Tài liệu giảng dạy học phần thực hành hệ thống điện động cơ

Bạn đang xem bản rút gọn của tài liệu. Xem và tải ngay bản đầy đủ của tài liệu tại đây (4.87 MB, 94 trang )

Trang 1<div class="page_container" data-page="1">

MỤC LỤC

CHƯƠNG I. KIẾN THỨC TỔNG QUÁT VỀ THỰC TẬP ĐIỆN Ô TÔ ... 3

1.1. Giới thiệu chung ... 3

1.2. Kiến thức cơ bản về hệ thống điện ô tô ... 5

1.3. Các linh kiện điện tử ... 6

1.3.1 Điện trở ... 6

1.3.2.Tụ điện ... 7

1.3.3. Diode ... 7

1.3.5. Transistor bán dẫn ... 8

1.4. Các ký hiệu và cách đọc sơ đồ hệ thống điện ô tô ... 8

1.5. Bố trí dây dẫn điện trên ơ tô ... 11

1.6. Dụng cụ đo kiểm thông dụng ... 12

CHƯƠNG II: HỆ THỐNG KHỞI ĐỘNG ... 21

2.6.3 Sơ đồ đấu dây hệ thống khởi động ... 29

2.7 Cấu tạo – phân loại ... 29

2.8 Tháo lắp máy khởi động ... 31

2.8.1 Quy trình tháo máy khởi động ra khởi động cơ ... 31

2.8.2 Quy trình tháo rời máy khởi động ra chi tiết ... 32

2.8.3 Quy trình lắp máy khởi động ... 34

2.9 Kiểm tra ... 35

2.10 Hiện tượng, nguyên nhân hư hỏng và kiểm tra, sửa chữa máy khởi động ... 43

2.10.1 Hiện tượng hư hỏng và kiểm tra sửa chữa ... 43

</div>Trang 2<div class="page_container" data-page="2">

2.10.2 Kiểm tra sửa chữa ... 44

CHƯƠNG III: HỆ THỐNG CUNG CẤP ĐIỆN... 46

3.1 Công dụng - yêu cầu – phân loại ... 46

3.2 Cấu tạo chung máy phát điện xoay chiều ... 46

3.3. Trình tự tháo lắp ... 50

3.4. Kiểm tra máy phát điện ... 55

3.5 Hiện tượng hư hỏng, kiểm tra bảo dưỡng, sửa chữa bộ điều chỉnh điện. ... 62

CHƯƠNG IV: HỆ THỐNG ĐÁNH LỬA ... 69

5.1. Nhiệm vụ - yêu cầu- phân loại ... 69

5.2. Tháo lắp hệ thống đánh lửa ... 83

5.2.1 Quy trình tháo hệ thống đánh lửa ... 83

5.2.2 Lắp các bộ phận lên động cơ: làm sạch, vô mỡ trục bộ chia điện ... 83

5.2.3 Kiểm tra sửa chữa hệ thống đánh lửa. ... 84

TÀI LIỆU THAM KHẢO... 94

</div>Trang 3<div class="page_container" data-page="3">

CHƯƠNG I. KIẾN THỨC TỔNG QUÁT VỀ THỰC TẬP ĐIỆN Ô TÔ Mục t u c tập S u khi h xong h ng n y ng i h th :

- Nhận định đ ợ á hệ thống điện sử dụng trên ô tô.

- Nêu đ ợ á tên g i ủ hi tiết trong hệ thống điện ô tô - Vẽ đ ợ s đồ khối nguyên lý hoạt động ủ hệ thống điện

- Tháo lắp nhận dạng v ki m tr bảo d ỡng bên ngo i á bộ phận ủ hệ thống điện đúng theo yêu ầu kỹ thuật.

1.1. Giới thiệu chung

Hệ thống khởi động (starting system): B o gồm u máy khởi động điện (st rting

motor) á rel y điều khi n v rel y bảo vệ khởi động. Đối với động diesel tr ng bị thêm hệ thống xông máy (glow system).

Hệ thống cung cấp điện (charging system): Gồm u máy phát điện ( ltern tors) bộ

tiết hế điện (volt ge regul tor) á rel y v đèn báo nạp.

Hệ thống đánh lửa (Ignition system): B o gồm á bộ phận hính: A u kh điện

(ignition swit h) bộ hi điện (distributor) biến áp đánh lử h y bobine (ignition oils) hộp điều khi n đánh lử (igniter) bougie (sp rk plugs).

Hệ thống chiếu ánh sáng và tín hiệu (lighting and signal system): gồm á đèn hiếu

sáng á đèn tín hiệu ịi á ông tắ v á rel y.

Hệ thống đo đạc và kiểm tra (gauging system): hủ yếu l á đồng hồ báo trên t ble u

v á đèn báo gồm : đồng hồ tố độ động (t hometer) đồng hồ đo tố độ xe (speedometer) đồng hồ đo nhiên liệu v nhiệt độ n ớ .

Hệ thống điều khiển động cơ (engine control system): gồm hệ thống điều khi n xăng

lử g phối m g tự động ( ruise ontrol). Ngo i r trên á động diesel ng y n y th ng sử dụng hệ thống điều khi n nhiên liệu bằng điện tử (EDC – electronic diesel control hoặ ommon r il inje tion)

Hệ thống điều khiển ôtô: bao gồm hệ thống điều khi n ph nh hống hãm ABS ( ntilo k

br ke system) hộp số tự động t y lái gối h i (SRS) lự kéo (tr tion control).

Hệ thống điều hòa nhiệt độ (air conditioning system): b o gồm máy nén ( ompressor)

gi n n ng ( ondenser) l g (dryer) v n tiết l u (exp nsion v lve) gi n lạnh (ev por tor) v á hi tiết điều khi n nh rel y thermost t hộp điều khi n ông tắ A/C…

Các hệ thống phụ:

Hệ thống gạt n ớ xịt n ớ (wiper nd w sher system) Hệ thống điều khi n ử (door lo k ontrol system) Hệ thống điều khi n kính (power window system) Hệ thống điều khi n kính hiếu hậu (mirror ontrol) Hệ thống định vị (navigation system)

Cá yêu ầu kỹ thuật đối với hệ thống điện

</div>Trang 4<div class="page_container" data-page="4">

N ệt độ làm v ệc (tùy theo vùng khí hậu thiết bị điện trên ơ tơ đ ợ hi r l m nhiều

loại)

Ở vùng lạnh v ự lạnh (-400C) nh ở Ng v C n d Ở vùng ôn đới (200C) nh Nhật Bản Mỹ Châu Âu … Nhiệt đới việt N m á Đông N m Á Châu Phi …

Loại đặt biệt th ng dùng ho xe quân sự (sử dụng ho tất ả m i vùng khí hậu)

Độ ẩm: Cá thiết bị điện phải hịu đ ợ độ ẩm o th ng ở á n ớ nhiệt đới

Độ bền: Tất ả á hệ thống điện trên ô tô phải đ ợ hoạt động tốt trong khoảng 0 9 đến 1,25 Uđịnh mứ (Uđ – 14volt hoặc 28volt) ít nhất trong th i gi n bảo h nh ủ xe.

Nhiễu điện từ: Cá thiết bị điện điện tử phải hịu đ ợ nhiễu điện từ xuất phát từ hệ thống đánh lử hoặ á nguồn khá .

