SKKN địa lý THPT
Bạn đang xem bản rút gọn của tài liệu. Xem và tải ngay bản đầy đủ của tài liệu tại đây (6.96 MB, 82 trang )
<span class="text_page_counter">Trang 2</span><div class="page_container" data-page="2">
NỘI DUNG <b>TRANG</b>
THÔNG TIN VỀ SÁNG KIẾN………
BÁO CÁO SÁNG KIẾN PHẦN I: ĐIỀU KIỆN, HOÀN CẢNH NẢY SINH SÁNG KIẾN…..
2 PHẦN II: MÔ TẢ GIẢI PHÁP I. MÔ TẢ GIẢI PHÁP TRƯỚC KHI TẠO RA SÁNG KIẾN………
4 II. MÔ TẢ GIẢI PHÁP SAU KHI TẠO RA SÁNG KIẾN A. ĐẶT VẤN ĐỀ………..………...
5 B. TÍNH MỚI, TÍNH KHÁC BIỆT CỦA SÁNG KIẾN……….. 6
C. PHẠM VI VÀ ĐỐI TƯỢNG ÁP DỤNG SÁNG KIẾN………….. 6
D. NHỮNG THUẬN LỢI VÀ KHÓ KHĂN TRONG VIỆC ÁP DỤNG SÁNG KIẾN VÀO DẠY HỌC ĐỊA LÍ LỚP 11: ………….. 1.2. Những ưu điểm của infographic ……… 9
1.3. Lợi ích của việc sử dụng infographic trong học tập Địa lí………
10 1.4. Các loại infographic khác nhau………. 11
2. Các phần mềm hỗ trợ thiết kế infographic………... 15
3. Piktochart: công cụ tạo infographic online đơn giản……… 20
3.1.Ưu điểm, hạn chế của công cụ piktochart ... 20
3.2. Sử dụng công cụ piktochart thành lập infographic phục vụ dạy học Địa lí 11………..
4. Thiết kế và sử dụng infographic trong dạy học Địa lí 11 33
</div><span class="text_page_counter">Trang 3</span><div class="page_container" data-page="3">4.2. Sử dụng infographic trong dạy học Địa lí 11………. 55
PHẦN III. HIỆU QUẢ DO SÁNG KIẾN ĐEM LẠI 1. Hiệu quả kinh tế: ………...
</div><span class="text_page_counter">Trang 4</span><div class="page_container" data-page="4">BÁO CÁO SÁNG KIẾN
<i><b>PHẦN I: ĐIỀU KIỆN, HOÀN CẢNH NẢY SINH SÁNG KIẾN</b></i>
Ngày nay,cuộc cách mạng khoa học – kĩ thuật phát triển như vũ bão kéo theo những thay đổi lớn lao trong đời sống kinh tế - xã hội, khi mà Thế giới đang bước vàothời đại của tồn cầu hóa và phát triển bền vững thì ngành giáo dục và đào tạo đang đứng trước những thách thức và vận hội mới. Để đảm bảo phát triển bền vững, nhiều quốc gia đã không ngừng đổi mới giáo dục để nâng cao chất lượng nguồn nhân lực, trang bị cho các thế hệ tương lai nền tảng văn hố vững chắc và năng lực thích ứng cao với sự thay đổi của Thế giới. Đổi mới giáo dục đã trở thành xu thế mang tính tồn cầu.
Trong những năm gần đây, dạy học Địa lí đã có những chuyển biến tích cực. Nhiều phương pháp dạy học mới đã được áp dụng nhằm phát huy tính tích cực, chủ động và sáng tạo của học sinh (HS) trong quá trình học tập. Việc sử dụng infographic ( đồ họa thông tin) được đánh giá là một cơng cụ quan trọng và có hiệu quả để đổi mới phương pháp dạy học. Infographic là một công cụ có giá trị cho giao tiếp trực quan. Các infographic sáng tạo, độc đáo về mặt hình ảnh nhất thường hiệu quả nhất vì chúng thu hút sự chú ý và kích thích tư duy sáng tạo của HS. Khi triển khai các chủ đề thay bằng việc giáo viên (GV) phải đưa ra một lượng kiến thức bằng kênh chữ khá lớn thì thơng qua infographic, kiến thức được hệ thống hóa dưới dạng sơ đồ, biểu đồ, các đường nối, cộng thêm màu sắc của các đường nối, màu sắc của các đơn vị kiến thức. Điều này làm thông tin trở nên hấp dẫn hơn, gây sự chú ý của HS hơn. Việc thông tin được đơn giản hóa, trình bày logic khơng chỉ giúp HS dễ ghi nhớ hơn mà còn giúp HS hiểu được thơng tin, điều mà kênh chữ rất khó làm được. Một nghiên cứu được thực hiện bởi Brooke Barnett và Barbara Miller, cơng bố trên Tạp chí Nghiên cứu Báo chí Mùa đơng 2010 cho biết: "Đồ họa giúp người đọc dễ hiểu hơn văn bản nhưng kém hiệu quả trong việc truyền đạt các khái niệm trừu tượng và phức tạp. Trong khi đó, văn bản giúp giải thích chi tiết... Kết hợp văn bản và đồ họa cho phép tận dụng lợi thế và làm giảm điểm yếu của cả hai phương tiện."
</div><span class="text_page_counter">Trang 5</span><div class="page_container" data-page="5">Qua khảo sát việc giảng dạy hiện nay ở các trường phổ thông cho thấy đa số GV thường xuyên sử dụng Powerpoint để dạy học với mức độ khá cao (96,2%). Tuy nhiên, GV chỉ sử dụng dưới hình thức minh họa nội dung kiến thức bài giảng, trình chiếu bài tập- đáp án hoặc lời giải thích. Như vậy, phần mềm Powerpoint chỉ như thay thế một quyển sách giáo khoa (SGK), thay thế phấn trắng, bảng đen và giúp GV thuận tiện hơn trong việc nêu yêu cầu đề bài.
HS chỉ biết đến infographic nhưng chưa được trực tiếp trải nghiệm và sử dụng infographic. Bên cạnh đó, một số HS khi được trải nghiệm, tiếp xúc với infographic trong quá trình đọc hiểu đều đánh giá rất cao bởi những tính năng mà infographic mang lại. Đồng thời, các em cũng bày tỏ sự kì vọng, mong muốn về việc được sử dụng infographic nhiều hơn trong các tiết học.
Chính vì thế, việc thiết kế và sử dụng các infographic để xây dựng thành một bộ tư liệu, phục vụ cho q trình dạy học Địa lí nói chung, dạy học Địa lí 11 nói riêng, có một ý nghĩa rất lớn. Nó sẽ tạo ra một cái nhìn mới mẻ và khác biệt cho các vấn đề Địa lí tưởng như khơ khan, trừu tượng. Bộ tư liệu infographic cũng góp vào kho học liệu số như một nguồn tư liệu hữu ích, cùng với sách điện tử, bài kiểm tra dưới dạng tệp tin, các bài phát biểu, chương trình truyền hình, cho đến các loại hình ảnh, video, phim ảnh, hay các trang web chia sẻ tài nguyên…khác để GV và HS có thể tham khảo.
Hiện nay có rất nhiều phần mềm làm infographic như Canva, Vizualize, Google Developers, Easel.ly, Piktochart… Qua q trình tìm hiểu tơi nhận thấy phần mềm Piktochart với những ưu điểm của nó như cung cấp nhiều tùy chọn như điều chỉnh màu và font, chèn ảnh hay tự tải ảnh lên; hệ thống icons phong phú, các công cụ như bản đồ, biểu đồ rất phù hợp khi thiết kế infographic Địa lí, tương đối dễ sử dụng, kể cả với những người có trình độ tin học căn bản, tơi đã lựa chọn phầm mềm này để thiết kế các infograpic cho chương trình Địa lí 11.
Xuất phát từ những lý do trên, tơi đã có sáng kiến “ Thiết kế và sử dụng
<i>Infographic </i>trong dạy học Địa lí 11( Bộ sách Kết nối tri thức với cuộc sống) bằng phần mềm Piktochart”
</div><span class="text_page_counter">Trang 6</span><div class="page_container" data-page="6">PHẦN II: MÔ TẢ GIẢI PHÁP
<b>I.</b> MÔ TẢ GIẢI PHÁP TRƯỚC KHI TẠO RA SÁNG KIẾN Chương trình giáo dục phổ thơng (GDPT) 2018 được xây dựng theo mơ hình phát triển năng lực, thơng qua những kiến thức cơ bản, thiết thực, hiện đại và các phương pháp tích cực hóa hoạt động của người học, giúp HS hình thành và phát triển những phẩm chất và năng lực mà nhà trường và xã hội kì vọng. Quan điểm này được thể hiện nhất quán ở nội dung giáo dục, phương pháp giáo dục và đánh giá kết quả giáo dục của các môn học. Trong bối cảnh thời đại công nghệ 4.0, việc áp dụng công nghệ, khoa học kĩ thuật, các công cụ, phương tiện hiện đại trở nên phổ biến trong rất nhiều lĩnh vực của cuộc sống, trong đó có giáo dục. Các bài học có sự kết hợp, hỗ trợ của công nghệ (máy chiếu, thiết bị nghiên cứu…), các ứng dụng, phần mềm (như PowerPoint, Kahoot, Menti)… đang góp phần không nhỏ trong việc nâng cao chất lượng dạy học. Vì vậy, sử dụng cơng nghệ trong dạy học đã và đang là vấn đề được nhiều quốc gia quan tâm, nghiên cứu và thực hiện. Trên thực tế số lượng GV áp dụng công nghệ trong dạy học cịn khá ít, chủ yếu chỉ dừng lại ở việc khai thác các kênh hình và kênh chữ có sẵn trong SGK. Các phương tiện dạy học truyền thống thường được sử dụng là bản đồ, tranh ảnh và biểu đồ, bảng số liệu…. So với các phương tiện dạy học này, infographic phục vụ cho dạy học Địa lí đáp ứng được tính trực quan, mới lạ, thể hiện tốt nội dung chính yếu của bài học.
