sau phút chia ly trích chinh phụ ngâm khúc

1
Trích
Sau phót chia li
§oµn ThÞ §iÓm
(?)
Bµi 7 TiÕt 26
2
I. Tìm hiểu chung văn bản
Em hãy giới thiệu vài
nét về tác giả Đặng
Trần Côn và dịch giả
Đoàn Thị Điểm?
1. Tác giả - dịch giả.
a/ Tác giả: Đặng Trần Côn (? - ?)
- Quê làng Nhân Mục Thanh Trì - Hà Nội
-
Đỗ H'ơng cống, làm chức quan Huấn Đạo, Tri huyện, cuối
đời làm chức Ngự sử
- Có nhiều tác phẩm, nổi tiếng là Chinh phụ ngâm.
b/ Dịch giả: Đoàn Thị Điểm(1705 - 1748)
-
Hiệu là Hồng Hà, quê huyện Văn Giang tỉnh H'ng Yên.
- Là ng'ời phụ nữ nhan sắc, tài hoa nh'ng tính cách lại
không theo khuôn phép XHPK, từng dạy học.
- Tác phẩm: Truyền kỳ tân phả (Chữ Hán).
3
4
Chinh phụ ngâm khúc
征 征 征 征
5
I. T×m hiÓu chung v¨n b¶n

1. T¸c gi¶ - dÞch gi¶.
Trang b×a s¸ch
Trang 2 s¸ch
Nguyªn v¨n
Chinh phô ng©m
khóc
6
I. Tìm hiểu chung văn bản
1. Tác giả - dịch giả.
2. Đoạn trích Sau phút chia li
Đoạn trích đ/ợc trích từ văn bản nào?
a/ Xut x: Trích từ Chinh phụ ngâm
khúc
Phn 2 từ câu 53 64
b/ Hon cnh ra i: 1741 - 1742
Tác phẩm ra đời vào thời gian nào?Tác phẩm thuộc thể loại nào?
c/ Thể loại: Ngâm khúc
Phơng thức biểu đạt của đoạn trích là gì?
d/ PTBĐ: Biểu cảm
7
Chàng thì đi cõi xa m/a gió
Thiếp thì về buồng cũ chiếu chăn
Đoái trông theo đã cách ngăn
Tuôn màu mây biếc, trải ngàn núi xanh.
Chốn Hàm D/ơng chàng còn ngảnh lại
Bến Tiêu T/ơng thiếp hãy trông sang
Bến Tiêu T/ơng cách Hàm D/ơng
Cây Hàm D/ơng cách Tiêu T/ơng mấy trùng.
Cùng trông lại mà cùng chẳng thấy
Thấy xanh xanh những mấy ngàn dâu

Ngàn dâu xanh ngắt một màu
Lòng chàng ý thiếp ai sầu hơn ai?
Sau phút chia li
7 chữ song thất
6 chữ lục
8 chữ bát
thấy
dâu
màu
sầu
mấy
Vần trắc
Vần bằng
8
I. Tìm hiểu chung văn bản
1. Tác giả - dịch giả.
2. Đoạn trích Sau phút chia li
a/ Xut x: Trích từ Chinh phụ ngâm
khúc
Phn 2 từ câu 53 64
b/ Hon cnh ra i: 1741 - 1742
c/ Thể loại: Ngâm khúc
d/ PTBĐ: Biểu cảm
e/ Thể thơ: Song thất lục bát
9
Chàng thì đi cõi xa m/a gió
Thiếp thì về buồng cũ chiếu chăn
Đoái trông theo đã cách ngăn
Tuôn màu mây biếc, trải ngàn núi xanh.
Chốn Hàm D/ơng chàng còn ngảnh lại

Bến Tiêu T/ơng thiếp hãy trông sang
Bến Tiêu T/ơng cách Hàm D/ơng
Cây Hàm D/ơng cách Tiêu T/ơng mấy trùng.
Cùng trông lại mà cùng chẳng thấy
Thấy xanh xanh những mấy ngàn dâu
Ngàn dâu xanh ngắt một màu
Lòng chàng ý thiếp ai sầu hơn ai?
Sau phút chia li
Theo
em,
văn
bản có
bố cục
mấy
phần?
Nội
dung
t%ơng
ứng?
Nỗi trống trải
của lòng ng'
ời tr'ớc cuộc
chia li phũ
phàng
Nỗi xót xa
vì cách
trở núi
sông
Nỗi sầu th'
ơng tr'ớc