Nguồn điện trên ô tô

Nguồn điện trên ô tô l nguồn điện một hiều đ ợ ung ấp bởi u nếu động h l m việ hoặ bởi máy phát điện nếu động đã l m việ . Đ tiết kiệm dây dẫn thuận tiện khi lắp đặt sử hữ … trên đ số á xe ng i t sử dụng thân s n xe ( r body) l m dây dẫn hung (single wire system) Vì vậy đầu âm ủ nguồn điện đ ợ nối trự tiếp r thân xe.

Cá loại phụ tải điện trên ô tô

Cá loại phụ tải điện trên ô tô đ ợ mắ song song v th đ ợ hi l m b loại:

Phụ tải l m việ liên tụ gồm b m nhiên liệu (50  70W) hệ thống đánh lử (20W) kim phun (70  100W) …

Phụ tải l m việ không liện tụ : gồm á đèn ph (mỗi b ng 60W) ốt (mổi b ng 55W) đèn kí h th ớ (mỗi b ng 10W) r dio r (10  15W) á đèn báo trên t ble u (mỗi b ng 2W).

Phụ tải l m việ trong khoản th i gi n ngắn: gồm á đèn báo rẽ (4 x 21W + 2 x 2W), đèn thắng (21W x2) motor điều khi n kính (150W) quạt l m mát động (200W) quạt điều hò nhiệt độ (80W x 2) motor gạt n ớ (30  65W) òi (25 đến 40W) đèn s ng mù (35  50W) òi lui (21W) máy khởi động (800  3000W) mồi thuố (100W) nten (dùng motor kéo 60W) hệ thống xông máy (động Diesel 100  150W) ly hợp điện từ ủ máy nén trong hệ thống lạnh (60W) …

Ngo i r ng i t ũng phân biệt phụ tải điện trên ô tô theo ông suất điện áp l m việ … Cá thiết bị bảo vệ v điều khi n trung gi n.

</div>Trang 5<div class="page_container" data-page="5">

Cá phụ tải điện trên xe hầu hết đều đ ợ mắ qu ầu hì. Tùy theo phụ tải ầu hì giá trị th y đổi từ 5  30A. Dây hảy (Fusible link) l những ầu hì lớn h n 40A đ ợ mắ ở á mạ h hính ủ phụ tải điện lớn hoặ hung ho á ầu hì ùng nh m l m việ th ng giá trị v o khoảng 40 120A. Ngo i r đ bảo vệ mạ h điện trong tr ng hợp hập mạ h trên một số hệ thống điện ôtô ng i t sử dụng bộ ngắt mạ h (CB – circuit breaker) khi quá dòng.

1.2. Kiến thức cơ bản về hệ thống điện ô tô Căn bản về điện, điện tử và bán dẫn

a. Vật dẫn điện: Vật liệu dẫn điện: L vật liệu khả năng ho dòng điện hạy qu một

á h dễ d ng v th ng xuyên. Nếu nh dòng điện đặt v o h i đầu vật liệu á h điện tăng quá trị số n to n thì dòng điện th xuyên qu vật liệu á h điện. Vật liệu dẫn điện th ng l kim loại húng đ ợ đ ợ th ng dùng d ới dạng nguyên hất h y hổn hợp nh : Bạ đồng nhôm v ng….. l những vật liệu dẫn điện tốt.

b. Vật cách điện: L những vật liệu đặt tính khơng ho dịng điện đi qu nh : Sứ thuỷ

tinh mi o su vẹ ni khơng khí….

c. Điện thế: Điện thế h y điện áp l sự thú đẩy dịng điện l u thơng trong mạ h. Điện thế

ng o dòng điện l u thông trong mạ h ng mạnh. Đ n vị đo điện thế l vôn (Votl) (V)

d. Cường độ dòng điện: Điện tử l u thơng tạo th nh dịng điện l u l ợng điện tử hạy trong

mạ h ng lớn thì dịng điện ng độ ng mạnh. Đ n vị đo dòng là Ampe (A).

e. Dòng điện: dòng điện một chiều và dòng điện xoay chiều

dòng điện một hiều bình điện ung ấp dịng điện một hiều vì dịng điện ln luôn hạy theo một hiều nhất định từ d ng s ng âm khi nối với dây dẫn giữ h i . Kí hiệu (DC)

Dòng đ ện xoay c ều l dòng điện hiều v ng độ biến đổi theo th i gi n những

th y đổi n y th ng tuần ho n theo một hu kỳ nhất định. Dòng điện xo y hiều th ng đ ợ tạo r từ á máy phát điện xo y hiều hoặ đ ợ biến đổi từ nguồn điện một hiều bởi một mạ h điện tử th ng g i l bộ nghị h l u dùng á thyristor.

Nguồn xo y hiều đ ợ viết tắt tiếng Anh l AC (viết tắt ủ Alternating Current) và

đ ợ ký hiệu bởi hình ~ (dấu ngã - t ợng tr ng ho dạng s ng hình sin).

</div>Trang 6<div class="page_container" data-page="6">

1.3. Các linh kiện điện tử 1.3.1 Điện trở

Điện trở l một trong những linh kiện điện tử dùng trong á mạ h điện tử đ ản trở dòng điện ủ một vật dẫn điện nếu một vật dẫn điện tốt thì điện trở nhỏ vật dẫn điện kém thì điện trở lớn vật ách điện thì điện trở là vô ùng lớn.

Giá trị điện trở đ ợ s n bằng mã m u á điện trở n y sử dụng trong mạ h điện tử đều đ ợ ghi giá trị theo mã m u. Do đ húng t ần nắm á quy tắ về mã m u đ đ giá trị ho đúng. Ngo i r òn điện trở dán loại sử dụng thông dụng trên á

</div>Trang 7<div class="page_container" data-page="7">

+ Nếu l nhũ v ng thì nhân với 0 01.

1.3.2.Tụ điện

Tụ điện l linh kiện điện tử thụ động đ ợc sử dụng rất rộng rãi trong á mạ h điện tử, chúng đ ợc sử dụng trong á mạ h l nguồn l nhiễu mạ h truyền tín hiệu xo y chiều mạ h tạo d o động .v.v...

Tụ điện gồm á loại nh s u: Tụ giấy tụ

mi tụ gốm tụ m ng nhự tụ hố h ... Hình 1.3 Cấu tạo ủ tụ điện nếu ghép h i hất bán dẫn theo một tiếp giáp P – N t đ ợ một Diode tiếp giáp P -N đặ đi m: Tại bề mặt tiếp xú á điện tử d thừ trong bán dẫn N khuế h tán s ng vùng bán dẫn P đ lấp v o á lỗ trống => tạo th nh một lớp Ion trung ho về điện => lớp Ion n y tạo th nh miền á h điện giữ

</div>Trang 8<div class="page_container" data-page="8">

* Diode Zener:

Cấu tạo: Diode Zener ấu tạo

giống nh á loại diode khá nh ng á hất bán dẫn đ ợ ph tỉ lệ tạp hất o h n đ dịng điện rỉ lớn. Thơng th ng hiện n y trong kĩ thuật ng i t xản suất hủ yếu l diode Sili .

Hình 1.6: Ký hiệu ủ diode Zener

D ode c đ ều n SCR

SCR l linh kiện bán dẫn 3 ự hoạt động nh huy n mạ h đ ợ điều khi n bằng điện. Khi một điện áp khởi động d ng hoặ dòng khởi động đ ợ đặt v o ự ổng G ủ SCR kênh dẫn tạo nên giữ nôt A v tôt C. Dòng hỉ hạy theo một h ớng nhất định qu SCR từ nôt đến tôt (giống nh diode).

SCR đ ợ dùng trong á mạ h huy n mạ h điều khi n ph điều khi n r - le mạ h đảo mạ h xén.