Đặc biệt, với lượng thông tin quá lớn yêu cầu HS cần ghi nhớ, vận dụng trong các môn học như hiện nay, rõ ràng việc cần có những phương tiện dạy học mới nhằm đơn giản hóa cách thức thể hiện thơng tin để hỗ trợ đắc lực cho việc tiếp nhận của người học là một yêu cầu cấp thiết và infographic là một giải pháp hợp lý cho yêu cầu đó. Với đặc điểm nổi trội là khả năng tổng hợp, khái qt hóa, tính thẩm mĩ, tính sáng tạo,… infographic có thể trở thành một cơng cụ, một giải pháp mới, góp phần nâng cao hứng thú và hiệu quả học tập bộ môn. Những trang infographic ngắn gọn về nội dung, màu sắc và hình ảnh bắt mắt sẽ thu hút HS và hỗ trợ HS tốt hơn trong q trình học tập mơn Địa lí - bộ môn vốn được xem là khô khan với đại đa số HS.
</div><span class="text_page_counter">Trang 7</span><div class="page_container" data-page="7">Mặc dù có nhiều ưu thế nổi trội trong việc truyền tải thông tin, có tiềm năng trong việc cải thiện hứng thú học tập của HS nhưng trên thực tế, nghiên cứu và ứng dụng infographic trong dạy học Địa lí vẫn còn là một vấn đề mới mẻ, chưa được khai thác hiệu quả. Hiện nay khó khăn lớn nhất đối với GV để sử dụng infographic có hiệu quả chính là vấn đề đầu tư nhiều thời gian, công sức để tạo ra các infographic phù hợp với nội dung các bài dạy. Bởi lẽ, để có thể tạo ra infographicphù hợp cần có thời gian và trình độ nhất định khi sử dụng các phần mềm thiết kế infographic trên máy tính. Vì vậy mong muốn của tác giả là tạo ra được một kho infographic phù hợp - là một kho tư liệu có giá trị không chỉ với GV mà với cả HS, phát huy được khả năng tổng hợp kiến thức và sáng tạo của HS.
<b>II. MÔ TẢ GIẢI PHÁP SAU KHI TẠO RA SÁNG KIẾNA.</b>ĐẶT VẤN ĐỀ
Trong thời đại bùng nổ thông tin hiện nay, sự xuất hiện và phát triển của các công cụ, cách thức cung cấp, truyền tải thông tin mới đến người đọc là điều tất yếu. Để theo kịp xu hướng xã hội, ngành giáo dục không thể đứng ngồi những biến chuyển đó. Đặc biệt, với lượng thơng tin khổng lồ thì u cầu cần có những phương tiện dạy học mới nhằm đơn giản hóa cách thức thể hiện thông tin để hỗ trợ đắc lực cho việc tiếp nhận của người học là một u cầu cấp thiết. Vì vậy, ngành giáo dục địi hỏi GV không ngừng thực hiện nhiệm vụ cải tiến, cập nhật thông tin trong giảng dạy cho HS. Những năm gần đây, infographic đã được các cơ quan truyền thông lựa chọn để truyền tải thông tin với tần suất ngày càng cao với điểm thu hút chính là khơng giới hạn về phương thức trình bày. Đối với người đọc nói chung và người học nói riêng, infographic được yêu thích nhờ rất ít chữ nhưng lại đầy đủ nội dung cần biết, hình ảnh minh họa phong phú, đẹp mắt. Điều này phần nào đáp ứng tâm lí của HS hiện nay đó là mong muốn được giảm áp lực trong việc thu nhận kiến thức. Infographic xuất hiện đã minh chứng khả năng ứng dụng của nó vào nhiều lĩnh vực khác nhau trong thực tiễn. Mục tiêu của infographic là tạo nên những bản tin đồ họa đẹp mắt, dễ hiểu, cung cấp được khối lượng thông tin theo chủ đề đến người học. Thiết kế một infographic
</div><span class="text_page_counter">Trang 8</span><div class="page_container" data-page="8">đòi hỏi chúng ta phải sáng tạo và tư duy logic. Công nghệ hiện nay có thể hỗ trợ một người với trình độ tin học cơ bản cũng khơng gặp nhiều khó khăn khi tự thành lập infographic.
Sáng kiến đã thành lập được một bộ infographic gắn liền với các bài học trong SGK Địa lí 11. Đây là cơ sở để GV có thể sử dụng infographic trong dạy học để tối ưu hóa về mặt thời gian và gây hứng thú với người học.
B. TÍNH MỚI, TÍNH KHÁC BIỆT CỦA SÁNG KIẾN Để thiết kế và sử dụng infographic bằng phần mềm Piktochart, tác giả đã xác định một số nội dung chủ yếu của sáng kiến như sau:
- Infographic là gì? + Khái niệm infographic + Ưu điểm của infographic
+ Lợi ích của việc sử dụng infographic trong dạy học Địa lí + Các loại infographic khác nhau
-Các phần mềm hỗ trợ thiết kế infographic
- Piktochart – công cụ tạo infographic online đơn giản + Thuận lợi và hạn chế của Piktochart
+ Sử dụng công cụ Piktochart thành lập infographic phục vụ dạy học Địa lí 11 -Thiết kế và sử dụng infographic trong dạy học Địa lí 11
+ Thiết kế bộ infographic Địa lí 11
+ Sử dụng infographic trong dạy học Địa lí 11 * Sử dụng trong hoạt động khởi động
* Sử dụng trong hoạt động hình thành kiến thức mới * Sử dụng trong hoạt động luyện tập
* Sử dụng khi kiểm tra hoạt động nhận thức của HS
C. PHẠM VI VÀ ĐỐI TƢỢNG ÁP DỤNG SÁNG KIẾN
<i><b>1. </b></i>Phạm vi :
Năm học 2021 – 2022, 2022 – 2023, tôi đã thiết kế và sử dụng infographic để giảng dạy vào khối lớp 11 (chương trình Địa lí THPT 2006) và đã thu được những hiệu quả tích cực. Năm học 2023 – 2024, SGK Địa lí 11 theo chương
</div><span class="text_page_counter">Trang 9</span><div class="page_container" data-page="9">trình GDPT 2018được áp dụng ở khối lớp 11, trên cơ sở những kinh nghiệm đã có, tơi đã xây dựng bộ infographic để áp dụng sáng kiến này vào giảng dạy Địa lí 11bộ sách Kết nối tri thức với cuộc sống
2. Đối tượng áp dụng -Học sinh các lớp 11
- Sáng kiến này cùng với bộ infographic có thể góp một phần vào nguồn học liệu số thêm phong phú, làm tài liệu tham khảo cho GV và HS.
D. NHỮNG THUẬN LỢI VÀ KHÓ KHĂN TRONG VIỆC ÁP DỤNG SÁNG KIẾN VÀO DẠY HỌC ĐỊA LÍ LỚP 11
<b>(SÁCH KẾT NỐI TRI THỨC VỚI CUỘC SỐNG)</b>
1. Những thuận lợi:
- Ban giám hiệu nhà trường cùng các tổ, nhóm chun mơn trong trường quan tâm đến việc dạy - học của GV và HS, quan tâm đến việc đổi mới thường xuyênhình thức và phương pháp dạy – học.
- 100% GV của trường đạt chuẩn và trên chuẩn về đào tạo. Việc sử dụng công nghệ thông tin ngày càng được chú trọng, nên phần lớn GV đã biết ứng dụng công nghệ thông tin để khai thác nguồn học liệu số phong phú phục vụ quá trìnhgiảng dạy tại trường.
