24 tính trội mắt

VẬN NHÃN VÀ THỊ GIÁC HAI
MẮT

Tính trội mắt

Author
Thomas Salmon

Northeastern State University, USA

Peer Reviewer
Scott Steinman

Southern California College of Optometry, USA

Project Director, Editor-in-Chief

Luigi Bilotto
Brien Holden Vision Institute, Public Health Division, Durban, South Africa

University of Montreal, Quebec, Canada

Associate Editor

Pirindhavellie Govender
Brien Holden Vision Institute, Public Health Division, Durban, South Africa

University of KwaZulu Natal (UKZN) Durban, South Africa

Technical Editors

Vicky Larochelle, Raheema Ayob, Vicki Evans, Elaine Quinn, Kerryn Hart

Layout Editors

Rajni Chhabra, Prashant Kumar

Graphics

Shane Parker

Brien Holden Vision Institute Foundation (formerly ICEE) is a Public Health division of Brien Holden Vision Institute

COPYRIGHT © 2010 Brien Holden Vision Institute. All rights reserved.
This publication is protected by laws relating to copyright. Except as permitted under applicable legislation, no part of this publication may be adapted, modified, stored in a retrieval system, transmitted or reproduced in any form or by any process, electronic or otherwise,
without the Brien Holden Vision Institute’s (The institute) prior written permission. You may, especially if you are from a not-for-profit organisation, be eligible for a free license to use and make limited copies of parts of this manual in certain limited circumstances. To see if you

are eligible for such a license, please visit .

DISCLAIMER
The material and tools provided in this publication are provided for purposes of general information only. The Institute is not providing specific advice concerning the clinical management of any case or condition that may be mentioned in this publication, and the information

must not be used as a substitute for specific advice from a qualified professional.
The mention of specific companies or certain manufacturers’ products does not imply that those companies or products are endorsed or recommended by the Institute in preference to others of a similar nature that are not mentioned. The Institute makes no representation or
warranty that the information contained in this publication is complete or free of omissions or errors. To the extent permitted by law, the Institute excludes all implied warranties, including regarding merchantability and fitness for purpose, and disclaims any and all liability for

any loss or damage incurred as a result of the use of the material and tools provided.

Khái qt về tính trội mắt

• Sự ưu trội của một mắt so với mắt kia ở một

nhiệm vụ cảm giác hoặc vận động.

• Không dựa vào

− chênh lệch thị lực giữa 2 mắt hoặc
− rối loạn chức năng bộ máy thần kinh cơ của một

trong 2 mắt

Khái qt về tính trội mắt

• Quan trọng trong lâm sàng:
− Tập luyện mắt
− Thị giác thể thao

• Áp dụng quan trọng nhất của các nguyên lí mắt
trội là đặt kính tiếp xúc đơn thị.

Khái quát về tính trội mắt

Tính trội mắt là lĩnh vực có thể gây bối rối bởi vì nó
có nhiều định nghĩa khác nhau, đơi khi có các
phương pháp khơng liên quan để xác định tính trội
mắt.

• Tính trội mắt:

− Mắt mà ảnh của nó được nhìn thường xun
hơn trong cạnh tranh 2 mắt (tính trội cảm giác)

− Mắt có “ảnh dường như thật hơn” trong song thị
sinh lí (tính trội cảm giác)

− Mắt mà ảnh của nó khó bị bỏ qua hơn, như
trong soi kính hiển vi một mắt (tính trội cảm
giác)

Khái qt về tính trội mắt

• Tính trội hướng:
− Mắt sử dụng để nhìn
− Mắt được thấy là ít nhảy hơn ở test che mắt
ln phiên

• Tính trội vận động:
− Mắt định thị trung tâm trong khi có chênh lệch
định thị

Khái quát về tính trội mắt

Tính trội cảm giác

• Có thể xảy ra khi có sự chênh lệch ở 2 ảnh võng
mạc, dẫn đến cạnh tranh hoặc tương tác hai mắt.

− Thí dụ, chênh lệch về độ rõ nét, độ sáng hoặc màu sắc
của ảnh.

• Hệ thống thị giác sẽ thấy dễ dàng hơn là ức chế
một mắt, hoặc ưu ái một mắt so với mắt kia. Loại

tính trội này tương ứng với 3 mục đầu tiên trích từ
Reading được liệt kê ở phần trên

Khái quát về tính trội mắt

Tính trội vận động
• Thường nói đến mắt thực hiện tốt hơn công việc

định thị một vật trong điều kiện nhìn 2 mắt.

