Đánh giá khả năng tiếp cận tín dụng chính thức của các hộ dân tộc thiểu số tại huyện võ nhai, tỉnh thái nguyên

ĐẠI HỌC THÁI NGUYÊN
TRƯỜNG ĐẠI HỌC NÔNG LÂM

----------------------

LÝ HOÀNG NGUYÊN

ĐÁNH GIÁ KHẢ NĂNG TIẾP CẬN TÍN DỤNG
CHÍNH THỨC CỦA CÁC HỘ DÂN TỘC THIỂU SỐ

TẠI HUYỆN VÕ NHAI, TỈNH THÁI NGUYÊN

Ngành: Kinh tế nông nghiệp
Mã số: 8620115

LUẬN VĂN THẠC SĨ
KINH TẾ NÔNG NGHIỆP

Người hướng dẫn khoa học: PGS. TS. Đỗ Xuân Luận

THÁI NGUYÊN - 2023

LỜI CAM ĐOAN
Tôi xin cam đoan đây là cơng trình nghiên cứu của riêng tơi, các kết quả
nghiên cứu được trình bày trong luận văn là trung thực, khách quan và chưa từng
dùng để bảo vệ lấy bất kỳ học vị nào.
Tôi xin cam đoan rằng mọi sự giúp đỡ cho việc thực hiện luận văn đã được
cám ơn, các thơng tin trích dẫn trong luận văn này đều được chỉ rõ nguồn gốc.

Thái Nguyên, ngày 15 tháng 5 năm 2023
Tác giả luận văn

Lý Hoàng Nguyên

i

LỜI CẢM ƠN

Trong suốt thời gian học tập, nghiên cứu và hoàn thành luận văn, tôi đã
nhận được sự hướng dẫn, chỉ bảo tận tình của các thầy cơ giáo, sự giúp đỡ, động
viên của bạn bè, đồng nghiệp và gia đình.

Nhân dịp hoàn thành luận văn, cho phép tơi được bày tỏ lịng kính trọng và
biết ơn sâu sắc tới PGS. TS. Đỗ Xuân Luận đã tận tình hướng dẫn, dành nhiều
cơng sức, thời gian và tạo điều kiện cho tơi trong suốt q trình học tập và thực
hiện đề tài này.

Tơi xin bày tỏ lịng biết ơn chân thành tới Ban Giám hiệu, Phòng Đào tạo,
Khoa Kinh tế và Phát triển Nông Thôn, Trường Đại học Nông Lâm – Đại học
Thái Nguyên đã tận tình giúp đỡ tơi trong q trình học tập, thực hiện đề tài và
hoàn thành luận văn.

Tôi xin chân thành cảm ơn tập thể lãnh đạo, cán bộ viên chức tại Văn
phòng Ủy Ban Nhân dân huyện Võ Nhai, tỉnh Thái Nguyên đã giúp đỡ và tạo
điều kiện cho tơi trong suốt q trình thực hiện đề tài.

Xin chân thành cảm ơn gia đình, người thân, bạn bè, đồng nghiệp đã tạo
mọi điều kiện thuận lợi và giúp đỡ tơi về mọi mặt, động viên, khuyến khích tơi
hồn thành luận văn./.

Thái Nguyên, ngày 15 tháng 5 năm 2023
Tác giả luận văn

Lý Hoàng Nguyên

ii

MỤC LỤC

LỜI CAM ĐOAN ..........................................................................................................i
LỜI CẢM ƠN .............................................................................................................. ii
MỤC LỤC .................................................................................................................. iii
DANH MỤC CHỮ VIẾT TẮT ....................................................................................v
DANH MỤC HÌNH.....................................................................................................vi
DANH MỤC BẢNG ................................................................................................. vii
TRÍCH YẾU LUẬN VĂN ....................................................................................... viii
THESIS ABSTRACT ...................................................................................................x
MỞ ĐẦU ......................................................................................................................1
1 Tính cấp thiết của đề tài.............................................................................................1
2 Mục tiêu nghiên cứu ..................................................................................................3
3 Ý nghĩa khoa học và thực tiễn ...................................................................................4
3.1 Ý nghĩa khoa học ....................................................................................................4
3.2 Ý nghĩa thực tiễn.....................................................................................................4