-Cơ sở vật chất của trường khá tốt, với đầy đủ máy tính, máy chiếu có kết nối internet, các phịng chức năng... thuận lợi cho việc sử dụng các phần mềm thiết kế, sử dụng và hướng dẫn HS thành lập các infographic
-Đa số HS tích cực, chủ động, tự giác trong việc học tập và rèn luyện. - Bản thân tôi luôn chủ động, tích cực trong việc giảng dạy và đổi mới phương pháp dạy học, chủ động xây dựng các sáng kiến dựa vào kinh nghiệm
</div><span class="text_page_counter">Trang 10</span><div class="page_container" data-page="10">-Một infographic có thể chỉ thể hiện được một phần nội dung của bài học
- Một biểu tượng trong infographic sẽ thể hiện một nội dung trong bài học mà khi HS nhìn vào sẽ nắm bắt ngay được nội dung trong khi đó nếu sử dụng hình ảnh có thể khai thác được nhiều thơng tin đa chiều.
Vì vậy địi hỏi người dạy trong quá trình sử dụng bộ infographic trong sáng kiến cần linh hoạt kết hợp infographic với các phương tiện dạy học khác.
E. NỘI DUNG CỦA SÁNG KIẾN
<i><b>1. Infographic là gì?</b></i>
<i><b>1.1. Khái niệm infographic</b></i>
Đồ họa thơng tin (tiếng Anh: infographic, là từ ghép của Information graphic), là sự kết hợp thơng tin ngắn gọn với hình ảnh minh họa và màu sắc sinh động, bắt mắt để có thể truyền đạt thơng tin nhanh và rõ ràng hơn.
Đồ họa thơng tin cịn được hiểu là dạng "thiết kế đồ họa thơng tin" để trình bày thơng tin, dữ liệu hoặc kiến thức phức tạp một cách nhanh và rõ ràng, hình ảnh hóa các thơng tin, dữ liệu phức tạp thông qua sự kết hợp và lồng ghép các yếu tố như biểu tượng, kí hiệu, bản đồ… để từ đó có thể thấy được xu hướng và đặc điểm của thơng tin được nói đến.
Thiết kế đồ họa thông tin thường bị giới hạn ở phần chữ viết nên đồ họa thông tin tập trung diễn đạt các thơng tin cần nói bằng hình ảnh nhiều hơn. Với thông tin dạng đồ họa, các đơn vị kinh doanh trong lĩnh vực khoa học, toán học hay các lĩnh vực phức tạp khó truyền đạt thông tin như nghiên cứu thị trường, xây dựng, y tế sẽ dễ dàng diễn giải các số liệu, tài liệu chuyên ngành của mình một cách ngắn gọn và dễ hiểu.
(Nguồn ) Mặc dù infographic đã có mặt tại Việt Nam trên nhiều lĩnh vực khác nhau nhưng trong giáo dục thì cịn khá mới mẻ. Với những đặc tính của mình, infographic có thể được sử dụng như là một phương tiện dạy học mới với chức năng chính là chuyển hóa thơng tin một cách ngắn gọn thay cho việc đọc hàng trang giấy như cách thức truyền thống.
</div><span class="text_page_counter">Trang 11</span><div class="page_container" data-page="11"><i><b>1.2. Những ưu điểm của infographic</b></i>
- Tính khái qt, tổng hợp và lơgic cao. Infographic cho phép tổng hợp thông tin theo từng chủ đề. Mỗi infographic chú ý đến tính logic, sắp xếp bố cục nội dung và hình ảnh phản ánh được các mối liên hệ nhân quả giữa các sự kiện, hiện tượng. Qua đó, giúp người học dễ dàng hệ thống được kiến thức, biết so sánh, đánh giá, liên hệ và vận dụng kiến thức vào thực tiễn, góp phần quan trọng vào việc hình thành và phát triển tư duy logic của HS trong quá trình nhận thức.
- Infographic là một phương tiện dạy học hiện đại giúp người học ghi nhớ kiến thức nhanh chóng và vững chắc. Khoa học đã chứng minh, với dữ liệu rời rạc, não chỉ đơn giản giải mã ý nghĩa của chúng mà khơng có chức năng ghi nhớ. Trái lại, thơng tin đã được hệ thống sẽ kích thích các khái niệm có sẵn trong não, liên hệ đến cảm xúc, suy nghĩ và để lại ấn tượng lâu dài. Thông qua các hình ảnh đồ họa, hiệu ứng sinh động và sự sắp xếp ý tưởng sáng tạo của infographic, làm cho kiến thức được truyền tải đến HS một cách trực quan, sinh động. Qua đó, giúp HS ghi nhớ kiến thức dễ dàng và là cơ sở để hiểu sâu sắc bản chất của chúng.
- Infographic cũng tiết kiệm thời gian cho người học. Bẩm sinh con người khám phá Thế giới bằng trực quan, 90% thông tin được não ghi nhận dưới dạng hình ảnh. Khoảng chú ý trung bình của con người là 8 giây, cịn thời gian não xử lý tín hiệu thị giác là 4 giây. Do đó, sử dụng hình ảnh giúp truyền đạt một lượng lớn thơng tin chỉ trong tích tắc. Để tiết kiệm thời gian, đồng thời giúp HS tránh nhàm chán và nhớ lâu hơn, infographic hỗ trợ xử lý các thơng tin cần thiết dưới dạng hình ảnh khiến HS chú ý vào cách trình bày ấn tượng của infographic. Bằng cách này, HS đã tiếp thu được ít nhiều thông tin chỉ trong một thời gian rất ngắn. Với các infographic tổng hợp giúp HS trong một khoảng thời gian ngắn, sẽ khám phá và chiếm lĩnh được một lượng kiến thức lớn.
- Infographic tạo sự thu hút, hấp dẫn đối với người học. Theo nghiên cứu của Đại học Saskatchewan - Canada, một infographic có khả năng được chọn đọc nhiều gấp 30 lần so với bài viết hoặc biểu đồ đơn giản, infographic cịn có thể kết hợp thông tin với những thiết kế sáng tạo để tạo nên một mẫu
</div><span class="text_page_counter">Trang 12</span><div class="page_container" data-page="12">infographic ấn tượng. Đây là điều đặc biệt làm cho infographic thu hút và hấp dẫn người học hơn rất nhiều nếu chỉ sử dụng từ ngữ. Vì vậy, việc thiết kế các infographic gồm những nội dung kiến thức cốt lõi, gắn liền với những hình ảnh trực quan phù hợp sẽ tạo nên sự hấp dẫn trong q trình học tập.
1.3. Lợi ích của việc sử dụng infographic trong học tập Địa lí.
- Infographic Địa lí được hiểu là các sản phẩm thiết kế bằng phần mềm đồ họa, có chứa các nội dung đã được tổng hợp, sắp xếp theo trật tự nhất định và thể hiện dưới dạng hình ảnh trực quan, sinh động. Sử dụng infographic với tư cách là một công cụ hỗ trợ có tính trực quan trên nền tảng ứng dụng công nghệ được xem là một phương pháp dạy học mới có ý nghĩa quan trọng trong dạy học Địa lí ở trường phổ thơng.
1.3.1. Về kiến thức: infographic giúp HS chiếm lĩnh kiến thức cơ bản của bài học một cách nhanh chóng và hệ thống và mang tính tự chủ cao. Việc HS được tự do chọn lựa nghiên cứu các kiến thức, tự tổng hợp và ghi nhớ thông tin cần thiết trong thời gian ngắn, giúp HS có cảm giác tự chủ hơn với việc học tập. Nhờ infographic với “phương pháp chủ động tư duy, “bạn sẽ có hết thảy những hình dung sống động về quá khứ qua những lời dẫn dắt thú vị, những hội thoại sinh động, những bức tranh tả thực... Từ đó, tự bản thân bạn sẽ có những đánh giá,cảm nhận của riêng mình”
<i><b>1.3.2. V</b></i>ề năng lực: sử dụng infographic góp phần quan trọng vào việc phát triển năng lực chung như tự chủ và tự học; giao tiếp và hợp tác; giải quyết vấn đề và sáng tạo... Đồng thời giúp HS phát triển năng lực đặc thù của bộ môn như năng lực nhận thức Thế giới theo quan điểm không gian, năng lực giải thích các hiện tượng và q trình Địa lí; năng lực thu thập xử lí và truyền đạt thơng tin Địa lí; năng lực nhận xét, đánh giá, vận dụng kiến thức đã học để tiếp thu kiến thức mới và giải quyết các vấn đề của cuộc sống…
<i><b>1.3.3. V</b></i>ề thái độ: mỗi infographic được thiết kế mang đậm màu sắc cá nhân. Việc thiết kế infographic có thể do GV hoặc HS làm. Với mục tiêu dạy học phát triển năng lực HS, thì xu hướng khuyến khích HS tham gia trực tiếp vào quá trình học tập, tự thiết kế sản phẩm học tập của mình ngày càng phổ biến. Q
</div><span class="text_page_counter">Trang 13</span><div class="page_container" data-page="13">trình tìm tịi, thu thập các thông tin, tư liệu để tạo ra infographic đòi hỏi HS phải tiếp cận với các nguồn thơng tin đa dạng, phong phú. Qua đó, giúp HS đánh giá khách quan, tồn diện, từ đó hình thành Thế giới quan khoa học, lòng đam mê, ý thức trách nhiệm đối với bản thân.