− Thí dụ, nếu ở một trường hợp chênh lệch định thị mà
hầu hết độ lác/lé ở một mắt thì mắt kia được coi là
mắt trội

Khái quát về tính trội mắt

Tính trội hướng
• Đây là loại quen thuộc nhất vì hầu hết các khám

nghiệm lâm sàng dùng để thử loại tính trội này.
• Tính trội hướng đơi khi được gọi là tính trội thị

giác.

Khái quát về tính trội mắt

Tính trội hươngs:
• có thể được thực hiện bằng nhiều cách khác nhau:

− Có thể yêu cầu bệnh nhân dùng bàn tay tạo thành một lỗ và

nhìn vào một vật qua lỗ đó bằng 2 mắt.

− Khi che luân phiên từng mắt thì chỉ mắt trội nhìn thấy vật.
− Một biến thể của test này là yêu cầu bệnh nhân đặt mắt

phải của bạn (người khám) ở giữa lỗ. Người khám lúc này
sẽ nhìn qua lỗ vào mắt tính trội hướng của bệnh nhân.

Khái quát về tính trội mắt

Quan hệ giữa các loại trội nhau:
• Tính trội hướng là yếu tố thường được đo trên lâm

sàng,
• Các test khác đã được đề ra để xác định tính trội

cảm giác.
• Tính trội vận động ít khi được đo trên lâm sàng

Khái quát về tính trội mắt

Quan hệ giữa các loại trội nhau:
• Ở một người, cùng một mắt có cả 3 loại tính trội nêu

trên,
• Một người có thể có

− mắt phải tính trội cảm giác,
− mắt trái lại tính trội hướng.

Khái quát về tính trội mắt

Quan hệ giữa các loại tính trội:
• Nancy Buset và Sonja Toelkes (NSUCO Class of

2001) kiểm tra các cá thể ở cả tính trội cảm giác
và tính trội hướng và tìm ra rằng:
− Mức độ tính trội khơng giống nhau giữa các cá

thể
• Tính trội mắt của một người có thể thay đổi theo

− khoảng cách định thị (xa so với gần, v.v.), hoặc
− theo các nhiệm vụ nhìn khác nhau

Khái quát về tính trội mắt

Quan hệ giữa các loại tính trội mắt:
• Mức độ tính trội cũng có thể thay đổi giữa các cá

thể.

− Một số người có thể có một mắt trội rõ ràng,
− một số người có tính trội gần bằng nhau giữa 2 mắt, và
− một số người có thể có tính trội ln phiên tự do giữa 2

mắt

Khái quát về tính trội mắt

Tính trội mắt và đơn thị:
Những xem xét quan trọng khi đặt kính tiếp xúc đơn

thị:
• Tính trội cảm giác so với tính trội hướng
• Tính trội nhìn xa so với tính trội nhìn gần
• Bệnh nhân có một mắt trội rõ ràng, hay là tính trội

gần bằng nhau giữa 2 mắt?

Khái quát về tính trội mắt

Tính trội mắt và đơn thị:
• Tính trội mắt là một xem xét quan trọng khi đặt

kính tiếp xúc đơn thị bởi vì nó có thể giúp:
1. Giúp quyết định mắt nào cần chỉnh để nhìn xa

hoặc nhìn gần
2. Giúp dự đoán bệnh nhân có thể đeo được kính

đơn thị không

Khái quát về tính trội mắt

Tính trội mắt và đơn thị:
• Thường chỉ làm test tính trội hướng khi nhìn xa,

sau đó

− chỉnh mắt trội để nhìn xa và
− mắt khơng trội để nhìn gần

Khái quát về tính trội mắt

Tính trội mắt và đơn thị:
• Bệnh nhân thích nghi thế nào với ảnh võng mạc rõ

nét ở một mắt và ảnh mờ ở mắt kia nên

− tính trội cảm giác thích hợp hơn là tính trội hướng.
− Nên đo tính trội cả nhìn xa và nhìn gần.

Khái quát về tính trội mắt

Tính trội mắt và đơn thị:
• Khi khám một bệnh nhân đơn thị,

− thay vì thử mắt trội, tốt hơn là biết được sự mờ ở một
trong 2 mắt ảnh hưởng thế nào đến thị giác 2 mắt

Khái quát về tính trội mắt

Tính trội mắt và đơn thị:
• ảnh mờ ở một mắt sẽ làm

− giảm độ nhạy tương phản 2 mắt, và ảnh hưởng này
tăng khi độ mờ tăng thêm

− Thị lực hai mắt

• Trong cả 2 test này, ảnh hưởng có thể khác nhau
tùy theo tính trội mắt