CHƯƠNG 1
CƠ SỞ KHOA HỌC CỦA ĐỀ TÀI .............................................................................6
1.1 Tổng quan nghiên cứu quốc tế và trong nước ........................................................6

1.1.1 Tổng quan các nghiên cứu quốc tế ...................................................................6
1.1.2 Tổng quan các nghiên cứu trong nước ...........................................................11
1.1.3. Khoảng trống nghiên cứu ..............................................................................17
1.2 Cơ sở lý luận về khả năng tiếp cận tín dụng chính thức đối với các hộ DTTS ....18

1.2.1 Khái niệm về hộ, hộ dân tộc thiểu số .............................................................18
1.2.2 Một số vấn đề liên quan tới tín dụng chính thức ............................................20

CHƯƠNG 2
ĐẶC ĐIỂM ĐỊA BÀN VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU .................................29
2.1 Đối tượng nghiên cứu ...........................................................................................29
2.2 Địa điểm và thời gian nghiên cứu.........................................................................29

2.2.1 Địa điểm nghiên cứu ......................................................................................29

iii

2.2.2 Thời gian nghiên cứu .........................................................................................34
2.3 Nội dung nghiên cứu.............................................................................................34
2.4 Phương pháp nghiên cứu.................................................................................35

2.4.1 Phương pháp thu thập số liệu .........................................................................35
2.4.2 Phương pháp xử lý số liệu ..............................................................................37

CHƯƠNG 3
KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU VÀ THẢO LUẬN ..........................................................40
3.1 Hiện trạng về khả năng tiếp cận tín dụng chính thức của các hộ DTTS tại huyện
Võ Nhai.......................................................................................................................40

3.1.1 Tình hình chung của các hộ DTTS tại huyện Võ Nhai ..................................40
3.1.2 Đặc điểm của các hộ tham gia điều tra...........................................................41
3.1.3 Hiện trạng tiếp cận tín dụng chính thức của hộ DTTS tại huyện Võ Nhai ....44
3.2 Các nhân tố ảnh hưởng tới khả năng tiếp cận tín dụng chính thức của các hộ
DTTS tại huyện Võ Nhai ............................................................................................49
KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ ....................................................................................54

4.1 Kết luận.................................................................................................................54
4.2 Kiến nghị...............................................................................................................55
4.2.1 Đối với chính quyền địa phương ....................................................................55
4.2.2 Đối với Chính phủ ..........................................................................................56
4.2.3 Đối với các hộ DTTS trên địa bàn..................................................................58
TÀI LIỆU THAM KHẢO ..........................................................................................60

iv

DANH MỤC CHỮ VIẾT TẮT

Chữ viết tắt Ý nghĩa
CSVC Cơ sở vật chất
CSXH Chính sách xã hội
DT Dân tộc
DTTS Dân tộc thiểu số
MTQG Mục tiêu quốc gia
NN&PTNT Nông nghiệp và Phát triển nông thôn
NTM Nông thôn mới
TD Tín dụng
TDCT Tín dụng chính thức
UBND Ủy ban nhân dân

v

DANH MỤC HÌNH
Hình 3.1 Biểu đồ tỷ lệ hộ DTTS tham gia trong nghiên cứu ..............................42
Hình 3.2 Biểu đồ nghề nghiệp của các chủ hộ DTTS tham gia
trong nghiên cứu ..................................................................................................43
Hình 3.3 Biểu đồ trình độ học vấn của các chủ hộ DTTS...................................44

Hình 3.4 Biểu đồ các nguồn tín dụng chính thức của các hộ gia đình có vay ....45
Hình 3.5 Biểu đồ mục đích vay vốn của các hộ gia đình DTTS
tại huyện Võ Nhai ................................................................................................47
Hình 3.6 Biểu đồ mức độ thuận lợi trong việc tiếp cận nguồn tín dụng
chính thức.............................................................................................................48

vi

DANH MỤC BẢNG
Bảng 2.1 Các nhân tố quyết định khả năng tiếp cận tín dụng chính thức............. 38
Bảng 3.1 Nguồn vay của các hộ gia đình DTTS tại huyện Võ Nhai.................. 46
Bảng 3.2 Nguyên nhân các hộ gia đình chưa tiếp cận được tín dụng chính thức.48
Bảng 3.3 Các nhân tố ảnh hưởng đến khả năng tiếp cận tín dụng
của các hộ DTTS................................................................................................. 49

vii

TRÍCH YẾU LUẬN VĂN

Tên tác giả luận văn: Lý Hoàng Nguyên
Tên luận văn: Đánh giá khả năng tiếp cận tín dụng chính thức của các hộ dân tộc
thiểu số tại Huyện Võ Nhai, Tỉnh Thái Nguyên
Ngành khoa học của luận văn: Kinh tế Nông nghiệp; Mã số: 8620115
Tên đơn vị đào tạo: Trường Đại học Nông Lâm, Đại học Thái Nguyên
Mục đích nghiên cứu:

