Kế toán tiêu thụ và xác định kết quả tiêu thụ tại công ty cổ phần pota

Chuyên đề tốt nghiệp ThS: Đào Thị Đài Trang

DANH MỤC VIẾT TẮT

TK : Tài khoản

SXSPDD : sản xuất sản phẩm dở dang

CPQLDN : chi phí quản lí doanh nghiệp

BCTC : báo cáo tài chính

HĐ : hóa đơn

KQKD : kết quả kinh doanh

CPBH : chi phí bán hàng

Thuế TNDN: thuế thu nhập doanh nghiệp

TSCĐ : tài sản cố định

CPPB : chi phí phân bổ

BPQL : bộ phận quản lý

CKTM : chiết khấu thương mại

SVTH: Võ Y Thảo

Chuyên đề tốt nghiệp ThS: Đào Thị Đài Trang

DANH MỤC CÁC SƠ ĐỒ

Sơ đồ 1.1: Hạch toán giá vốn
Sơ đồ 1.2: Hạch tốn chi phí bán hàng
Sơ đồ 1.3: Hạch tốn chi phí quản lý doanh nghiệp

SVTH: Võ Y Thảo

Chuyên đề tốt nghiệp ThS: Đào Thị Đài Trang

MỤC LỤC

LỜI MỞ ĐẦU..........................................................................................................1
PHẦN I:LÝ LUẬN CHUNG VỀ KẾ TOÁN TIÊU THỤ VÀ XÁC ĐỊNH KẾT
QUẢ TIÊU THỤ TẠI CÔNG TY CỔ PHẦN POTA...........................................2
I.KHÁI NIỆM VỀ TIÊU THỤ :.............................................................................2
1.Khái niệm:.............................................................................................................2
2. Vai trị,ý nghĩa của kế tốn tiêu thụ:..................................................................2
3. Các phương thức tiêu thụ:..................................................................................3
3.1 Phương thức tiêu thụ trực tiếp:........................................................................3
3.2 Phương thức chuyển hàng:...............................................................................3
3.3 Phương thức bán hàng qua đại lý,kí gởi:.........................................................3
3.4Phương thức trả chậm,trả góp:.........................................................................3
4. Các phương thức thanh tốn..............................................................................3
4.1 Phương thức thanh toán bằng tiền mặt:.........................................................3
4.2 Phương thức thanh tốn khơng dùng tiền mặt:.............................................4
5. Nhiệm vụ hạch tốn tiêu thụ:.............................................................................4
II. HẠCH TỐN TIÊU THỤ:...............................................................................4
1.Hạch tốn doanh thu:...........................................................................................4

1.1Khái niệm:...........................................................................................................4
1.2Điều kiện ghi nhận doanh thu:..........................................................................5
1.3Chứng từ sử dụng:..............................................................................................5
1.4Tài khoản sử dụng:.............................................................................................6
1.5Phương pháp hạch toán:....................................................................................7
2.Hạch toán giá vốn hàng bán:...............................................................................7
2.1.Nguyên tắc hạch toán giá vốn hàng bán:.........................................................7
2.2.Các phương pháp xác định giá vốn:.................................................................7
2.2.1.Phương pháp giá thực tế đích danh:.............................................................7
2.2.2.Phương pháp nhập trước xuất trước:...........................................................8
2.2.3.Phương pháp giá bán lẻ:................................................................................8
2.2.4.Phương pháp giá thực tế bình quân gia quyền:...........................................8

SVTH: Võ Y Thảo

Chuyên đề tốt nghiệp ThS: Đào Thị Đài Trang

2.3.Tài khoản sử dụng:............................................................................................9
2.4.Phương pháp hạch toán:.................................................................................10
3.Hạch toán doanh thu,giá vốn theo phương thức tiêu thụ chủ yếu:.................10
3.1Phương thức tiêu thụ trực tiếp:.......................................................................10
3.2Phương thức chuyển hàng:..............................................................................11
3.3Phương thức tiêu thụ qua đại lí kí gửi:...........................................................11
3.4Phương thức bán hàng trả chậm,góp:............................................................13
4Hạch tốn các khoản giảm trừ doanh thu:........................................................13
4.1Chiết khấu thương mại:...................................................................................13
4.1.1Nội dung:........................................................................................................13
4.1.2Tài khoản sử dụng:........................................................................................13
4.13 Chứng từ sử dụng:........................................................................................14
4.14 Phương pháp hạch toán:.............................................................................14

