<span class="text_page_counter">Trang 1</span><div class="page_container" data-page="1">
ĐẠI HỌC QUỐC GIA THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH TRƯỜNG ĐẠI HỌC BÁCH KHOA KHỞI NGHIỆP
CÁC KỸ NĂNG
KHÁM PHÁ SÁNG TẠO
MỤC TIÊU
1.Nắm được lý thuyết các kỹ năng khám phá sáng tạo cho một nhà khởi nghiệp
2.Thực hành các kỹ thuật xây dựng các kỹ năng khám phá sáng tạo cho nhà khởi nghiệp tiềm năng.
</div><span class="text_page_counter">Trang 2</span><div class="page_container" data-page="2">
GIỚI THIỆU
truyền, mà đến từ các nỗ lực trong luyện tập.
hành vi về khám phá và kỹ năng nhận thức để hình thành tư duy vượt giới hạn (thinking outside the box) nhằm tạo ra các ý tưởng kinh doanh sáng tạo.
phần gồm: (1) đặt câu hỏi; (2) quan sát; (3) xây dựng mạng lưới; (4) thử nghiệm.
ĐÁNH GIÁ NĂNG LỰC KHÁM PHÁ
STT Hãy trả lời các câu hỏi khảo sát sau dựa trên hành vi thực tế của bạn (khơng phải cái mà bạn thích làm) theo các mức:
1 = rất không đồng ý; 2 = khơng đồng ý; 3 = trung tính; 4 = đồng ý; 5 = rất đồng ý.
Tự đánh giá 1 Thông thường, các ý tưởng và quan điểm của tôi khác hồn tồn so với của những người khác.
2 Tơi rất cẩn thận phịng tránh bị lỗi trong cơng việc. 3 Tôi thường đặt các câu hỏi để biết rõ hiện trạng vấn đề. 4 Tôi tổ chức cực kỳ tốt cơng việc của mình.
5 Các ý tưởng mới thường xuất hiện khi tôi quan sát trực tiếp cách mọi người sử dụng sản phẩm và dịch vụ. 6 Tôi phải đảm bảo mọi việc cần phải được hoàn thành rất chi tiết.
7 Tơi thường tìm giải pháp cho vấn đề của mình từ các giải pháp hay ý tưởng ở những lãnh vực khác.
8 Tôi không bao giờ thực hiện các dự án (mạo hiểm) mới một cách nhanh chóng mà khơng có sự xem xét kỹ lưỡng các vấn đề của nó. 9 Tơi thường thử nghiệm để tạo ra các cách thức thực hiện công việc mới.
10 Tôi luôn luôn thực hiện công việc cho đến tận cùng, cho dù có những khó khăn trở ngại gì chăng nữa.
11 Tơi thường trao đổi với một nhóm đa dạng các chuyên gia từ các tổ chức, công ty, khu vực địa lý... để tìm kiếm và gọt giũa ý tưởng mới. 12 Tơi có khả năng phân chia mục tiêu một kế hoạch ra thành các nhiệm vụ nhỏ để giải quyết chúng.
13 Tôi tham gia các hội thảo (trong và ngồi lãnh vực chun mơn) để gặp những người mới và tìm hiểu các vấn đề mà họ đang đối mặt. 14 Tôi chăm chú cẩn thận vào các chi tiết trong q trình thực hiện cơng việc để đảm bảo khơng có gì bị bỏ sót.
15 Tơi chủ động tìm kiếm các xu thế mới bằng cách đọc sách, báo, bài viết trên mạng Internet...
16 Tôi xem xét bản thân và những người liên quan khác cần có trách nhiệm hồn thành cơng việc khi đã cam kết cùng thực hiện. 17 Tôi thường hỏi “điều gì sẽ xảy ra nếu...?” để khám phá các khả năng và tạo ra các giới hạn mới.
18 Tôi luôn thực hiện các cam kết và hồn tất những cơng việc mà tôi đã triển khai.
19 Tôi thường quan sát các hoạt động của các đối tượng liên quan (khách hàng, nhà cung cấp, các cơng ty... ) để tìm kiếm ý tưởng mới. 20 Tôi luôn tạo ra các kế hoạch chi tiết để hồn tất cơng việc.