Đánh giá hiện trạng và phân tích các yếu tố ảnh hưởng đến khả năng tiếp
cận tín dụng chính thức của các hộ dân tộc thiểu số tại huyện Võ Nhai, tỉnh Thái
Nguyên, nhằm đề xuất một số kiến nghị tiêu biểu nhằm nâng cao khả năng tiếp
cận nguồn tín dụng chính thức của các hộ dân tộc thiểu số tại huyện Võ Nhai, tỉnh

Thái Nguyên.
Phương pháp nghiên cứu:

Nghiên cứu sử dụng phương pháp điều tra bảng hỏi để thu thập số liệu sơ
cấp và nghiên cứu các tài liệu, báo cáo của các cơ quan địa phương và các tổ chức
tín dụng chính thức để thu thập số liệu thứ cấp. Dữ liệu sau đó được phân tích,
sử dụng phương pháp thống kê mơ tả và phân tích mơ hình Probit, sử dụng
phần mềm Stata.
Kết quả chính và kết luận:

Các hộ DTTS có thể tiếp cận các nguồn tín dụng chính thức, lớn nhất là từ
ngân hàng CSXH, sau đó là từ ngân hàng NN&PTNT và các ngân hàng khác.
Đây hiện là các nguồn vay vốn tín dụng đang có hoạt động chính thức trên địa
bàn nghiên cứu. Việc tiếp cận với các nguồn TDCT là hoàn toàn phù hợp với các
hộ DTTS khi Chính phủ Việt Nam hiện có nhiều chương trình, chính sách ưu đãi
đối với các hộ DTTS trong việc vay vốn để ổn định và phát triển sinh kế tại các
khu vực khó khăn của đất nước. Mục đích vay vốn của các hộ gia đình DTTS tại
địa bản nghiên cứu tập trung vào việc mở rộng quy mô sản xuất, đầu tư cho các

viii

hoạt động giáo dục, chi tiêu hàng ngày (mua nhà đất, thiết bị gia dụng, chữa
bệnh…), phát triển kinh doanh… Một số hộ DTTS gặp khó khăn trong việc
tiếp cận nguồn tín dụng chính thức, do khơng có tài sản thế chấp, việc thiếu
hiểu biết và thông tin trong quá trình vay vốn hay nỗi e ngại do lãi suất từ các
nguồn vay lớn.

Nghiên cứu đã xác định các yếu tố ảnh hưởng đến khả năng tiếp cận tín
dụng chính thức của nơng hộ, bao gồm các nhóm nhân tố có liên quan tới con
người như độ tuổi, giới tính, trình độ học vấn, dân tộc; cơ sở vật chất như đất đai,

nhà cửa, tài sản; và khả năng tài chính như thu nhập… nổi bật lên là các nhân tố
về diện tích đất ở, đất canh tác, cũng như các yếu tố về chủ hộ và thu nhập của hộ.
Trong số đó, nhân tố về việc sở hữu diện tích đất nơng nghiệp và diện tích đất ở
có ảnh hưởng quan trọng nhất tới khả năng tiếp cận tín dụng của hộ gia đình.
Điều này cũng hồn tồn khớp với việc một trong những nguyên ngân lý giải khi
các hộ gia đình khác có nhu cầu vay vốn nhưng khơng thể tiếp cận được là do
thiếu tài sản thế chấp. Thu nhập của các gia đình cũng là yếu tố quan trọng trong
việc quyết định hộ gia đình có thể tiếp cận được với các nguồn vốn chính thức
hay khơng.

