Xây dựng quy trình phát hiện đột biến gen abcd1 liên quan đến loạn dưỡng não chất trắng

<span class="text_page_counter">Trang 1</span><div class="page_container" data-page="1">

<b>Xây dựng quy trình phát hiện</b>

<i><b>đột biến gen ABCD1 liên quan đến </b></i>

<b>loạn dưỡng não chất trắng</b>

<b>TS. Triệu Tiến Sang</b>

Bộ môn Sinh học và Di truyền Y học, Học viện Quân Y

</div><span class="text_page_counter">Trang 2</span><div class="page_container" data-page="2">

Đặt vấn đề

<small>▪</small> Triệu chứng: tê liệt hệ thần kinh, liệt chi dưới, mất thị

</div><span class="text_page_counter">Trang 3</span><div class="page_container" data-page="3">

<i><b>Gen ABCD1 và protein </b></i>

- Protein ALDP: cấu tạo từ 745 axit amin.

- Cho đến tháng 11/2020, xác định được 852 đột biến không tái diễn gây bệnh (www.x-ald.nl).

</div><span class="text_page_counter">Trang 4</span><div class="page_container" data-page="4">

<b>Cơ chế gây bệnh</b>

<small>Kemp, Stephan. (2014)</small>

</div><span class="text_page_counter">Trang 6</span><div class="page_container" data-page="6">

<b>Mục tiêu nghiên cứu</b>

Xây dựng quy trình chẩn đoán gen ABCD1 gây bệnh Loạn dưỡng não chất trắng.

Ứng dụng chẩn đoán bệnh trên mẫu tế bào phôi sinh thiết.

</div><span class="text_page_counter">Trang 7</span><div class="page_container" data-page="7">

<b>Đối tượng nghiên cứu</b>

<small>-</small> Mẫu máu: một gia đình vợ chồng (vợ: N.T.T. – 26 tuổi; chồng: V.Đ.H. – 28 tuổi), bác trai bên vợ bị bệnh, bà ngoại mang gen, có tiền sử gia đình phía vợ có người mắc bệnh loạn dưỡng não chất trắng.

<small>-</small> Mẫu phôi thụ tinh nhân tạo: 7 mẫu (TR1 – TR7) được sinh thiết vào ngày 5, 1 mẫu (TR8) được sinh thiết vào ngày 6.

</div><span class="text_page_counter">Trang 8</span><div class="page_container" data-page="8">

<small>●</small> Hóa chất sử dụng để tách ADN từ mẫu máu: kit G-spin™ Total DNA Extraction Kit (iNtRON Biotechnology – Hàn Quốc).

<small>●</small> Hóa chất sử dụng để khuếch đại tồn bộ hệ gen (WGA).

<small>●</small> Hóa chất cho kỹ thuật PCR: GoTaq Green Mastermix 2X (Promega – Hoa Kỳ); nước khử ion.

<small>●</small> Hóa chất chạy điện di kiểm tra sản phẩm PCR: agarose, TBE 1X, ethidium bromide, thang chuẩn ADN (100 bp – 1000 bp và 100 bp – 1500 bp) (Cleaver Scientific – Anh).

<small>●</small> Hệ thống trang thiết bị và máy móc đạt yêu cầu về kỹ thuật và an tồn phịng thí nghiệm tại Labo thuộc Bộ môn Sinh học và Di truyền y học, Học viện Quân y.

<b>Hóa chất và vật liệu</b>

</div><span class="text_page_counter">Trang 10</span><div class="page_container" data-page="10">

<b>Kết quả tách chiết và khuếch đại hệ </b>

</div><span class="text_page_counter">Trang 11</span><div class="page_container" data-page="11">

<b>Kết quả giải trình tự exon mẫu NTT-ABCD1</b>

<b>Phát hiện đột biến dị hợp tử c.854G>C (p.Arg285Pro) trên</b>

<i>exon 1 của gen ABCD1 của mẫu NTT-ABCD1 (ADN của người </i>

mẹ).