Tổng cộng điểm các câu hỏi theo số thứ tự lẻ Tổng cộng điểm các câu hỏi theo số thứ tự chẵn
Nguồn: Dyer, J., Gregersen, H., & Christensen, C. M. (2011). The Innovator’s DNA: Mastering the Five Skills of Disruptive
</div><span class="text_page_counter">Trang 3</span><div class="page_container" data-page="3">
Đánh giá
Hãy cộng điểm các câu hỏi theo số thứ tự lẻ: nếu tổng điểm:
•Lớn hơn 44: năng lực khám phá (discovery) rất cao;
•40–44: năng lực khám phá cao,
•35–39: năng lực khám phá trung bình,
•29–34: năng lực khám phá trung bình-thấp;
•Nhỏ hơn 29: năng lực khám phá rất thấp.
Hãy cộng điểm các câu hỏi theo số thứ tự chẵn: nếu tổng điểm:
•Lớn hơn 44: năng lực hồn thành cơng việc (delivery) rất cao;
•40–44: năng lực hồn thành cơng việc cao,
•35–39: năng lực hồn thành cơng việc trung bình,
•29–34: năng lực hồn thành cơng việc trung bình-thấp;
•Nhỏ hơn 29: năng lực hồn thành cơng việc rất thấp.
ĐÁNH GIÁ NĂNG LỰC KHÁM PHÁ
Nguồn: Dyer, J., Gregersen, H., & Christensen, C. M. (2011). The Innovator’s DNA: Mastering the Five Skills of Disruptive Innovators. Harvard Business Review Press.
Các kỹ năng khám phá cần thiết của nhà đổi mới sáng tạo
Nguồn: Dyer, J., Gregersen, H., & Christensen, C. M. (2011). The Innovator’s DNA: Mastering the Five Skills of Disruptive Innovators. Havard Business Review Press.
CÁC KỸ NĂNG KHÁM PHÁ
</div><span class="text_page_counter">Trang 4</span><div class="page_container" data-page="4">
Kỹ năng khám phá được thể hiện thông qua:
○ Đặt ra các câu hỏi khéo léo, tập trung vào phân tích hiện trạng của vấn đề (status quo).
○ Các câu hỏi này sẽ dẫn đến sự thấu hiểu, các kết nối, khả năng và chiều hướng mới.
○ Các nhà đổi mới sáng tạo thường đặt nhiều câu hỏi (Q) so với câu trả lời (A), và câu hỏi có nội dung thấu hiểu, kết nối hay chiều hướng mới.
CÁC KỸ NĂNG KHÁM PHÁ
Kỹ năng khám phá được thể hiện thơng qua:
○ Nhìn ngắm thế giới xung quanh—bao gồm khách hàng, sản phẩm, dịch vụ, công nghệ, và doanh nghiệp.
→Hiểu thấu thế giới này, từ đó hình thành các ý tưởng về các cách thức vận hành mới…
CÁC KỸ NĂNG KHÁM PHÁ
</div><span class="text_page_counter">Trang 5</span><div class="page_container" data-page="5">
Kỹ năng khám phá được thể hiện thơng qua:
○ Thực hiện việc tìm kiếm và thử nghiệm các ý tưởng mới thông qua mạng lưới gồm nhiều thành phần khác nhau về chuyên mơn và quan điểm.
○ Thay vì chỉ đơn giản tạo các mạng lưới xã hội từ các nguồn lực có sẵn, họ thường tích cực tìm kiếm các ý tưởng mới bằng cách nói chuyện với những người thậm chí có quan điểm hồn tồn khác…
CÁC KỸ NĂNG KHÁM PHÁ
Kỹ năng khám phá được thể hiện thông qua:
○ Thử nghiệm thí điểm các ý tưởng mới, khơng ngừng khám phá thế giới một cách trí tuệ và thực nghiệm.
○ Khám phá các địa điểm mới, thử các điều mới mẻ, tìm kiếm các thơng tin mới và trải nghiệm để học các điều mới...
CÁC KỸ NĂNG KHÁM PHÁ
</div><span class="text_page_counter">Trang 6</span><div class="page_container" data-page="6">
Kỹ năng khám phá #1 – Cách đặt câu hỏi mang tính “phá vỡ”
■“Nỗi đau thực sự (của khách hàng) là gì?”
○Thực hành #2: Dạng câu hỏi “Cái gì đã gây ra...?” (what-caused)
■Các câu hỏi này để tìm hiểu sâu về nguyên nhân
■What, where, when, who, how…?
■Dạng câu hỏi 5 Whys
○Thực hành #4: Dạng câu hỏi “điều gì sẽ xảy ra nếu... ?” (what if)
■Hỏi “điều gì sẽ xảy ra nếu... ?” để phân tích các giới hạn
■“Điều gì sẽ xảy ra nếu ta không thuê nhân sự này, không lắp đặt thiết bị này, không thực thi quy trình/chiến lược này hay khơng mua lại mảng kinh doanh này?