ix

THESIS ABSTRACT
Author: Ly Hoang Nguyen
Thesis title: Assessing the Assessing the official credit accessibility of ethnic
minority households in Vo Nhai district, Thai Nguyen province
Major: Agricultural Economics; Code: 8620115
Institution: Thai Nguyen University of Agriculture and Forestry – Thai Nguyen
University
Research objective:

Assessing the current situation and analyzing the factors influencing the
access to formal credit for ethnic minority households in Vo Nhai district, Thai
Nguyen province, in order to propose exemplary solutions to enhance the access
to formal credit for ethnic minority households in Vo Nhai district, Thai Nguyen
province.
Research materials and methodology:

The study utilized a questionnaire survey method to collect primary data
and conducted research on documents and reports from local agencies and formal

credit institutions to gather secondary data. The collected data was then analyzed
using descriptive statistics and model analysis methods using Stata software.
Main findings and Conclusion:

Households of ethnic minorities have access to formal credit sources, with
the largest being the Social Policy Bank, followed by the Agricultural and Rural
Development Bank and the People's Credit Funds. These are the main formal
credit sources operating in the research area. The access to these credit sources is
entirely appropriate for ethnic minority households as the Vietnamese government
has implemented various programs and preferential policies to support borrowing
for stabilizing and developing livelihoods in disadvantaged areas of the country.

The purpose of borrowing for ethnic minority households in the research
area is focused on expanding production scale, investing in education activities,

x

daily expenses (such as purchasing land, household appliances, and medical
treatment), and business development. However, some ethnic minority
households face difficulties in accessing formal credit due to the lack of collateral
assets, lack of knowledge and information during the borrowing process, or
concerns about high-interest rates from major lending institutions.

The study identified factors influencing the access to formal credit for rural
households, including human-related factors, physical infrastructure, and financial
capabilities. Among these factors, the area of residential and agricultural land
ownership, as well as household characteristics and income, stood out.
Specifically, the factors of owning agricultural land and residential land had the
most significant impact on the ability of households to access credit. This aligns
with the explanation that households with collateral assets can meet the

requirements for borrowing. Household income is also an important factor in
determining whether a household can access formal credit sources or not.

xi

MỞ ĐẦU

1 Tính cấp thiết của đề tài

Vấn đề dân tộc và ổn định đời sống cộng đồng dân tộc thiểu số (DTTS) luôn
là một trong những ưu tiên hàng đầu của Đảng, Nhà nước và chính phủ Việt Nam,
đất nước được đặc trưng bởi sự đa dạng văn hoá của 54 dân tộc anh em. Cuối năm
2019, Quốc hội nước Cộng hoà Xã hội Chủ nghĩa Việt Nam đã biểu quyết tán
thành, chính thức thơng qua Nghị quyết phê duyệt Đề án tổng thể phát triển kinh tế
- xã hội vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi giai đoạn 2021-2030. Đề án đề
ra mục tiêu đến năm 2025, mức thu nhập bình quân của người DTTS sẽ tăng gấp
đơi so với thu nhập bình qn năm 2020 và phấn đấu sẽ bằng 50% bình quân chung
của cả nước vào năm 2030 (Quốc hội Việt Nam, 2019).

Các cộng đồng DTTS tại Việt Nam thường định cư tại khu vực vùng sâu,
vùng xa, điều kiện không thuận lợi cho các hoạt động kiếm sống của người dân. Do
đó, đời sống của người DTTS còn nhiều hạn chế so với cộng đồng người dân tộc
Kinh. Để có thể phát triển tổng thể kinh tế - xã hội cho vùng đồng bào DTTS, rất
cần có sự quan tâm tới việc tạo dựng, củng cố và phát triển sinh kế và hỗ trợ về đào
tạo, chính sách và tiếp cận tín dụng để đồng bào có thể nâng cao chất lượng cuộc
sống, dân trí, mở rộng cơ hội tiếp cận với cuộc sống hiện đại, hội nhập quốc tế.

Huyện Võ Nhai là một huyện miền núi của tỉnh Thái Nguyên, nơi mà 8
nhóm cộng đồng DTTS cùng chung sống, chiếm hơn 70% dân số toàn huyện. Đời
sống nhân dân nơi đây gặp nhiều khó khăn, do sinh kế truyền thống, phụ thuộc nhiều

vào tự nhiên. Khoảng cách giàu nghèo giữa người DTTS và người Kinh còn khá lớn.
Trong những năm gần đây, dưới sự quan tâm của Đảng và Nhà nước, nhiều chương
trình xố đói giảm nghèo đã được áp dụng trên địa bàn huyện. Tuy rằng, tỷ lệ hộ

1

nghèo đã giảm, đời sống kinh tế từng bước được nâng cao, phát triển sinh kế trong
toàn huyện vẫn chưa tương xứng với tiềm năng của toàn huyện.

