1Xây dựng và phân tích sự lựa chọn tiêu dùng tối ưu của một người tiêu dùng trong việc lựa chọn các loại hàng hóa tại một thời điểm nhất định

Bạn đang xem bản rút gọn của tài liệu. Xem và tải ngay bản đầy đủ của tài liệu tại đây (874.72 KB, 20 trang )

Trang 1<div class="page_container" data-page="1">

TRƯỜNG ĐẠI HỌC THƯƠNG MẠIKHOA KINH TẾ

ĐỀ TÀI THẢO LUẬNHỌC PHẦN: KINH TẾ VI MÔ 1

ĐỀ TÀI:

XÂY DỰNG VÀ PHÂN TÍCH SỰ LỰA CHỌN TIÊU DÙNG TỐI ƯUCỦA MỘT NGƯỜI TIÊU DÙNG TRONG VIỆC LỰA CHỌN CÁC

LOẠI HÀNG HĨA TẠI MỘT THỜI ĐIỂM NHẤT ĐỊNH

Nhóm: 4

Lớp học phần: 231_MIECO11_03

Giáo viên hướng dẫn: Nguyễn Thị Yến Hạnh

Hà Nội, tháng 11 năm 2023

</div>Trang 2<div class="page_container" data-page="2">

MỤC LỤC

CHƯƠNG 1. MỘT SỐ LÝ LUẬN CƠ BẢN CỦA ĐỀ TÀI NGHIÊN CỨU...4

1.1. Một số khái niệm cơ bản liên quan đến vấn đề nghiên cứu...4

1.2. Một số lý thuyết của vấn đề nghiên cứu...5

1.2.1. Sở thích của người tiêu dùng...5

1.2.2. Ngân sách của người tiêu dùng...6

1.2.3. Sự lựa chọn tiêu dùng tối ưu...8

1.3. Nội dung và nguyên lí giải quyết vấn đề nghiên cứu...11

CHƯƠNG 2. THỰC TRẠNG VẤN ĐỀ NGHIÊN CỨU...12

2.1. Phân tích thực trạng vấn đề nghiên cứu...12

2.2.1. Tình huống nghiên cứu...13

2.2. Phân tích lựa chọn tiêu dùng tối ưu ...13

2.2.1. Tình huống lựa chọn ban đầu...13

2.2.2. Phân tích lựa chọn tiêu dùng tối ưu bằng bảng lợi ích...14

2.2.3. Phân tích lựa chọn tiêu dùng tối ưu tiếp cận từ đường bàng quan vàđường ngân sách...14

2.3. Sự lựa chọn tiêu dùng tối ưu khi thu nhập người tiêu dùng thay đổi...14

2.4. Sự lựa chọn tiêu dùng tối ưu khi giá của hàng hóa thay đổi...15

</div>Trang 3<div class="page_container" data-page="3">

2.5. Sự lựa chọn tiêu dùng hàng hóa để tối đa hóa lợi ích khi thu nhập và giácủa hàng hóa đồng thời thay đổi...16CHƯƠNG 3. CÁC ĐỀ XUẤT VÀ KIẾN NGHỊ VỚI VẤN ĐỀ NGHIÊN CỨU

... 18

3.1. Quan điểm/ Định hướng giải quyết vấn đề nghiên cứu...18

3.2. Các đề xuất vấn đề nghiên cứu...19

</div>Trang 4<div class="page_container" data-page="4">

Chương 1: Một số lý luận cơ bản về sự lựa chọn tiêu dùng tối ưu. 1.1 Một số khái niệm cơ bản liên quan đến vấn đề nghiên cứu

1.1.1. Lợi ích tiêu dùng (U)

- Là sự hài lòng, thỏa mãn của người tiêu dùng do tiêu dùng một số lượng hàng hóa, dịch vụ nhất định mang lại.

- Sự hài lòng (thỏa mãn) càng cao chứng tỏ lợi ích mang lại từ việc tiêu dùng càng lớn.

1.1.2. Tổng lợi ích (TU)

- Là tổng mức độ thỏa mãn của một người tiêu dùng khi tiêu dùng các loại hàng hóa trong một khoảng thời gian nhất định.

- Cơng thức xác định tổng lợi ích: TU = TU + TU + … + TU + … 1 2 n

1.1.3. Lợi ích cận biên (MU)

- Là mức lợi ích tăng thêm khi tiêu dùng thêm một đơn vị hàng hóa hoặc dịch vụ.