<i><b>1.4.Các loại infographic khác nhau( nguồn:ia/infographic-la-gi/)</b></i>
<i><b>1.4.1. Infographic dạng thông tin</b></i>
Đây là dạng infographic sử dụng nhiều chữ hơn so với những loại infographic khác. Vì vậy, yếu tố hình ảnh sẽ được dùng một cách triệt để nhằm mô phỏng khái niệm, chủ đề đó. Do đó, infographic ở dạng thơng tin sẽ truyền tải đến người đọc những nội dung đã được chắt lọc kĩ càng, vừa có thơng tin bổ ích, vừa sinh động, dễ nhớ và dễ hiểu.
<i><b>1.4.2. Infographic dạng liệt kê</b></i>
Đây là một trong những dạng infographic được ưu chuộng và sử dụng nhất hiện nay. Người dùng có thể tự do sắp xếp, bố trí các thơng tin dữ liệu thay vì chỉ viết ra các gạch đầu dịng hay trình bày theo phương pháp xi dịng.
</div><span class="text_page_counter">Trang 14</span><div class="page_container" data-page="14"><i><b>1.4.3. Infographic dòng thời gian</b></i>
Sở dĩ dòng thời gian thường được dùng để sắp xếp theo bố cục tuyến tính, cho nên dạng infographic này hay được thể hiện cho những thông tin về dấu mốc trong quá khứ, chiều dài lịch sử hay kế hoạch cho tương lai, hay thậm chí cịn dùng để rút ngắn một câu chuyện dài, phức tạp trở nên súc tích, dễ hiểu hơn. Các hình ảnh, biểu tượng, ký tự thường được dùng trong dạng infographic này nhằm nhấn mạnh thông tin.
<i><b>1.4.4. Infographic dạng so sánh</b></i>
Bố cục của infographic dạng so sánh thường được chia đối xứng theo chiều dọc hoặc ngang. Khi đó người xem có thể dễ dàng nhận thấy, phân biệt được sự khác và giống nhau của hai hoặc nhiều đối tượng một cách trực quan.
<i><b>1.4.</b></i>5. Infographic dạng bản đồ
Dùng infographic dạng bản đồ là một phương pháp hiệu quả trong việc đánh dấu những đối tượng một cách trực quan theo từng khu vực hoặc trên toàn Thế giới. Phong cách thể hiện này cực kỳ thích hợp khi đưa ra số liệu thống kê hoặc
</div><span class="text_page_counter">Trang 15</span><div class="page_container" data-page="15">địa điểm dựa theo vị trí địa lý. Khơng những thế, cịn có thể dùng infographic dạng này để cân nhắc, so sánh giữa nhiều lựa chọn với nhau.
<i><b>1.4.6. Infographic dạng thống kê</b></i>
Dạng infographic thống kê là dạng được sinh ra nhằm tiêu hoá các số liệu phức tạp, thường dùng để mô tả dữ liệu thu thập từ nhiều nguồn sau đó tóm tắt lại kết quả của nghiên cứu hay trình bày kết quả khảo sát. Để làm được một infographic hoàn chỉnh, cần biết cách kết hợp giữa văn bản, biểu đồ, hình ảnh… để tạo nên một thiết kế cho infographic tập trung vào việc trừu tượng hố, hình hố thơng tin cho số liệu. Nó sẽ giúp bạn “thổi hồn” vào những số liệu khô khan trở nên hấp dẫn, dễ tiếp thu hơn.
<i><b>1.4.7.Infographic dạng quy trình</b></i>
Dạng infographic này thường dùng các đường thẳng, mũi tên, hình khối nhằm mô tả các bước từ đầu đến cuối của một quy trình nào đó. Dạng infographic này cung cấp cho người đọc một cái nhìn bao qt tồn cảnh của việc hồn thành một cơng việc, dự án cùng với từng bước hướng dẫn chi tiết, đầy đủ. Người đọc sẽ dễ dàng theo dõi và nắm bắt được từng giai đoạn hay nhiệm vụ cần làm để có những dự tính thích hợp.
</div><span class="text_page_counter">Trang 16</span><div class="page_container" data-page="16"><i><b>1.4.</b></i>8. Infographic dạng phân cấp
Infographic dạng phân cấp được dùng để sắp xếp thông tin theo cấp bậc. Loại phân cấp chúng ta thường thấy nhất là dạng kim tự tháp, ngoài ra cịn có dạng sơ đồ tổ chức. Dạng infographic này có chức năng quan trọng đó là thể hiện từng bậc cấp độ khác nhau cùng với mối liên hệ giữa những bậc đối tượng đó.
<i><b>1.4.</b></i>9. Infographic dạng giải phẫu
Dạng infographic này giúp người dùng thực hiện việc minh hoạ các cơ quan cấu tạo của một đối tượng một cách dễ dàng. Nó khai thác triệt để cơng dụng của những hình minh hoạ, có thể chỉ ra chính xác vị trí bằng hình ảnh cùng với sơ đồ chú thích rõ ràng, chi tiết.
</div><span class="text_page_counter">Trang 17</span><div class="page_container" data-page="17"><i><b>1.4.</b></i>10. Infographic động
Đây là một infographic tĩnh được chèn thêm những yếu tố chuyển động. Bạn hoàn toàn có thể khiến cho infographic sinh động hơn bằng cách thêm những thành phần tương tác, chuyển tiếp vào hoặc là phối màu để thu hút sự chú ý của người đọc vào phần thơng tin quan trọng. Có 3 dạng infographic cơ bản ở loại infographic này đó là: Video, GIF, HTML5.
Tùy vào mục đích cần sử dụng, tùy vào nội dung kiến thức của bài học, GV
<i>có thể thiết kế các dạng infographic khác nhau</i>
<i><b>2. Các phần mềm hỗ trợ thiết kế infographic</b></i>
( Nguồn: ) Hiện nay có rất nhiều cơng cụ thiết kế inforgraphic để GV có thể lựa chọn
<i><b>2.1. Canva.</b></i>
Canva là trang web tạo infographic online miễn phí tích hợp các cơng cụ thiết kế đồ họa cùng rất nhiều tính năng thơng dụng hữu ích. Với cơng cụ làm infographic miễn phí của Canva GV chỉ cần chọn một mẫu infographic, thêm thông tin bài học và sẽ có một infographic tùy chỉnh tuyệt đẹp.
Ƣu điểm.
Giao diện trang web thân thiện, dễ dàng sử dụng. Tích hợp nhiều mẫu infographic trong thư viện.
Tìm kiếm mẫu dễ dàng theo chủ đề, màu sắc, phong cách,...
Thay đổi văn bản, màu sắc, phơng chữ và hình nền chỉ với một vài cú nhấp chuột.
Chia sẻ các mẫu thiết kế lên các trang mạng xã hội dễ dàng.
<i><b>2.2. Vizualize</b></i>
Vizualize là trang web tạo infographic online hướng dẫn người dùng tạo cho mình những đồ họa thơng tin cần thiết. Với những định hướng lộ trình cụ thể trang web Vizualize sẽ là lựa chọn thích hợp cho nhiều người muốn tìm hiểu cũng như học tập tạo infographic cho mình.
</div><span class="text_page_counter">Trang 18</span><div class="page_container" data-page="18">Ƣu điểm:
Giao diện dễ dàng sử dụng.
Hỗ trợ tạo infographic cho sơ yếu lý lịch và hồ sơ xin việc.
Dễ dàng tạo một trang landing page với những hiển thị thông tin bắt mắt. Linh hoạt tùy chỉnh theo nhu cầu cá nhân.
Chia sẻ các mẫu thiết kế lên mạng xã hội dễ dàng.
<i><b>2. 3. Google Developers</b></i>
Google Developers là website tạo infographic trực tuyến mạnh mẽ và dễ dàng sử dụng. Có thể chọn từ một loạt các biểu đồ mẫu và thiết lập các tùy chọn để phù hợp với mục đích sử dụng. Ngồi ra Google Developers cịn dùng để thể hiện những dịng thơng tin thay đổi liên tục như kết quả của một cuộc bầu chọn trên trang web.
Ƣu điểm:
Tích hợp nhiều mẫu biểu đồ sẵn có để bạn lựa chọn.
Phân loại mẫu biểu đồ rõ ràng theo nhu cầu, mục đích người dùng. Giao diện khá trực quan và dễ sử dụng.
Thay đổi màu sắc cho biểu đồ đơn giản.
<i><b>2.4. Easel.ly: </b></i>
Easel.ly là công cụ tạo mẫu infographic với hơn 12 mẫu miễn phí, người dùng có thể tùy biến màu sắc, phơng chữ, kiễu dáng và kích thước. Ngồi ra cơng cụ này cũng cho phép người dùng tải lên hình ảnh và tùy chỉnh để tạo nên một tạo infographic đậm tính cá nhân cho mình.