Tình trạng tiếp cận tài chính của các hộ dân tộc thiểu số trên thế giới và đặc
biệt là tại Việt Nam hiện nay là một vấn đề rất cấp thiết. Trong đó, tình trạng tiếp
cận tín dụng chính thức của các hộ dân tộc thiểu số ln là một thách thức lớn cho
chính phủ và các tổ chức tài chính. Nghiên cứu "Đánh giá khả năng tiếp cận tín
dụng chính thức của các hộ DTTS tại huyện Võ Nhai, tỉnh Thái Nguyên" là một
nghiên cứu đáng chú ý nhằm giải quyết vấn đề trên. Nghiên cứu này sẽ giúp cung
cấp thơng tin về tình trạng tiếp cận tài chính của các hộ dân tộc thiểu số ở huyện
Võ Nhai, giúp chính phủ và các tổ chức tài chính hiểu rõ hơn về yêu cầu và nhu cầu
của họ. Đồng thời, nghiên cứu này cũng sẽ đưa ra các đề xuất và kiến nghị để nâng
cao khả năng tiếp cận tài chính của các hộ dân tộc thiểu số, từ đó giúp họ phát triển
kinh tế và cải thiện cuộc sống.

Huyện Võ Nhai là một huyện miền núi thuộc tỉnh Thái Nguyên, với đa số dân
số là người DTTS, chiếm tới hơn 70% dân số tồn huyện, thuộc 8 nhóm DTTS.
Đây là một con số lớn, thuộc một trong những địa phương có tỷ lệ DTTS cao nhất
của cả nước. Tình trạng tiếp cận tài chính của các hộ DTTS ở đây rất khó khăn, do
vùng đất này cách trung tâm thành phố Thái Ngun khá xa, thơng tương đối khó
khăn, các cơ sở hạ tầng không đầy đủ và các dịch vụ tài chính khơng phát triển.
Điều này gây ra rất nhiều khó khăn cho các hộ dân tộc thiểu số trong việc tiếp cận
tài chính, đặc biệt là tín dụng chính thức. Những năm trở lại đây, các hộ dân tộc tại
huyện đang có xu hướng mở rộng quy mô sản xuất cũng như chuyển đổi giống cây

trồng vật nuôi truyền thống sang các giống cây trồng vật nuôi mới, có giá trị
thương phẩm cao hơn hoặc chuyển đổi mơ hình kinh tế. Tuy nhiên, vẫn cịn tồn tại
rất nhiều khó khăn trong việc tiếp cận tín dụng chính thức của nông hộ, nguyên

2

nhân chính là do những hộ này cịn nghèo khơng đáp ứng đủ các yêu cầu cơ bản
của tổ chức tín dụng khi cho vay như: tài sản thế chấp, mục đích sử dụng vốn
vay… Hay như số tiền vay từ các tổ chức tín dụng cịn bị hạn chế không đủ để phục
vụ sản xuất.

Với việc thực hiện nghiên cứu này, các nhà quản lý chính sách, các tổ chức tài
chính và cộng đồng dân tộc thiểu số tại Võ Nhai có thể hiểu rõ hơn về tình hình
tiếp cận tài chính của cộng đồng và đưa ra các kiến nghị cụ thể nhằm giúp cải thiện
tình hình này. Với mục đích phân tích hiện trạng tiếp cận tổ chức tín dụng và phân
tích các yếu tố ảnh hưởng đến khả năng tiếp cận nguồn tín dụng chính thức nhằm
nâng cao khả năng tiếp cận tổ chức tín dụng để đồng vốn tín dụng trở thành địn
bẩy kinh tế với các hộ nơng dân, để ngân hàng gắn bó với nhà nơng thì đề tài
“Đánh giá khả năng tiếp cận tín dụng chính thức của các hộ dân tộc thiểu số tại
huyện Võ Nhai, tỉnh Thái Nguyên” là một đề tài thực sự có ý nghĩa cấp thiết để tiến
hành nghiên cứu.