1.1.4. Quy luật lợi ích cận biên giảm dần

- Nội dung quy luật: Lợi ích cận biên của 1 hàng hóa có xu hướng giảm đi khi lượng hàng hóa đó được 1 người tiêu dùng nhiều hơn trong một giai đoạn nhất định. - Bản chất quy luật là sự hài lịng (thích thú) của người tiêu dùng với một mặt hàng có xu hướng giảm đi khi tiêu dùng thêm một đơn vị mặt hàng đó.

=> Mối quan hệ giữa tổng lợi ích và lợi ích cận biên:

 Nếu MU > 0 thì TU tăng

</div>Trang 5<div class="page_container" data-page="5">

 Nếu MU < 0 thì TU giảm

 Nếu MU = 0 thì TU max

1.1.5. Đường bàng quan

- Đường bàng quan (U): Là tập hợp các điểm phản ánh những giỏ hàng hóa khác nhau nhưng được một người tiêu dùng ưa thích như nhau ( mang lại lợi ích như nhau ) khi tiêu dùng các loại hàng hóa trong một thời gian nhất định.

- Các tính chất:

+ Các đường bàng quan càng xa gốc tọa độ biểu thị mức độ thỏa mãn càng cao. + Các đường bàng quan khơng bao giờ cắt nhau.

+ Khơng có đường bàng quan có độ dốc dương.

1.1.6. Đường ngân sách

- Là tập hợp các giỏ hàng hóa mà người tiêu dùng có thể mua được ứng với một mức ngân sách nhất định với giả định là giá cả của hàng hóa cho trước.

- Phương trình đường ngân sách: X.PX + Y.P = I Y

1.2. Một số lý thuyết của vấn đề nghiên cứu

1.2.1. Sở thích của người tiêu dùng

a) Sở thích người tiêu dùng được biểu diễn qua đường bàng quang

- Khái niệm: Đường bàng quan (U) là tập hợp các điểm phản ánh những lơ hàng hóa khác nhau nhưng được người tiêu dùng ưa thích như nhau (hay mang lại lợi ích như nhau đối với người tiêu dùng).

</div>Trang 6<div class="page_container" data-page="6">

- Các tính chất của đường bàng quan:

+) Các đường bàng quan càng xa gốc tọa độ biểu thị mức độ thỏa mãn càng cao +) Các đường bàng quan khơng bao giờ cắt nhau.

+) Khơng có đường bàng quan có độ dốc dương b) Tỷ lệ thay thế cận biên (MRS ) X/Y

- Khái niệm: tỷ lệ thay thế cận biên (MRSX/Y) cho biết lượng hàng hóa Y mà người tiêu dùng sẵn sàng từ bỏ để có thể có thêm một đơn vị hàng hóa X mà lợi ích trong tiêu dùng không thay đổi.

</div>Trang 7<div class="page_container" data-page="7">

- Khái niệm: Đường ngân sách tập hợp các điểm mô tả các phương án kết hợp tối đa về hàng hóa hay dịch vụ mà người tiêu dùng có thể mua được với mức ngân sách là nhất định và giá hàng hóa hay dịch vụ là biết trước.

- Phương trình và đồ thị đường ngân sách: I = X.Px + Y.Py

- Để có thêm ∆X đơn vị hàng hóa X phải từ bỏ ∆Y đơn vị hàng hóa Y Để có thêm 1 đơn vị hàng hóa X phải từ bỏ ΔY

ΔX đơn vị hàng hóa Y. - Độ dốc đường ngân sách = - tgα =ΔY

ΔX= - Px

Py  Độ dốc đường ngân sách phụ thuộc vào giá hai loại hàng hóa.

- Tác động của sự thay đổi thu nhập đến đường ngân sách:

+) Khi thu nhập thay đổi với điều kiện giá cả không đổi thì độ dốc đường “Ngân sách” khơng đổi, mà sẽ dịch chuyển song song ra ngoài khi thu nhập tăng, còn dịch chuyển vào trong khi thu nhập giảm.

</div>Trang 8<div class="page_container" data-page="8">

+) Chỉ có giá hàng hóa X hoặc Y thay đổi: sẽ làm cho đường ngân sách xoay, vào trong khi giá tăng, ra ngoài khi giá giảm.

