Quản lý chi thường xuyên ngân sách nhà nước huyện vân canh, tỉnh bình định

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO
TRƯỜNG ĐẠI HỌC QUY NHƠN

LÊ THỊ PHƯỚC

QUẢN LÝ CHI THƯỜNG XUYÊN NGÂN SÁCH NHÀ NƯỚC
HUYỆN VÂN CANH, TỈNH BÌNH ĐỊNH

ĐỀ ÁN THẠC SĨ NGÀNH QUẢN LÝ KINH TẾ

Bình Định – Năm 2023

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO
TRƯỜNG ĐẠI HỌC QUY NHƠN

LÊ THỊ PHƯỚC

QUẢN LÝ CHI THƯỜNG XUYÊN NGÂN SÁCH NHÀ NƯỚC
HUYỆN VÂN CANH, TỈNH BÌNH ĐỊNH

Ngành: Quản lý kinh tế
Mã số: 8310110

Người hướng dẫn: TS. Đặng Thi Thanh Loan

i

LỜI CAM ĐOAN

Tôi xin cam đoan đề án thạc sĩ đề tài “Quản lý chi thường xuyên ngân sách
nhà nước huyện Vân Canh- Bình Định” là công trình nghiên cứu của bản thân tơi

cùng với sự giúp đỡ của giảng viên hướng dẫn khoa học. Các số liệu trong đề án là
khách quan, trung thực, dựa trên kết quả nghiên cứu, thu thập tài liệu và các số liệu
đã được công bố.

Vân Canh, ngày tháng năm 2023
Tác giả

Lê Thị Phước

ii

LỜI CẢM ƠN

Tôi xin trân trọng cảm ơn tập thể lãnh đạo, giảng viên và toàn thể cán bộ, viên
chức Trường Đại Học Quy Nhơn . Nhờ sự dạy bảo và hướng dẫn tận tình của quý
thầy cô tôi đã được tiếp cận, bổ sung những kiến thức quý báu, phục vụ tốt cho việc
nghiên cứu cũng như công tác chuyên môn của bản thân.

Đặc biệt, tơi xin bày tỏ lịng biết ơn chân thành, sâu sắc đến TS. Đặng Thị
Thanh Loan, người đã dành nhiều thời gian và tâm huyết để truyền đạt cho tôi
kinh nghiệm, phương pháp nghiên cứu, trình bày đề tài khoa học với tinh thần trách
nhiệm cao. Luôn hướng dẫn, động viên tôi trong suốt quá trình nghiên cứu để hồn
thành đề án tốt nghiệp.

Tôi chân thành cảm ơn tập thể lãnh đạo phịng Tài chính – Kế hoạch và bạn
bè, đồng nghiệp đã quan tâm giúp đỡ, tạo điều kiện thuận lợi cho tơi học tập, nghiên
cứu và hồn thành khóa học.

Do trình độ nhận thức có hạn nên những kiến thức mà tôi thể hiện trong Đề
án này chắc chắn không tránh khỏi những thiếu sót.

Rất mong nhận được sự đóng góp và thơng cảm của Quý thầy cô và đồng
nghiệp.

Học viên: Lê Thị Phước

iii

MỤC LỤC

Contents

MỞ ĐẦU ..................................................................................................... 1
1. Tính cấp thiết của đề tài ....................................................................... 1
2. Tổng quan tình hình nghiên cứu đề tài................................................. 2
3. Mục tiêu nghiên cứu ............................................................................. 5
4. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu ........................................................ 5
5. Nội dung nghiên cứu ............................................................................ 5
6. Phương pháp nghiên cứu ...................................................................... 6

CHƯƠNG 1. ................................................................................................ 7
CƠ SỞ LÝ LUẬN CHUNG VỀ QUẢN LÝ CHI THƯỜNG XUYÊN
NGÂN SÁCH CẤP HUYỆN................................................................................. 7

1.1. Tổng quan về chi thường xuyên ngân sách cấp huyện...................... 7
1.1.1. Một số khái niệm ........................................................................ 7
1.1.2. Đặc điểm chi thường xuyên ngân sách cấp huyện............. 8
1.1.3. Ý nghĩa và vai trò của chi thường xuyên ngân sách cấp huyện . 9
1.1.4. Những nội dung chi thường xuyên ngân sách cấp huyện......... 10