2 Mục tiêu nghiên cứu

Nghiên cứu này nhằm hướng tới mục tiêu chung là đánh giá hiện trạng và
phân tích các yếu tố ảnh hưởng đến khả năng tiếp cận tín dụng chính thức của các
hộ dân tộc thiểu số tại huyện Võ Nhai, tỉnh Thái Nguyên, đề xuất một số khuyến
nghị tiêu biểu nhằm nâng cao khả năng tiếp cận nguồn tín dụng chính thức của các
hộ dân tộc thiểu số tại huyện Võ Nhai, tỉnh Thái Nguyên. Cụ thể, các mục tiêu của
nghiên cứu này như sau:

− Phân tích hiện trạng tài chính và nhu cầu tín dụng chính thức của hộ dân tộc
thiểu số tại huyện Võ Nhai, tỉnh Thái Nguyên

− Phân tích những rào cản trong tiếp cận tín dụng chính thức của hộ dân tộc

3

thiểu số tại huyện Võ Nhai, tỉnh Thái Nguyên
− Kiến nghị kiến nghị nhằm tháo gỡ những khó khăn về tiếp cận tín dụng, tăng

cường khả năng tiếp cận tín dụng của các hộ dân tộc thiểu số tại huyện Võ Nhai,
tỉnh Thái Nguyên

3 Ý nghĩa khoa học và thực tiễn

3.1 Ý nghĩa khoa học

Nghiên cứu về đánh giá khả năng tiếp cận tín dụng của hộ dân tộc thiểu số tại
huyện Võ Nhai, tỉnh Thái Nguyên có ý nghĩa khoa học về:

− Tạo ra cơ sở dữ liệu về khả năng tiếp cận tín dụng của hộ dân tộc thiểu số tại
địa phương, đóng góp vào việc nghiên cứu các vấn đề liên quan đến tài chính và
phát triển kinh tế - xã hội ở các vùng miền, đặc biệt là các đối tượng khó khăn.

− Cung cấp thông tin hữu ích để nghiên cứu các mối liên hệ giữa khả năng tiếp
cận tín dụng và các yếu tố xã hội, kinh tế, địa lý và văn hóa của địa phương, đóng
góp vào việc hiểu rõ hơn về đặc thù của các đối tượng khó khăn và từ đó đề xuất
các kiến nghị cải thiện tình hình.

− Tạo ra cơ sở để nghiên cứu tiếp theo về các vấn đề liên quan đến tài chính và
phát triển kinh tế - xã hội của địa phương, đặc biệt là với các đối tượng khó khăn,
từ đó cải thiện đời sống của người dân và phát triển bền vững địa phương.

Với những đóng góp như trên, nghiên cứu này có ý nghĩa khoa học lớn, đóng
góp vào việc nghiên cứu và giải quyết các vấn đề liên quan đến tài chính và phát triển
kinh tế - xã hội ở các địa phương, đặc biệt là với các đối tượng khó khăn, giúp xây
dựng các chính sách hỗ trợ phù hợp và tăng cường phát triển bền vững.

3.2 Ý nghĩa thực tiễn

4

Nghiên cứu về đánh giá khả năng tiếp cận tín dụng chính thức của hộ dân
tộc thiểu số tại huyện Võ Nhai, tỉnh Thái Nguyên có ý nghĩa thực tế lớn trong
việc:

− Đánh giá thực trạng về khả năng tiếp cận tín dụng của hộ dân tộc thiểu số tại
khu vực nghiên cứu là huyện Võ Nhai, giúp các đơn vị chức năng, tổ chức tài chính
hiểu rõ về hồn cảnh kinh tế, nhu cầu tài chính của người dân tộc thiểu số ở địa
phương và đưa ra các kiến nghị hỗ trợ phù hợp.

− Cung cấp thơng tin hữu ích cho các nhà lập chính sách, định hướng cho các
chương trình, chính sách tài chính, hỗ trợ phát triển kinh tế - xã hội đối với những
đối tượng khó khăn, bao gồm cả hộ dân tộc thiểu số, đặc biệt là tại những khu vực
khó khăn, miền núi, vùng sâu, vùng xa.