4.2Hàng bán bị trả lại............................................................................................14
4.2.1Nội dung:........................................................................................................14
4.2.2Tài khoản sử dụng:........................................................................................14
4.2.3Chứng từ sử dụng:.........................................................................................15
4.2.4Phương pháp hạch toán:...............................................................................15
4.3Giảm giá hàng bán:..........................................................................................15
4.3.1Nội dung:........................................................................................................15
4.3.2Tài khoản sử dụng:........................................................................................15
4.3.3Chứng từ sử dụng:.........................................................................................16
4.3.4Phương pháp hạch toán:...............................................................................16
4.4Thuế và các khoản phải nộp Nhà nước:.........................................................16
4.4.1Nội dung:........................................................................................................16
4.4.2Tài khoản sử dụng:........................................................................................16
4.4.3Phương pháp hạch tốn :..............................................................................17
III HẠCH TỐN XÁC ĐỊNH KẾT QUẢ TIÊU THỤ:.....................................17
1.Hạch tốn chi phí bán hàng:..............................................................................17
1.1Nội dung:...........................................................................................................17
1.2Tài khoản sử dụng:...........................................................................................18

SVTH: Võ Y Thảo

Chuyên đề tốt nghiệp ThS: Đào Thị Đài Trang

1.3Phương pháp hạch tốn...................................................................................19
1.4Chứng từ sử dụng:............................................................................................19
2. Hạch tốn chi phí quản lý doanh nghiệp:........................................................20
2.1.Nội dung:..........................................................................................................20
2.2.Tài khoản sử dụng:..........................................................................................20
2.3 Phương pháp hạch toán:................................................................................21
2.4Chứng từ sử dụng:............................................................................................22

3Hạch toán xác định kết quả tiêu thụ:.................................................................22
3.1Nội dung:...........................................................................................................22
3.2Tài khoản sử dụng:...........................................................................................22
3.3Phương pháp hạch toán:..................................................................................23
PHẦN II:THỰC TRẠNG VỀ KẾ TOÁN TIÊU THỤ VÀ XÁC ĐỊNH KẾT
QUẢ TIÊU THỤ TẠI CÔNG TY CỔ PHẦN POTA.........................................24
I Khái quát chung về tình hình hoạt động của cơng ty Cổ phần POTA:.........24
1.Qúa trình hình thành và phát triển của cơng ty:.............................................24
2.Mơ hình tổ chức và cơ cấu quản lý cơng ty:.....................................................25
2.1Sơ đồ bộ máy quản lý.......................................................................................25
2.2Chứng năng của từng vị trí,phịng ban của bộ máy quản lý:........................25
3.Tổ chức cơng tác kế tốn tại cơng ty:................................................................26
3.1Sơ đồ bộ máy kế tốn:......................................................................................26
3.2Hình thức ghi sổ kế tốn tại cơng ty:..............................................................27
3.3Phần mềm áp dụng tại cơng ty:.......................................................................29
II Tình hình thực tế về kế toán tiêu thụ và xác định kết quả tiêu thụ tai cơng ty
cổ phần POTA:......................................................................................................30
1.Kế tốn doanh thu bán hàng và các khoản giảm trừ doanh thu:...................30
1.1 Phương thức bán hàng tại cơng ty:...............................................................30
1.2 Phương thức thanh tốn :..............................................................................31
1.3 Chứng từ sử dụng :.......................................................................................31
2.Trình tự hạch tốn doanh thu tại cơng ty:.......................................................31
3.Các khoản giảm trừ doanh thu :.......................................................................37
4.Kế tốn giá vốn hàng bán :................................................................................37

SVTH: Võ Y Thảo

Chuyên đề tốt nghiệp ThS: Đào Thị Đài Trang

5.Kế tốn chi phí quản lí doanh nghiệp:..............................................................38

6.Kế tốn về xác định kết quả tieu thu :..............................................................50
PHẦN III.MỘT SỐ KIẾN NGHỊ NHẰM HỒN THIỆN CƠNG TÁC KẾ
TỐN TIÊU THỤ VÀ XÁC ĐỊNH KẾT QUẢ TIÊU THỤ TẠI CÔNG TY CỔ
PHẦN POTA.........................................................................................................51
I.Những nhận xét và đánh giá chung về công tác kế toán tiêu thụ và xác định
kết quả tiêu thụ tại Công ty Cổ phần POTA:......................................................51
1.Ưu điểm :.............................................................................................................51
2.Nhược điểm :.......................................................................................................52
II.Các ý kiến đóng góp để hồn thiện cơng tác kế tốn tiêu thụ và xác định kết
quả tiêu thụ tại công ty Cổ phần POTA :............................................................53
KẾT LUẬN............................................................................................................57

SVTH: Võ Y Thảo

Chuyên đề tốt nghiệp ThS: Đào Thị Đài Trang

LỜI MỞ ĐẦU

Hiện nay nền kinh tế càng ngày càng phát triển đã mở ra vô vàn cơ hội lẫn
thách thức cho các doanh nghiệp. Để có thể tồn tại lâu dài và vươn lên thì các
doanh nghiệp cần chủ động trong sản xuất kinh doanh, nắm bắt các thông tin, đặc
biệt là các thông tin kinh tế tài chính một cách nhanh chóng và chuẩn xác.

