cả ngôn ngữ cũng
như phương tiện để chuyển tải nội dung câu chuyện.

Ví dụ: Khi dạy bài 12: “Phong trào dân tộc dân chủ ở Việt Nam từ năm
1919 đến năm 1925”, phần II; mục 3: Hoạt động của Nguyễn Ái Quốc. GV hướng
dẫn HS tìm hiểu bằng cách cho HS nghe bài hát “Bài ca Hồ Chí Minh” của tác giả
Ewan MacColl nhằm giúp HS hình dung ra được hành trình ra đi tìm đường cứu
nước đầy gian khổ của Nguyễn Ái Quốc, thấy được công lao to lớn của Người đối
với cách mạng Việt Nam nói riêng và đối với lịch sử dân tộc nói chung, đồng thời
yêu cầu

HS trả lời câu hỏi:
Cảm xúc của em sau khi nghe xong bài hát. Qua lời bài hát em cảm nhận
như thế nào về hành trình ra đi tìm đường cứu nước của Nguyễn Ái Quốc – Hồ Chí
Minh? Cơng lao của Người với cách mạng và với dân tộc.

“Miền biển xa người đi khắp phương trời
Ở nơi xa đó người dân đói nghèo
Từ đau thương người đi khắp năm châu lòng tin mặt trời
chân lý sáng soi rọi chiếu sáng dân mình
Vượt trùng sóng người đi khắp phương trời

Luyện tôi ý chí, lịng ni căm hờn
Hồ Chí Minh người đi khắp năm châu lịng tin mặt trời chân
lý sáng soi rọi chiếu sáng dân mình
Miền biển Đông, xa tắp nơi chân trời
Ở nơi xa đó người dân đói nghèo
Từ đau thương người đi khắp năm châu lòng tin mặt trời
chân lý sáng soi rọi chiếu sáng dân mình
Vượt trùng sóng người đi khắp phương trời
Luyện tơi ý chí, lịng ni căm hờn
Hồ Chí Minh người đi khắp năm châu lịng tin mặt trời chân
lý sáng soi rọi chiếu sáng dân mình.”
Âm nhạc là loại hình nghệ thuật dùng âm thanh, tiết tấu để diễn đạt tư tưởng
tình cảm của con người. Nó có sức truyền cảm và sự hấp dẫn kì lạ, tác động mạnh
mẽ làm cho con người tốt đẹp hơn trong sáng hơn. Bản chất của âm nhạc là niềm
vui lạc quan, yêu đời và nâng con người đến với những tình cảm cao thượng. Âm
nhạc trực tiếp tác động vào tâm hồn, chiếm lĩnh ý thức con người, được con người

cảm thụ tinh tế theo từng hoàn cảnh, từng lứa tuổi. Nó tồn tại trong suốt q trình
phát triển xã hội, nó gắn bó với con người từ khi chào đời cho đến khi về cõi vĩnh
hằng.

Như vậy, khi sử dụng tài liệu âm nhạc nhất là âm nhạc cách mạng trong
DHLS, GV cần rèn thật tốt kĩ năng diễn đạt để thể hiện đầy đủ những xúc cảm, t ư
tưởng, tình cảm thể hiện trong tác phẩm, trong đoạn nhạc, bài hát. Xuất phát từ
những sự kiện, hiện tượng lịch sử khác nhau nên các sáng tác thể hiện nội dung
lịch sử cũng có những cảm xúc khác nhau. Vì thế, khi sử dụng loại tài liệu này, GV
phải thể hiện sự khác biệt về cảm xúc, khi đó tài liệu âm nhạc mới có tác dụng to
lớn trong việc giáo dục, giáo dưỡng và phát triển kĩ năng học tập và làm việc của
HS. Tuy nhiên không phải GV nào khi sử dụng tài liệu âm nhạc cũng quán triệt
được nguyên tắc này vì cịn liên quan đến kinh nghiệm và năng lực sư phạm của

mỗi cá nhân người dạy.

2.2.4. Đảm bảo sử dụng đúng mức độ
Âm nhạc là một tài liệu dạy học giàu tính nghệ thuật, nhạc được chứng
minh là có thể thiết lập được phản xạ có điều kiện ở con người, đồng thời thúc đẩy
trí thức ở bán cầu trái, phát triển khả năng nhận thức và các kĩ năng lập luận phức
tạp, nhưng cũng không nên sử dụng âm nhạc quá dài, tần suất quá cao trong mỗi
tiết dạy. Điều này sẽ khiến cho giờ học Lịch sử sẽ bị loãng đi và trở thành giờ học
âm nhạc.
Do đó, việc sử dụng âm nhạc cách mạng trong DHLS phải đảm bảo được
nguyên tắc này, tức là vừa phải cung cấp đầy đủ thông tin, vừa đủ về nhận thức
của HS và cũng phù hợp với đặc điểm tâm lí của HS.

2.3. Hệ thống các tác phẩm âm nhạc cách mạng được sử dụng trong dạy
học phần lịch sử việt nam giai đoạn 1919 – 1954

Qua việc thống kê và tìm hiểu nội dung các tác phẩm âm nhạc cách mạng
cũng như các bài học Lịch sử trong giai đoạn 1919 – 1954 chúng tôi đã tiến hành
hệ thống lại với mục đích giúp GV và HS dễ dàng tìm hiểu cũng như liên hệ sử
dụng các tác phẩm âm nhạc vào trong các bài học Lịch sử sao cho phù hợp và
hiệu quả.

Bảng 2.1. Hệ thống các tác phẩm âm nhạc cách mạng đựợc sử dụng trong

dạy học phần Lịch sử Việt Nam giai đoạn 1919 – 1954

Giai Tên bài học Tên bài hát/ sáng tác Nội dung áp dụng
đoạn