− Giúp các doanh nghiệp tài chính, đặc biệt là những doanh nghiệp có cung
cấp dịch vụ tại khu vực nghiên cứu hiểu rõ về thị trường tiêu dùng, nhu cầu tài
chính của hộ dân tộc thiểu số để có thể cung cấp dịch vụ tài chính phù hợp, đáp ứng

nhu cầu thị trường và đồng thời tạo ra lợi ích kinh tế cho mình.

− Là cơ sở để các nhà nghiên cứu, đối tác tài trợ, tổ chức phi chính phủ hoặc
các chuyên gia khác tiếp cận và đề xuất các kiến nghị cải thiện tình trạng tiếp cận
tín dụng cho hộ dân tộc thiểu số.

Như vậy, nghiên cứu này đem lại những giá trị lớn trong việc cải thiện tình
hình tiếp cận tín dụng cho hộ dân tộc thiểu số, hỗ trợ phát triển kinh tế - xã hội của
địa phương và đóng góp vào sự phát triển bền vững của đất nước. Đặc biệt, đối
tượng nghiên cứu là đối tượng yếu thế, gặp nhiều khó khăn trong phát triển kinh tế
hộ gia đình, do đó, nghiên cứu càng có ý nghĩa trong việc thúc đẩy sự cơng bằng
trong xã hội.

5

CHƯƠNG 1

CƠ SỞ KHOA HỌC CỦA ĐỀ TÀI

1.1 Tổng quan nghiên cứu quốc tế và trong nước

1.1.1 Tổng quan các nghiên cứu quốc tế

Các nghiên cứu về khả năng tiếp cận tín dụng đã được thực hiện trong nhiều
lĩnh vực khác nhau, từ các nghiên cứu về tài chính, kinh tế đến các nghiên cứu về
phát triển kinh tế và xã hội, bao gồm một số các nghiên cứu của Ngân hàng Thế
giới (2018), Nghiên cứu của Tổ chức Nông nghiệp và Lương thực Liên Hợp Quốc
(FAO) về khả năng tiếp cận tín dụng của các hộ nông dân tại các nước đang phát
triển, Nghiên cứu của Trung tâm Nghiên cứu và Phát triển Xã hội (SDRC) về khả
năng tiếp cận tín dụng của các hộ gia đình nghèo ở Việt Nam. Các nghiên cứu đi

trước này tạo dựng một cơ sở khoa học lớn cho nghiên cứu ”đánh giá về khả năng
tiếp cận tín dụng chính thức của các hộ DTTS tại huyện Võ Nhai, tỉnh Thái
Nguyên”

1.1.1.1 Khả năng tiếp cận tín dụng ở các quốc gia đang phát triển

Nghiên cứu bởi World Bank (2018) đánh giá các yếu tố ảnh hưởng đến khả
năng tiếp cận tín dụng của người dân tại các quốc gia đang phát triển, bao gồm cả
vấn đề địa lý, kinh tế, chính trị và văn hóa. Kết quả cho thấy hộ dân tộc thiểu số
thường đối mặt với những thách thức đặc biệt trong việc tiếp cận tín dụng như khả
năng tiếp cận thấp, lượng tiếp cận không cao.

Sự phát triển của các thị trường tài chính và các dịch vụ tài chính: các quốc
gia phát triển hơn thường có các thị trường tài chính và các dịch vụ tài chính phát
triển hơn, giúp tăng cường khả năng tiếp cận tín dụng của người dân và doanh

6

nghiệp. Nguyên nhân của việc này là do điều kiện kinh tế và chính trị tại các quốc
gia với một mơi trường kinh tế ổn định, chính trị ổn định, các chính sách hỗ trợ
phát triển tài chính và đầu tư sẽ tạo điều kiện thuận lợi cho khả năng tiếp cận tín
dụng. Đồng thời, nghiên cứu chỉ ra rằng các hộ gia đình và doanh nghiệp có nhu
cầu về tài chính và có khả năng trả nợ tốt sẽ dễ dàng tiếp cận được tín dụng. Điều
này là một cản trở đối với các quốc gia đang hoặc kém phá triển, bao gồm các hộ
DTTS tại Việt Nam bởi khả năng trả nợ thấp (World Bank, 2018).