Đường ngân sách khí giá X thay đổi

Đường ngân sách khi giá Y thay đổi

1.2.3. Sự lựa chọn tiêu dùng tối ưu

a) Điều kiện lựa chọn tiêu dùng tối ưu

- Do giới hạn ngân sách điểm lựa chọn tiêu dùng tối ưu phải nằm trên đường ngân sách và giỏ hàng hóa được lựa chọn phải là giỏ hàng hóa đem lại lợi ích lớn nhất cho người tiêu dùng nên nó phải nằm trên đường bàng quan xa gốc tọa độ nhất có thể. Tức là điểm đó cần phải thỏa mãn điều kiện cần và đủ:

</div>Trang 9<div class="page_container" data-page="9">

: Lúc này người tiêu dùng chưa tối đa hóa lợi ích, họ sẽ tiếp tục tăng chi tiêu cho hàng hóa X và giảm số lượng hàng hóa Y cho tới khi dấu bằng xảy

: Lúc này người tiêu dùng chưa tối đa hóa lợi ích, họ sẽ tiếp tục tăng chi tiêu cho hàng hóa Y và giảm số lượng hàng hóa X cũng cho tới khi dấu bằng xảy ra.

b) Lựa chọn tiêu dùng tối ưu khi thay đổi thu nhập

- X và Y là hàng hóa thơng thường: Khi thu nhập tăng thì người tiêu dùng có xu hướng mua hàng hóa thơng thường nhiều hơn, khi thu nhập giảm thì người tiêu dùng có xu hướng mua hàng hóa thơng thường ít hơn. Ví dụ hàng hóa thông thường: thực phẩm, quần áo và đồ gia dụng….

- Đối với X là hàng hóa thơng thường và Y là hàng hóa thứ cấp: Khi thu nhập tăng thì người tiêu dùng có xu hướng mua hàng hóa thứ cấp ít hơn, khi thu nhập giảm thì người tiêu dùng có xu hướng mua loại hàng hóa thứ cấp nhiều hơn. Ví dụ về hàng hóa thơng thường: mì ăn liền, hamburger, đồ hộp, đồ đông lạnh…

</div>Trang 10<div class="page_container" data-page="10">

c) Lựa chọn tiêu dùng tối ưu khi giá cả thay đổi

- Khi giá X thay đổi và X, Y là hai hàng hóa khơng có liên quan: khi giá hàng hóa X tăng thì người tiêu dùng có xu hướng mua hàng hóa X ít hơn và ngược lại khi giá hàng hóa X giảm người tiêu dùng có xu hướng mua nhiều hàng hóa X.

- Khi giá X thay đổi, X và Y là hai hàng hóa thay thế: Khi giá X tăng lên sẽ làm giảm lượng cầu X, nhưng làm tăng cầu của Y và ngược lại khi giá X giảm tăng lượng cầu về X và giảm lượng cầu về Y. Ví dụ: cocacola và pepsi là 2 hàng hóa thay thế.

</div>Trang 11<div class="page_container" data-page="11">

- Khi giá X thay đổi, X và Y là hai hàng hóa bổ sung: khi giá X tăng lượng cầu X giảm dẫn đến lượng cầu về Y cũng giảm, ngược lại khi giá X giảm lượng cầu X tăng dẫn đến lượng cầu về Y cũng tăng. Ví dụ: xe máy với xăng là 2 hàng hóa bổ sung.

1.3 Nội dung và nguyên lí giải quyết vấn đề nghiên cứu

- Nội dung của vấn đề nghiên cứu là xây dựng và phân tích quy trình lựa chọn tối ưu của một người tiêu dùng khi đối diện với việc lựa chọn các loại hàng hoá tại một thời điểm nhất định. Vấn đề này liên quan đến quá trình quyết định mua sắm của người tiêu dùng, trong đó họ phải đưa ra quyết định về việc lựa chọn giữa các sản phẩm và dịch vụ có sẵn trên thị trường.

- Nguyên lý giải quyết vấn đề này dựa trên lý thuyết tối ưu hóa và quản lý rủi ro. Người tiêu dùng cần xác định mục tiêu của mình và đánh giá các yếu tố quan trọng như giá cả, chất lượng, tính năng, thương hiệu và đặc điểm khác của các sản phẩm. 11

</div>Trang 13<div class="page_container" data-page="13">

Bảng 2.1a. Tổng lợi ích của hai loại hàng hố X và Y.