■Khi đó, ta sẽ làm gì?”
THỰC HÀNH KỸ NĂNG KHÁM PHÁ
</div><span class="text_page_counter">Trang 7</span><div class="page_container" data-page="7">
Kỹ năng khám phá #2 – Quan sát
●Khung thực hành: Tìm kiếm “cơng việc” và “một cách tốt hơn để thực hiện công việc”
○Quan sát sản phẩm/dịch vụ mà khách hàng thuê để thực hiện cơng việc;
○Tìm kiếm một cách thức khác thường;
○Tìm kiếm cơ hội để quan sát q trình thực hiện cơng việc trong một môi trường khác.
THỰC HÀNH KỸ NĂNG KHÁM PHÁ
Kỹ năng khám phá #2 – Quan sát
●Quan sát chủ động khách hàng và tìm kiếm phương pháp sáng tạo giải quyết vấn đề (10 câu hỏi khi quan sát khách hàng)
1.Làm thế nào mà khách hàng nhận ra là có nhu cầu sử dụng sản phẩm hay dịch vụ (của bạn)? Có cách nào để họ nhận biết sản phẩm hay dịch vụ dễ hơn hay thuận tiện hơn? 2.Cơng việc gì của khách hàng cần sử dụng sản phẩm hay dịch vụ? Để làm gì?
3.Những đặc tính nào là quan trọng nhất trong sản phẩm hay dịch vụ mà khách hàng xem xét lựa chọn sử dụng sản phẩm hay dịch vụ đó?
4.Làm thế nào để khách hàng đặt hàng và mua sản phẩm hay dịch vụ? Có cách nào dễ dàng, hay thuận tiện hơn hay kém chi phí hơn?
5.Làm thế nào để giao sản phẩm hay dịch vụ đến khách hàng? Có thể thực hiện nhanh hơn, rẻ hơn theo một cách hoàn toàn khác?
THỰC HÀNH KỸ NĂNG KHÁM PHÁ
</div><span class="text_page_counter">Trang 8</span><div class="page_container" data-page="8">
Kỹ năng khám phá #2 – Quan sát
●Quan sát chủ động khách hàng và tìm kiếm phương pháp sáng tạo giải quyết vấn đề (10 câu hỏi khi quan sát khách hàng)
6.Làm thế nào khách hàng trả tiền cho sản phẩm hay dịch vụ? Có cách nào dễ dàng hay thuận tiện hơn không?
7.Khách hàng có sử dụng được sản phẩm hay dịch vụ mà khơng có hỏng hóc? Họ có dùng sản phẩm hay dịch vụ theo cách mà bạn đã không tính tới?
8.Khách hàng có cần hỗ trợ khi họ sử dụng sản phẩm hay dịch vụ?
9.Khách hàng có làm gì mà ảnh hưởng đến tuổi thọ hay độ tin cậy của sản phẩm hay dịch vụ? 10.Làm thế nào khách hàng sửa chữa, bảo trì hay loại bỏ sản phẩm sau khi sử dụng hết vịng
đời? Có cách nào để làm các điều này dễ dàng hay thuận tiện hơn không?
THỰC HÀNH KỸ NĂNG KHÁM PHÁ
Kỹ năng khám phá #3 – Xây dựng mạng lưới
○Thực hành #1: Mở rộng mạng lưới của bạn
■Hãy lên danh sách 10 người đầu tiên bạn muốn nói chuyện để tìm kiếm hay định hình một ý tưởng mới. Bao nhiêu người trong số đó có chun mơn và quan điểm khác so với bạn?
○Thực hành #2: Lên kế hoạch “tạo mạng lưới trong giờ ăn” ■Cố gắng nói chuyện với những người chưa quen biết và
tìm cách biết những vấn đề mà họ đang đối mặt;
■Hãy hỏi những ý tưởng và quan điểm của họ đối với các vấn đề mà bạn đang phải đương đầu.
THỰC HÀNH KỸ NĂNG KHÁM PHÁ
</div><span class="text_page_counter">Trang 9</span><div class="page_container" data-page="9">
Kỹ năng khám phá #3 – Xây dựng mạng lưới
○Thực hành #3: Lên kế hoạch tham gia ít nhất 02 hội thảo trong năm kế tiếp
○Thực hành #4: Tạo lập một cộng đồng sáng tạo
■Hãy nhận dạng vài thành viên sẵn sàng trao đổi các ý tưởng mới và có thể kích thích tư duy sáng tạo của mình.