Ƣu điểm:
Tạo báo cáo mang phong cách cá nhân.
Thêm độ phong phú cho bài thuyết trình của bạn. Dễ dàng thu hút nhiều người hơn để chia sẻ nội dung. Giúp khách hàng hiểu rõ hơn về sản phẩm của bạn.
Làm cho một bản sơ yếu lý lịch mà các nhà quản lý tuyển dụng không thể bỏ qua.
</div><span class="text_page_counter">Trang 19</span><div class="page_container" data-page="19"><i><b>2.5. Infogr.am</b></i>
Infogr.am là phần mềm tạo infographic online cung cấp một loạt các đồ thị, biểu đồ và bản đồ cho người dùng lựa chọn theo từng nhu cầu, mục đích sử dụng. Ngồi ra, phần mềm cũng cho phép người dùng tải lên hình ảnh và video để tạo những infographic theo phong cách riêng.
Ƣu điểm:
Dễ dàng tải lên hình ảnh và video để tạo những infographic theo phong cách riêng.
Dễ dàng tạo poster truyền đạt thông tin hiệu quả. Tạo bài thuyết trình chun nghiệp.
Cộng tác với nhóm làm việc hiệu quả trong thời gian thực.
<b>Hạn chế.</b>
Tài khoản miễn phí có nhiều hạn chế với 3 mẫu cơ bản.
<i><b>2.6 Venngage</b></i>
Venngage làtrang web tạo infographic online giúp người dùng tạo và xuất bản infographic một cách đơn giản và dễ dàng. Người dùng có thể tự chọn các mẫu, chủ đề, hàng trăm biểu đồ và biểu tượng cũng như tải lên hình ảnh và hình nền của riêng mình hoặc tùy chỉnh một chủ đề cho phù hợp với thương hiệu của mình. Ngồi ra, người dùng cũng có thể làm những đoạn hoạt hình ngắn ở cơng cụ này.
Ƣu điểm:
Có sẵn hơn 7500 mẫu infographic chun nghiệp.
Tích hợp các công cụ chỉnh sửa các mẫu thiết kế trên trang web. Tạo poster, bài thuyết trình chất lượng cao.
Tải xuống các mẫu thiết kế và chia sẻ cho bạn bè, nhóm làm việc nhanh chóng.
<i><b>2.7. Visme</b></i>
Visme là một trong những công cụ giúp người dùng tạo infographic dễ dàng và sở hữu nhiều mẫu infographic có sẵn, biểu đồ, hình ảnh cũng như biểu tượng
</div><span class="text_page_counter">Trang 20</span><div class="page_container" data-page="20">sinh động. Ngồi ra, visme cịn giúp người dùng tạo infographic động hoặc hiển thị pop-up nhằm tăng tính tương tác cho người xem.
Ƣu điểm:
Giao diện được thiết kế đơn giản, chương trình thân thiện, dễ hiểu, dễ sử dụng.
Hỗ trợ nhiều bài thuyết trình đẹp, đa phong cách. Biểu đồ và đồ họa thông tin đẹp và hấp dẫn. Chia sẻ lên mạng xã hội dễ dàng.
Có thể tạo video và làm phim hoạt hình ngắn.
<i><b>2.8. Snappa</b></i>
Snappa là phần mềm tạo infographic online tích hợp các cơng cụ chỉnh sửa và cung cấp những template cực đẹp để chia sẻ với mọi người. Ngoài ra, Snappa cũng cho chúng ta nhiều tính năng tùy chỉnh cùng những mẫu thiết kế đẹp mắt. Ƣu điểm:
Giao diện thân thiện, dễ sử dụng.
Hỗ trợ tạo đồ họa cho phương tiện truyền thông xã hội, quảng cáo, blog,... Tích hợp sẵn nhiều mẫu đồ họa chuyên nghiệp.
Thêm văn bản, đồ họa, hiệu ứng nhanh chóng. Nhƣợc điểm:
Chỉ có thể tải về 5 mẫu thiết kế mỗi tháng.
Những font có sẵn hầu như khơng hiển thị tốt Tiếng Việt.
<i><b>2.9. BeFunky</b></i>
BeFunky là một trong nhiều công cụ giúp tạo infographic online hiệu quả và dễ dàng sử dụng. Với giao diện khá đơn giản giúp người dùng mới cũng có thể nhanh chóng nắm bắt và tạo cho mình nhiều bảng đồ họa thơng tin mang phong cách riêng biệt.
Ƣu điểm:
Giao diện được thiết kế thân thiện, đơn giản, dễ sử dụng. Tích hợp nhiều mẫu thiết kế có sẵn cho người dùng lựa chọn. Nhiều biểu đồ và đồ họa thông tin đẹp và hấp dẫn.
</div><span class="text_page_counter">Trang 21</span><div class="page_container" data-page="21">Chia sẻ các mẫu thiết kế lên mạng xã hội dễ dàng.
<i><b>2.10. Animaker</b></i>
Animaker là công cụ tạo infographic có một số điểm khác so với các công cụ trên. Nếu như bạn đã chán với các infographic chỉ số thơng thường, thì đây là cơng cụ khá ấn tượng để bạn thiết kế ra những sản phẩm infographic đầy thu hút và hấp dẫn.
Ƣu điểm:
Giao diện được thiết kế đơn giản, bắt mắt, dễ sử dụng. Hỗ trợ nhiều bài thuyết trình đẹp, đa phong cách. Biểu đồ và đồ họa thông tin đẹp và hấp dẫn. Chia sẻ lên mạng xã hội dễ dàng.
Có thể tạo video và làm phim hoạt hình ngắn.
<i><b>2.11. Dipity</b></i>
Dipity là trang web tạo infographic online hỗ trợ cho người dùng có thể tạo infographic online. Trang web cung cấp nhiều hình ảnh, biểu tượng cũng như mẫu làm sẵn để bạn tạo infographic miễn phí một cách dễ dàng, nhanh chóng. Ƣu điểm:
Tích hợp các cơng cụ chỉnh sửa các mẫu thiết kế trên trang web. Giao diện được thiết kế thân thiện, dễ sử dụng.
Hỗ trợ nhiều biểu đồ và đồ họa thông tin đẹp và hấp dẫn. Chia sẻ các mẫu thiết kế lên mạng xã hội dễ dàng.
<i><b>2.12. Adioma</b></i>
Adioma là phần mềm tạo infographic online hỗ trợ người dùng tạo các đồ họa thông tin theo phong cách cá nhân một cách nhanh chóng. Với nhiều tính năng hữu ích được tích hợp trong phần mềm thì Adioma sẽ là lựa chọn phù hợp với những người dùng tạo ra các mẫu infographic dễ dàng.
Ƣu điểm:
Giao diện khá thân thiện và dễ sử dụng. Tạo infographic với tốc độ nhanh chóng.
Có sẵn nhiều mẫu đồ họa, biểu đồ cho bạn lựa chọn.
</div><span class="text_page_counter">Trang 22</span><div class="page_container" data-page="22">Hỗ trợ chia sẻ các mẫu infographic lên mạng xã hội nhanh chóng.
Trong phạm vi sáng kiến này, tác giả xin giới thiệu về phần mềm Piktochart và sử dụng phần mềm này để thiết kế các infographic phục vụ dạy học Địa lí 11 3. Piktochart: Cơng cụ tạo infographic online đơn giản
Công cụ trực tuyến Piktochart là một trong những công cụ tạo infographic online nổi tiếng với giao diện của trang web có phong cách thiết kế rất chuyên nghiệp, nhiều mẫu thiết kế đa dạng và đẹp mắt. Piktochart là công cụ khởi đầu tốt nhất cho những người mới bắt đầu tập thiết kế infographic vì các thao tác thực hiện của công cụ piktochart tương tự Microsoft Office Word và Microsoft Office Powerpoint. Piktochart là cơng cụ có nhiều ưu điểm nhất, phù hợp với những GV ở giai đoạn bắt đầu tìm hiểu, sử dụng công cụ thiết kế. Công cụ trực tuyến piktochart dễ sử dụng, cung cấp khá nhiều tính năng hay cho việc xây dựng và chỉnh sửa infographic một cách đơn giản. Các biểu tượng được phân loại, tùy chỉnh kích thước, font chữ phong phú, có biểu đồ thiết kế theo định hướng, bản đồ tương tác để sử dụng. Giao diện trực quan của piktochart thực sự vượt trội phù hợp xây dựng infographic dạy học Địa lí một cách linh hoạt.
<i><b>3.1. </b></i>Ưu điểm, hạn chế của cơng cụ Piktochart
<i><b>3.1.1. Ưu điểm:</b></i>
Có thể lựa chọn các mẫu thiết kế khác nhau cho các chủ đề dạy học Địa lí. Những mẫu thiết kế có sẵn được tạo bằng các phần mềm đồ họa chuyên nghiệp nên có tính thẩm mĩ cao.