1.2. Quản lý chi thường xuyên ngân sách cấp huyện............................. 11
1.2.1. Khái niệm .................................................................................. 11
1.2.2. Đặc điểm ................................................................................... 12
1.2.3. Sự cần thiết quản lý chi ngân thường xuyên sách huyện.......... 12
1.2.4. Vai trò của chi ngân thường xuyên sách cấp huyện ................. 13
1.2.5. Mục tiêu của quản lý chi thường xuyên ngân sách cấp huyện . 13
1.2.6. Nguyên tắc quản lý chi thường xuyên ngân sách cấp huyện... 14

iv

1.2.7. Các tiêu chí đánh giá kết quả quản lý chi thường xuyên ngân sách
nhà nước nói chung và ngân sách cấp huyện nói riêng................................. 15

1.2.8. Hệ thống văn bản pháp lý quản lý chi thường xuyên ngân sách
cấp huyện....................................................................................................... 15

1.2.9. Nội dung quản lý chi thường xuyên ngân sách cấp huyện ....... 16
1.3. Các nhân tố ảnh hưởng đến công tác quản lý chi thường xuyên ngân
sách cấp huyện .................................................................................................. 28

1.3.1. Điều kiện tự nhiên..................................................................... 28
1.3.2. Điều kiện kinh tế - xã hội.......................................................... 29
1.3.3. Cơ chế quản lý tài chính ........................................................... 30
1.3.4. Tổ chức bộ máy và trình độ chun mơn của đội ngũ cán bộ, công
chức, viên chức quản lý ngân sách cấp huyện .............................................. 31
1.3.5. Hệ thống thông tin, phương tiện quản lý chi thường xuyên ngân
sách huyện ..................................................................................................... 31
1.4. Bài học kinh nghiệm quản lý chi thường xuyên ngân sách nhà nước
của địa phương trong tỉnh Bình Định và bài học kinh nghiệm cho huyện Vân
Canh trong quản lý chi thường xuyên ngân sách nhà nước ............................. 32

1.4.1. Kinh nghiệm quản lý chi ngân sách nhà nước tại huyện An nhơn,
tỉnh Bình Định ............................................................................................... 32
1.4.2. Bài học kinh nghiệm đối với huyện Vân Canh......................... 33
CHƯƠNG 2. .............................................................................................. 35
THỰC TRẠNG QUẢN LÝ CHI THƯỜNG XUYÊN NGÂN SÁCH
HUYỆN VÂN CANH.......................................................................................... 35
2.1. Các nhân tố ảnh hưởng đến quản lý chi thường xuyên ngân sách cấp
huyện Vân Canh................................................................................................ 35
2.1.1. Khái quát về huyện Vân Canh, tỉnh Bình Định ........................ 35
2.1.2. Khái quát chi và thuận lợi khó khăn ảnh hưởng đến quản lý chi
thường xuyên ngân sách cấp huyện Vân Canh ............................................. 43

v

2.1.3. Bộ máy tổ chức quản lý chi thường xuyên ngân sách nhà nước
tại huyện Vân Canh, tỉnh Bình Định ............................................................. 46

2.1.4 . Hệ thống thông tin quản lý ngân sách huyện Vân Canh, Bình
Định ............................................................................................................... 49

2.2. Hoạt động quản lý chi thường xuyên ngân sách nhà nước tại huyện
Vân Canh .......................................................................................................... 50

2.2.1. Lập dự toán chi thường xuyên ngân sách cấp huyện Vân Canh,
tỉnh Bình Định ............................................................................................... 50

2.2.2. Chấp hành dự toán chi thường xuyên ngân sách nhà nước tại
huyện Vân Canh, Bình Định ......................................................................... 54

2.2.3. Cơng tác quyết tốn chi thường xuyên ngân sách nhà nước tại

huyện Vân Canh, tỉnh Bình Định. ................................................................. 60

2.2.4. Công tác thanh tra kiểm tra chi thường xuyên ngân sách nhà nước
tại huyện Vân Canh, Bình Định .................................................................... 61

2.3. Đánh giá công tác quản lý chi thường xuyên ngân sách cấp huyện
Vân Canh, tỉnh Bình Định ................................................................................ 62

2.3.1. Những kết quả đạt được ............................................................ 62
2.3.2. Những hạn chế .......................................................................... 65
2.3.3. Nguyên nhân của hạn chế ......................................................... 68
CHƯƠNG 3 ............................................................................................... 71
GIẢI PHÁP HOÀN THIỆN QUẢN LÝ CHI THƯỜNG XUYÊN NGÂN
SÁCH HUYỆN VÂN CANH TỈNH BÌNH ĐỊNH............................................. 71
3.1. Quan điểm và định hướng quản lý chi thường xuyên ngân sách nhà
nước tại huyện Vân Canh, tỉnh Bình Định ....................................................... 71
3.1.1. Quan điểm quản lý chi thường xuyên ngân sách nhà nước tại
huyện Vân Canh, Bình Định. ........................................................................ 71
3.1.2 Định hướng quản lý chi thường xuyên ngân sách nhà nước tại
huyện Vân Canh, tỉnh Bình Định. ................................................................. 73

vi

3.2. Giải pháp nâng cao hiệu quả quản lý chi thường xuyên ngân sách cấp
huyện Vân Canh, tỉnh Bình Định ..................................................................... 74