■Hãy suy nghĩ một địa điểm sáng tạo để gặp họ nhằm trao đổi và phát triển ý tưởng.
■Hãy gặp thường xuyên (ít nhất một tháng một lần) để thảo luận xu thế và các ý tưởng mới.
THỰC HÀNH KỸ NĂNG KHÁM PHÁ
Kỹ năng khám phá #4 – Thử nghiệm
Ba cách thức thực hành cho kỹ năng “thử nghiệm”
THỰC HÀNH KỸ NĂNG KHÁM PHÁ
</div><span class="text_page_counter">Trang 10</span><div class="page_container" data-page="10">
Kỹ năng khám phá #5 – Liên kết sáng tạo
○Thực hành #1: Thử tạo các sự phối hợp mới
Các vấn đề tồn đọng<sup>Ý tưởng ngẫu nhiên không </sup>
liên quan<sup>Sự kết hợp tiềm năng</sup> Khâu đóng gói kiện hàng (sản
Kỹ năng khám phá #5 – Liên kết sáng tạo
○Thực hành #2: Đóng vai chân dung điển hình của một công ty khác
■Nếu bạn phối hợp với một công ty hàng đầu trên thế giới trong lĩnh vực/ngành công nghiệp đó, bạn sẽ giải quyết vấn đề ra sao?
THỰC HÀNH KỸ NĂNG KHÁM PHÁ
</div><span class="text_page_counter">Trang 11</span><div class="page_container" data-page="11">
Kỹ năng khám phá #5 – Liên kết sáng tạo
○Thực hành #3: Tạo các phép ẩn dụ “nếu...”
■Tạo các phép ẩn dụ (metaphor) cho sản phẩm hay dịch vụ của công ty bạn và trình bày theo bảng sau để tìm tịi các ý tưởng sáng tạo về các tính năng mới theo một cách nhìn nhận khác thường (so với lối mịn).
Danh sách sản phẩm
(Ẩn dụ “Nếu...?”)<sup>Các tính năng mới</sup>
Tivi (Nếu xem Tivi như đọc báo?)<sup>Có thể xem chương trình ở bất cứ thời gian</sup><sub>nào, bỏ qua quảng cáo... (Ứng dụng TiVO)</sub> thường (như mơ hình máy bay, robot, vịng cổ lạc đà, ống sáo trúc... từ các cửa hàng bán đồ cũ linh tinh)
■Tìm kiếm sự liên tưởng giữa các ý tưởng sáng tạo với các đồ vật trên.
THỰC HÀNH KỸ NĂNG KHÁM PHÁ
</div><span class="text_page_counter">Trang 12</span><div class="page_container" data-page="12">
Kỹ năng khám phá #5 – Liên kết sáng tạo
○Thực hành #5: Phương pháp SCAMPER
Nội dungVí dụ: ý tưởng về đồng hồ đeo tay sáng tạo mới Thay thế (Substitute)Dùng vật liệu gỗ hay đá (thay vì kim loại)
Kết hợp (Combine)Tạo ra lời nhắc uống thuốc sau khi báo thức tắt
Điều chỉnh chức năng (Adapt)Dùng đồng hồ như là gương phản chiếu để tìm kiếm khi bị thất lạc Điều chỉnh kích thước (Magnify,
Minimize, Modify)<sup>Chỉnh bề mặt đồng hồ to, đủ để đặt ly bên trên</sup> Tạo ứng dụng khác (Put to
other uses)<sup>Tạo khung của đồng hồ như tác phẩm nghệ thuật</sup>
Khử bỏ (Eliminate)Bỏ đi cơ cấu bên trong của đồng hồ và sử dụng cơ cấu như của đồng hồ mặt trời
Đảo ngược, sắp xếp lại
(Reverse, rearrange)<sup>Thay đổi chiều quay kim đồng hồ theo chiều ngược lại.</sup><sub>Xoay mặt ngoài của đồng hồ vào bên trong cổ tay và làm mặt trong của đồng</sub> hồ theo xu hướng thiết kế và thời trang
THỰC HÀNH KỸ NĂNG KHÁM PHÁ
Hãy ứng dụng các kỹ năng khám phá để đưa ra một ý tưởng sáng tạo giải quyết một vấn đề hiện tại của bạn.
BÀI TẬP THỰC HÀNH
</div><span class="text_page_counter">Trang 13</span><div class="page_container" data-page="13">
ENTREPRENEURSHIP.VN
</div>
