Bg ltdb kt (1) đhgtvttphcm

07/02/2023

1

TRƯỜNG ĐẠI HỌC GIAO THÔNG VẬN TẢI THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH
KHOA KINH TẾ VẬN TẢI

BÀI GIẢNG
LÝ THUYẾT DỰ BÁO KINH TẾ

(THEORY OF ECONOMIC
FORECASTING)

Giảng viên: ThS Lê Hà Minh
Mã học phần: 412005
Phone: 0981.648.186
Email: /

2

1

07/02/2023

TÀI LIỆU THAM KHẢO

1. KS Trần Anh Dũng (2009), Bài giảng lý thuyết dự báo kinh tế

2. ThS. Nguyễn Văn Huân (2009), Giáo trình phân tích và dự báo kinh

tế

3. Đại học kinh tế quốc dân, Giáo trình dự báo phát triển kinh tế xã hội

4. TS Đinh Bá Hùng Anh (2016), Dự báo trong kinh doanh, NXB Kinh

tế TP HCM

5. PGS.TS. Lê Huy Đức (2019), Giáo trình Dự báo Kinh tế - xã hội,

NXB Đại học Kinh tế Quốc dân.

6. Trịnh Lan Phương (2008), Phương pháp luận dự báo, NXB Thống

kê. 3

MỤC TIÊU MÔN HỌC

- Kiến thức

Thông qua môn học, sinh viên sẽ biết tổng quan về lý thuyết dự báo kinh tế , về
vai trò, chức năng của dự báo, nắm bắt được các phương pháp dự báo phổ biến
hiện nay: PP dự báo chuyên gia, PP phân tích Markov, PP dự báo thống kê và san
bằng hàm mũ, dự báo bằng mơ hình cân đối,…

- Kỹ năng
Sinh viên lĩnh hội và sử dụng thành thạo những phương pháp và kỹ thuật dự báo
phổ biến nhất hiện nay. Rèn luyện các kỹ năng thực hành dự báo trên máy tính
với dữ liệu thực tế thu thập được. Từ đó SV đưa ra được những đánh giá dự báo
tình hình SXKD của các doanh nghiệp khai thác cảng, khai thác tàu, các công ty
Logistics qua các số liệu thu thập được.

- Thái độ

Sinh viên chủ động tìm hiểu và thực hành các phương pháp dự báo trên cơ sở
các số liệu thu thập được từ các doanh nghiệp khai thác cảng, khai thác tàu và
các công ty logistics hiện nay.

4

2

07/02/2023

NỘI DUNG MÔN HỌC

Chương I. Tổng quan về dự báo kinh tế
Chương II. Dự báo bằng phương pháp chuyên gia
Chương III. Dự báo bằng Phân tích Markov
Chương IV. Mơ hình dự báo thống kê – San bằng
hàm mũ
Chương V: Dự báo bằng mơ hình cân đối

5

BÀI TẬP LỚN – THUYẾT TRÌNH THEO NHĨM

1.Tìm hiểu về dự báo bằng mơ hình cân đối
2.Tìm hiểu về dự báo cầu thị trường
3.Tìm hiểu về dự báo về vốn đầu tư và vốn sản xuất
4.Tìm hiểu về dự báo tốc độ tăng trưởng và chuyển dịch cơ cấu

kinh tế
5.Tìm hiểu về dự báo dân số và nguồn nhân lực

3

07/02/2023

NỘI DUNG CHƯƠNG I 7

1.1 Khái niệm 8
1.2 Phân loại dự báo
1.3.Vị trí và vai trị của dự báo. 4
1.4.Các nguyên tắc của dự báo.
1.5. Các phương pháp dự báo

07/02/2023

1.1. KHÁI NIỆM

• Dự báo là sự tiên đốn có căn cứ khoa học, mang tính xác suất
về mức độ, nội dung các quan hệ, trạng thái xu hướng phát triển
của đối tượng nghiên cứu hoặc về cách thức và thời hạn đạt được
các mục tiêu nhất định đã đề ra trong tương lai.

• Dự báo là những phương pháp khoa học dựa vào sự phân tích
toàn diện quá khứ và hiện tại để đưa ra những tiên đoán về
tương lai với những giả thuyết.

9

1.2. PHÂN LOẠI DỰ BÁO
1.2.1. Theo đối tượng dự báo: Dự báo kinh tế, dự báo
tiến bộ khoa học công nghệ, dự báo dân số và nguồn
nhân lực, dự báo xã hội, dự báo mơi trường sinh thái.

• Dự báo kinh tế là dự báo những xu thế, khuynh hướng vận động phát
triển của nền kinh tế và các bộ phận, yếu tố cấu thành của nó trong tương
lai.

• Đối tượng của dự báo kinh tế: có thể là mối quan hệ kinh tế đối ngoại dựa
trên những triển vọng phát triển kinh tế khu vực và thế giới, phân bổ sản
xuất công nghiệp, nông nghiệp trong các vùng kinh tế...