3.2.1. Hoàn thiện q trình lập dự tốn và phân bổ dự tốn............... 74
3.2.2. Hồn thiện q trình chấp hành ngân sách ............................... 75
3.2.3. Hồn thiện q trình quyết tốn chi thường xun NSNN ...... 76
3.2.4. Hồn thiện cơng tác Thanh tra kiểm tra.................................... 78

3.2.5. Hoàn thiện chất lượng đội ngũ cán bộ quản lý ngân sách nhà nước
....................................................................................................................... 79
3.3. Kiến nghị ......................................................................................... 81
3.3.1. Đối với Chính phủ..................................................................... 81
3.3.2. Đối với UBND tỉnh................................................................... 83
KẾT LUẬN................................................................................................ 86
DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO .................................................. 87

vii

DANH MỤC CÁC KÝ HIỆU, CÁC CHỮ VIẾT TẮT

Ngân sách Nhà Nước: NSNN
Mục lục ngân sách: MLNS
Tài sản công: TSC
Đầu tư Xây dựng cơ bản: Đầu tư XDCB
Quản lý ngân sách nhà nước: QLNSNN
Quản lý chi thường xuyên: QLCTX

viii Trang
42
DANH MỤC BẢNG
45
Bảng 2.1. Bảng cân đối quyết toán thu, chi NSNN huyện Vân Canh giai
đoạn 2018-2022 53
54
Bảng 2.2. Phân tích nguồn thu NSNN huyện Vân Canh giai đoạn 2018- 59
2022

Bảng 2.3. Tóm tắt q trình lập dự tốn ngân sách tại huyện Vân Canh

Bảng 2.4. Kết quả giao dự toán chi cân đối ngân sách huyện Vân Canh
Bảng 2.5. So sánh số thực hiện so với số dự toán chi ngân sách huyện Vân

Canh

DANH MỤC HÌNH Trang
19
Hình 1.1. Trình tự thời gian lập dự tốn chi NSNN cấp huyện 56
Hình 2.1. Mức giao dự tốn các năm (2018-2022) 58
Hình 2.2. Kết quả chấp hành dự toán chi thường xuyên ngân sách cấp

huyện Vân Canh

1

MỞ ĐẦU

1. Tính cấp thiết của đề tài

Chi thường xuyên ngân sách nhà nước (NSNN) là một phần quan trọng của chi
NSNN mang tính liên tục và mục đích quan trọng nhất là đáp ứng nhu cầu tối thiểu nhằm
bảo đảm sự vận hành của bộ máy quản lý nhà nước các cấp từ Trung ương đến địa
phương, duy trì hoạt động đảm bảo ổn định kinh tế xã hội của nhà nước, được quy định
tại Khoản 6, Điều 4, Luật Ngân sách nhà nước 2015 [8].

Ở Việt Nam, luật NSNN từ khi ban hành và qua các lần sửa đổi, bổ sung đều thừa
nhận rằng ngân sách quận/huyện/thị xã (gọi chung là cấp huyện) là ngân sách của chính
quyền Nhà nước cấp huyện và là một bộ phận cấu thành NSNN, là cấp ngân sách thực
hiện vai trò, chức năng, nhiệm vụ của NSNN. Việc tổ chức, quản lý thu chi ngân sách
cấp huyện hiệu quả sẽ góp phần thúc đẩy tăng trưởng kinh tế, giải quyết được những vấn

đề bức thiết trên địa bàn huyện.

Vân Canh là một huyện miền núi duy nhất trên địa bàn tỉnh có đường sắt Bắc
Nam và Quốc lộ 19C chạy qua nên rất thuận lợi cho việc đi lại, giao thương hàng hóa
của người dân. Trong những năm gần đây kinh tế xã hội trên địa bàn huyện Vân Canh
có khởi sắc, nhu cầu chi phục vụ phát triển kinh tế xã hội ngày càng cao nên cần có cơ
chế quản lý chi tiêu chặt chẽ.

Xuất phát từ lý do trên tôi chọn đề tài “Quản lý chi thường xuyên ngân sách
nhà nước huyện Vân Canh- Bình Định” để làm Đề án tốt nghiệp Thạc sĩ ngành quản
lý kinh tế.