cảnh vật
10
Chàng thì đi / cõi xa ma gió
Thiếp thì về / buồng cũ chiếu chăn
Đoái trông theo / đã cách ngăn
Tuôn màu mây biếc, / trải ngàn núi xanh.
Chốn Hàm Dơng / chàng còn ngảnh lại
Bến Tiêu Tơng / thiếp hãy trông sang
Bến Tiêu Tơng / cách Hàm Dơng
Cây Hàm Dơng / cách Tiêu Tơng mấy trùng.
Cùng trông lại / mà cùng chẳng thấy
Thấy xanh xanh / những mấy ngàn dâu
Ngàn dâu / xanh ngắt một màu
Lòng chàng ý thiếp / ai sầu hơn ai?
Sau phút chia li
Cách
đọc:
-
Chậm,
nhẹ nhàng,
buồn, ngắt
nhịp đúng
(3/4; 3/2/2)
11
I. T×m hiÓu chung v¨n b¶n
II. T×m hiÓu chi tiÕt v¨n b¶n
Theo em, ®©y lµ t©m tr¹ng
cña ai? V× sao nh©n vËt tr÷ t×nh
l¹i cã t©m tr¹ng Êy?
1. Khóc ng©m 1

12
Chàng thì đi cõi xa m/a gió
Thiếp thì về buồng cũ chiếu
chăn
Đoái trông theo đã cách
ngăn
Tuôn màu mây biếc, trải ngàn núi
xanh.
Thiếp
Chàng
- X'ng hô: chàng thiếp
cõi xa m/a gió
buồng cũ chiếu
chăn
Nhân vật trữ tình trong đoạn trích x/ng hô nh/ thế nào?
tình cảm đằm thắm, hạnh phúc.
-
Hình ảnh đối lập:
Chàng thì
đi
Cõi xa m%a
gió
(lạnh lẽo)
>< thiếp thì về
>< buồng cũ chiếu
chăn
(ấm áp)
Về tổ ấm hạnh
phúc cô đơn
?

Cách x/ng hô biểu hiện điều gì trong tình cảm
của đôi vợ chồng?
?
ở 2 câu thơ đầu, tác giả đã sử dụng một số hình ảnh
đối lập. Em hãy chỉ ra những hình ảnh ấy?
?
Hình ảnh ẩn dụ /ớc lệ t/ợng tr/ng cõi xa m/a gió
và buồng cũ chiếu chăn ngầm chỉ điều gì?
Ra nơi chiến trờng
nguy hiểm
Nghệ thuật đối lập ở đây có tác dụng gì trong việc
gợi tả nỗi buồn của ng/ời thiếu phụ?
Nhấn mạnh:
Hiện thực chia li
Sự cách trở ngang
trái
13
Chàng thì đi cõi xa m/a gió
Thiếp thì về buồng cũ chiếu
chăn
Đoái trông theo đã cách
ngăn
Tuôn màu mây biếc, trải ngàn núi
xanh.
Thiếp
Chàng
- X'ng hô: chàng thiếp
cõi xa m/a gió
buồng cũ chiếu
chăn

-
Hình ảnh đối lập:
-
Hình ảnh: mây biếc, núi xanh: tợng trng cho sự xa cách.
đẩy không gian rộng ra vô tận: ngời vừa
chia cách đã nh biệt vô âm tín.
Tuôn mây biếc núi xanhtrải
Trong phút chia li, con mắt nhớ thơng của ngời vợ
vẫn đăm đắm trông theo. Nàng chỉ nhìn thấy gì?
Hình ảnh mây biếc, núi xanh, kết hợp với
động từ tuôn, trải có ý nghĩa gì?
14
I. T×m hiÓu chung v¨n b¶n
II. T×m hiÓu chi tiÕt v¨n b¶n
1. Khóc ng©m 1
2. Khóc ng©m 2
15
Chốn Hàm D/ơng chàng còn ngảnh lại
Bến Tiêu T/ơng thiếp hãy trông sang
Bến Tiêu T/ơng cách Hàm D/
ơng
Cây Hàm D/ơng cách Tiêu T/ơng mấy
trùng.
Nh ng a danh n o
c nh c n?
Em có nhận xét gì
về các địa danh y?
Hàm D/
ơng
Tiêu T/

ơng
Tại sao tả cuộc
chia li ở đất
Việt mà tác giả
lại sử dụng
nhiều địa danh
ở Trung Quốc?
Hàm D'ơng
Tiêu T'ơng
T'ợng tr'ng cho 2 vị trí xa
cách của đôi vợ chồng
Hình ảnh
bến, cây

gợi liên t/ởng đến
không gian nào?
Bến
Cây
Bến: sông n%
ớc
Cây: núi rừng
Không gian cách trở,
không dễ gặp lại
Nghệ thuật nào
đ/ợc sử dụng trong
4 câu thơ trên?
16
Chốn Hàm D/ơng chàng còn ngảnh lại
Bến Tiêu T/ơng thiếp hãy trông sang
Bến Tiêu T/ơng cách Hàm D/