10

5

07/02/2023
6

07/02/2023

1.2. PHÂN LOẠI DỰ BÁO
1.2.2. Theo tầm dự báo:
• dự báo tác nghiệp,
• dự báo ngắn hạn,
• dự báo trung hạn,
• dự báo dài hạn,
• dự báo siêu dài hạn.

•…

13

1.2. PHÂN LOẠI DỰ BÁO

1.2.3. Theo chức năng dự báo: Dự báo định mức, dự báo
nghiên cứu, dự báo tổng hợp.
1.2.4. Theo hình thức biểu hiện của kết quả dự báo: Dự
báo số lượng, dự báo chất lượng
1.2.5. Theo quy mô cấp độ của dự báo: Dự báo vĩ mô, dự
báo vi mô

14

7

07/02/2023

Dự báo tăng trưởng toàn cầu năm 2021 và 2022 của các tổ chức quốc tế

Source: WB, IMF, OECD, UNDESA. 15

2020-2025

STT Trình độ nghề Tỉ lệ so với tổng số Số chỗ làm việc

việc làm trống (%) (Người/năm)

1 Trên đại học 2 6.000

2 Đại học
3 Cao đẳng 18 54.000
4 Trung cấp
5 Sơ cấp nghề 16 48.000

6 Lao động chưa qua đào tạo 28 84.000

21 63.000

15 45.000

Tổng số nhu cầu về trình độ nghề bình quân hàng 100 300.0
năm

Bảng 1.1. Nhu cầu nhân lực theo trình độ nghề tại TP. Hồ Chí Minh giai đoạn
2018 – 2020 đến năm 2025

16
Source: Trung tâm Dự báo nhu cầu nhân lực và Thông tin thị trường lao động TP. HCM

8

07/02/2023

1.3. VỊ TRÍ VÀ VAI TRỊ CỦA DỰ BÁO

1.3.1. Chức năng của dự báo
- Chức năng tham mưu
- Chức năng khuyến nghị và điều chỉnh
1.3.2. Vai trị của dự báo

- Dự báo có vai trị quan trọng trong quá trình ra quyết định quản lý.

Sử dụng mơ hình dự báo giúp tạo điều kiện không chỉ là cung cấp
thông tin về tương lai mà cịn có khả năng làm chủ cơng tác quản
lý.
- Công tác dự báo cung cấp các thông tin cần thiết nhằm phát hiện và
bố trí các nguồn lực trong tương lai một cách có căn cứ thực tế.
- Các dự báo về thị trường, giá cả tiến bộ về khoa học, công nghệ
nguồn lực, sự thay đổi của các nguồn đầu vào, đầu ra, đối thủ cạnh
tranh có tầm quan trọng đến sự sống còn của doanh nghiệp.

17

MỤC TIÊU CỦA
QUẢN LÝ

Các mục tiêu, mục đích
và các quyết định

Sự phân bổ nguồn lực
và các cam kết

LẬP KẾ HOẠCH Sự phân bổ nguồn lực
và các cam kết

DỰ
BÁO

Các hạn chế Sự thực hiện và các
chính sách điều chỉnh

Sơ đồ: Mối quan hệ DB với công tác lập kế hoạch và ra quyết định quản lý

18

9

07/02/2023

Vai trò của dự báo trong từng phòng ban của doanh
nghiệp vận tải, logistics,..

• Phòng kinh doanh/ phòng khai thác
– Doanh số trong các g/đ tiếp theo
– D/S những sản phẩm mới
– D/S trong các hđ PR, marketing
– Ngân sách trong các hđ PR, marketing

• Phịng sản xuất
– Nhu cầu ngun phụ liệu
– Lượng hàng tồn kho…
 Kế hoạch thu mua NVL, vận chuyển, tổ chức giao nhận…
• Phịng nhân sự
- Kế hoạch tuyển dụng
- Kế hoạch huấn luyện đào tạo

19

Vai trò của dự báo trong từng phòng ban của doanh nghiệp vận tải
logistics,..

• Phịng Kỹ thuật/ Quản lý tàu
– Kế hoạch sửa chữa lớn cho tàu: lên dock định kỳ, sửa chữa hàng
năm,…
– Chi phí sửa chữa tàu trong năm
– Danh mục vật tư cần cấp cho tàu trong kỳ
- Tình hình kỹ thuật của tàu
• Phịng tài chính – kế tốn
- Chi phí, lỗ - lãi, doanh thu, lợi nhuận
- Các chỉ số tài chính (ROA, ROE, ROS,…)

20

10

07/02/2023

“Hãng vận tải biển lớn nhất thế giới AP Moller-Maersk ngày
3/8 dự báo nhu cầu vận tải container đường biển toàn cầu sẽ
chậm lại trong năm 2022. Maersk cho rằng nhu cầu đối với
dịch vụ vận tải container đường biển toàn cầu trong năm 2022
sẽ rơi vào cận dưới của vùng dự báo dao động từ giảm 1% cho
tới tăng 1%, do lạm phát leo thang và giá năng lượng tăng cao
phủ bóng lên triển vọng kinh tế toàn cầu…”

21

“Maersk dự báo lợi nhuận thuần từ hoạt động kinh doanh đạt kỷ
lục 31 tỷ USD trong năm nay, từ mức 24 tỷ USD đưa ra trong lần
dự báo trước. Lợi nhuận trước thuế được dự báo đạt 37 tỷ USD
thay vì 30 tỷ USD.”