Đây là đề tài mới chưa từng được nghiên cứu trên địa bàn huyện Vân Canh do
đó khơng trùng lắp với bất kỳ cơng trình nghiên cứu nào về nội dung, khơng gian và thời
gian nghiên cứu.

2

2. Tổng quan tình hình nghiên cứu đề tài

Theo tìm hiểu, đến nay đã có một số cơng trình nghiên cứu trong và nước ngồi
liên quan đến đề tài. Trong các cơng trình nghiên cứu đó, có đề tài nghiên cứu tất cả nội
dung về quản lý chi NSNN một quốc gia hoặc một địa phương và cũng có một số đề tài
nghiên cứu cho một lĩnh vực hẹp chẳng hạn ý tế, giáo dục,.... Có thể kể đến một số cơng
trình nghiên cứu tiêu biểu sau đây:

Từ nguồn dữ liệu sơ cấp được thu thập thông qua phỏng vấn và điều tra trực tiếp
bằng việc sử dụng 104 phiếu điều tra ý kiến của cán bộ quản lý, chun viên phịng Tài
chính và các đơn vị sử dụng ngân sách, Nguyễn Việt Dũng (2020) sử dụng phương pháp
thống kê mơ tả, phân tích so sánh, phân tích tổng hợp tiến hành đánh giá thực trạng công

tác quản lý chi NSNN tại huyện Bảo Thắng, tỉnh Lào Cai ở các khía cạnh lập dự toán
chi NSNN, chấp hành dự toán chi NSNN, quyết toán chi NSNN trong đó có chi thường
xuyên. Từ kết quả phân tích, tác giả đề xuất một số giải pháp nhằm hoàn thiện hoạt động
quản lý chi ngân sách nhà nước tại huyện Bảo Thắng, tỉnh Lào Cai [3].

Nguyễn Thanh Minh (2022) sử dụng các phương pháp như thống kê mô tả, chọn
mẫu phân tổ, so sánh để tổng hợp, phân tích dư liệu khảo sát từ 42 cán bộ, công chức có
liên quan trực tiếp đến quản lý chi ngân sách nhà nước cùng 104 đơn vị sử dụng NSNN
trên địa bàn huyện Phú Lương nhằm đánh giá thực trạng và các nhân tố ảnh hưởng đến
quản lý chi ngân sách nhà nước ở huyện giai đoạn 2018 - 2020. Kết quả phân tích thực
trạng đã chỉ ra những mặt đạt được, hạn chế tồn tại và nguyên nhân của nó trong quản lý
chi ngân sách nhà nước ở huyện. Từ đó, tác gia đề xuất bốn nhóm giải pháp nhằm nâng
cao năng lực quản lý chi ngân sách nhà nước trên địa bàn huyện Phú Lương, tỉnh Thái
Nguyên [6].

Cụ thể hơn trong quản lý chi thường xuyên, đánh giá thực trạng quản lý chi thường
xuyên NSNN ở cấp tỉnh, Nguyễn Minh Khương (2017) tập trung nghiên cứu làm rõ luận
cứ, nội hàm, phương thức cũng như thực tiễn quản lý chi thường xuyên NSNN ở tỉnh
Kon Tum thông qua kết hợp nhiều phương pháp nghiên cứu. Từ kết quả nghiên cứu, tác

3

giả đề xuất một số giải pháp nhằm hồn thiện cơng tác quản lý chi thường xun NSNN
của địa phương [5].

Ở cấp hyện, Hà Thúc Vĩnh Duy (2022) dựa vào những vấn đề lý luận cơ bản về
quản lý chi NSNN, sử dụng các phương pháp nghiên cứu khác nhau như phương pháp
diễn dịch, phương pháp quy nạp kết hợp với thống kê, mô tả của các dữ liệu thứ cấp về
sơ cấp từ khảo sát thực tiễn thông qua lấy ý kiến của các chuyên gia có kinh nghiệm
trong công tác quản lý chi thường xuyên NSNN nhằm đánh giá thực trạng tình hình quản

lý chi thường xuyên NSNN tại huyện Cái Nước giai đoạn 2016 - 2020. Dữ liệu phân
tích cho thấy, bên cạnh những kết quả đạt được, công tác quản lý chi thường xuyên
NSNN của huyện vẫn chưa hồn thiện, tình trạng lãng phí, chi tiêu dàn trải, những vấn
đề bức xúc vẫn còn gây cản trở tiềm năng phát triển của huyện. Từ kết quả nghiên cứu,
tác giả đề xuất các giải pháp chủ yếu nhằm hồn thiện cơng tác quản lý chi thường xun
NSNN tại địa phương [4].