Hình 1.7: Ký hiệu SCR

1.3.5. Transistor bán dẫn

Tr zitor l một linh kiện bán dẫn gồm á miền bán dẫn tạp hất P v N xen kẽ nh u. Tuỳ theo trình tự ủ miền P v miền N t h i loại ấu trú đi n hình l PNP v NPN. Trong hệ thống đánh lử hỉ dùng tr nsistor thuận P – N – P. Tr nzitor l m việ ở hế độ khuế h đại hoặ hế độ huy n mạ h v đảm nhận á ông việ s u:

+ Đ ng v i trị nh một ơng tắ . + Khuế h đại dòng điện trong mạ h. + Điều hỉnh dịng điện trong mạ h.

Hình 1.8: Cá dạng tr nsistor bán dẫn

1.4. Các ký hiệu và cách đọc sơ đồ hệ thống điện ô tô

Nguồn u (B ttery) B ng đèn 1 tim (single fil ment) Tụ điện ( p itor( ondenser))

B ng đèn h i tim (duoble fil ment) Mồi thuố (Cig rette lighter) Còi (Horn)

</div>Trang 9<div class="page_container" data-page="9">

Công tắ ngắt mạ h

Bobine (ignition coil)

Diode

Diode zener B ng đèn (light)

Cảm biến điện từ trong bộ hi điện Led (light emitting diode)

Cầu hì

Đồng hồ đo loại kim (meter n log)

Dây hảy ( ầu hì hính) Đồng hồ đo hiện số (meter digit l)

Mass (Ground) Động điện (motor)

(switch, wiper park) Cảm biến tố độ ( ông tắ

</div>Trang 11<div class="page_container" data-page="11">

1.5. Bố trí dây dẫn điện trên ơ tơ

Hình1.9 a) và b) Bố trí dây điện trên ôtô

Hệ thống điện cơ bản trên ô tô

</div>Trang 12<div class="page_container" data-page="12">

Hình 1.10 Hệ thống điện bản trên ô tô Hệ thống điện bản trên ô tô b o gồm:

1.6. Dụng cụ đo kiểm thông dụng

Đồng hồ đo điện vạn năng (VOM)

Đồng hồ vạn năng l thiết bị đo không th thiếu đ ợ đối với bất kỳ một kỹ thuật viên đ thự hiện ki m tr v sử hữ điện ô tô đồng hồ vạn năng bốn hứ năng hính l : đo điện trở đo điện áp DC (điện áp một hiều) đo điện áp AC (điện áp xo y hiều) v đo dòng điện. Ưu đi m ủ đồng hồ kim (An log) l đo nh nh ki m tr đ ợ nhiều loại linh kiện thấy đ ợ sự ph ng nạp ủ tụ điện tuy nhiên đồng hồ n y hạn hế về độ hính xá v trở kháng thấp khoảng 20KΩ/Vol do vậy khi đo v o á mạ h dòng điện nhỏ húng th ng bị sụt áp.

</div>Trang 13<div class="page_container" data-page="13">

Hình 1.11: Đồng hồ VOM loại kim

Đồng hồ kỹ thuật số (Digit l) một số u đi m so với đồng hồ kim đ l độ hính xá o h n trở kháng ủ đồng hồ o h n do đ không gây sụt áp khi đo v o dòng điện yếu đo đ ợ tầng số điện xo y hiều tuy nhiên đồng hồ n y một số nh ợ đi m l hạy bằng mạ h điện tử nên h y bị hỏng kh nhận đ ợ kết quả hính xá trong tr ng hợp ần đo nh nh không đo đ ợ độ ph ng nạp ủ tụ.

Hình 1.12: Đồng hồ vạn năng loại kỹ thuật số

Ngo i đồng hồ VOM trong sử hữ điện ô tô th phải sử dụng thêm một số dụng ụ sau;

Dụng cụ, vật l ệu, t ết bị

Dụng ụ: đồng hồ VOM v á loại dụng ụ đo thông mạ h Vật liệu: Linh kiện á loại: tụ điện điện trở tr nsistor diode ….

</div>Trang 14<div class="page_container" data-page="14">

Nguồn điện một hiều: pin u á loại. Nguồn điện xo y hiều

Thiết bị: các bước tiến hành khi sử dụng đồng hồ VOM loại kỹ thuật số

8. Lổ ắm que đo âm.

9. Lổ ắm que đo (mA pA). 10. Lổ ắm que đo (A).

15 ÷ 22. Cá hứ năng ủ đồng hồ Hình 1.13 Cấu tạo đồng hồ VOM 2 Chuẩn bị dụng ụ thiết bị - Ch n đúng thiết bị đúng hủng loại v

th ng đo phù hợp.

Thự hiện đo.

B ớ 1: Cắm que đo v o á lổ ắm. Trong hầu hết hứ năng đo que đo âm đ ợ ắm v o ổng COM v que đo d ng ắm v o 1 trong 3 lổ ắm òn lại tùy theo hứ năm đo.

Nếu đo điện áp o phải dùng que đo

</div>Trang 15<div class="page_container" data-page="15">

Chứ năng ki m tr điốt thông mạ h Chứ năng đo điện dung tụ điện

Chứ năng đo ng độ dòng điện mA, A

Chứ năng đo điện trở

Chứ năng đo hiệu điện thế 1 hiều mV

Chứ năng đo hiệu điện thế 1 hiều V Chứ năng đo hiệu điện thế

</div>Trang 16<div class="page_container" data-page="16">

Dụng ụ đo thông mạ h đ ợ sử dụng đ ki m tr thông mạ h trên một đoạn mạ h điện. Nếu trong đoạn mạ h điện đ ợ đo thơng mạ h thì sẽ nguồn điện ung ấp ho dụng ụ v đèn báo sẽ sáng òn ng ợ lại đèn báo sẽ tắt

Hình 1.19: Ki m tr bằng dụng ụ huyên dùng Hình 1.20: Ki m tr bằng đèn

Đo điện áp xoay chiều

Khi đo điện áp xo y hiều t huy n th ng đo về á th ng AC đ th ng AC o h n điện áp ần đo một nấ .

Ví dụ nếu đo điện áp AC 220V t đ th ng AC 250V nếu t đ th ng thấp h n điện áp ần đo thì đồng hồ báo kị h kim nếu đ th nh quá o thì kim báo thiếu hính xá .

Hình 1.21: Đo điện áp xo y hiều

Tuyệt đối không đ th ng đo điện trở h y th ng đo dòng điện khi đo v o điện áp xo y hiều

Nếu nhằm th ng đo đồng hồ sẽ bị hỏng lặp tứ .

Hình 1.22: Th ng đo dòng điện

</div>Trang 17<div class="page_container" data-page="17">

Đ nhằm th ng đo điện trở đồng hồ đo vào nguồn AC sẽ l m hỏng á điện trở trong

Hình 1.23: Th ng đo điện trở

Nếu đ th ng đo áp DC m đo v o nguồn AC thì kim đồng hồ không báo nh ng đồng hồ không ảnh h ởng.

Đ th ng DC đo áp AC đồng hồ không lên kim tuy nhiên đồng hồ không hỏng.

Hình 1.24: Th ng đo diện áp DC

Đo điện áp một chiều DC

Khi đo điện áp một hiều DC t nhớ huy n th ng đo về th ng DC khi đo t đặt que đỏ v o ự d ng (+) nguồn que đen v o ự âm (-) nguồn đ th ng đo o h n điện áp ần đo một nấ .