2.2. Phân tích sự lựa chọn tiêu dùng tối ưu

2.2.1. Tình huống lựa chọn ban đầu

Số lượng TUx MUx MUx

</div>Trang 15<div class="page_container" data-page="15">

• MUx /Px = MUy / Py (2)

Sau khi thay từng cặp hàng hố tiêu dùng vào hệ phương trình (1,2), ta thấy chỉ có cặp hàng hố ( 4X, 9Y) thoả mãn .

 Tập hợp hàng hoá tối ưu trong tiêu dùng là: ( 4X, 9Y )

Kết luận : Vậy với mức thu nhập là 22 USD và giá của 2 loại hàng hố bánh mì và

sữa lần lượt là 1 USD , 2 USD; bạn An nên mua 4 chiếc bánh mì và 9 hộp sữa để có được lợi ích tiêu dùng tối đa .

2.3 Sự lựa chọn tiêu dùng tối ưu khi thu nhập của người tiêu dùng thay đổi

Giả sử mức thu nhập của bạn An giảm xuống còn 19 USD và mức giá của 2 loại hàng hố ban đầu là khơng đổi. Vậy bạn An nên lựa chọn kết hợp tiêu dùng 2 loại hàng hoá X và Y như thế nào để có được lợi ích tiêu dùng tối đa?

Điều kiện cần và đủ để An tối đa hố lợi ích tại mức thu nhập 19 USD là :

Thay lần lượt các cặp hàng hoá ( 3X, 8Y); ( 4X ,9Y); ( 7X, 10Y ) vào hệ phương trình (3,4), ta thấy chỉ có cặp (3X, 8Y) thoả mãn với tổng lợi ích TU’max = TUx(3) + TUy(8) = 33 + 235 = 268

 Tập hợp hàng hoá tối ưu trong tiêu dùng khi thu nhập thay đổi là : ( 3X , 8Y )

Kết luận : Vậy với mức thu nhập giảm xuống cịn 19 USD và giá của 2 loại hàng

hố bánh mì và sữa khơng đổi, bạn An nên mua 3 chiếc bánh mì và 8 hộp sữa để có lợi ích tiêu dùng tối đa.

2.4. Sự lựa chọn tiêu dùng tối ưu khi giá của hàng hoá thay đổi

Giả sử giá của 1 chiếc bánh mì giảm xuống cịn 0,5 USD ; giá của 1 hộp sữa giảm xuống còn 1 USD và mức thu nhập của bạn An không đổi là 22USD . Vậy bạn An nên lựa chọn kết hợp tiêu dùng 2 loại hàng hoá X, Y như thế nào để tối đa hố lợi ích? Do giá cả của 2 loại hàng hoá thay đổi nên lợi ích cận biên của từng hàng hố cũng thay đổi.

 Lập bảng để xác định lợi ích cận biên của hàng hoá tương ứng :

</div>Trang 17<div class="page_container" data-page="17">

Thay lần lượt các cặp hàng hố vào hệ phương trình (*,**), ta thấy chỉ có duy nhất cặp ( 4X, 9Y) thoả mãn với TUmax = TUx(4) + TUy(9) = 42+253 = 295

 Tập hợp hàng hoá tối ưu trong tiêu dùng là: (4X, 9Y )

Kết luận : Với mức thu nhập không đổi là 22 USD , giá của 2 loại hàng hố bánh mì

và sữa lần lượt giảm cịn 0,5 USD và 1 USD; bạn An nên mua 4 chiếc bánh mì và 9 hộp sữa để tối đa hố lợi ích.

2.5. Sự lựa chọn tiêu dùng để tối đa hố lợi ích khi thu nhập và giá của hàng hoáđồng thời thay đổi

Giả sử mức thu nhập của bạn An giảm xuống còn 20 USD , giá của 1 chiếc bánh mì tăng là 2 USD và giá của 1 hộp sữa tăng là 3 USD . Vậy bạn An nên lựa chọn sử dụng kết hợp 2 loại hàng hoá X, Y như thế nào để tối ưu hố lợi ích ?

Do giá của hàng hoá thay đổi nên lợi ích cận biên của hàng hố tương ứng cũng thay đổi .

 Lập bảng để xác định lợi ích cận biên của các loại hàng hoá tương ứng:

Số lượng TUx MUx MUx

</div>Trang 20<div class="page_container" data-page="20">

- Lựa chọn sản phẩm từ các thương hiệu uy tín: Người tiêu dùng nên lựa chọn sản phẩm từ các thương hiệu uy tín để đảm bảo chất lượng và độ tin cậy của sản phẩm.

</div>