Quản lý, sử dụng ngân sách hiệu quả là một trong những yêu cầu quan trọng hàng
đầu của bất kỳ đơn vị, tổ chức nào nhằm phục vụ hiệu quả các nhiệm vụ của đơn vị trong
quá trình phát triển kinh tế, xã hội. Trong lĩnh vực giáo dục, việc quản lý chi NSNN tại
các cơ sở giáo dục như thế nào để đảm bảo đạt được hiệu quả cao nhất, triệt để tiết kiệm,
khắc phục tình trạng chi vượt dự tốn, chi khơng đúng thẩm quyền, sai quy định của Luật
NSNN đang là vấn đề được Đảng và chính quyền địa phương hết sức coi trọng và quan
tâm. Bằng phương pháp nghiên cứu như thống kê mô tả, tổng hợp, phân tích, so sánh và
sử dụng thêm các phương pháp thu thập số liệu thứ cấp, sơ cấp, nghiên cứu của Nguyễn
Văn Oanh (2022) đã nêu lên được tính cấp thiết của vấn đề quản lý chi NSNN cho sự
nghiệp giáo dục tại huyện Phú Tân, tỉnh Cà Mau trong gia đoạn 2019-2021. Từ kết quả
nghiên cứu, tác giả đề xuất các định hướng, giải pháp để hoàn thiện quy trình quản lý
chi NSNN cho sự nghiệp GD&ĐT đạt kết quả như mong muốn [15].

Cũng nghiên cứu cụ thể trong lĩnh vực giáo dục, Lại Hoàng Vĩnh và Nguyễn Ngọc
(2021) thực hiện nghiên cứu định tính thơng qua thảo luận với 12 chuyên gia am hiểu về
lĩnh vực kinh tế và quản lý chi nhằm khám phá, điều chỉnh, bổ sung các nhân tố ảnh

4

hưởng đến hiệu quả kinh tế - xã hội và phân tích quy trình quản lý chi thường xuyên
ngân sách Nhà nước cho giáo dục của Quận Ninh Kiều, Thành phố Cần Thơ. Từ kết quả
đã phân tích thực trạng trong quản lý chi thường xuyên ngân sách Nhà nước cho giáo
dục và phân tích được nguyên nhân ảnh hưởng đến quy trình quản lý chi thường xuyên

ngân sách nhà nước, nhóm tác giả đề xuất một số hàm ý quản trị giúp hồn thiện quy
trình quản lý chi thường xuyên ngân sách Nhà nước cho giáo dục tại Quận Ninh Kiều,
Thành phố Cần Thơ [28].

Trong xu hướng sử dụng kiến trúc tổng thể, phương pháp luận về chuyển đổi
chính phủ số của Gartner để thiết kế ở mức chiến lược các nghiệp vụ, tổ chức bộ máy và
các hệ thống thông tin trong một chỉnh thể thống nhất, tối ưu và tác động qua lại lẫn
nhau, nhằm đạt được các mục tiêu chiến lược của tổ chức hiệu quả, Hoàng Xuân Nam
và Lê Bảo Khánh (2021) đã đưa ra một số khuyến nghị nhằm tiếp tục cải cách quản lý
chi ngân sách nhà nước tại Việt Nam. Theo các tác giả, vì đặc điểm bộ máy tổ chức của
Nhà nước gồm nhiều cấp khác nhau trong khi ở mỗi cấp lại có sự liên quan trực tiếp đến
các khoản chi ngân sách nhà nước, vì vậy mục tiêu quản lý chi ngân sách nhà nước không
chỉ nhằm đảm bảo hoạt động chi ngân sách nhà nước đúng mục đích đề ra mà cịn liên
quan trực tiếp đến cơng tác tổ chức bộ máy và phân công, phân cấp, phân quyền, trách
nhiệm, nghĩa vụ cho mỗi cấp quản lý ngân sách [13].

Gần đây, Nguyễn Thị Bích Ngọc và Trần Thị Tú Trinh (2023) đã xác định quản
lý và sử dụng NSNN hiệu quả là một trong những yêu cầu quan trọng hàng đầu của bất
kỳ chính phủ, địa phương nào nhằm phục vụ phát triển kinh tế - xã hội, đặc biệt, trong
điều kiện nhu cầu chi ngày càng lớn, tình trạng bội chi ngân sách thường xuyên…, thì
việc nâng cao hiệu quả quản lý chi NSNN là yêu cầu cấp bách. Trên cơ sở nghiên cứu
thực tiễn quản lý chi NSNN trên địa bàn thị xã Hồi Nhơn, tỉnh Bình Định giai đoạn
2018-2022, các tác giả đã đề xuất một số giải pháp nâng cao hiệu quả quản lý chi NSNN
trên địa bàn Thị xã giai đoạn 2023-2025 [14].