Một số các hạn chế và rào cản trong hoạt động tài chính bao gồm các hạn chế
và rào cản như tiêu chuẩn tín dụng cao, phí giao dịch cao, quy định pháp lý phức
tạp và thị trường tài chính khơng minh bạch cũng làm giảm khả năng tiếp cận tín
dụng của các hộ gia đình và doanh nghiệp. Nghiên cứu này cung cấp thông tin quan

trọng cho các quốc gia đang phát triển để cải thiện hệ thống tài chính của mình,
tăng cường khả năng tiếp cận tín dụng của người dân và doanh nghiệp, đóng góp
cho sự phát triển kinh tế và giảm nghèo.

Tổ chức Nông nghiệp và Lương thực Liên Hợp Quốc (FAO) đã có nhiều hoạt
động đóng góp cho việc phát triển kinh tế của cộng đồng dân tộc thiểu số tại Việt
Nam. Cụ thể, FAO đã triển khai các chương trình đào tạo, tư vấn và hỗ trợ kỹ thuật
cho các hộ nông dân, giúp họ nâng cao sản xuất và sản lượng nông nghiệp, đồng
thời hỗ trợ phát triển các ngành nghề chế biến nông sản và tiếp cận thị trường.
Ngoài ra, FAO cũng hỗ trợ các hoạt động bảo vệ môi trường và bền vững hóa sản
xuất nơng nghiệp tại các khu vực dân tộc thiểu số. Tất cả các hoạt động này nhằm
đem lại sự phát triển bền vững và cải thiện đời sống cho cộng đồng dân tộc thiểu số
tại Việt Nam.

Nghiên cứu của tổ chức FAO (năm 2011) đã chỉ ra rằng, khả năng tiếp cận tín
dụng của các hộ nơng dân đang phát triển còn hạn chế do nhiều yếu tố, bao gồm:

7

không đủ tài sản thế chấp, thiếu thông tin và kỹ năng quản lý tài chính, và quy định
pháp lý liên quan đến tài chính khơng rõ ràng. Đồng thời, các hộ nơng dân thường
khơng có nhiều lựa chọn cho vay từ các ngân hàng truyền thống, vì họ thường
khơng đáp ứng được các yêu cầu thế chấp và các tiêu chuẩn khác của ngân hàng.

Một số kiến nghị để cải thiện khả năng tiếp cận tín dụng của các hộ nơng dân
được FAO đề xuất bao gồm việc tăng cường năng lực và kỹ năng quản lý tài chính
của các hộ nơng dân, phát triển các sản phẩm tài chính dành riêng cho nơng dân, và
cải thiện quy định pháp lý và chính sách liên quan đến tài chính cho nơng dân. Các
cơng nghệ tài chính mới, chẳng hạn như dịch vụ tài chính di động và các nền tảng
tài chính số, có thể giúp tăng cường khả năng tiếp cận tín dụng của các hộ nông dân

đang phát triển, nhất là ở những khu vực khó tiếp cận truyền thống.

1.1.1.2 Khả năng tiếp cận tín dụng của cộng đồng yếu thế tại một số quốc gia đang
phát triển

Trên thế giới, có nhiều cộng đồng yếu thế với trình độ phát triển kinh tế xã
hội thường thấp hơn sơ với các cộng đồng đa số trong xã hội. Chủ đề về tiếp cận tín
dụng của các cộng đồng yếu thế tại một số quốc gia đang phát triển là một trong
những chủ đề được nhiều tổ chức và học giả nghiên cứu chuyên sâu. Theo nghiên
cứu "Tiếp cận tài chính của cộng đồng bản địa tại Châu Mỹ La Tinh: Tổng quan về
minh chứng và thách thức chính sách” do Ngân hàng Phát triển Châu Mỹ (IDB)
tiến hành năm 2015, các nguyên nhân gây ra sự khác biệt trong việc tiếp cận tài
chính giữa cộng đồng bản địa và người dân thành thị đã được chỉ rõ. Những nguyên
nhân chính bao gồm sự khác biệt trong khả năng tiếp cận thông tin và giáo dục tài
chính: Các cộng đồng bản địa thường thiếu thơng tin và kiến thức về tài chính, điều
này khiến cho họ khó khăn trong việc truy cập các sản phẩm tài chính; Sự khác biệt
về cơ sở hạ tầng: Các cộng đồng bản địa thường định cư ở những khu vực xa trung

8