22

11

07/02/2023

ÁP DỤNG DỰ BÁO TRONG CÁC DOANH NGHIỆP VÀ LUẬN VĂN
• Tại Việt Nam: các cơng ty lớn có riêng bộ phận DB & sử dụng dự
báo rất nhiều. Các cơng ty nhà nước, cơng ty nước ngồi, cty nghiên
cứu thị trường.
• Trong các cơ quan nhà nước: Sở, phòng k/h đầu tư, thống kê, ban
vật giá, sở giao dịch chứng khốn.
• Trong các tổ chức quốc tế tại VN và trên TG: WB, IMF...
• Trong NCKH, đề tài luận văn/luận án tốt nghiệp

23

• Ơng Trần Thanh Hải - Cục Xuất nhập khẩu (Bộ Công
Thương) nhận định dự báo kỹ năng có vai trị là kim chỉ
nam trong việc đào tạo nghề, đáp ứng nhu cầu của doanh
nghiệp, từ đó nâng cao năng lực cạnh tranh của ngành
logistics Việt Nam. => Đào tạo kỹ năng nhân lực ngành
logistics: Nhu cầu cấp thiết

24

12

07/02/2023

BÁO CÁO HOẠT ĐỘNG SXKD CỦA CÔNG TY VÀ DỰ KIẾN NĂM
MỚI

VD: Ứng dụng dự báo khi làm báo cáo hoạt động sản xuất kinh doanh và kế hoạch năm
mới trong doanh nghiệp logistics, doanh nghiệp vận tải, cảng biển….

Kế hoạch sản xuất kinh doanh của Công ty cổ phần Vận tải và thuê tàu biển Việt Nam

25

Dự báo của IMF về tăng trưởng của kinh tế thế giới năm 2022 và 2023 - Nguồn:
IMF.org

26

13

07/02/2023

DỰ BÁO TĂNG TRƯỞNG KINH TẾ THẾ GIỚI

Source: DR. BILL CONERLY 27

“Trong báo cáo cập nhật mang tên "Triển vọng kinh tế
thế giới," IMF đã hạ dự báo tăng trưởng Tổng sản phẩm
quốc nội (GDP) toàn cầu năm 2022 xuống 3,2%, so với
mức dự báo 3,6% mà tổ chức này đã đưa ra hồi tháng
Tư.”

28

14

07/02/2023

OECD có trụ sở tại Paris, đại diện cho 38 quốc gia, trong đó hầu hết
là các nước phát triển. Trong báo cáo triển vọng kinh tế mới nhất,
OECD đã hạ dự báo tăng trưởng GDP toàn cầu do tác động của xung
đột khiến giá năng lượng và thực phẩm tăng mạnh.
“Theo đó, tổ chức này dự báo GDP toàn cầu sẽ tăng trưởng 3% trong
năm 2022, giảm mạnh so với mức 4,5% được đưa ra trong dự báo hồi
tháng 12. Bên cạnh đó, OECD cịn nâng gấp đơi mức dự báo lạm
phát trong nhóm 38 nước thành viên lên 8,5%, đánh dấu mức cao
nhất kể từ năm 1988.”

15

07/02/2023

31

32

16

07/02/2023

33

Các ngân hàng quốc tế dự báo về tăng trưởng kinh tế của Việt Nam năm 20223.4

17

07/02/2023

1.3.3. TÍNH CHẤT CỦA DỰ BÁO

- Dự báo mang tính xác suất
- Dự báo là đáng tin cậy
- Dự báo mang tính đa phương án

35

1.4. CÁC ĐẶC ĐIỂM CHUNG CỦA DỰ BÁO

• Tính nhân - quả trong q khứ vẫn được giữ nguyên trong
tương lai.
• Các dự báo rất hiếm khi được hồn hảo. Cần phải tính tới
sai số cho phép.
• Dự báo cho nhóm đối tượng thường chính xác hơn là dự
báo cho từng đối tượng riêng lẻ.
• Độ chính xác của dự báo giảm khi kéo dài thời gian dự
báo.

36

18

07/02/2023
CÁC NGUYÊN TẮC DỰ BÁO

- Nguyên tắc liên hệ biện chứng
- Nguyên tắc kế thừa lịch sử
- Nguyên tắc tính đặc thù về bản chất của đối tượng dự

báo
- Nguyên tắc mô tả tối ưu đối tượng dự báo
- Nguyên tắc về tính tương tự của đối tượng dự báo

37

Dự báo GDP toàn cầu của các nhà kinh tế ở Morgan Stanley

19

07/02/2023

Dự báo dân số 40

20