Ví dụ nếu đo áp DC 110V t đ th ng DC 250V tr ng hợp đ th ng đo thấp h n điện áp ần đo => kim báo kị h kim tr ng hợp đ th ng quá o => kim báo thiếu hính xá .

Hình 1.25: Đo điện áp một hiều DC

</div>Trang 18<div class="page_container" data-page="18">

Nếu t đ s i th ng đo đo áp một hiều nh ng t đ đồng hồ th ng xo y hiều thì đồng hồ sẽ báo s i thông th ng giá trị báo s i o gấp 2 lần giá trị thự ủ điện áp DC tuy nhiên đồng hồ ũng không bị hỏng .

Đ s i th ng đo khi đo điện áp một hiều => báo s i giá trị.

Hình1.26: Th ng đo điện áp xo y hiều

Trường hợp để nhầm thang đo

Chú ý: Tuyệt đối không đ nhầm đồng

hồ v o th ng đo dòng điện hoặ th ng đo điện trở khi t đo điện áp một hiều (DC) nếu khi đo điện áp DC => đồng hồ sẽ bị hỏng á điện trở bên trong

Hình 1.28: Th ng đo điện trở

Đo điện trở và trở kháng

Với th ng đo điện trở ủ đồng hồ vạn năng t th đo đ ợ rất nhiều thứ.

 Đo ki m tr giá trị ủ điện trở

 Đo ki m tr sự thông mạ h ủ một đoạn dây dẫn

 Đo ki m tr sự thông mạ h ủ một đoạn mạ h in

 Đo ki m tr á uộn dây biến áp thông mạ h không

 Đo ki m tr sự ph ng nạp ủ tụ điện

</div>Trang 19<div class="page_container" data-page="19">

 Đo ki m tr xem tụ bị rò bị hập không.

 Đo ki m tr trở kháng ủ một mạ h điện

 Đo ki m tr đi ốt v b ng bán dẫn.

Đ sử dụng đ ợ á th ng đo n y đồng hồ phải đ ợ lắp 2 viên pin ti u 1 5V bên trong, đ xử dụng á th ng đo 1KΩ hoặ 10 KΩ t phải lắp pin 9V.

Để đo chỉ số điện trở ta thực hiện theo các bước sau:

Bước 1: Đ th ng đồng hồ về á th ng đo trở

nếu điện trở nhỏ thì đ th ng X1 Ohm hoặ X10 Ohm, nếu điện trở lớn thì đ th ng X1 Kilo Ohm hoặ 10Kilo Ohm. => s u đ hập h i que đo và hỉnh triết áp đ kim đồng hồ báo vị trí 0 Ohm.

Bước 2: Chuẩn bị đo.

Bước 3: Đặt que đo v o h i đầu điện trở đ

trị số trên th ng đo. Giá trị đo đ ợ = hỉ số th ng đo X th ng đo. Ví dụ: Nếu đ th ng X100 Ohm v hỉ số báo l 27 thì giá trị l = 100 x 27 = 2700 Ohm = 2,7 K Ohm

Bước 4: Nếu t đ th ng đo quá o thì kim

hỉ lên một hút nh vậy đ trị số sẽ khơng hính xác.

Bước 5: Nếu t đ th ng đo quá thấp kim lên

quá nhiều v đ trị số ũng khơng hính xá .

Khi đo điện trở t h n th ng đo s o ho kim báo gần vị trí giữ vạ h hỉ số sẽ ho độ hính xá o nhất.

Hình 1.29: Điều hỉnh triết áp đồng hồ

Cách đọc trị số dòng điện và điện áp khi đo như thế nào?

Khi đo điện áp DC thì t đ giá trị trên vạ h hỉ số DCV.A

Nếu t đ th ng đo 250V thì t đ trên vạ h giá trị o nhất l 250 t ng tự đ th ng 10V thì đ trên vạ h giá trị o nhất l 10. Tr ng hợp đ th ng 1000V nh ng không vạ h n o ghi ho giá trị 1000 thì đ trên vạ h giá trị M x = 10 giá trị đo đ ợ nhân với 100 lần.

Khi đo điện áp AC thì đ giá trị ũng t ng tự đ trên vạ h AC 10V nếu đo ở th ng giá trị khá thì t tính theo tỷ lệ. Ví dụ nếu đ th ng 250V thì mỗi hỉ số ủ vạ h 10 số t ng đ ng với 25V.

Khi đo điện áp một chiều (hoặc xoay chiều)

 Đặt đồng hồ v o th ng đo điện áp DC hoặ AC. Đ que đo đồng hồ v o lỗ ắm "VQ mA" que đen v o lỗ ắm "COM".

</div>Trang 20<div class="page_container" data-page="20">

 Bấm nút DC/AC đ h n th ng đo l DC nếu đo áp một hiều hoặ AC nếu đo áp xo y hiều.

 Xo y huy n mạ h về vị trí "V" hãy đ th ng đo o nhất nếu h biết rõ điện áp nếu giá trị báo dạng thập phân thì t giảm th ng đo s u.

 Đặt th ng đo v o điện áp ần đo v đ giá trị trên m n hình LCD ủ đồng hồ.

 Nếu đặt ng ợ que đo (với điện một hiều) đồng hồ sẽ báo giá trị âm (-).

Đo dòng điện DC (AC)

 Chuy n que đo đồng hồ về th ng mA nếu đo dòng nhỏ hoặ 20A nếu đo dòng lớn.

 Xo y huy n mạ h về vị trí "A".

 Bấm nút DC/AC đ h n đo dòng một hiều DC h y xo y hiều AC.

 Đặt que đo nối tiếp với mạ h ần đo.

 Đ giá trị hi n thị trên m n hình.

Đo điện trở

 Trả lại vị trí dây ắm nh khi đo điện áp .

 Xo y huy n mạ h về vị trí đo "Q" nếu h biết giá trị điện trở thì h n th ng đo o nhất nếu kết quả l số thập phân thì t giảm xuống.

 Đặt que đo v o h i đầu điện trở.

 Đ giá trị trên m n hình.

 Chứ năng đo điện trở òn th đo sự thông mạ h giả sử đo một đoạn dây dẫn bằng th ng đo trở nếu thơng mạ h thì đồng hồ phát r tiến kêu.

Đo tần số

 Xo y huy n mạ h về vị trí "FREQ" hoặ "Hz".

 Đ th ng đo nh khi đo điện áp.

 Đặt que đo v o á đi m ần đo «Đ trị số trên m n hình.

Đo Logic

 Đo Logi l đo v o á mạ h số (Digit l) hoặ đo á hân lện ủ vi xử lý đo Logi thự hất l đo trạng thái điện - Ký hiệu "1" h y không điện "0" á h đo nh s u:

 Xo y huy n mạ h về vị trí "LOGIC".

 Đặt que đỏ v o vị trí ần đo que đen v o m ss.

 M n hình hỉ "▲" l báo mứ logi ở mứ o hỉ "▼" l báo logi ở mứ thấp.

CÂU HỎI ÔN TẬP

Câu 1: Thự hiện đo thông mạ h v điện trở á uộn dây rotor v st tor máy phát ô tô bằng đồng hồ VOM

Câu 2: Thự hiện đo điện áp xo y hiều máy phát ô tô bằng đồng hồ VOM Câu 3: Thự hiện đo điện áp một hiều bằng đồng hồ VOM

</div>Trang 21<div class="page_container" data-page="21">

CHƯƠNG II: HỆ THỐNG KHỞI ĐỘNG Mục t u c tập S u khi h xong h ng n y ng i h th :

- Giải thí h đ ợ s đồ v nguyên lý l m việ ủ mạ h điện hệ thống khởi động v máy khởi động.