</div><span class="text_page_counter">Trang 12</span><div class="page_container" data-page="12">

<b>Kết quả thiết kế cặp mồi</b>

Thiết kế cặp mồi nhằm khuếch đại đoạn gen mang đột biến c.854G>C.

</div><span class="text_page_counter">Trang 13</span><div class="page_container" data-page="13">

<b>Kết quả tối ưu phản ứng PCR</b>

199 bp

<i>M: thang chuẩn marker 100 bp.</i>

</div><span class="text_page_counter">Trang 14</span><div class="page_container" data-page="14">

<b>Phản ứng PCR với ADN của mẫu NTT-ABCD1</b>

199 bp

<i>M: thang chuẩn marker 100 bp.</i>

</div><span class="text_page_counter">Trang 15</span><div class="page_container" data-page="15">

Vị trí khoanh trịn đỏ thể hiện đột biến thay thế G thành C, thể hiện kiểu gen dị hợp tử giống như kết quả NGS.

</div><span class="text_page_counter">Trang 16</span><div class="page_container" data-page="16">

<b>Kết quả ứng dụng quy trình lên mẫu tế bào phôi sinh thiết</b>

<i>M: Thang chuẩn marker (100 bp); (+): ADN mẫu NTT-ABCD1;TR1 – TR8: ADN của 8 mẫu tế bào phôi sinh thiết sau khuếch đại</i>

</div><span class="text_page_counter">Trang 17</span><div class="page_container" data-page="17">

<b>Kết quả giải trình tự theo ngun lí Sanger với ADN tế bào phơi</b>

<b><small>TR1. Bình thường, khơng mang </small></b>

<small>alen đột biến</small>

<b><small>Tương tự với mẫu TR5, </small></b>

<b><small>TR7.</small></b>

</div><span class="text_page_counter">Trang 18</span><div class="page_container" data-page="18">

<b>Kết quả giải trình tự theo ngun lí Sanger với ADN tế bào phơi</b>

<b><small>TR4. Bình thường, mang alen </small></b>

<small>đột biến</small>

<b><small>Tương tự với mẫu TR2, TR3, </small></b>

<b><small>TR8.</small></b>

</div><span class="text_page_counter">Trang 19</span><div class="page_container" data-page="19">

<b><small>TR6. Bị bệnh.</small></b>

<b>Kết quả giải trình tự theo ngun lí Sanger với ADN tế bào phơi</b>

</div><span class="text_page_counter">Trang 20</span><div class="page_container" data-page="20">

<b><small>•</small>03 phơi (TR1, TR5, TR7) có kiểu gen đồng hợp kiểu dại</b>. → Sàng lọc bất thường NST→ Chuyển phơi.

<b><small>•</small>04 phơi (TR2, TR3, TR4, TR8) có kiểu gen dị hợp</b>.

<b><small>•</small>01 phơi (TR6) có kiểu gen đồng hợp đột biến</b>.

<b>Kết quả giải trình tự theo ngun lí Sanger với ADN tế bào phơi</b>

</div><span class="text_page_counter">Trang 21</span><div class="page_container" data-page="21">

<b>PHÂN TÍCH STR LIÊN KẾT</b>

</div><span class="text_page_counter">Trang 22</span><div class="page_container" data-page="22">

<b>Kết quả giải trình tự thế hệ mới ứng dụng </b>

</div><span class="text_page_counter">Trang 23</span><div class="page_container" data-page="23">

<b>Kết luận</b>

<i>• Xây dựng được quy trình phát hiện đột biến gen ABCD1 liên quan đến loạn dưỡng não chất trắng.</i>

• Ứng dụng được quy trình chẩn đốn đột biến gen liên quan đến loạn dưỡng não chất trắng trên mẫu tế bào phôi sinh thiết.

</div><span class="text_page_counter">Trang 24</span><div class="page_container" data-page="24">

<b>Xin chân thành cảm ơn!</b>

</div>