Doanh thu, chi phí, kết quả kinh doanh là những thông tin quan trọng
không chỉ đối với doanh nghiệp mà còn quan trọng đối với nhà nước, nhà đầu tư,
nhà cung cấp, các tổ chức tài chính,...Các thơng tin này được kế tốn trong cơng
ty tập hợp, phản ánh dưới dạng các con số và chỉ tiêu kinh tế tài chính. Việc
xác định đúng doanh thu, chi phí tạo điều kiện thuận lợi cho nhà quản trị đưa ra
quyết định đúng đắn, chính xác và kịp thời trong việc quản lý, điều hành và phát
triển công ty. Tuy nhiên đây không phải là nhiệm vụ dễ dàng nhất là khi thực tế các

hoạt động kinh tế diễn ra ngày càng phức tạp. Cùng với sự phát triển mạnh mẽ của
nền kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa, nhu cầu sử dụng các dịch vụ
hàng hóa như đóng gói, vận chuyển, giao nhận... ngày càng gia tăng và đã trở
thành yếu tố thiết yếu góp phần thúc đẩy sản xuất, lưu thơng, phân phối hàng hóa,
thúc đẩy thương mại hàng hóa phát triển trong phạm vi quốc gia và quốc tế. Để
đáp ứng nhu cầu cấp thiết đó các cơng ty cung cấp dịch vụ hàng hóa ngày càng
phát triển rộng rãi cả về quy mô lẫn chất lượng phục vụ...

Nhận thức được tầm quan trọng của vấn đề trên, trong thời gian thực tập tại
Công ty Cổ phần POTA em đã đi sâu nghiên cứu đề tài "Kế toán tiêu thụ và xác
định kết quả tiêu thụ tại Công ty Cổ phần POTA".

SVTH: Võ Y Thảo Trang 1

Chuyên đề tốt nghiệp ThS: Đào Thị Đài Trang

PHẦN I:
LÝ LUẬN CHUNG VỀ KẾ TOÁN TIÊU THỤ VÀ XÁC ĐỊNH KẾT QUẢ

TIÊU THỤ TẠI CÔNG TY CỔ PHẦN POTA
I. KHÁI NIỆM VỀ TIÊU THỤ :

1.Khái niệm:
Tiêu thụ là quá trình trao đổi để thực hiện giá trị của thành phẩm,hàng hóa,dịch
vụ hay nói cách khác đó là q trình chuyển hóa vốn của doanh nghiẹp từ hình thái
vật chất sang tiền tệ.Thực chất của q trình tiêu thụ sản phẩm hàng hóa là q trình
tìm kiếm doanh thu để bù đắp chi phí và tạo ra lợi tức cho doanh nghệp
2. Vai trị,ý nghĩa của kế tốn tiêu thụ:
Mục tiêu của doanh nghiệp là tối đa hóa lợi nhuận. Trong khi đó, thành phẩm,
hàng hóa tiêu thụ được thì doanh nghiệp mới có lợi nhuận. Vì thế có thể nói tiêu thụ

có quan hệ mật thiết với kết quả kinh doanh. Tiêu thụ tốt thể hiện uy tín sản phẩm
của doanh nghiệp trên thị trường, thể hiện sức cạnh tranh cũng như khả năng đáp
ứng nhu cầu thị trường của doanh nghiệp.
Kết thúc quá trình tiêu thụ là khép kín một vịng chu chuyển vốn. Nếu quá
trình tiêu thụ thực hiện tốt, doanh nghiệp sẽ tăng nhanh vòng quay của vốn, năng
cao hiệu quả sử dụng vốn để thỏa mãn nhu cầu ngày càng lớn của xã hội. Cũng qua
đó doanh nghiệp thực hiện được giá trị lao động thặng dư ngoài việc bù đắp những
chi phí bỏ ra để tiêu thụ sản phẩm, hàng hóa. Đây là nguồn để doanh nghiệp nộp
ngân sách nhà nước, lập các quỹ cần thiết và nâng cao đời sống cho người lao động.
Tiêu thụ chỉ được thực hiện khi sản phẩm hàng hóa đáp ứng nhu cầu tiêu thụ
của khách hàng. Đối tượng phục vụ có thể là cá nhân hay đơn vị có nhu cầu. Cá
nhân người tiêu thụ chấp nhận âu sản phẩm hàng hóa vì nó thỏa mãn nhu cầu tất
yếu. Khi sản phẩm được chuyển giao quyền sở hữu cho người tiêu dùng thì sản
phẩm sẽ hữu ích, sự thỏa mãn của khách hàng đối với sản phẩm ngày càng cao. Đối
với đơn vị tiêu thụ sản phẩm của doanh nghiệp thì sản phẩm đó trực tiếp phục vụ
q trình sản xuất kinh doanh của mình. Việc tiêu thụ kịp thời, nhanh chóng góp
phần làm cho q trình sản xuất của đơn vị được liên tục.
Như vậy, tiêu thụ là hoạt động hết sức quan trọng đối với doanh nghiệp kinh
doanh nói riêng. Trong cơ chế thị trường bán hàng là một nghệ thuật, khối lượng

SVTH: Võ Y Thảo Trang 2

Chuyên đề tốt nghiệp ThS: Đào Thị Đài Trang

sản phẩm tiêu thụ là nhân tố quyết định lợi nhuận của doanh nghiệp. Nó thể hiện
sức cạnh tranh trên thị trường và là cơ quan trọng để đánh giá trình độ quản lý, hiệu
quả sản xuất kinh doanh của doanh nghiệp

3. Các phương thức tiêu thụ:
3.1 Phương thức tiêu thụ trực tiếp:

Theo phương thức này thì hàng hóa bán trực tiếp cho người tiêu dùng hoặc

thông qua một đơn vị nào đó để đến tay người tiêu dùng. Sản phẩm được xác định
là tiêu thụ khi hàng hóa đã giao nhận xong và khách hàng chấp nhận thanh toán.