- Nắm đ ợ á quy trình tháo lắp máy khởi động ơ tô đúng theo yêu ầu kỹ thuật - Tháo lắp nhận dạng ki m tr bảo d ỡng sử hữ v hẩn đoán h hỏng ủ hệ thống khởi động.

- Thự h nh đấu dây đ ợ hệ thống khởi động ô tô

2.1. Accu khởi động 2.1.1 Công dụng

Accu trong ô tô th ng đ ợ g i là

accu khởi động đ phân biệt với loại accu

sử dụng ở các lĩnh vực khác. Accu khởi động trong hệ thống điện thực hiện chức năng củ một thiết bị chuy n đổi hóa năng thành điện năng và ng ợc lại. Đa số accu khởi động là

loại accu chì – axit. Đặc đi m củ loại accu nêu trên là có th tạo ra dịng điện có cường độ lớn, trong khoảng thời gian ngắn (5 ÷ 10s), có khả năng cung cấp dòng điện lớn (200 800A) mà độ sụt thế bên trong nhỏ,

thích hợp đ cung cấp điện cho máy khởi

A u khởi động òn ung ấp điện ho á tải điện qu n tr ng khá trong hệ thống điện. ung ấp t ng phần hoặ to n bộ trong tr ng hợp động h l m việ hoặ đã l m việ m máy phát điện h phát đủ ông suất (động l m việ ở hế độ thấp) ung ấp điện ho đèn đậu (p rking lights) r dio ssette d á bộ phận nhớ ( đồng hồ hộp điều khi n …) hệ thống báo động…

Hình 2.2 Accu và hệ thống điện

Ngồi ra, accu cịn đ ng v i trò bộ l v ổn định điện áp trong hệ thống điện ô tô khi điện áp máy phát d o động. điện áp ung ấp ủ u l 6 volt 12 volt hoặ 24 volt điện áp u th ng l 12 volt đối với xe du lị h v 24 volt đối với xe tải.

</div>Trang 22<div class="page_container" data-page="22">

Accu cung cấp điện khi:

Động cơ ngừng hoạt động: Điện từ bình accu đ ợ sử dụng đ chiếu sáng, dùng cho các thiết bị điện phụ, hoặc là các thiết bị điện khác khi động c không hoạt động.

Động cơ khởi động: Điện từ bình accu đ ợ dùng cho máy khởi động và cung cấp

dòng điện cho hệ thống đánh lửa trong suốt th i gian động c đang khởi động. Việc khởi động xe là chức năng quan tr ng nhất của accu.

Động cơ đang hoạt động: Điện từ bình accu có th ần thiết đ hỗ trợ cho hệ thống

nạp khi nhu cầu về tải điện trên xe v ợt qua khả năng của hệ thống nạp. Cả accu và máy phát đều ấp điện khi nhu cầu đòi hỏi cao.

2.1.2 Yêu cầu

- Có khả năng khởi động đ ợc động c , độ sụt thế nhỏ. - Phải cung cấp một điện áp ổn định.

- Chịu rung, xóc, và nhiệt độ củ môi tr ng. - Th i gian sử dụng lâu dài.

2.1.3 Phân loại

Bình loại ướt: Bình axit chì có chứa chất điện phân và đ ợ nạp điện trở lại sau khi

phóng.Trong lúc xe khơng hoạt động thì bình điện có hiện t ợng tự phóng điện.Vì vậy việc sạc định kỳ là bắt buộ trong tr ng hợp xe ít di chuy n.

Bình loại khơ: Bình có nguyên lý làm việc và sạc lại giống nh bình ớt,chỉ khác là

khơng có dung dịch điện phân. Nó dùng đ ợ khoảng 18 tháng

Tháo áp nối bình u nếu . Lấy u r khỏi khung đở

</div>Trang 23<div class="page_container" data-page="23">

Bảo d ỡng bình ln ln đ ợc bắt đầu với cách ki m tra bằng mắt. Chẳn hạn nh ki m tra những dấu hiệu đ n giản, trực tiếp hoặc các vấn đề cần phải thay bình mà khơng cần phải đo dịng.

- Ki m tra các vết nứt trên vỏ bình. Ki m tra quanh c c bình vì n i này th ng chịu lực lớn khi tháo hoặc gắn cáp bình. Cần thay bình nếu thấy có bất kỳ vết nứt nào.

Hình 2.3 Quan sát bằng mắt

- Ki m tra vết nứt hoặc gãy củ cáp nối. Thay cáp nối nếu cần thiết.

- Ki m tra sự đ ng ten của các c c bình và axit bẩn bám trên nắp bình. Làm sạ h các c bình và nắp bình bằng n ớ sạch. Dùng vật thích hợp loại bỏ các hoen gỉ cứng bám trên c bình.

- Ki m tra c bình có đủ cứng hay khơng và cáp nối có lỏng không. Siết nhẹ nếu thấy cần.

- Tháo các nắp thông h i trên bình ra và ki m tra mức dung dịch trong bình. Châm thêm n ớ vào các hộc nếu thấy ần đ đủ mức quy định. Cho phép châm nhiều n ớ nh ng không đ ợ châm axit vào. Chỉ nên châm bằng n ớ cất và không đ ợc châm bằng n ớ máy vì sẽ làm giảm tác dụng củ bình.

- Ki m tra mắt chỉ thị. Mắt đỏ nghĩa là bình phóng rất yếu hoặc dung dịch bị cạn. Mức dung dịch sẽ cịn đủ và bình chỉ sạc đ ợ 25% nếu có một ít màu xanh nhạt.

Hình 2.4 Kiểm tra mắt chỉ thị (cửa xem tỉ trọng)

- Ki m tra xem dung dị h có bị bẩn hay không. Điều này gây ra sự chạm bên trong các bản cực và dịng phóng yếu. Nếu đúng nh vậy thì nên thay bình.

</div>Trang 24<div class="page_container" data-page="24">

K m tra tình trạng sạc Tình trạng sạc của accu có th dễ dàng ki m tra bằng một

trong những cách sau:

K m tra tỉ tr ng accu

Tỉ tr ng có nghĩa là khối l ợng chính xác. Một cái phù kế có th đ ợc sử dụng đ so sánh khối l ợng chính xác ủa dung dị h chất điện phân với n ớc. Chất điện phân có nồng độ cao trong một bình accu đã đ ợ nạp điện thì nặng h n chất điện phân có nồng độ thấp trong bình accu đã phóng hết điện. Dung dịch chất điện phân là hỗn hợp axít và n ớc có tỉ tr ng là 1.27.

Bằng cách đo tỉ tr ng củ dung dịch chất điện phân có th cho chúng ta biết đ ợ bình accu đang đầy điện, cần phải sạc hay phải thay thế.

Đeo thiết bị bảo vệ mắt thí h hợp Mở nắp bình u

B p bầu hút ủ phù kế v đ đầu hút v o ngăn gần ự d ng nhất.

Từ từ thả lỏng bầu hút hút vử đủ dung dị h điện phân đ l m nổi đầu đo bên trong lên.

Đ tỉ tr ng hỉ trên đầu đo. Đảm bảo rằng đầu đo đ ợ nổi lên ho n to n Ghi lại giá trị rồi thự hiện lặp lại quá trình ho á ngăn ịn lại. điện áp bình accu khi hở mạch. Đồng hồ kim khơng chính xác và khơng th dùng. 1. Bật đèn đầu lên pha trong vài phút đ loại bỏ nạp bề mặt.