Mặc dù các cơng trình nghiên cứu trước đây đã có những thành cơng nhất định,
tuy nhiên, cịn ít cơng trình nghiên cứu cho các địa phương miền núi với điều kiện kinh

5

tế xã hội cịn nhiều khó khăn như huyện Vân Canh.Bản thân sẽ tham khảo, tiếp thu, kế
thừa và phát triển cơ sở lý luận và thực tiễn từ các cơng trình nghiên cứu trước trong đề
án của mình để đảm bảo tính khoa học và phù hợp với quy định hiện hành.

3. Mục tiêu nghiên cứu
3.1. Mục tiêu chung
Tìm ra những giải pháp để hồn thiện cơng tác quản lý chi thường xuyên ngân
sách tại địa bàn huyện Vân Canh, tỉnh Bình Định.
3.2. Mục tiêu cụ thể
- Hệ thống hóa cơ sở lý luận về cơng tác quản lý chi thường xuyên ngân sách nhà
nước cấp huyện.
- Phân tích thực trạng cơng tác quản lý chi thường xun ngân sách nhà nước tại
huyện Vân Canh.
- Đề xuất một số giải pháp và kiến nghị nhằm hồn thiện cơng tác quản lý chi
thường xuyên tại địa bàn huyện Vân Canh trong thời gian tới.
4. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu
4.1. Đối tượng nghiên cứu
Các vấn đề về lý luận và thực tiễn về công tác quản lý chi thường xuyên NSNN.
4.2. Phạm vi nghiên cứu
- Theo không gian: Chỉ nghiên cứu đến công tác quản lý chi thường xuyên NSNN
tại huyện Vân Canh.
- Theo thời gian: Nghiên cứu việc thực hiện quản lý chi thường xuyên tại huyện
Vân Canh từ 2018 – 2022, đề xuất giải pháp cho giai đoạn 2023 – 2025.
5. Nội dung nghiên cứu
Tập trung nghiên cứu chi thường xuyên ngân sách nhà nước tại huyện Vân Canh,

6

tỉnh Bình Định.

6. Phương pháp nghiên cứu

Kết hợp nhiều phương pháp khác nhau như:
- Phương pháp phân tích thống kê: Căn cứ vào các tài liệu, báo cáo tổng hợp để
tính các chỉ tiêu cần thiết, so sánh và biểu hiện các chỉ tiêu đó dưới dạng bảng số liệu
hoặc đồ thị thống kê từ đó rút ra những kết luận đáp ứng mục đích nghiên cứu và đề xuất
các biện pháp giải quyết.
- Phương pháp so sánh: Làm rõ sự khác biệt hay những đặc trưng riêng có của
đối tượng nghiên cứu; từ đó, giúp cho các đối tượng quan tâm có căn cứ để đề ra quyết
định lựa chọn.
- Phương pháp phân tích:
Phân chia đối tượng nghiên cứu thành những bộ phận, những mặt, những yếu tố
cấu thành giản đơn hơn để nghiên cứu, phát hiện từng thuộc tính và bản chất của từng
yếu tố đó, và từ đó giúp chúng ta hiểu được đối tượng nghiên cứu một cách mạch lạc
hơn, hiểu được cái chung phức tạp từ những yếu tố bộ phận ấy.
- Phương pháp đánh giá: Dùng các chỉ số để phân tích đánh giá mức độ biến động
và mối quan hệ giữa các hiện tượng. Phương pháp này để đánh giá tình hình giao dự tốn
qua các năm, số liệu chi ngân sách thường xuyên của ngân sách huyện từ năm 2018-
2022, số liệu giải ngân chi thường xuyên theo Nghị quyết của HĐND Huyện.
- Phương pháp thu thập số liệu: Dựa trên nguồn thông tin sơ cấp và thứ cấp thu
thập được từ những tài liệu nghiên cứu trước đây để xây dựng cơ sở luận cứ để chứng
minh giả thuyết.
- Nguồn số liệu thu thập:
+ Chỉ tiêu kế hoạch kinh tế xã hội, thu, chi ngân sách Huyện Vân Canh 2018 - 2022.
+ Báo cáo của Hội đồng Nhân dân huyện năm 2018-2022.
Đơn vị tính là đồng Việt Nam, và số liệu đã được niên iết và đã được công bố.