3.2 Phương thức chuyển hàng:
Phương thức này doanh nghiệp đem hàng hóa, sản phẩm, vật tư của mình đẻ

đổi lấy sản phẩm, hàng hóa, vật tư của doanh nghiệp khác. Giá trao đổi là giá theo
thỏa thuận hoặc giá bán của hàng hóa, vật tư đó trên thị trường. Khi xuất sản phẩm,
hàng hóa đem đi trao đổi đơn vị vẫn phải lập đầy đủ các chứng từ gốc như các
phương thức tiêu thụ khác

3.3 Phương thức bán hàng qua đại lý,kí gởi:
Đây là hình thức ký gửi hàng hóa, sản phẩm cho đại lý, số lượng hàng hóa

này vẫn thuộc quyền sở hữu của doanh nghiệp cho đến khi được tiêu thụ.Khi giao
hàng cho đại lý, nếu doanh nghiệp lập hóa đơn, lúc này hàng đã xác định tiêu thụ,
nếu doanh nghiệp lập phiếu xuất kho hàng bán đại lý kế toán phản ánh hàng gửi đi
bán, hàng được xác định tiêu thụ khi đại lý gửi báo cáo bán hàng định kỳ theo hợp
đồng đã ký kết.Khi bán hàng được kí gưỉ,doanh nghiệp sẽ trả lại cho đại lý một
khoản hoa hồng tính theo tỷ lệ phần trăm tính theo giá kí gửi của hàng hóa gửi đi
bán được.

3.4 Phương thức trả chậm,trả góp:
Doanh nghiệp nhận doanh thu bán hàng theo giá bán trả ngay và ghi nhận

vào doanh thu hoạt động tài chính về phần lãi tính trên khoản phải trả nhưng trả
chậm

4. Các phương thức thanh toán
4.1 Phương thức thanh toán bằng tiền mặt:
Thanh toán bằng tiền mặt là việc tổ chức,cá nhân sử dụng tiền mặt để trực

tiếp chi trả hoặc thực hiện các nghĩa vụ trả tiền khác trong các giao dịch thanh

SVTH: Võ Y Thảo Trang 3

Chuyên đề tốt nghiệp ThS: Đào Thị Đài Trang

toán.Thực hiện chức năng phương tiện thanh tốn,tiền khơng chỉ sử dụng để trả các
khoản nợ về mua chịu hàng hóa,mà chúng cịn được sử dụng để thanh tốn những
khoản nợ vượt ra ngoài phạm vi trao đổi như nộp thuế,trả lương,đóng góp các
khoản chi dịch vụ….

4.2 Phương thức thanh tốn khơng dùng tiền mặt:
Là phương thức thanh tốn khơng trực tiếp dùng tiền mặt mà dựa vào các

chứng từ hợp pháp như giấy nhờ thu,ủy nhiệm chi,séc…để trích chuyển vốn tiền tệ
từ tài khoản của đơn vị này sang đơn vị khác ở ngân hàng,nó gắn liền với việc ghi
sổ

Thanh tốn khơng dùng tiền mặt sự vận động của tiền tệ độc lập với sự vận
động của hàng hóa cả về thời gian lẫn khơng gian và khơng có sự ăn khớp.Đây là
điểm quan trọng nhất của hình thức thanh tốn này.

5. Nhiệm vụ hạch toán tiêu thụ:
Doanh nghiệp khi hạch toán kế toán cần phải được cập nhật,nắm vững các

văn bản pháp luật liên quan,các thông tin của Bộ Tài Chính hướng dẫn bổ sung,thực

hiện hạch tốn kế toán để kế toán phản ánh vào tài khoản và ghi chép sổ sách đúng
chế độ kế tốn tài chính qui định gồm những nhiệm vụ sau:

- Hạch tốn đầy đủ,chính xác tình hình tiêu thụ
- Xác định kịp thời kết quả tiêu thụ của từng mặt hàng
- Ghi nhận giá vốn phù hợp với phương pháp hạch toán tổng hợp mà doanh
nghiệp đã chọn lựa
- Ghi nhận chi phí quản lí doanh nghiệp,chi phí bán hàng,chi phí khác của q
trình tiêu thụ
II. HẠCH TỐN TIÊU THỤ:
1. Hạch tốn doanh thu:
1.1 Khái niệm:
Doanh thu là tổng giá trị các lợi ích kinh tế doanh nghiệp đã thu được hoặc sẽ
thu được trong kỳ kế toán,phát sinh từ các hoạt động sản xuất kinh doanh thông
thường của doanh nghiệp,gốp phần làm tăng vốn chủ sỡ hữu.