2. Tắt đèn đầu và nối đồng hồ qua hai ực của bình accu

3. Đ c giá trị điện áp. Một bình accu

đ ợ nạp đầy có giá trị 12.6 V. Ng ợc lại Hình 2.6 Ki m tra điện áp hở mạch

</div>Trang 25<div class="page_container" data-page="25">

một bình accu đã hỏng điện áp là 12V.

K m tra bằng máy test dòng

Nếu đo nồng độ dung dịch bằng que đo từng hộ bình cho kết quả tốt thì b ớ tiếp theo ta ki m tra khả năng phóng điện của bình bằng máy test dòng. Nối cáp màu đỏ của máy vào cộ d ng bình,cáp

màu đen của máy test vào cộc âm bình. Sau đo nhấn nút test trong khoảng 2 ÷ 3

giây. Quan sát kim chỉ thị phải nằm trong vùng màu xanh (bình tốt), nếu nằm trong vùng màu vàng nghĩa là bình yếu có th sạc lại và dùng tiếp (dù sạc lại thì vẫn khơng đầy điện và dịng phóng ln khơng cao), cịn nếu kim trong vùng màu đỏ thì phải thay bình.

Hình 2.7 Ki m tra khả năng chịu tải nặng

Qui trình ki m tra ả năng chịu tả nặng

1. Lắp đặt bộ thử tải

2. Tăng tải lên bằng núm điều khi n đến khoảng gấp 3 lần AH hay một nửa CCA 3. Duy trì tải khơng q 15s, ghi nhận giá trị điện áp.

4. Nếu điện áp đ c đ ợ là

9.6V hay cao h n, bình accu cịn tốt

9.5V hay thấp h n, bình accu có khiếm khuyết và cần thay thế.

K m tra rò đ ện Dịng kí sinh

Dịng kí sinh là những dòng nhỏ cần thiết đ hoạt động các thiết bị điện khác nhau giống nh đồng hồ, bộ nhớ máy tính, ảnh báo mà nó tiếp tục hoạt động khi xe đã ngừng, công tắc máy đã đ ng. Tất cả các xe ngày nay đều có dịng kí sinh nó sẽ làm ạn bình accu nếu khơng chạy xe và sạc định kì. Vấn đề nảy sinh khi dịng kí sinh v ợt quá 35mA.

Dòng rị khơng mong muốn là nguyên nhân tại vì sao bình accu tiếp tục phóng điện. Dịng rị khơng mong muốn có th là dịng kí sinh quá mức cho phép hay mặt trên ủa bình accu bị ẩm và ơ xy hóa q mứ , nó có th sinh ra một đ ng

Hình 2.8 Ki m tr dịng kí sinh

</div>Trang 26<div class="page_container" data-page="26">

dẫn giữa hai cực, gây ra dòng rò, th ng là lớn h n 0.5 V cho một bình tự phóng điện. Nó g i là dịng rị nắp bình.

K m tra dòng rò

Đ ki m tra dịng kí sinh quá mức hay tải kí sinh ng i ta dùng ampe kế. Đảm bảo rằng tất cả các tải điện trong xe đều tắt hết, cửa đ ng và chìa khóa xe đ ợc rút ra khỏi ổ cắm. Tháo một trong các cáp nối ra khỏi bình accu, gắn một ampe kế nối tiếp giữa c bình accu và cáp. Giá trị đ đ ợc nên nhỏ h n 35mA. Nếu dòng lớn h n chứng tỏ dòng kí sinh đã v ợt quá định mứ . Một cái gì đ đang nối và gây hết điện bình accu. Ơ tơ ngày nay cho dịng kí sinh khơng v ợt quá 20mA đ duy trì

K m tra sụt áp ở kẹp cực

Điện trở giữ bình u v kẹp ự ũng l một vấn đề ủ u. Mặ dù trông vẫn bình th ng nh ng ơ xít kim loại v ăn mịn nhẹ th gây r điện trở lớn tại vị trí nối vì vậy gây r điện áp r i v giảm dòng điện qu máy khởi động. Cự accu và kẹp ự nên đ ợ l o hùi mỗi khi ki m tr u. Đ ki m tr điện trở hỗ nối húng t thự hiện phép đo điện áp r i khi khởi động xe. Điện áp r i phải 0 volt bất ứ giá trị đ n o m lớn h n 0

volt đều phải l u hùi đi m v ki m tr . Hình 2.10 Ki m tra sụt áp

2.4 Các thông số

+ Thông số điện áp: Đây là những thông số c bản củ bình Accu. Một ngăn bình

có điện thế là 2,14 V. Điện thế củ bình đ ợc nhà chế tạo ghi trên bình.

+ Thơng số về đ ện dung: Là thông số cho ta biết độ lớn của bình Accu hay khả

năng bình cho phóng điện. Dung l ợng của bình Accu là tích số giữa dịng điện phóng với th i gian phóng.

THÔNG SỐ KỸ THUẬT MỘT SỐ ACCU Accu Đồng Nai loại N120

Điện thế: 12 V Chiều rộng: 180 mm Tr ng l ợng bình khơ: 25,4 kg

Dung l ợng: 120 Ah Chiều cao: 209 mm Dung tích axit: 9,8 lit

</div>Trang 27<div class="page_container" data-page="27">

Chiều dài: 502 mm Thật cao: 252 mm Số tấm ực: 19 Accu Đồng Nai loai N150

Điện thế: 12 V Chiều rộng: 220 mm Tr ng l ợng bình khơ: 30,8 kg

Dung l ợng: 150 Ah Chiều cao: 209 mm Dung tích axit: 12 lit Chiều dài: 505 mm Thật cao: 257 mm Số tấm ực: 23 Accu Tia Sáng loai N30

Điện thế: 12 V Chiều cao: 170 mm Dung l ợng: 30 Ah Thật cao: 190 mm

Chiều dài: 240 mm Tr ng l ợng bình khơ: 5,2 kg Chiều rộng: 97 mm Điện cực chì hợp kim

2.5 Nạp cho accu

Nạp với dịng khơng đổ In = const

• Các bình cần nạp đ ợ mắc nối tiếp với nhau

• Dịng nạp đ ợ chỉnh sao cho In = 7/100 dung l ợng củ bình nhỏ nhất.

Ví dụ: cần nạp cho 3 bình 45AH, và hai bình 55AH thì ta chỉnh dòng nạp In =

Tất cả các dụng cụ sạc bình accu đều hoạt động dựa trên nguyên lý: Một dòng điện đ ợ cấp cho accu đ chuy n đổi hóa h trong các ngăn accu. Không đ ợ nối đầu sạc hay gỡ ra trong tr ng hợp máy sạc đang bật. Làm theo những chỉ dẫn khi sạc củ nhà sản xuất. Không cố gắng sạc một bình accu khi mà dung dịch điện phân củ nó đã đ ng băng. Khi sử dụng một máy sạc luôn luôn gỡ cáp nối mát cho accu. Điều đ giảm thi u khả năng gây h hỏng cho máy phát và các bộ phận điện tử trên xe. Bình accu có th đ ợ xem là hoàn toàn đầy điện khi tất cả các ngăn đều giải phóng ra khí và tỉ tr ng củ dung dịch điện phân không thay đổi trong h n một gi . Nạp chậm là 5 đến 10A trong khi nạp nhanh là 15A hay lớn h n. Nạp chậm thì đ ợ a chuộng h n.

Những qui định chung khi sạc accu:

Luôn luôn mở nắp trong suốt q trình nạp

Ln ln làm theo những chỉ dẫn củ nhà sản xuất.