Cơng cụ khơng có giới hạn sử dụng, có thể sử dụng một lần hoặc nhiều lần mỗi ngày. Hệ thống icon của piktochart vô cùng phong phú và đa dạng với hơn 4000 icon. Ngoài ra, có thể tải lên cơng cụ các icon tự thiết kế hoặc sưu tầm để thiết kế infographic thêm phần độc đáo.
Giao diện của công cụ này không quá khó như các cơng cụ trực tuyến visme, canva…, vì vậy mà thao tác tương đối dễ dàng. Ngoài ra người dùng có thể sử dụng google dịch để làm việc với giao diện bằng Tiếng Việt sẽ dễ dàng cho những GV mới bắt đầu tìm hiểu với trình độ tin học trung bình.
</div><span class="text_page_counter">Trang 23</span><div class="page_container" data-page="23">Những mẫu thiết kế của piktochart khi lựa chọn sử dụng có thể chỉnh sửa dễ dàng và tạo nên các sản phẩm phù hợp với chủ đề dạy học Địa lí mà khơng địi hỏi những kĩ thuật chun sâu hoặc các phần mềm chun nghiệp địi hỏi phải có trình độ tin học tốt mới sử dụng được. Có thể lưu trữ các mẫu thiết kế hoàn chỉnh tại tài khoản trực tuyến đã đăng kí, khơng tạo gánh nặng về dung lượng lưu trữ. Việc bổ sung, chỉnh sửa lại infographic đã thiết kế có thể thực hiện thuận lợi bằng cách vào mục “My saved infographic” để mở lại. Ngồi ra, có thể tải các sản phẩm đã làm về lưu trữ trong các thiết bị cá nhân dưới định dạng PNG.
<i><b>3.1.2. </b></i>Hạn chế và cách khắc phục
Hạn chế lớn nhất là khơng có nhiều mẫu thiết kế và tải ảnh ở tài khoản miễn phí chỉ có chất lượng trung bình. Trong q trình thiết kế infographic thi thoảng gặp sự cố đăng thoát khỏi tài khoản, tuy nhiên hệ thống thường tự động lưu lại .
Giới hạn số lượt tải ảnh đối với các tài khoản miễn phí chỉ được tối đa 2 lượt tải về. Để khắc phục tình trạng này có 2 cách: cách 1- mua tài khoản Pro với chi phí 14$/tháng hoặc tài khoản Business với chi phí 24$/tháng; cách 2 – đăng kí piktochart bằng các tài khoản khác nhau và trong q trình thiết kế khơng nên chỉ xuất một trang mà nên tập hợp nhiều trang infographic và tải về trong một lần.
<i><b>3.2. S</b></i>ử dụng công cụ piktochart thành lập infographic phục vụ dạy học Địa lí
<i><b>11( Sách </b></i>Kết nối tri thức với cuộc sống)
3.2.1. Các bước chuẩn bị để thiết kế một infographic
Bước 1. Xác định nội dung dựa vào yêu cầu cần đạt môn Địa lí 11 của Bộ Giáo dục và Đào tạo. Căn cứ vào các yêu cầu cần đạt, tác giả xác định mục đích, yêu cầu, trọng tâm của bài học, từ đó xác định và lựa chọn được nội dung phù hợp. Bên cạnh đó, những nội dung trọng tâm sẽ được nhấn mạnh và cập nhật thêm những kiến thức ngoài SGK.
</div><span class="text_page_counter">Trang 24</span><div class="page_container" data-page="24"><b>Nội dungYêu</b>cầu cần đạt
MỘT SỐ VẤN ĐỀ VỀ KINH TẾ - XÃ HỘI THẾ GIỚI
<i><b>Sự khác biệt về trình độ phát triển kinh tế - xã hội của các nhóm nước</b></i>
-Các nhóm nước
- Phân biệt được các nước trên thế giới theo trình độ phát triển kinh tế: nước phát triển và nước đang phát triển với các chỉ tiêu về thu nhập bình qn (tính theo GNI/người); cơ cấu kinh tế và chỉ số phát triển con người.
- Sự khác biệt về kinh tế -xã hội
- Trình bày được sự khác biệt về kinh tế và một số khía cạnh xã hội của các nhóm nước.
- Sử dụng được bản đồ để xác định sự phân bố các nhóm nước, phân tích được bảng số liệu về kinh tế -xã hội của các nhóm nước.
- Thu thập được tư liệu về kinh tế - xã hội của một số nước từ các nguồn khác nhau.
<i><b>Tồncầu hố, khu vực hố kinh tế và an ninh tồn cầu</b></i>
-Tồn cầu hố kinh tế
-Trình bày được các biểu hiện, hệ quả của tồn cầu hố kinh tế, phân tích ảnh hưởng của tồn cầu hoá kinh tế đối với các nước trên thế giới.
-Khu vực hố kinh tế
-Trình bày được các biểu hiện, hệ quả của khu vực hố kinh tế; phân tích được ý nghĩa của khu vực hoá kinh tế đối với các nước trên thế giới.
- Một số tổ chức khu vực và quốc tế
- Trình bày được một số tổ chức khu vực và quốc tế: Liên hợp quốc (UN), Quỹ Tiền tệ Quốc tế (IMF), Tổ chức Thương mại Thế giới (WTO), Diễn đàn Hợp tác kinh tế châu Á - Thái Bình Dương (APEC).
</div><span class="text_page_counter">Trang 25</span><div class="page_container" data-page="25">- Sưu tầm và hệ thống hoá được các tư liệu, số liệu về tồn cầu hố, khu vực hố.
- Trao đổi, thảo luận được về cơ hội và thách thức của tồn cầu hố, khu vực hố đối với các nước đang phát triển.
-An ninh toàn cầu
-Nêu được một số vấn đề an ninh toàn cầu hiện nay và khẳng định được sự cần thiết phải bảo vệ hoà bình.
<i><b>Nền kinh tế tri thức</b></i>
-Đặc điểm -Các biểu hiện
- Thu thập tư liệu, viết được báo cáo tìm hiểu về đặc điểm và các biểu hiện của nền kinh tế tri thức. ĐỊA LÍ KHU VỰC VÀ QUỐC GIA
<i><b>Khuvực Mỹ Latinh</b></i>
- Vị trí địa lí và điều kiện tự nhiên
- Phân tích được ảnh hưởng của vị trí địa lí và một số đặc điểm nổi bật về tự nhiên và tài nguyên thiên nhiên đến phát triển kinh tế - xã hội.
-Dân cư, xã hội
- Trình bày được vấn đề đơ thị hố, một số vấn đề về dân cư, xã hội và phân tích ảnh hưởng đến phát triển kinh tế - xã hội.
-Kinh tế
- Trình bày và giải thích được tình hình phát triển kinh tế chung của khu vực.
- Đọc được bản đồ, rút ra nhận xét; phân tích được số liệu, tư liệu.
-Vẽ được biểu đồ, rút ra nhận xét.
- Khai thác được thông tin từ các nguồn khác nhau về địa lí khu vực Mỹ Latinh.
- Cộng hoà Liên bang - Viết được báo cáo truyền đạt những nét cơ bản về
</div><span class="text_page_counter">Trang 26</span><div class="page_container" data-page="26">Brasil (Bra-xin): Tình hình phát triển kinh tế và những vấn đề xã hội cần phải giải quyết
tình hình phát triển kinh tế Brasil và những vấn đề xã hội cần phải giải quyết.
<i><b>Liên minh châu Âu (EU)</b></i>
- Một liên kết kinh tế khu
-Phân tích được vị thế của EU trong nền kinh tế thế giới và một số biểu hiện của hợp tác và liên kết trong khu vực.
- Đọc được bản đồ, rút ra nhận xét; phân tích được số liệu, tư liệu.
-Vẽ được biểu đồ, nhận xét.
- Khai thác được thông tin từ các nguồn khác nhau về địa lí của EU, hệ thống hố và trình bày theo chủ đề.
-Cộng hồ Liên bang Đức: Cơng nghiệp
- Viết được báo cáo tìm hiểu về sự phát triển cơng nghiệp của Cộng hồ Liên bang Đức.
<i><b>Khuvực Đơng Nam Á</b></i>
- Vị trí địa lí và điều kiện tự nhiên
- Phân tích được ảnh hưởng của vị trí địa lí, phạm vi lãnh thổ, đặc điểm tự nhiên, tài nguyên thiên nhiên đến phát triển kinh tế - xã hội.
-Dân cư, xã hội <sup>-</sup><sup>Phân tích được tác động của các đặc điểm dân cư,</sup> xã hội tới phát triển kinh tế - xã hội.
-Kinh tế
- Trình bày và giải thích được tình hình phát triển kinh tế chung, sự phát triển các ngành kinh tế của khu vực Đông Nam Á.
</div><span class="text_page_counter">Trang 27</span><div class="page_container" data-page="27">- Hiệp hội các quốc gia Đông Nam Á (ASEAN)
-So sánh được với EU về mục tiêu của ASEAN; cơ chế hoạt động, một số hợp tác cụ thể trong kinh tế, văn hố; phân tích được các thành tựu và thách thức của ASEAN.