7

CHƯƠNG 1.

CƠ SỞ LÝ LUẬN CHUNG VỀ QUẢN LÝ CHI THƯỜNG XUYÊN
NGÂN SÁCH CẤP HUYỆN

1.1. Tổng quan về chi thường xuyên ngân sách cấp huyện
1.1.1. Một số khái niệm
- Ngân sách nhà nước
Theo Khoản 14 Điều 4 Luật Ngân sách nhà nước năm 2015, Ngân sách nhà nước
(NSNN) là toàn bộ các khoản thu, chi của Nhà nước được dự toán và thực hiện trong
một khoảng thời gian nhất định do cơ quan nhà nước có thẩm quyền quyết định để bảo
đảm thực hiện các chức năng, nhiệm vụ của Nhà nước [8].
Ngân sách nhà nước ở Việt Nam gồm ngân sách trung ương và ngân sách địa
phương. Trong đó ngân sách địa phương gồm ngân sách của các cấp chính quyền địa
phương, bao gồm ngân sách cấp tỉnh, ngân sách cấp huyện và ngân sách cấp xã [8]. Ngân
sách mỗi cấp được phân cấp nguồn thu và nhiệm vụ chi cụ thể.
- Chi ngân sách nhà nước
Theo Luật sư Tô Thị Phương Dung, chi ngân sách Nhà nước là việc phân phối và
sử dụng quỹ ngân sách Nhà nước nhằm đảm bảo thực hiện chức năng của Nhà nước theo
những nguyên tắc nhất định. Cơ cấu chi ngân sách Nhà nước là nội dung các khoản chi
và tỉ trọng của các khoản chi trong tổng chi ngân sách Nhà nước [2].
- Chi ngân sách nhà nước cấp huyện
Theo Luật ngân sách nhà nước hiện hành, ngân sách nhà nước cấp huyện là một
cấp của ngân sách nhà nước. Do vậy, xét ở mảng chi ngân sách, chi ngân sách huyện là
quá trình phân phối và sử dụng các nguồn tài chính đã tập trung được vào ngân sách
huyện để đáp ứng cho các nhu cầu chi giúp bộ máy nhà nước cấp huyện vận hành và

8

thực hiện nhiệm vụ của mình trong đó có chi thường xuyên và chi đầu tư đầu tư xậy
dựng cơ sở hạ tầng.

- Chi thường xuyên
Theo Khoản 6 Điều 4 Luật Ngân sách nhà nước năm 2015, chi thường xuyên là
nhiệm vụ chi của ngân sách nhà nước nhằm bảo ñảm hoạt động của bộ máy nhà nước,
tổ chức chính trị, tổ chức chính trị - xã hội, hỗ trợ hoạt ñộng của các tổ chức khác và
thực hiện các nhiệm vụ thường xuyên của Nhà nước về phát triển kinh tế - xã hội, bảo
ñảm quốc phòng, an ninh [n].
- Chi thường xuyên ngân sách cấp huyện
Từ khái niệm chi thường xuyên ta có thể hiểu chi thường xuyên ngân sách cấp
huyện là quá trình phân bổ và sử dụng thu nhập từ các quỹ tài chính nhằm đáp ứng các
nhu cầu và nhiệm vụ chi thường xuyên trên địa bàn huyện thuộc thẩm quyền huyện quản lý.

- Quản lý chi thường xuyên ngân sách cấp huyện là: Quá trình các cơ quan quản lý
nhà nước có thẩm quyền sử dụng hệ thống các biện pháp tác động vào hoạt động chi
thường xuyên nhằm đảm bảo các khoản chi thường xuyên được sử dụng đúng mục đích,
tiết kiệm và hiệu quả.

1.1.2. Đặc điểm chi thường xuyên ngân sách cấp huyện
- Đại bộ phận các khoản chi thường xuyên từ NSNN đều mang tính ổn định và có
tính chu kỳ trong một khoảng thời gian hàng tháng, hàng quý, hàng năm.
- Các khoản chi thường xuyên phần lớn nhằm mục đích tiêu dùng.
- Hầu hết các khoản chi thường xuyên nhằm trang trải cho các nhu cầu về quản
lý hành chính, hoạt động sự nghiệp, về an ninh quốc phịng, trật tự an tồn xã hội và các
hoạt động xã hội khác do Nhà nước tổ chức.

9

- Phạm vi và mức độ chi thường xuyên NSNN gắn liền với cơ cấu tổ chức bộ máy
Nhà nước.