</div>Trang 28<div class="page_container" data-page="28">

Luôn ln sạc bình accu ở những n i thơng khí tốt, đeo bảo vệ mắt và găng tay. Luôn luôn tránh đ gần tia lửa và ng n lửa (Tránh hút thuố gần)

Tỉ lệ giống nh khi ph ng nh nh thì nạp nh nh ph ng hậm thì nạp hậm (Nếu nghi ng thì thự hiện nạp hậm)

Không bao gi sạc khi accu đang lắp trên xe. Gỡ accu ra rồi mới nạp.

Điện áp sạc cao quá có khả năng làm h hỏng các thiết bị điện trên xe. Ki m tra tỉ tr ng ung dịch sau từng khoảng th i gian.

Ki m tr nhiệt độ u khi đ ng sạ bằng á h s v o mặt ạnh nếu nhiệt độ o quá ng ng sạ h nguội

Những cẩn trọng khi sử dụng accu:

Chất điện phân trong bình accu là hỗn hợp củ acid sulfuric và n ớc. Acid sulfuric thì có tính ăn mịn rất cao và có th gây th ng tích trên da và mắt. Luôn luôn mang đồ bảo hộ khi tiếp xúc với bình accu. Khi bị dung dịch acid dính vào tay phải rửa ngay bằng nhiều n ớc, khi văng vào mắt phải rửa bằng n ớc ngay và khám y tế càng sớm càng tốt. Khi nạp accu, khí Hydrogene đ ợc giải phóng vì vậy phải tránh xa ng n lửa và tia lửa điện nếu khơng có th gây ra cháy nổ nghiêm tr ng.

2.6 Hệ thống khởi động 2.6.1 Công dụng

Hệ thống khởi động ô tô l một trong những bộ phận qu n tr ng ủ hệ thống điện ô tô…N hoạt động nh v o hệ thống điện qu á r le điều khi n. điều khi n hoạt động ủ motor đ giúp kí h hoạt hệ thống đánh lử v hệ thống nhiên liệu khi đ động đ ợ khởi động. Đ khởi động động c thì trục khuỷu phải quay nhanh h n tố độ quay tối thi u. Tốc độ quay tối thi u đ khởi động động c khác nhau tùy theo cấu trúc động c và tình trạng hoạt động, th ng từ 40 - 60 vòng/ phút đối với động c xăng và từ 80 - 100 vòng/phút đối với động c Diesel.

2.6.2 Yêu cầu

- Máy khởi động phải l m qu y đ ợ trụ khuỷu động với tố độ thấp nhất m động th nổ đ ợ .

- Mô men truyền động phải đủ lớn đ khởi động động - Phải đảm bảo khởi động lại đ ợ nhiều lần

- Nhiệt độ l m việ không đ ợ quá giới hạn ho phép

- Tỷ số truyền từ bánh răng ủ máy khởi động v bánh răng ủ bánh đ nằm trong giới hạn từ 9 đến 18.

- Chiều d i dây dẫn nối từ accu đến máy khởi động phải nằm trong giới hạn quy định thông th ng nhỏ h n một mét.

</div>Trang 29<div class="page_container" data-page="29">

2.6.3 Sơ đồ đấu dây hệ thống khởi động

Đối với xe hộp số tự động mạ h khởi động thêm ông tắ n tồn (Inhibitor swit h). Cơng tắ n y hỉ nối mạ h khi t y số ở vị trí N P. Trên một số xe hộp số

Máy khởi động gồm h i th nh phần hính r le i khớp v motor khởi động.

R le g i khớp đ ng v i trị l một ơng tắ dẫn động điện tới motor khởi động động th i giúp g i khớp bánh răng dẫn động v o vòng răng bánh đ . B o gồm ơng tắ hính piston lò xo hồi vị piston trụ piston uộn hút uộn giữ v lị xo dẫn động.

</div>Trang 30<div class="page_container" data-page="30">

Hình 2.13 Cấu tạo máy khởi động

P ân loạ máy ở động

- Phân loại theo hiệu điện thế sử dụng:

Hình 2.14 Cá á h đấu dây kí h từ trên máy khởi động - Phân loại theo bố trí hổi th n:

+ Ki u bố trí hổi th n h ớng tâm. + Ki u bố trí hổi th n d thân. - Theo ấu truyền động:

</div>Trang 31<div class="page_container" data-page="31">

+ Ki u không bánh răng giảm tố . + Ki u bánh răng giảm tố .

Hình 2.15 Cá loại máy khởi động.

2.8 Tháo lắp máy khởi động

2.8.1 Quy trình tháo máy khởi động ra khởi động cơ

Tháo cáp âm accu, trên các xe đ i mới tr ớc khi tháo cáp âm ra khỏi accu hãy ghi lại những thông tin l u trong ECU nh : + Tháo đai ốc bắt cáp máy khởi động + Tháo cáp máy khởi động ra khỏi máy khởi động.

+ Tháo bu lông bắt máy khởi động với động lấy máy khởi động r ngo i. + Vệ sinh s bộ bên ngo i máy khởi động.

Hình 2.16 Tháo cáp âm accu

Hình 2.17 Tháo nắp bảo vệ ngắn mạ h máy khởi động

</div>Trang 32<div class="page_container" data-page="32">

2.8.2 Quy trình tháo rời máy khởi động ra chi tiết a. Tháo cụm công tắc từ

- Tháo đai ốc bắt và tháo dây dẫn. - Tháo 2 đai ố và kéo công tắc từ về

Hình 2.18 Tháo ông tắ từ máy khởi động

b. Tháo cụm stator và rotor

- Tháo 2 bu lông. - Tháo nắp đầu cổ góp.

- Tách vỏ khởi động ra khỏi stator. - Tháo cần dẫn động.

Hình 2.19 Tháo ụm st tor v rotor máy khởi động

c. Tháo lò xo chổi than

- Giữ trục của rotor lên ê tô giữa những tấm nhôm hay giẻ.

</div>Trang 33<div class="page_container" data-page="33">

d. Tháo chổi than

- Tháo chổi than trong khi ép bằng tơ-vít dẹt.

Hình 2.22 Cách tháo chổi than

- Tháo lị xo chổi than ra khỏi tấm cách điện giá đỡ.

Hình 2.23 Cách tháo lị xo chổi than

Tháo tấm cách điện giá đỡ chổi than.

Hình 2.24 Tháo tấm cách điện

e. Tháo ly hợp máy khởi động

Tháo cụm rotor củ máykhởi động ra khỏi stator và giữ rotor lên ê tô giữa những tấm nhơm hay giẻ.

Hình 2.25 Tháo cụm rotor

</div>Trang 34<div class="page_container" data-page="34">

Tr ợt bạc chặn xuống d ới bằng cách gõ vào nó bằng đầu tơvít dẹt

Hình 2.26 Tháo bạc chặn

Mở miệng của phanh hãm bằng đầu tơ vít dẹt và tháo phanh hãm ra

2.8.3 Quy trình lắp máy khởi động

Quy trình lắp đ ợ thự hiện ng ợc với quy trình tháo cần chú ý - Lắp đúng vị trí các cực và giắc nối.

- Bơi một ít mỡ vào các ổ trục. - Cần gạt phải lắp đúng vị trí.

- Lắp chổi than nên dùng móc lị xo kéo chổi than lên đ lắp rotor. - Các đệm cách điện phải lắp đầy đủ.

- Khi lắp xong rotor phải quay nhẹ nhàn.

</div>Trang 35<div class="page_container" data-page="35">

- Nối cáp âm vào và ki m tra, sau khi hoàn tất phải phục hồi lại những thông tin củ xe đã đ ợ ghi lại lúc tr ớc.