- Chứng minh được sự hợp tác đa dạng và vai trò của Việt Nam trong ASEAN.
- Đọc được bản đồ, rút ra nhận xét; phân tích được số liệu, tư liệu.
-Khai thác, chọn lọc, hệ thống hoá được các tư liệu từ các nguồn khác về địa lí khu vực ASEAN.
- Hoạt động kinh tế đối ngoại
-Vẽ được biểu đồ, nhận xét biểu đồ, phân tích bảng số liệu và truyền đạt được thơng tin địa lí về hoạt động du lịch; xuất, nhập khẩu của khu vực Đơng Nam Á.
<i><b>Khuvực Tây Nam Á</b></i>
- Vị trí địa lí và điều kiện tự nhiên
-Dân cư, xã hội
- Phân tích được ảnh hưởng của vị trí địa lí, của một số đặc điểm nổi bật về tự nhiên, dân cư, xã hội đến phát triển kinh tế - xã hội.
-Kinh tế
- Trình bày và giải thích được tình hình phát triển kinh tế chung của khu vực.
- Khai thác, chọn lọc, thu thập được các tư liệu từ các nguồn khác nhau về địa lí khu vực Tây Nam Á. - Đọc được bản đồ, rút ra nhận xét; phân tích được số liệu, tư liệu.
-Vấn đề dầu mỏ
- Viết được báo cáo trình bày một số thơng tin nổi bật về tài nguyên dầu mỏ và việc khai thác ở khu vực Tây Nam Á.
</div><span class="text_page_counter">Trang 28</span><div class="page_container" data-page="28"><i><b>Hợp chúng quốc Hoa Kì</b></i>
- Vị trí địa lí và điều kiện tự nhiên
- Phân tích được ảnh hưởng của vị trí địa lí, đặc điểm tự nhiên và tài nguyên thiên nhiên đến phát triển kinh tế - xã hội.
-Dân cư, xã hội
- Phân tích được tác động của quy mô và sự gia tăng dân số, sự đa dạng về chủng tộc, nhập cư, sự phân bố dân cư tới phát triển kinh tế - xã hội.
-Kinh tế
- Giải thích được đặc điểm của nền kinh tế hàng đầu thế giới; trình bày được sự phát triển, phân bố của các ngành kinh tế (công nghiệp, nông nghiệp, dịch vụ), sự chuyển dịch cơ cấu ngành và sự phân hoá lãnh thổ của nền kinh tế Hoa Kì.
- Đọc được bản đồ, rút ra nhận xét; phân tích được số liệu, tư liệu.
-Vẽ được biểu đồ, nhận xét và giải thích.
- Khai thác được thơng tin từ các nguồn khác nhau về địa lí Hoa Kì.
<i><b>Liên bang Nga</b></i>
- Vị trí địa lí và điều kiện tự nhiên
- Phân tích được ảnh hưởng của vị trí địa lí, phạm vi lãnh thổ, đặc điểm tự nhiên và tài nguyên thiên nhiên đến phát triển kinh tế - xã hội.
-Dân cư, xã hội <sup>-</sup><sup>Phân tích được tác động của các đặc điểm dân cư,</sup> xã hội tới phát triển kinh tế - xã hội.
-Kinh tế
- Trình bày được tình hình phát triển các ngành kinh tế, đặc điểm nổi bật của một số vùng kinh tế. - Đọc được bản đồ, rút ra nhận xét; phân tích được số liệu, tư liệu, tháp tuổi; vẽ được biểu đồ.
</div><span class="text_page_counter">Trang 29</span><div class="page_container" data-page="29">- Sưu tầm, hệ thống hoá được các thơng tin, hình ảnh về địa lí Liên bang Nga từ các nguồn khác nhau.
- Công nghiệp khai thác dầu khí
-Vẽ được biểu đồ, rút ra được các nhận xét về phát triển cơng nghiệp khai thác dầu khí.
Nhật Bản
- Vị trí địa lí và điều kiện tự nhiên
- Phân tích được ảnh hưởng của vị trí địa lí, đặc điểm tự nhiên và tài nguyên thiên nhiên đến phát triển kinh tế - xã hội.
-Dân cư, xã hội <sup>-</sup><sup>Phân tích được tác động của các đặc điểm dân cư,</sup> xã hội tới phát triển kinh tế - xã hội.
-Kinh tế
- Giải thích được tình hình phát triển kinh tế; trình bày được sự phát triển, phân bố các ngành kinh tế; so sánh được các vùng kinh tế theo những đặc điểm nổi bật.
- Đọc được bản đồ, rút ra được nhận xét; phân tích được số liệu, tư liệu.
- Khai thác, chọn lọc được các tư liệu từ các nguồn khác nhau về địa lí Nhật Bản.
-Vẽ được biểu đồ, nhận xét. - Hoạt động kinh tế đối
-Viết được báo cáo truyền đạt những nét nổi bật về hoạt động kinh tế đối ngoại.
<i><b>Cộng hoà nhân dân Trung Hoa (Trung Quốc)</b></i>
- Vị trí địa lí và điều kiện tự nhiên
- Phân tích được ảnh hưởng của vị trí địa lí, phạm vi lãnh thổ, đặc điểm tự nhiên và tài nguyên thiên nhiên đến phát triển kinh - xã hội.
-Dân cư, xã hội -Phân tích được tác động của các đặc điểm dân cư,
</div><span class="text_page_counter">Trang 30</span><div class="page_container" data-page="30">xã hội tới phát triển kinh tế - xã hội.
-Kinh tế
-Trình bày được đặc điểm chung phát triển kinh tế, sự phát triển, phân bố của một số ngành kinh tế và vị thế của nền kinh tế Trung Quốc trên thế giới; phân tích được nguyên nhân phát triển kinh tế. - Đọc được bản đồ, rút ra nhận xét; phân tích được số liệu, tư liệu.
- Khai thác, chọn lọc được các tư liệu từ các nguồn khác nhau về địa lí Trung Quốc.
- Sự thay đổi của nền kinh tế
-Vẽ được biểu đồ, nhận xét.
- Viết được báo cáo về những thay đổi trong GDP, giá trị xuất, nhập khẩu và sự phát triển kinh tế tại vùng duyên hải.
<i><b>Australia (Ô-xtrây-li-a)</b></i>
-Kinh tế
-Xác định được sự phân bố kinh tế trên bản đồ. - Khai thác, chọn lọc, thu thập được tư liệu từ các nguồn khác nhau về địa lí Australia.
- Đọc được bản đồ, rút ra nhận xét; phân tích được số liệu, tư liệu.
- Viết được báo cáo về tình hình phát triển kinh tế của Australia.
<i><b>Cộng hồ Nam Phi</b></i>
- Vị trí địa lí và điều kiện tự nhiên
- Phân tích được ảnh hưởng của vị trí địa lí, đặc điểm tự nhiên và tài nguyên thiên nhiên đến phát triển kinh tế.
-Dân cư, xã hội <sup>-</sup> <sup>Phân tích được tác động của đặc điểm dân cư, xã</sup> hội tới phát triển kinh tế - xã hội.
</div><span class="text_page_counter">Trang 31</span><div class="page_container" data-page="31">-Kinh tế
- Trình bày được khái quát sự phát triển nền kinh tế, các điểm nổi bật của các ngành kinh tế.
- Đọc được bản đồ, rút ra nhận xét; phân tích được số liệu, tư liệu.
- Khai thác, chọn lọc, thu thập được tư liệu từ các nguồn khác nhau về địa lí Cộng hoà Nam Phi.
Bước 2. Lựa chọn chủ đề để thể hiện. Cấu trúc chương trình Địa lí lớp 11 được phân chia theo bài, mỗi bài có nhiều tiết, mỗi tiết sẽ tương ứng với tiết học trên lớp. Sau khi xác định, chọn lọc lại những nội dung chính theo chuẩn kiến thức ở bước 1, bước 2 được tiến hành nhằm xác định nội dung cụ thể theo bài, tùy thuộc vào khối lượng nội dung từng bài mà tiến hành chọn lọc những nội dung sẽ thể hiện trong một infographic. Kinh nghiệm thực hiện cho thấy, khi lựa chọn những nội dung này cần lưu ý xem có thể hiện được nội dung đó bằng các biểu tượng đồ họa hay khơng. Có như vậy, việc lên ý tưởng và tiến hành xây dựng infographic sẽ thuận lợi hơn. Nội dung kiến thức trong một bài có thể là tự nhiên, dân cư hoặc kinh tế. Chủ đề infographic có thể thể hiện theo hai hướng: xây dựng nội dung theo từng phần của tiết học hoặc xây dựng các chuyên đề chuyên sâu có liên quan.