SVTH: Võ Y Thảo Trang 4

Chuyên đề tốt nghiệp ThS: Đào Thị Đài Trang

1.2 Điều kiện ghi nhận doanh thu:
Theo chuẩn mực kế toán số 14:

+ Doanh nghiệp đã chuyển giao phần lớn rủi ro và lợi ích gắn liền với quyền sở
hữu sản phẩm,hàng hóa cho người mua.

+ Doanh nghiệp khơng cịn nắm giữ quyền quản lý hàng hóa như người sở hữu
hoặc quyền kiểm sốt hàng hóa

+ Doanh thu được xác định tương đối chắc chắn.Khi hợp đồng quy định người

mua được quyền trả lại sản phẩm,hàng hóa,đã mua theo những điều kiện cụ
thể,doanh nghiệp chỉ được ghi nhận doanh thu khi những điều kiện cụ thể đó khơng
cịn tồn tại và người mua khơng được quyền trả lại sản phẩm,hàng hóa(trừ trường
hợp khách hàng có quyền trả lại hàng hóa dưới hình thức đổi lại để lấy hàng
hóa,dịch vụ khác)

+ Doanh nghiệp đã hoặc sẽ thu lợi ích kinh tế từ giao dịch bán hàng
+ Xác định được các chi phí liên quan đến giao dịch bán hàng
1.3 Chứng từ sử dụng:

Trong quá trình xác định doanh thu bán hàng cần có những chứng từ sau:
+ Hóa đơn GTGT
+ Hóa đơn bán hàng
+ Bảng kê gửi bán đã xác định kết quả tiêu thụ
+ Các chứng từ thanh toán như: Phiếu thu, giấy báo ngân hàng...
Khi tiêu thụ hàng hóa, doanh nghiệp phải nộp hóa đơn bán hàng giao cho khách
hàng (liên 2). Hóa đơn phải được ghi đầy đủ các chỉ tiêu, nội dung đúng theo quy
định chung. Số liệu, chữ viết, đánh máy trên hóa đơn phải rõ ràng, trung thực, đầy
đủ, chính xác, khơng bị tẩy xóa, sữa chữa. Trường hợp bán lẻ hàng hóa cho người
tiêu dùng ở giá trị thấp dưới mức quy định thì phải lập bảng kê bán lẻ. Nếu doanh
nghiệp bán hàng chịu thuế GTGT theo phương pháp khấu trừ thì sử dụng hóa đơn
GTGT. Nếu doanh nghiệp bán hàng chịu thuế GTGT theo phương pháp trực tiếp thì
dử dụng hóa đơn bán hàng thơng thường

SVTH: Võ Y Thảo Trang 5

Chuyên đề tốt nghiệp ThS: Đào Thị Đài Trang

1.4 Tài khoản sử dụng:

TK 511 – Doanh thu bán hàng và cung cấp dịch vụ

Tài khoản này dùng để phản ánh doanh thu bán hàng và cung cấp dịch vụ

của doanh nghiệp trong một kỳ kế tốn, bao hồm cả doanh thu bán hàng hóa, sản

phẩm và cung cấp dịch vụ cho công ty mẹ, công ty con trong cùng tập đoàn

Các tài khoản cấp 2:

TK 5111 Doanh thu bán hàng hóa

TK 5112 Doanh thu bán các thành phẩm

TK 5113 Doanh thu cung cấp dịch vụ

TK 5114 Doanh thu trợ cấp, trợ giá

TK 5117 Doanh thu kinh doanh bất động sản đầu tư

TK 5118 Doanh thu khác

 Kết cấu tài khoản

Tài khoản 511-Doanh thu bán hàng và cung cấp dịch vụ

NỢ TK 511 CÓ

- Các khoản thuế gián thu phải nộp (GTGT, - Doanh thu bán sản phẩm,cung

cấp hàng hóa và TTĐB, XK, BVMT) dịch vụ của doanh nghiệp đã

thực

- Doanh thu hàng bán bị trả lại kết chuyển hiện trong kỳ kế toán.

cuối kỳ

- Khoản giảm giá hàng bán kết chuyển cuối

Kỳ

- Khoản chiết khấu thương mại kết chuyển

Cuối kỳ

- Kết chuyển doanh thu thuần vào TK 911

“xác định kết quả kinh doanh”

Tài khoản 511 khơng có số dư cuối kỳ

SVTH: Võ Y Thảo Trang 6

Chuyên đề tốt nghiệp ThS: Đào Thị Đài Trang
1.5 Phương pháp hạch toán:

511 – Doanh thu bán 111, 112, 521

911 hàng và cung cấp dịch vụ 131

Cuối kỳ k/c doanh
thu thuần

Doanh thu Tống giá Chiết khẩu TM,
phát sinh thanh toán giảm giá hàng bán,
hàng bán bị trả lại
33311
phát sinh