ơng
Cây Hàm D/ơng cách Tiêu T/ơng mấy
trùng.
Hàm D/
ơng
Tiêu T/
ơng
Bến
Cây
Nghệ thuật:
-
Đối: Ngảnh lại >< trông sang
Gợi tâm trạng lu luyến
-
Điệp ngữ, đảo ngữ: 2 địa danh
Thể hiện tâm trạng buồn triền miên,
không gian xa cách của ngời đi kẻ ở.
ngảnh
lại
trông
sang
Hàm D/
ơng
Tiêu T/
ơng
Tiêu T/
ơng
Hàm D/
ơng
Nghệ thuật đó có ý

nghĩa gì trong việc gợi
tả nỗi sầu chia li?

Nỗi sầu chia li trong độ tăng tiến, nỗi
nhớ chất chứa, kéo dài, nỗi xót xa, nghịch lí
17
I. T×m hiÓu chung v¨n b¶n
II. T×m hiÓu chi tiÕt v¨n b¶n
1. Khóc ng©m 1
2. Khóc ng©m 2
3. Khóc ng©m 3
18
Cùng trông lại / mà cùng chẳng thấy
Thấy xanh xanh / những mấy ngàn dâu
Ngàn dâu / xanh ngắt một màu
Lòng chàng ý thiếp / ai sầu hơn ai?
Từ ngữ trong khổ
thơ này có gì
đặc biệt?
Cùng cùng
xanh xanh
Ngàn dâu
ngàn dâuThấy
thấy
-
Điệp từ vòng tròn
Từ láy
Không gian li biệt đ/ợc
mở ra nh/ thế nào qua
các chi tiết nghệ thuật

ấy?
Không gian rộng lớn, trải dài một
màu xanh đơn điệu.
Không gian xanh
của mấy ngàn dâu
gợi tâm trạng gì
của ng/ời thiếu phụ?
Buồn, vô vọng
Câu hỏi Ai sầu hơn
ai? có ý nghĩa gì? Em
cảm nhận đ/ợc những
nỗi sầu nào ở đây?
- Câu hỏi tu từ, động từ trạng thái: sầu nỗi buồn li
biệt đúc kết thành khối sầu, núi sầu, nặng trĩu tâm
hồn ngời chinh phụ.
+ Xót xa tuổi xuân không đ'ợc hạnh phúc.
+ Nỗi oán hận chiến tranh phi nghĩa.
19
I. Tìm hiểu chung văn bản
II. Tìm hiểu chi tiết văn bản
IIi. Tổng kết Ghi nhớ: SGK
Đoạn khúc ngâm này cho ta
thấy tâm trạng gì của ng/ời thiếu phụ?
Nghệ thuật nổi bật trong việc
diễn tả tâm trạng của
ng/ời chinh phụ là gì?
1.Nội dung: Đoạn ngâm khúc cho ta thấy:
-
Nỗi sầu chia li của ng'ời chinh phụ sau lúc tiễn
đ'a chồng ra trận tố cáo chiến tranh phi nghĩa,

thể hiện khao khát hạnh phúc lứa đôi của ng'ời
phụ nữ.
2. Nghệ thuật: Thơ giàu nhạc điệu, nhiều biện
pháp tu từ., hình ảnh 'ớc lệ.
20
IV. Luyện tập
HS hoạt động nhóm.
a/ Ghi đủ các từ chỉ màu xanh:
b/ Phân biệt sự khác nhau trong các màu xanh.
c/Tác dụng của việc sử dụng màu xanh trong
việc diễn tả nỗi sầu của ngời chinh phụ.
21
IV. Luyện tập
a/ Các từ : mây biếc, núi xanh, xanh xanh, xanh ngắt.
b/ Phân biệt:
+ Xanh của mây, núi, ngàn dâu.
+ Xanh nhàn nhạt, xa xa, bao trùm cả cảnh vật (xanh xanh).
c/ Tác dụng:
Mây biếc, núi xanh: màu xanh ở trên cao, xa mờ diễn tả nỗi
sầu hớng về phơng xa,nơi chinh chiến.
- Xanh xanh ngàn dâu và ngàn dâu xanh ngắt gợi tả màu
xanh chung chung mờ nhạt, không rõ, nh cả cảnh vật, trời đất
chuyển thành màu xanh ngắt nh nỗi sầu, buồn chia ly của
ngời chinh phụ đôi lúc lại nhói lên để rồi chung đúc lại thành
một khối sầu.
22
-
Häc thuéc ®o¹n th¬.
-
So¹n bµi:

Qua ®Ìo Ngang
Bµ huyÖn Thanh Quan
VÒ
nhµ

23