- Nguồn lực tài chính trang trải cho các khoản chi thường xuyên được phân bổ
tương đối đều giữa các quý trong năm, giữa các tháng trong quý và giữa các năm trong
kỳ kế hoạch.

- Việc sử dụng kinh phí thường xuyên được thực hiện thơng qua hai hình thức cấp
phát thanh tốn và cấp tạm ứng.

- Chi thường xuyên chủ yếu chi cho con người, sự việc nên nó khơng làm tăng
thêm tài sản hữu hình của Quốc gia.

- Hiệu quả của chi thường xuyên không chỉ đơn thuần về mặt kinh tế mà được thể
hiện qua sự ổn định chính trị, xã hội từ đó thúc đẩy sự phát triển bền vững của đất nước.

Các đặc điểm trên cho thấy vai trị chi thường xun có thể ảnh hưởng rất quan
trọng đến đời sống kinh tế xã hội của một quốc gia. Chi hoạt động theo chức năng, nhiệm
vụ được cấp có thẩm quyền giao. Chi nhiệm vụ cho việc thực hiện cơng việc, dịch vụ
thu phí, lệ phí. Chi cho các hoạt động dịch vị (kể cả chi thực hiện nghĩa vụ với ngân sách
nhà nước, trích khấu hao tài sản cố định theo quy định, chi trả vốn, trả lãi tiền vay theo
quy định của pháp luật).

1.1.3. Ý nghĩa và vai trò của chi thường xuyên ngân sách cấp huyện
Cùng với tín dụng nhà nước và các quỹ tài chính nhà nước ngoài ngân sách huyện
là một bộ phận cấu thành của tài chính cơng. Nó là bộ phận cơ bản, quan trọng nhất. Chi
ngân sách huyện không chỉ đảm bảo nguồn lực tài chính cho hoạt động của bộ máy nhà
nước cấp huyện để quản lý xã hội mà còn là công cụ để nhà nước điều tiết vĩ mô nền
kinh tế và giải quyết các vấn đề xã hội.
Thứ nhất, Ngân sách huyện đảm bảo kinh phí để nhà nước thực hiện chức năng
quản lý xã hội. Thông qua hệ thống các chính sách, giải pháp, nhà nước quyết định cơ

10

cấu chi, tác động đến sự phát triển của từng ngành, từng lĩnh vực, tạo môi trường cạnh
tranh cho các thành phần kinh tế cùng cung cấp dịch vụ, đáp ứng nhu cầu ngày càng
phong phú và đòi hỏi chất lượng cao của người dân. Ngân sách huyện đảm bảo tài trợ
cho những dịch vụ mà khu vực tư nhân không muốn đảm nhận hoặc không đủ khả năng
thực hiện.

Thứ hai, Nhà nước sử dụng công cụ chi thường xuyên ngân sách cấp huyện tác
động vào việc phát triển nền kinh tế khi cần thiết như điều tiết thị trường, giải quyết các
vấn đề về tăng trưởng, lạm phát, thất nghiệp, xóa đói giảm nghèo, đảm bảo cơng bằng
xã hội, phát triển cân đối giữa các vùng, lãnh thổ, ngành kinh tế, cung cấp hàng hóa, dịch
vụ cơng và giải quyết những vấn đề quan trọng trong tiến trình tồn cầu hóa.

Khi kinh tế càng phát triển, nguồn ngân sách dồi dào thì chi thường xuyên ngân
sách cấp huyện càng có điều kiện để phát huy vai trị quan trọng của nó.

1.1.4. Những nội dung chi thường xuyên ngân sách cấp huyện
Chi thường xuyên ngân sách cấp huyện là một bộ phận của chi NSNN, nó phản
ánh quá trình phân phối và sử dụng ngân sách huyện để thực hiện các nhiệm vụ thường
xuyên về quản lý kinh tế - xã hội của Nhà nước của cấp đó; là những khoản chi có tính
chất liên tục; tiêu dùng; phạm vi, mức độ chi thường xuyên phụ thuộc vào cơ cấu tổ chức
bộ máy nhà nước và quy mơ cung ứng các hàng hóa cơng của cấp đó. Nội dung chi
thường xuyên ngân sách cấp huyện/Thành phố bao gồm:
- Chi quốc phòng, chi an ninh.
- Chi sự nghiệp giáo dục, đào tạo và dạy nghề.
- Chi sự nghiệp y tế.
- Chi sự nghiệp dân số và kế hoạch hóa gia đình.
- Chi sự nghiệp văn hóa, thơng tin, du lịch.
- Chi sự nghiệp phát thanh, truyền hình, thơng tấn..