33311

Thuế GTGT Thuế GTGT

Cuối kỳ k/c chiết khấu TM, giảm giá hàng bán, hàng
bán bị trả lại

2.Hạch toán giá vốn hàng bán:
2.1. Nguyên tắc hạch toán giá vốn hàng bán:

Gía vốn hàng bán được ghi nhận khi trong kỳ kế tốn có phát sinh doanh thu bán
hàng(hoặc CCDV).Phải tuân thủ theo nguyên tắc phù hợp,nhất quán(trong việc tính
giá vốn hàng bán).Ghi nhận giá vốn là ghi nhận khoản phí hoạt động kinh doanh và
do đó liên quan đến thuế TNDN,các CP hợp lí hợp lệ được quy định tại Luật Thuế
TNDN

2.2. Các phương pháp xác định giá vốn:
2.2.1. Phương pháp giá thực tế đích danh:
Theo phương pháp này sản phẩm, vật tư, hàng hóa xuất kho thuộc lơ hàng
nhập nào thì lấy đơn giá nhập kho của lơ hàng đó để tính. Đây là phương án tốt

nhất, nó tuân thủ nguyên tắc phù hợp của kế toán, chi phí thực tế phù hợp với doanh
thu thực tế. Giá trị của hàng xuất kho đem bán phù hợp với doanh thu mà nó tạo ra.
Hơn nữa giá trị hàng tồn kho được phản ánh đúng theo giá thực tế của nó.

SVTH: Võ Y Thảo Trang 7

Chuyên đề tốt nghiệp ThS: Đào Thị Đài Trang

Tuy nhiên, việc áp dụng những phương pháp này đòi hỏi những điều kiện khắc
khe, chỉ những doanh nghiệp kinh doanh ít loại mặt hàng, hàng tồn kho có giá trị
lớn, mặt hàng ổn định và loại hàng tồn kho nhận diện được thì mới có thể áp dụng
được phương pháp này. Cịn đối với doanh nghiệp có nhiều loại mặt hàng thì khơng
thể áp dụng được phương pháp này.

2.2.2. Phương pháp nhập trước xuất trước:
Theo phương pháp này thì hàng hóa nào nhập trước thì sẽ xuất trước, xuất hết
số nhập trước rồi mới đến số nhập sau theo giá thực tế của từng lần nhập.Do vậy
hàng hóa tồn kho cuối kỳ sẽ là giá thực tế của số vật liệu mua vào trong kỳ.Phương
pháp thích hợp trong trường hợp giá cả ổn định hoặc có xu hướng giảm,thường là
các doanh nghiệp kinh doanh về thuốc,mỹ phẩm.
2.2.3. Phương pháp giá bán lẻ:
Là phương thức bán hàng trực tiếp cho người tiêu dùng ,không thông qua các
trung gian. Thuộc phương thức bán lẻ gồm có các hình thức sau:
- Bán hàng thu tiền tập trung: quá trình bán hàng được tách thành hai giai đoạn
- Bán hàng thu tiền trực tiếp: việc thu tiền và giao hàng cho bên mua không
tách rời nhau. Nhân viên bán hàng trực tiếp thu tiền và giao hàng cho khách hàng.
Hết ngày hoặc ca bán, nhân viên bán hàng có nhiệm vụ nộp tiền cho thủ quỹ và lập
báo cáo bán hàng sau khi đã kiểm kê hàng tồn trên quầy..
2.2.4. Phương pháp giá thực tế bình quân gia quyền:

Theo phương pháp này giá xuất kho hàng hóa được tính theo đơn giá bình
quân (bình quân cả kỳ dự trữ, bình quân cuối kỳ trước, bình quân sau mỗi lần nhập)

Giá đơn vị bình quân được xác định bằng nhiều cách:
 Phương pháp giá bình quân cả kỳ dự trữ

 Phương pháp đơn giá bình quân sau mỗi lần nhập

SVTH: Võ Y Thảo Trang 8

Chuyên đề tốt nghiệp ThS: Đào Thị Đài Trang
 Phương pháp bình quân cuối kỳ trước

2.3. Tài khoản sử dụng:

Tài khoản 632 “ Giá vốn hàng bán”

Tài khoản 632 khơng có số dư cuối kỳ.

 Kết cấu

NỢ TK 632 CÓ

- Phản ánh giá vốn của hàng hóa, dịch vụ đã - Giá vốn hàng bán bị trả lại

tiêu thụ trong kỳ - Hoàn nhập khoản chênh lệch giữa

- Phản ánh khoản hao hụt, mất mát hàng tồn số dự phòng giảm giá hàng tồn kho

khokhi trừ phần bồi thường do trách nhiệm cuối năm nay nhỏ hơn khoản dự

cá nhân gây ra phòng đã lập năm trước.