Bước 3. Phác họa ý tưởng, xây dựng bố cục. Khuôn mẫu infographic không giới hạn, nhưng nếu dài q thì khơng đảm bảo tính thẩm mĩ, đồng thời nhiều nội dung tạo cảm giác tiêu cực cho người học. Vì vậy, việc xây dựng được bố cục của infographic rất quan trọng, nếu bước này được chú trọng, việc thành lập infographic sẽ tiến hành nhanh chóng hơn. Đối với infographic theo tiết học, cần xác định trình tự của việc trình bày theo nội dung bài học, từ đó hình thành nên bố cục của infographic. Đối với infographic theo chủ đề chuyên sâu thì bố cục tùy thuộc sự sáng tạo của người thiết kế. Yêu cầu đặt ra là cần đảm bảo sắp xếp những kiến thức cùng nội dung phải gần nhau, tránh tình trạng phân tán, rời rạc làm cho người xem khó nắm bắt nội dung.
</div><span class="text_page_counter">Trang 32</span><div class="page_container" data-page="32">Bước 4. Lựa chọn biểu tượng. Dựa vào bố cục ý tưởng trình bày, tác giả tiến hành chuyển đổi nội dung cần chuyển tải từ kênh chữ, bản đồ… trong SGK thành những biểu tượng, hình ảnh đồ họa thích hợp. Ví dụ: để thể hiện dân số của một quốc gia thì có thể dùng icon đồ họa hình con người; thể hiện tốc độ tăng trưởng GDP có thể dùng icon GDP với mũi tên đi lên.
Bước 5. Thành lập infographic phục vụ dạy học Địa lí bằng cơng cụ trực tuyến piktochart. Sau khi hoàn thành các bước lên ý tưởng thiết kế infographic, quá trình thành lập infographic bằng các công cụ kĩ thuật sẽ được tiến hành.
<i><b>3.2.2. Sử dụng piktochart để thiết kế infographic</b></i>
Thao tác 1. Đăng kí tài khoản piktochart. Truy cập khi giao diện cơng cụ trực tuyến xuất hiện, có thể đăng kí tài khoản mới hoặc có thể đăng nhập ngay bằng tài khoản Facebook hoặc Google sẵn có.
Thao tác 2. Thiết kế infographic. Sau khi đăng kí (lần đầu) và đăng nhập thành công vào trang web, chọn thẻ All Templates hoặc For you hoặc Infographics. Tất cả các thẻ này đều chứa các mẫu infographic có sẵn. Khi đã chọn được mẫu, chọn Edit Template và bắt đầu thiết kế trên ý tưởng và bố cục đã xây dựng trước đó. Trước khi thiết kế người dùng nên chọn kích thước trang phù hợp với mục đích sử dụng của mình bằng cách chọn thẻ Resize Page. Có rất nhiều kích thước để lựa chọn dành cho document, social medias, banners…
</div><span class="text_page_counter">Trang 33</span><div class="page_container" data-page="33">Trên các mẫu infographic thường có các icon dựng sẵn, nếu mẫu thiết kế khơng phù hợp ý tưởng, người dùng có thể xóa các đối tượng trên mẫu infographic dựng sẵn đó. Để xóa đối tượng, chỉ cần chọn đối tượng cần xóa và chọn biểu tượng thùng rác (delete) . Infographic phục vụ dạy học Địa lí có lợi thế là hệ thống icon vô cùng phong phú và phù hợp để thể hiện các nội dung Địa lí. Chủ đề của các icon phục vụ cho Địa lí bao gồm: cuộc sống, nông nghiệp, công nghiệp, du lịch, thời tiết, các icon chỉ hướng... Mỗi chủ đề lại có số lượng icon đủ để những người không biết thiết kế có thể sử dụng để thể hiện ý tưởng, thể hiện nội dung chính của chương trình Địa lí lớp 11 là vấn đề toàn cầu, vấn đề tự nhiên và kinh tế - xã hội các khu vực, các nước trên Thế giới. Mặc dù số lượng icon trong công cụ trực tuyến piktochart là rất phong phú nhưng vẫn cịn một số nội dung chưa có icon phù hợp. Người dùng có thể tìm kiếm thêm các icon từ internet để bổ sung vào hệ thống. Đặc biệt piktochart có sẵn cơng cụ là các bản đồ, biểu đồ rất phù hợp khi thiết kế các infographic Địa lí.
Ví dụ 1: khi cần thể hiện sự phân bố dân cư, mật độ dân số của Hoa Kì, chọn thẻ Maps, chọn Countries, chọn United States, ứng dụng sẽ cho ra bản đồ Hoa Kì. Người dùng có thể tùy chỉnh màu sắc, ranh giới, thêm các giá trị như sự phân bố dân cư bằng cách chọn Map Settings ( trong thẻ Map type chọn Area – value)
Ví dụ 2: khi cần cụ thể hóa tình hình phát triển kinh tế, cơ cấu dân số, cơ cấu kinh tế, tỉ lệ gia tăng tự nhiên…của các quốc gia, khu vực bằng các biểu đồ, người dùng có thể sử dụng thẻ Charts – có rất nhiều dạng biểu đồ để lựa chọn như tròn, cột, đường, miền…Chỉ với thao tác đơn giản là Click vào dạng biểu đồ
</div><span class="text_page_counter">Trang 34</span><div class="page_container" data-page="34">lựa chọn, thay đổi thông tin là chúng ta đã có những biểu đồ trực quan, phù hợp với mục đích sử dụng
Để thể hiện một infographic đầy đủ thơng tin, ngồi việc sử dụng các icon, bản đồ, biểu đồ thì kênh chữ vẫn được sử dụng nhưng với mức hạn chế nhất định. Có rất nhiều cách thể hiện kênh chữ đa dạng, khác nhau từ màu sắc, kích thước đến font chữ, các loại tiêu đề đã được làm theo mẫu rất đặc sắc. Để thể hiện cho từng mục khác nhau cần lựa chọn các kích thước, màu sắc khác nhau.
Trong trường hợp khơng lựa chọn được các mẫu có sẵn phù hợp, người dùng có thể tự tạo mẫu theo ý đồ của mình bằng cách chọn một trang trống ( start from blank )và thỏa sức sáng tạo.
</div><span class="text_page_counter">Trang 35</span><div class="page_container" data-page="35">Thao tác 3: Xuất file ảnh: sau khi hoàn tất việc thiết kế, bước cuối cùng là xuất ra file hình ảnh bằng cách chọn Download. Khi xuất và tải file ảnh về máy tính, đối với tài khoản miễn phí, sẽ bị giới hạn về chất lượng cũng như định dạng files xuất ra. Thường sẽ được xuất dưới định dạng PNG và chất lượng hình ảnh Nomal Quality và giới hạn lượt tải tối đa 2 lượt.
Để khắc phục tình trạng này có 2 cách: cách 1- mua tài khoản Pro với chi phí 14$/tháng hoặc tài khoản Business với chi phí 24$/tháng. Với tài khoản chuyên nghiệp dung lượng lưu trữ lớn hơn lên đến 1000GB, hình ảnh khơng giới hạn, tải xuống khơng giới hạn, thư mục trực quan không giới hạn, tải ảnh dạng PDF…Tuy nhiên nếu chỉ sử dụng cho việc dạy học, tác giả cảm thấy sử dụng tài khoản miễn phí với chất lượng Nomal khá ổn. Vì vậy có thể dùng cách 2 – đăng kí Piktochart bằng các tài khoản khác nhau và trong quá trình thiết kế không nên chỉ xuất một trang mà nên tập hợp nhiều trang infographic và tải về trong một lần.
4. Thiết kế và sử dụng Infographic trong dạy học Địa lí 11( Bộ sách kết nối tri thức với cuộc sống)
<i><b>4.1 . Thiết kế bộ infographic Địa lí 11</b></i>
Chương trình Địa lí 11 gồm hai phần: phần một – một số vấn đề về kinh tế -xãhội Thế giới gồm 5 bài ; phần hai – địa lí khu vực và quốc gia gồm 26 bài với
</div><span class="text_page_counter">Trang 36</span><div class="page_container" data-page="36">10 quốc gia và khu vực. Tùy vào mục tiêu bài học, phương pháp dạy học, thiết bị dạy học và học liệu, GV có thể sử dụng các infographic khác nhau. Trong phạm vi sáng kiến này tác giả sử dụng phần mềm Piktochart thiết kế một số infographic, hi vọng có thể trở thành tư liệu để các GV và HS tham khảo.
</div><span class="text_page_counter">Trang 37</span><div class="page_container" data-page="37"><b>Hình 1: Sự khác biệt về trình độ phát triển kinh tế - xã hội của các nhóm </b>
nước
</div><span class="text_page_counter">Trang 38</span><div class="page_container" data-page="38"><b>Hình</b>2: Tồn cầu hóa và khu vực hóa kinh tế
</div><span class="text_page_counter">Trang 39</span><div class="page_container" data-page="39"><i><b>Hình 3</b></i>: Một số tổ chức quốc tế và khu vực
</div><span class="text_page_counter">Trang 40</span><div class="page_container" data-page="40"><i><b>Hình 4: Điều kiện tự nhiên khu vực Mỹ La - tinh</b></i>
</div>