- Sau khi lắp cần ki m tra toàn bộ chi tiết lần cuối và khởi động thử.

2.9 Kiểm tra

K m tra tổng quát

Ki m tra bằng mắt th ng xem vỏ solenoy ( r l e g i k h ớ p ) có bị nứt vỡ biến dạng khơng. Chổi than có bị mịn, cổ góp có bị cháy rỗ hay khơng.

K m tra phần cơ

+ Ki m tra xem lò xo hồi vị củ r le g i khớp + Ki m tra c cấu cài khớp.

Hình 2.30 Ki m tra độ cong trụ rotor - Ki m tra sự cách điện của

rotor

- Dùng đồng hồ VOM bật ở thang đo Rx1. Một đầu que đo chạm vào lõi rotor, một đầu chạm vào cổ góp. Nếu kim lên là bị chạm, kim

</div>Trang 36<div class="page_container" data-page="36">

- Ki m tra sự thông mạ h giữa các thanh dẫn điện củ cổ góp

- Kẹp 2 đầu que đo vào cổ góp và xoay cổ góp nếu kim lên là tốt, kim trả về là chỗ đó bị đứt.

Hình 2.32 Ki m tra sự thơng mạch

- Ki m tr hạm mạ h á khung dây rotor (ki m tr hạm hập uộn dây rotor)

- Đặt rotor lên máy ki m tr hạm mạ h đặt l ỡi song song với lõi v qu y rotor bằng t y nếu khung dây bị hạm mạ h thì sẽ l m ho l ỡi hút xuống.

- Khung dây bị hạm l hiện t ợng á lớp á h điện bị bong r làm á khung dây hạm nh u. Điều

n y sẽ l m th nh một mạ h kín. Hình 2.33 Ki m tr hạm mạ h khung dây rotor Trong một rotor á khung

dây đ ợ quấn ở rì ngo i ủ rotor nh ấu tạo ủ máy ki m tr số đ ng sứ đi v o lõi rotor bằng số đ ng sứ đi r . Do vậy trên á khung dây sinh r sứ điện động thuận v sứ điện động ng ợ tổng ủ húng bằng không nên khơng dịng điện đi qu khung.

Nếu á khung bị hạm một mạ h kín hình th nh l m mất trạng thái ân bằng tạo nên dòng điện hạy qu khung.từ tr ng ủ

</div>Trang 37<div class="page_container" data-page="37">

Ki m tra sự thông mạch cuộn stato

- Dùng VOM bật ở thang đo Rx1. Chập 2 que đo vào 2 đầu dây cuộn stator. Kim lên là tốt, kim không lên là bị đứt.

- Ki m tra sự chạm mát của cuộn dây với vỏ

- Một đầu que do chạm vào đầu dây, đầu còn lại chạm vào vỏ. Kim không lên là tốt, kim lên là bị chạm mát.

Hình 2.35 Kiểm tra stator

b. Kiểm tra solenoy

Ki m tra cuộn hút

Dùng đồng hồ VOM bật ở thang đo Rx1, 1đầu que đo chạm vào chân ST ( ực 50), 1 đầu chạm vào chân nối với MKĐ ( ực C). Kim lên cuộn hút còn tốt, kim không lên cuộn hút bị đứt.

Hình 2.36 Kiểm tra cuộn hút

Ki m tra cuộn giữ 1 đầu que đo

chạm vào chân ST( ực 50), 1 đầu que đo chạm vào vỏ. Kim lên cuộn giữ

còn tốt kim khơng lên cuộn giữ bị đứt

Hình 2.37 Kiểm tra cuộn giữ d. Kiểm tra chổi than

</div>Trang 38<div class="page_container" data-page="38">

- Ki m tra chiều cao chổi than, yêu ầu chiều cao chổi than phải lớn h n ½ chiều cao nguyên thuỷ. Nếu mòn quá phải thay mới.

- Ki m tra bề mặt tiếp xúc củ chổi than, yêu cầu tiếp xúc phải đều không bị cháy rỗ. Nếu tiếp xuc không

đều dùng giấy nhám mịn chà lại. Hình 2.38 Kiểm tra chổi than

e. Kiểm tra ly hợp máy khởi động

- Quay ly hợp máy đề bằng tay và ki m tra xem khớp một chiều có ở trạng thái hãm hay khơng

Hình 2.40 Kiểm tra ly hợp khởi động

Đấu dây cho r le khởi động nh s đồ rồi ấp điện cho r le hoạt động. Cơng tắc từ cịn tốt nếu bánh răng bendix bật ra khi dây 3 đ ợc nối.

Hình 2.41 Đấu dây r le khởi động

- Lắp r le khởi động lên máy khởi động.

Các đi m bôi mỡ và bảng giá trị lực siết của máy khởi động.

Hình 2.42 Lắp r le v o máy khởi động

f. Kiểm tra điện áp

</div>Trang 39<div class="page_container" data-page="39">

K m tra điện áp của accu

Khi máy khởi động hoạt động điện áp ở cực củ accu giảm xuống do điện áp accu nhất định tồn tại khi máy khởi động bắt đầu làm việc. Do đ cần phải đo điện áp cực của accu sau đây khi động c đang quay khởi động

Hình 2.43 Kiểm tra điện áp

Thực hiện theo các bước sau:

Bật khoá điện đ n vị trí START và tiến hành đo điện áp giữa các cực của accu. Điện áp tiêu chuẩn: 9.6 V hoặc cao h n

Nếu điện áp đo đ ợ thấp h n 9.6 V thì phải thay thế accu.

Nếu máy khởi động không hoạt động hoặc quay chậm, thì tr ớ hết phải ki m tra xem accu có bình th ng khơng.

Thậm chí ngay cả khi điện áp ở cực củ accu đo đ ợ là bình th ng, thì nếu các ực củ accu bị mịn hoặc rỉ cũng có th làm cho việc khởi động khó khăn vì điện trở tăng lên làm giảm điện áp đặt vào motor khởi động khi bật khố điện đ n vị trí START.

</div>Trang 40<div class="page_container" data-page="40">

Đ thử hoạt động củ khởi động, hãy cấp điện áp trực tiếp từ accu vào và ki m tr từng hứ năng riệng biệt.

Chú ý: Do ấp điện áp u v o máy khởi động trong khoản th i gi n d i sẽ l m háy

uộn dây hãy giới hạn mỗi lần thử từ 3 đến 5 giây.

Cũng nh hãy tiến h nh á phép thử trên theo trình tự do húng đ ợ quy định đ ki m tr lần l ợt hoạt động ủ máy khởi động.

Hãy hi u rõ quy trình tr ớ khi bắt đầu th o tá . Thử hứ năng kéo ủ máy khởi

động

Ki m tr rằng ông tắ từ ủ máy khởi động hoạt động bình th ng Tháo dây dẫn ủ uộn dây St tor r khỏi ự C đ tránh ho máy khởi

Gợi ý: Khóa điện tạo r trạng thái St rt khi bậ khởi động. Sau đ hãy l m ho dòng điện hạy đến uộn hút và uộn giữ ki m tr rằng bánh răng hủ động đã hạy r .

Nếu bánh răng hủ động không hạy r hãy th y ụm ông tắ từ máy khởi động.

Hình 1.36 Thử hứ năng kéo ủ máy khởi động 1 Thân máy khởi động 6 Đầu thử A

2 Cự 50 7 Cuộn giữ 3 Cự C 8 Cuộn hút 4 dây dẫn uộn St to 9 Br hủ động

5 Cự 30

</div>