- Phản ánh khoản chênh lệch giữa số dự - Kết chuyển giá vốn của hàng hóa,

phịng giảm giá hàng tồn kho phải lập năm dịch vụ đã tiêu thụ trong kỳ sang

nay lớn hơn khoản dự phòng đã lập năm TK 911- Xác định kết quả kinh

trước doanh

- Thuế GTGT đầu vào không được khấu trừ.
Tài khoản 632 khơng có số dư cuối kỳ.

SVTH: Võ Y Thảo Trang 9

Chuyên đề tốt nghiệp ThS: Đào Thị Đài Trang

2.4. Phương pháp hạch toán: TK 632 TK 911
TK 154,155
KC xác định kq kinh doanh
sản xuất xong bán ra ngay

TK 156 TK157 TK 155,156
Xuất kho gửi bán hàng gửi bán hàng bán bị trả lại

xác định là tiêu thụ nhập kho

xuất bán trực tiếp

TK 627,138

các khoản khác được tính vào giá vốn

TK 159

TK 159

hồn nhập dự phịng giảm

Trích lập dự phòng giảm giá hàng tồn kho giá hàng tồn kho

Sơ đồ 1.1 hạch toán giá vốn
3.Hạch toán doanh thu,giá vốn theo phương thức tiêu thụ chủ yếu:

3.1 Phương thức tiêu thụ trực tiếp:
Khi xuất thành phầm giao cho khách hàng hay cung cấp dịch vụ,kế toán ghi:
- Phản ánh giá vốn hàng bán:

Nợ TK632
Có TK154,155
- Phản ánh doanh thu bán hàng và cung cấp dịch vụ:
+ trường hợp thuộc đối tượng chịu thuế kế toán phản ánh theo giá chưa có
thuế,các khoản thuế gián thu phải nộp được tách riêng ngay khi ghi nhận doanh
thu(pp trực tiếp)
Nợ TK111,112,131…

SVTH: Võ Y Thảo Trang 10

Chuyên đề tốt nghiệp ThS: Đào Thị Đài Trang

Có TK511-doanh thu giá chưa thuế
Có TK333-thuế và các khoản phải nộp nhà nước
+Trường hợp không tách ngay được các khoản thuế phải nộp,định kì kế tốn
xác định nghĩa vụ thuế phải nộp và ghi giảm doanh thu:
Nợ TK511-doanh thu
Có TK333- thuế và các khoản phải nộp nhà nước
3.2 Phương thức chuyển hàng:
-Khi xuất hàng chuyển đến cho người mua
Nợ TK 157-hàng gửi đi bán
Có TK1551-khi xuất thành phẩm trong kho
Có TK154-khi xuất thành phẩm tại các phân xưởng
-Khi cung cấp dịch vụ cho khách hàng nhưng chưa được chấp nhận chờ
thanh toán
Nợ TK157-hàng gửi đi bán
Có TK154-chi phí sxkddd
-Khi khách hàng nhận hàng và thanh toán hoặc chấp nhận thanh toán
+Phản ánh giá vốn của số hàng được chấp nhận:
Nợ TK632-giá vốn
Có TK157-hàng gửi đi bán
+Phản ánh doanh thu bán hàng và cung cấp dịch vụ
Nếu thuộc đối tượng nộp thuế theo pp khấu trử

Nợ TK111,112,131
Có TK511
Có TK3331

Nếu không thuộc đối tượng nộp thuế theo pp trực tiếp:
Nợ TK111,112,131
Có TK511

3.3 Phương thức tiêu thụ qua đại lí kí gửi:
- Hạch toán tại doanh nghiệp (Đơn vị giao hàng đại lý)

+ Khi xuất kho sản phẩm giao cho các đại lý phải lập Phiếu xuất kho hàng gửi
bán đại lý. Căn cứ vào phiếu xuất kho hàng gửi bán đại lý, ghi:

SVTH: Võ Y Thảo Trang 11

Chuyên đề tốt nghiệp ThS: Đào Thị Đài Trang

Nợ TK 157: Hàng gửi đi bán
Có TK 155, 154
+ Khi hàng hóa giao cho đại lý bán được, căn cứ vào Bảng kê hóa đơn bán ra
của hàng hóa đã bán do các bên nhận đại lý hưởng hoa hồng lập gửi về kế toán phản
ánh doanh thu bán hàng theo giá bán chưa có thuế GTGT, ghi:

Nợ TK 111, 112, 131,… (Tổng giá thanh toán)
Có TK 511: Doanh thu bán hàng và cung cấp dịch vụ
Có TK 3331: Thuế GTGT phải nộp (33311)

+ Đồng thời phản ánh giá vốn của hàng bán ra, ghi:
Nợ TK 632: Giá vốn hàng bán
Có TK 157: Hàng gửi đi bán

+ Số tiền hoa hồng phải trả cho đơn vị nhận bán hàng đại lý hưởng hoa hồng,
ghi:

Nợ TK 641: Chi phí bán hàng (Hoa hồng đại lý chưa có thuế GTGT)
Nợ TK 133: Thuế GTGT được khấu trừ (1331)

Có TK 111, 112, 131
- Hạch toán tại đại lý (đơn vị nhận hàng đại lý)
+ Khi nhận hàng đại lý bán đúng giá hưởng hoa hồng, doanh nghiệp chủ động
theo dõi và ghi chép thông tin về tồn bộ giá trị hàng hóa nhận bán đại lý trong phần
thuyết minh Báo cáo tài chính
+ Khi hàng hóa nhận bán đại lý đã bán được, căn cứ vào Hóa đơn GTGT hoặc
hóa đơn bán hàng và các chứng từ liên quan, kế toán phản ánh số tiền bán hàng đại
lý phải trả cho bên giao hàng, ghi:

Nợ TK 111, 112, 131,…
Có TK 331: Phải trả cho người bán (tổng giá thanh toán)

+ Định kỳ, khi xác định doanh thu hoa hồng bán hàng đại lý được
hưởng, ghi:

Nợ TK 331: Phải trả cho người bán
Có TK 511: Doanh thu bán hàng và cung cấp dịch vụ
Có TK 3331: Thueeys GTGT phải nộp (Nếu có)

+ Khi trả tiền bán hàng đại lý cho bên giao hàng, ghi:

SVTH: Võ Y Thảo Trang 12

Chuyên đề tốt nghiệp ThS: Đào Thị Đài Trang

Nợ TK 331: Phải trả cho người bán
Có TK 111, 112

3.4 Phương thức bán hàng trả chậm,góp:

-Khi xuất thành phẩm giao cho khách hàng:

Phản ánh giá vốn hàng bán
Nợ TK632
Có TK155,154

-Khi bán hàng trả chậm,gốp kế toán phản ánh doanh thu bán hàng theo giá
bán trả tiền ngay chưa có thuế:

Nợ TK131-phải thu khách hàng
Có TK511-doanh thu (giá bán chưa thuế)
Có TK333-thuế và các khoản PNN
Có TK 3387-doanh thu chưa thực hiện(chênh lệch giữa tổng số tiền theo

giá bán trả chậm,góp với giá bán trả tiền ngay)
-Định kỳ,ghi nhận doanh thu tiền lãi bán hàng trả chậm góp trong kỳ:
Nợ TK3387-doanh thu chưa thực hiện
Có TK 515-doanh thu hoạt động tài chính(lãi trả chậm,góp)
-Định kỳ,khi thu được tiền của khách hàng
Nợ TK111,112
Có TK131-phải thu khách hàng
4 Hạch toán các khoản giảm trừ doanh thu:
4.1 Chiết khấu thương mại:
4.1.1 Nội dung:
Là số tiền thưởng cho khách hàng tính trên gái bán đã thỏa thuận được ghi

trên các chứng từ bán hàng
4.1.2 Tài khoản sử dụng:
TK 521 : Chiết khấu thương mại
TK 521 khơng có số dư cuối kỳ. TK 521 có 3 TK cấp 2:

+TK 5211: Chiết khấu hàng hóa
+TK 5212: Chiết khấu thành phẩm
+TK 5213: Chiết khấu dịch vụ

SVTH: Võ Y Thảo Trang 13

Chuyên đề tốt nghiệp ThS: Đào Thị Đài Trang

 Tài khoản có kết cấu như sau

Nợ TK 5211 Có

Số chiết khấu thương mại đã Kết chuyển toàn bộ số chiết khấu thương

chấp nhận thanh toán cho mại sang TK 511 để xác định doanh thu

khách hàng thuần

TK 5211 khơng có số dư cuối kỳ
4.13 Chứng từ sử dụng:

Gồm hóa đơn GTGT hoặc hóa đơn bán hàng có chi tiết phần chiết khấu;

Chính sách bán hàng của doanh nghiệp hoặc hợp đồng chiết khấu; Phiếu chi, giấy

báo nợ; Bảng tính chiết khấu.

4.14 Phương pháp hạch toán:

TK 111,112,131 TK 5211, 5213 TK511

Tổng giá trị chiết khấu
Số tiền +chiết khấu cuối kỳ kết chuyển

TK 3331

Thuế GTGT
Tương ứng

4.2 Hàng bán bị trả lại

4.2.1 Nội dung:

Hàng bán bị trả lại là số doanh thu của số hàng đã tiêu thụ nhưng bị

khách hàng trả lại,từ chối không mua nữa do các nguyên nhân như không phù

hợp yêu cầu,tiêu chuẩn,qui cách kỷ luật,hàng kém phẩm chất,không đúng

chủng loại….

4.2.2 Tài khoản sử dụng:

TK 5212 : Hàng bán bị trả lại.

 Tài khoản có kết cấu như sau:

Nợ TK 5212 Có

Doanh thu của hàng hoá bị trả lại Kết chuyển vào bên nợ TK 511 để xác

đã trả tiền cho người mua hoặc ghi định doanh thu thuần

giảm nợ phải thu TK 5212 khơng có số dư cuối kỳ

SVTH: Võ Y Thảo Trang 14